۱.
کلیدواژه‌ها:
دولت توسعه اقتصاد سیاسی مدیریت جهادی اقتصاد مقاومتی رانتیر
با وقوع انقلاب اسلامی تلاش های زیادی در جهت تحول در وضعیت توسعه نیافتگی ایران صورت پذیرفت. به نظر می رسد به رغم این تلاش ها تغییرات ساختاری در اقتصاد سیاسی ایران با موفقیت همراه نبوده است و خصلت های اقتصادی رانتیر همچنان بر دولت ایران صدق می کند. به همین دلیل در شرایط کنونی، فشار وارد کردن بر اقتصاد ایران برای وادار ساختن جمهوری اسلامی به تسلیم در برابر نظام سلطه جهانی بیش از گذشته در دستور کار دشمنان قرار گرفته است. طرح ایده و نظریه اقتصاد مقاومتی به مثابه الگویی از مدیریت جهادی از سوی رهبر انقلاب اسلامی در پاسخ به این حربه اقتصادی مطرح شده است. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که راه کار اصلی تحول در اقتصاد سیاسی ایران چیست؟ فرضیه اصلی مقاله این است که اقتصاد مقاومتی به عنوان نماد مدیریت جهادی و الزامات آن در شرایط کنونی (تحریم های جدید اقتصادی) می تواند عامل مؤثری برای ایجاد تحول اساسی در اقتصاد سیاسی ایران باشد.
۲.
کلیدواژه‌ها:
سیاست خارجی بیداری اسلامی خاورمیانه و آمریکا
علاوه بر اهمیت جغرافیایی خاورمیانه، این منطقه در سیاست خارجی قدرت های بزرگ به خصوص آمریکا جایگاه مهمی داشته و این کشورها همواره با اتخاذ سیاست های متفاوت، درصدد تأمین منافع خود و مصادره حوادث تاریخی به نفع خود می باشند. یکی از مهم ترین تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه، خیزش ملت های مسلمان است که تأثیرات بسیاری بر منطقه، جهان و سیاست قدرت های فرامنطقه ای داشته است. در این راستا سؤال اصلی مقاله آن است که با توجه به جایگاه خاورمیانه در سیاست خارجی قدرت های بزرگ به خصوص آمریکا، بیداری اسلامی چه تأثیری بر نظم سیاسی خاورمیانه و جایگاه آمریکا در این منطقه داشته است؟
۳.
کلیدواژه‌ها:
دموکراسی جمهوری مردم سالاری دینی ولایت فقیه و امام خمینی(ره)
جمهوری و دموکراسی، دو واژه ای است که از قرن پنجم قبل از میلاد تاکنون به معنای حکومت مردمی به کار رفته و از قرن 16 میلادی بر آن تأکید ویژه و گسترده تری در غرب صورت گرفته است. امام خمینی(ره) نیز برای تبیین نظام حکومتی مورد نظر خود، قبل و بعد از انقلاب، آن دو را به کار برده است. اینکه، جمهوری و دموکراسی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) از چه معنایی در کمیت و کیفیت برخوردار است، پرسشی است که این مقاله در پی پاسخ به آن است. به نظر می رسد امام خمینی(ره) واژه جمهوری را بیشتر از دموکراسی و به مفهوم نقش تعیین کننده مردم در حکومت با الگوی حکومتی مورد نظر خود یعنی ولایت فقیه نزدیک تر دیده اند. نشان دادن ظرفیت اسلام با مقتضیات زمان و مکان و هویدا کردن سازگاری جمهوری اسلامی (مردم سالاری دینی) با واژه جمهوری و کمتر با دموکراسی از یافته های مقاله حاضر است.
۴.
کلیدواژه‌ها:
رهبری انقلاب اسلامی فوکو ایدئولوژی تشیع اراده جمعی
فوکو از جمله معدود صاحب نظران غربی است که از نزدیک شاهد وقوع انقلاب اسلامی ایران بوده و مصاحبه ها و مقالاتی نیز از وی در این رابطه منتشر گردیده است، علی رغم تلاش های وی در بررسی چگونگی شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی، نظریات وی در غالب مقالات و مصاحبه های تقریباً پراکنده منتشر شده و فاقد یک مدل نظری منسجم می باشد. در مصاحبه ها و مقالات وی، هفت متغیر قابل شناسایی است: دین اسلام، رهبری، ضعف ارتش، اراده جمعی، اراده به تغییر، شکست نوسازی و کاهش تدریجیِ حمایت های بین المللی از رژیم پهلوی. در این نوشته پس از بررسی هر کدام از این متغیرها، با اتکا به پژوهش اسنادی و با استناد به سایر مکتوبات و اسناد نوشتاری موجود، به نقد و بررسی بخش هایی از نظرات فوکو پیرامون انقلاب اسلامی پرداخته می شود. همچنین در پایان ریشه های نظری دیدگاه های وی مورد بررسی قرار می گیرد.
۵.
کلیدواژه‌ها:
حکومت اسلامی حکومت پهلوی روحانیون نظام مشروطه آیت الله گلپایگانی مواضع سیاسی
موضوع پژوهش حاضر بررسی بیانیه ها و مواضع آیت الله گلپایگانی در قبال سیاست های حکومت پهلوی و ارتباط با کارگزاران آن است. باتوجه به اندیشه سیاسی آیت الله و اعتقادشان به ولایت عامه فقیه، یافتن دلایل رفتار متفاوت ایشان در مقابله با حکومت پهلوی در مقاطع مختلف، مسئله اصلی این پژوهش است. آنچه از رفتار سیاسی آیت الله گلپایگانی در این مقطع قابل تحلیل است اینکه در طول دوره مورد بحث نمی توان رویه ای یکسان و نموداری خطی از رفتار سیاسی آیت الله مشاهده کرد.
وی گاه ساکت است و از همراهی با دیگر مراجع کناره گرفته و گاه همگام با دیگران و با قدرت در میانه میدان مبارزه حاضر است. نتیجه به دست آمده در این تحقیق، نشان می دهد که آیت الله گلپایگانی که هر نظامی جز بر مبنای ولایت فقیه را نظامی طاغوتی می دانست، مشروعیتی برای حکومت پهلوی قائل نبود و سکوت مقطعی اش نیز نه از رضایت از اقدامات حکومت که بر اثر جبر زمانه و آماده نبودن شرایط برای برپایی حکومت مطلوبش بود.
۶.
کلیدواژه‌ها:
انقلاب اسلامی جامعه شناسی معرفت جناح چپ روش تاریخ گرایی
این پژوهش درپی آن است که با استفاده از روش تاریخ گرایی دیلتای به تحلیل مقتضیات زمانی و مکانی تفکرات جناح چپ در دو دهه اول انقلاب بپردازد. در این روش، به عنوان یکی از نحله های جامعه شناسی معرفت، اندیشه ها متأثر از شرایط زمانی و مکانی جامعه می باشند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که دیدگاه ها و مواضع جناح چپ در دهه 60 کاملاً متفاوت از دیدگاه ها و مواضع این جناح در دهه 70 بود. حامیان جناح چپ، تحت تأثیر شرایط محیط داخلی و بین المللی، از موضع طرفداری از اقتصاد دولتی، نفی مظاهر فرهنگ غربی و تمایلات ضد امپریالیستی در دهه اول به حمایت از اقتصاد باز، جامعه مدنی، و اصل تنش زدایی در سیاست خارجی در دهه دوم تغییر جهت دادند.
۷.
کلیدواژه‌ها:
اندیشه سیاسی اسلام اقتدار علمی جهاد علمی
در اندیشه سیاسی اسلام اصل «حفظ عزت مسلمانان» و «نفی سلطه بیگانگان» از اهمیت خاصی برخوردار است. اقتدار علمی از لوازم مهم دو اصل یاد شده می باشد. تبیین فرایند جهاد علمی و بررسی جایگاه و زیرساخت های اقتدار علمی در اندیشه سیاسی اسلام موضوع اصلی نوشتار حاضر است. نویسندگان مقاله با محور قرار دادن اندیشه سیاسی اسلام و به ویژه بیانات مقام معظم رهبری، کوشیده اند؛ اولاً، فرایند جهاد علمی را به منظور رسیدن به اقتدار علمی تبیین کرده، ثانیاً، جایگاه اقتدار علمی در اندیشه سیاسی اسلام را روشن ساخته و ثالثاً، زیرساخت های اقتدار علمی، از قبیلِ «حقانیت دین اسلام»، «اسلام و علم»، «تبادل فکری» و «سلطنت علم» را توضیح دهند.
۸.
کلیدواژه‌ها:
عدالت نظام بین الملل انقلاب اسلامی صلح و امنیت جهانی نظام دو قطبی بیداری اسلامی
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران چه تأثیراتی بر نظام بین الملل داشته است؟
فرضیه پژوهش این است که انقلاب اسلامی ایران (در سطح ساختاری) ساختار سیاسی نحوه توزیع قدرت و بازیگران روابط بین الملل را تحت تأثیر قرار داده و نظام دو قطبی را به چالش طلبیده و باعث تقویت و ظهور بازیگران جدید دولتی (جهان سوم) و غیر دولتی (جنبش ها و ملت ها) در صحنه ساختار بین المللی شده و در (سطح کارکردی) مباحث اصلی عدالت، صلح و امنیت را تحت تأثیر قرار داده است.
پژوهش حاضر برای تبیین فرضیه فوق ابتدا به مفاهیم، سپس به تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر ساختار نظام بین الملل و در ادامه به بررسی عکس العمل سایر کشورها در قبال اقدامات انقلاب اسلامی ایران پرداخته است و در خاتمه به این نتیجه دست یافته است که انقلاب اسلامی ایران، به دلیل داشتن ماهیت اسلامی دارای جنبه جهان شمولی بوده و با نگاه و بینش جهانی خود، نقش ها و رسالت هایی را در قبال جهان برای خود طراحی کرده و اصولی را به عنوان سیاست خارجی خود برگزیده و در راستای تحقق آنها گام برداشته و برمی دارد که باعث شده است انقلاب اسلامی، منشأ تأثیرات، تغییرات و تحولات متعددی بر نظام بین الملل باشد.
۹.
کلیدواژه‌ها:
شورای امنیت حقوق بشر تحولات لیبی تحولات بحرین
امروزه با گسترش یافتن مفهوم صلح و امنیت بین المللی و محدود شدن حاکمیت دولت ها، مسائلی همچون حقوق بشر به مسئله صلح و امنیت بین المللی پیوند خورده و از حیطه مسائل داخلی دولت ها خارج گشته، به طوری که جامعه بین المللی می تواند در قبال آن واکنش نشان دهد و تصمیماتی اتخاذ نماید. آنچه که مهم به نظر می رسد نحوه برخورد شورای امنیت با این گونه مسائل است. در همین راستا پژوهش حاضر از جنبه حقوقی به بررسی تطبیقی عملکرد شورای امنیت در قبال تحولات دو کشور لیبی و بحرین در بازه زمانی 2012 2011 پرداخته است. این پژوهش به این نتیجه رهنمون گشته که شورای امنیت در قبال تحولات این دو کشور به طور گزینشی و دوگانه رفتار کرده است.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
ایران موازنه قدرت نظام بین الملل جنگ عراق
فرضیه اصلی پژوهش حاضر این است که نوع نگاه دو کشور به ساختار نظام بین الملل و متأثر از آن، سیاست های آنها در قبال این ساختار نقش تعیین کننده ای در شروع جنگ و پایان آن ایفا کرده است. استدلال اصلی نویسندگان این است که رویکرد انتقادی ایران نسبت به ساختار نظام بین الملل و تلاش برای برهم زدن آن و در مقابل، همراهی عراق با ساختار نظام بین الملل و تلاش برای بهره گرفتن از آن برای به حداکثر رساندن قدرت خود، نقش مؤثری در شروع جنگ ایفا کرده است. لذا تا زمانی که منطق فوق الذکر بر دستگاه فکری و سیاست خارجی دو کشور حاکم بود جنگ تداوم پیدا کرد و با شروع مشکلات سیاسی، اقتصادی، نظامی و متأثر از آن برهم خوردن موازنه قدرت به ضرر ایران و تعدیل در نگاه تهران به ساختار نظام بین الملل جنگ پایان یافت.
