۱.
کلیدواژه‌ها:
آینده پژوهی روندپژوهی خطرات ژئوپلیتیکی غرب آسیا
بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر قدرت یک کشور نشان دهنده تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی بر جایگاه آن کشور در نظام قدرت منطقه ای است. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهمی در نظام قدرت غرب آسیا دارد. در کنار لزوم توجه به مزیت های ژئوپلیتیکی، ارتقای جایگاه ایران در نظام قدرت منطقه ای، مستلزم شناسایی خطرات ژئوپلیتیکی است که با آن مواجه خواهد بود. هدف پژوهش، روندپژوهی خطرات ژئوپلیتیکی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا در افق 1404 با رویکرد آینده پژوهانه و با استفاده از روش تحلیل روند است. مطابق با یافته های پژوهش، افزایش تنش میان ایران و عربستان، افزایش تقابل آمریکا و ایران، تشدید رقابت های مذهبی و قومی، توسعه طلبی رژیم صهیونیستی، کاهش سطح همگرایی در منطقه، ترویج ایران هراسی و شیعه هراسی، افزایش قدرت بنیادگرایان سلفی، افزایش رقابت های تسلیحاتی، گسترش بحران در منابع، افزایش دولت های ناکامیاب و مداخله گرایی قدرت های فرامنطقه ای، از مهم ترین خطرات ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر آینده جایگاه ایران در غرب آسیا در افق 1404 است.
۲.
کلیدواژه‌ها:
مسلمانان اسلام اروپا اروپای غربی آینده پژوهی اسلام هراسی اسلام سکولار
موضوع چشم انداز آینده اسلام و مسلمانان در اروپای غربی مسئله ای حائز اهمیت در محافل علمی و سیاسی به شمار می رود. این موضوع با توجه به ظهور گروهک ها و عملیات تروریستی در خاورمیانه و کشورهای اروپای غربی، ابعاد امنیتی و سیاسی ویژه ای گرفته است. در این پژوهش، با توجه به روش های آینده پژوهی و سناریونویسی، سناریوهای ممکن و محتمل در خصوص آینده اسلام و مسلمانان در اروپا مطرح شده است. چهار سناریوی خوش بینانه: همزیستی و تنوع فرهنگی و آزادی عمل مسلمانان؛ سناریوی بدبینانه: اسلام زدایی و سکولارشدن اسلام؛ سناریوی معجزه: غالب شدن اسلام بر اروپا و سناریوی فاجعه: انزوای ذهنی و عملی مسلمانان و افزایش تنش ها به عنوان سناریوهای ممکن و محتمل مطرح شده و سپس به ارزیابی و اعتبارسنجی هر یک پرداخته شده است. محتمل ترین پیش بینی ترکیبی از رهیافت های مختلف خصوصاً ادغام سازی و ترویج اسلام فردی و تداوم اسلام هراسی، برای آینده اسلام و مسلمانان در اروپای غربی است.
۳.
کلیدواژه‌ها:
خلیج فارس ساختار اجتماعی ایران عربستان سازه انگاری
منطقه خلیج فارس در نگاه اول برای هر مخاطبی چنین به نظر می آید که به دلیل همجواری و منطقه گرایی، طبیعتاً دارای یکپارچگی و همگرایی می باشد. اما با تأمل بیشتر در مواضع کشورهای این منطقه، قضیه عکس تصور اولیه استنباط می گردد. این مقاله درصدد است ساختار اجتماعی حاکم بر این منطقه و عوامل مؤثر دخیل در آن را تحلیل و بررسی نماید. از این رو مسئله اصلی پژوهش، تحلیل عوامل مؤثر و قوام بخش در برساختگی ساختار اجتماعی حاکم بر حوزه خلیج فارس است. پژوهش حاضر با رویکردی سازه انگارانه به تحلیل عناصر و عوامل تأثیرگذار بر این ساختار اجتماعی می پردازد. یافته های تحقیق گویای آن است که کنش گران با ساختارهای اجتماعی متفاوت و تصورات متغایر از یکدیگر، نوعی احساس تهدید از طرف مقابل را برای خود احساس می کنند و امنیت هستی شناسی و مادی و توسعه خود را از سوی دیگری در خطر می بینند و این امر منجر به برخی رفتارهای پیش دستانه به ویژه توسط کشورهای جنوبی خلیج فارس علیه کشورهای شمالی آن می شود.
۴.
کلیدواژه‌ها:
فلسفه بیانیه مقاصد بین المللی عمق استراتژیک رویکرد اکتشافی - استنتاجی
فلسفه بیانیه گام دوم چیستی، چرایی و چگونگی بیانیه را تبیین می نماید. پیرو چنین برداشتی، مقاله حاضر سعی دارد، با تمرکز بر ابعاد برون مرزی بیانیه، به تشریح ماهیت بین المللی بیانیه بپردازد و سوگیری بیانیه نسبت به مقاصد بین المللی انقلاب اسلامی را آشکار سازد. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی با رویکرد اکتشافی استنتاجی استفاده شده است. مقاله درصدد است بر اساس فرازها و واژگان اساسی بیانیه و سایر بیانات مقام معظم رهبری، به مثابه اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی و احیاناً نمونه شواهدی که نشان از تأثیر چشم گیر امواج انقلاب اسلامی بر جوامع اسلامی و غربی دارند، تجزیه و تحلیل روشنی از بیانیه با تمرکز بر مقاصد بین المللی ارائه نماید. یافته ها حاکی از آن است که انقلاب اسلامی در گام دوم در سطح بین المللی فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران، به اقتدار و تعیین عمق استراتژیک خود نزدیک تر می شود تا زمینه را برای برپایی تمدن بزرگ اسلامی بیش از پیش فراهم آورد.
۵.
کلیدواژه‌ها:
بیانیه گام دوم انقلاب امنیّت فضای سایبر ابعاد امنیت فقه سیاسی فقه حکومتی
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر وظیفه سنگین دستگاه های حکومتی نسبت به «ابزارهای رسانه ای پیشرفته و فراگیر» تأکید دارد؛ باتوجه به اینکه بسیاری از این رسانه ها در فضای سایبری فعالیت می کنند، واکاوی وظیفه یادشده با تأکید بر رسانه های سایبری، دارای نوآوری است. هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش است که از منظر فقه سیاسی، وظیفه حکومت اسلامی نسبت به تأمین امنیت در فضای سایبر کدام است و جایگاه این وظیفه در بیانیه گام دوم چیست؟ بنابراین با جستجو در منابع کتابخانه ای؛ مستندات حکم به وجوب تأمین امنیّت همه جانبه در فضای سایبر توصیف و با رویکرد فقه حکومتی تحلیل شده و دیدگاه مقام معظم رهبری پیرامون امنیت فضای سایبر، در منظومه فکری ایشان بررسی شده؛ تا جایگاه این وظیفه در بیانیه مشخص گردد. در نتیجه، ایجاد امنیت همه جانبه در فضای سایبر بر حکومت اسلامی واجب دانسته شده که مشمول مطالبه جدی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز می باشد.
۶.
کلیدواژه‌ها:
گام دوم انقلاب اقتدار اقتصادی استقلال حفظ عزت استکبار ستیزی
عزت و استکبارستیزی که دو عنصر اساسی در بیانیه گام دوم انقلاب به شمار می روند، ضروری است بر اساس آموزه های قرآن به خوبی تبیین شوند. بدین خاطر هدف پژوهش، تشریح عزت و استکبارستیزی و جوانب مختلف آن در بیانیه گام دوم انقلاب با محوریت آیه 29 سوره ی فتح است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به این نتایج دست یافت که؛ استکبارستیزی و حفظ عزت و استقلال با فطرت انسان ها سرشته شده است. بدین سبب بر پایه آموزه های آیه فوق و بیانیه گام دوم، با تکیه بر اقتدار اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و سرمایه های داخلی، می توان مقابل هرگونه تعدی کفار بر بلاد اسلامی را گرفت و عزت و استقلال مسلمانان را تضمین کرد. به گونه ای که مسلمانان وابستگی به بیرون از جامعه اسلامی نداشته باشند و کرامت و اصالت خود را حفظ کنند و استکبارستیزی که از مقومات عدالت اجتماعی و ظلم ستیزی است می تواند نفی سلطه بیگانگان را به دنبال داشته باشد.
۷.
کلیدواژه‌ها:
مجاهدین خلق منافقین سیاست انقلاب فهم و تفسیر خطبه 16 نهج البلاغه
فراوانی آموزه های سیاسی اجتماعی نهج البلاغه، سبب شده این کتاب مورد بهره برداری افرادی قرار گیرد که از وضعیت جامعه رضایت ندارند و به دنبال انقلاب ساختاری یا اصلاحات اجتماعی می باشند. از این رو به رغم مفاهیم تعالی بخش جوامع سازنده از این کتاب، باید به گروه هایی همچون سازمان مجاهدین خلق اشاره داشت که راه ناصحیح پیموده، تحقق پیش فرض های خود را در نهج البلاغه دنبال می کردند. در این نوشتار با روشی توصیفی تحلیلی، بر خطبه 16 که بیش از همه مورد توجه آنان بوده، تمرکز شده است. نخست برداشت های سیاسی که اغلب بر محور انقلاب و لوازم طرح گشته، سپس عیوب روشی و محتوایی آنان به نقد گرفته شده است. از نقدها می توان به دخیل کردن پیش فرض ها در فهم، بی مبالاتی نسبت به تاریخ، عصری اندیشی و غلبه نگاه کارکردگرایانه اشاره داشت. این مطالعه نشان می دهد استفاده بدون ضابطه گروه های سیاسی از نهج البلاغه، تا چه حد می تواند از مقاصد امام+ فاصله بگیرد و به گمراهی بیانجامد.
۸.
کلیدواژه‌ها:
سرمایه اجتماعی توسعه سیاسی آیت الله خامنه ای امام خمینی حزب تحلیل مضمونی
شبکه های ارتباطی یکی از ارکان مهم سرمایه اجتماعی هستند. در حوزه سیاست، این حزب است که نقش شبکه ارتباطی را ایفا می کند و باعث مشارکت سیاسی در جامعه می شود. سؤال اصلی مقاله این است که شبکه ی ارتباطی مطلوب در اندیشه ی رهبران انقلاب اسلامی چیست و حزب چه جایگاهی دارد؟ در این نوشتار بر اساس روش «تحلیل مضمون» اندیشه ی رهبران انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و شبکه ی ارتباطی سیاسی مطلوب آنها «شبکه ی مستضعفین انقلابی» معرفی شده است. در کنار این، نگاه دوگانه ای به حزب دارند و از حزب در برابر تحدید قدرت دولت حمایت می کنند و در عین حال انحصار قدرت در دست احزاب را نامطلوب می دانند.
۹.
کلیدواژه‌ها:
علامه طباطبایی فلسفه سیاسی انسان اجتماع حکومت
علامه طباطبایی ازجمله اندیشمندان و متفکران برجسته ای است که توجه خاصی به بحث حکومت در فلسفه سیاسی خود داشته است. مقاله حاضر درصدد است با بررسی و تحلیل فلسفه سیاسی علامه طباطبایی، تبیینی از جایگاه حکومت در فلسفه سیاسی وی ارائه نماید. برای این منظور از روش توصیفی تحلیلی و آثار این متفکر اسلامی به این بحث پرداخته خواهد شد. یافته های تحقیق حاضر بیانگر آن است که در فلسفه سیاسی علامه طباطبایی، انسان موجودی اجتماعی است و زندگی اجتماعی انسان به برپایی حکومت می انجامد. بدین ترتیب، مباحث فلسفه سیاسی علامه طباطبایی از انسان شناسی آغاز، و به جهت اجتماعی بودن انسان و تشکیل اجتماع انسانی به مباحث حکومت منتهی می شود.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
دولت مطلقه ولایت مطلقه فقیه اسپریگنز حاکمیت مردمی حاکمیت قانون
در این پژوهش دو نظریه دولت مطلقه هابز و دولت برآمده از نظریه ولایت مطلقه فقیه در چارچوب بررسی و فهم نظریات سیاسی توماس اسپریگنز مطابقت و با تکیه بر حقوق متقابل دولت و شهروندان بررسی شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که جدای از قرابت لفظی میان دو اصطلاح دولت مطلقه و ولایت مطلقه و وجود برخی از مشابهت ها در ضرورت وجودی و کارکردهای دولت، تفاوت های جدی هم در مبانی و معانی و هم در ویژگی ها و کارکردهای دولت، میان نظریه های یاد شده وجود دارد. دولت مورد نظر هابز به اصولی همچون حاکمیت مردمی، حاکمیت قانون، نظارت پذیری و مشارکت شهروندان در حاکمیت، چندان پایبند نیست درحالی که تأمل در نظریه ولایت مطلقه، عدم مغایرت این نظریه با اصول پیش گفته را نشان می دهد. این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.
