جناح چپ

مقاله حاضر در پی آن است که دسته بندی جناح های سیاسی در درون هیئت حاکمه جمهوری اسلامی را ریشه یابی کند. این دسته بندی ها نخستین بار در سال 1979 آغاز شدند که جمعی از روحانیون متمایل به جناح چپ که در بازوی سیاسی روحانیت یعنی تشکل «جامعه روحانیت مبارز» فعال بودند، پس از طی یک دوران طولانی اختلاف نظر با همکاران خود، تصمیم به تغییر تشکیلات و روش سیاسی گرفتند و از جامعه روحانیت مبارز انشعاب کرده، تحت عنوان «مجمع روحانیون مبارز» به فعالیت رسمی خود ادامه دادند. به این ترتیب مرزبندی کاملی میان دو جریان راست و چپ روحانیون در جمهوری اسلامی شکل گرفت. با توجه به اینکه دسته بندی های چپ و راست در دهه اول انقلاب شکل گرفت با مطالعه این برهه تاریخی، چگونگی شکل گیری جریان سیاسی چپ در ایران آشکار می شود.

این پژوهش درپی آن است که با استفاده از روش تاریخ گرایی دیلتای به تحلیل مقتضیات زمانی و مکانی تفکرات جناح چپ در دو دهه اول انقلاب بپردازد. در این روش، به عنوان یکی از نحله های جامعه شناسی معرفت، اندیشه ها متأثر از شرایط زمانی و مکانی جامعه می باشند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که دیدگاه ها و مواضع جناح چپ در دهه 60 کاملاً متفاوت از دیدگاه ها و مواضع این جناح در دهه 70 بود. حامیان جناح چپ، تحت تأثیر شرایط محیط داخلی و بین المللی، از موضع طرفداری از اقتصاد دولتی، نفی مظاهر فرهنگ غربی و تمایلات ضد امپریالیستی در دهه اول به حمایت از اقتصاد باز، جامعه مدنی، و اصل تنش زدایی در سیاست خارجی در دهه دوم تغییر جهت دادند.