ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۶۶۱ تا ۱۱٬۶۸۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۱۶۶۱.

بازخوانی مفهوم «قلب» از منظر قرآن و روایات و کاربست آن در زندگی انسان

کلیدواژه‌ها: قلب روح و جان عقل و فهم صدر نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
بررسی هر یک از اعضا و جوارح بدن برای داشتن زندگی سالم و مؤمنانه از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ زیرا از این طریق، از سویی اهمیت و نقش حیاتی آ ن ها در زندگی هر انسان مؤمنی یادآوری و تشریح می شود و سبب مراقبت انسان در حفظ سلامت می گردد؛ از سوی دیگر، موجب آشنایی با وظایف دینی انسان ها درمورد هر یک از اعضای بدن خواهد شد. این امر به قدری مهم است که قرآن کریم اگر بخواهد عوامل انحطاط و تعالی افراد را بیان کند، به عدم بهره گیری آنان از پاره ای از اعضا و جوارح استناد می نماید. در احادیث معصومان  نیز به کار برد و اهمیت اعضا و جوارح توجه خاصّی شده است. نوشتار حاضر، یکی از مهم ترین عضو بدن، یعنی «قلب» را به روش توصیفی تحلیلی مورد کاوش قرار داده است. نتایجی که از این پژوهش حاصل شده عبارتند از این که در قرآن، قلب در معنای عقل و درک، روح و جان و مرکز عواطف استعمال شده است. در روایات نیز از قلب به عنوان عضو اصلی بدن یاد شده و به منزلت والای قلب نسبت به سایر اعضای بدن، حالات و انواع آن پرداخته شده است. از جمله تأثیرات مثبت قلب در زندگی، می توان به حسن ظنّ به خداوند، نیت تقرّب در انجام عبادات و یاد خدا اشاره کرد. در مقابل، آسیب های قلب نیز سوء ظنّ به خدا و مردم و تفکّر درباره گناه است.
۱۱۶۶۲.

بررسی حجیت ادله عقلی در کشف مقاصد شریعت(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مقاصد شریعت ادله عقلی حجیت استقرا سبر و تقسیم مناسبت حکم و موضوع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۲۸۹
به کارگیری مقاصد شریعت در فرایند استنباط احکام شرعی، یکی از ظرفیت ها و پتانسیل های دانش اصول فقه است که پرداختن به زوایای مختلف آن، زمینه بهره مندی صحیح از مقاصد را در کشف حکم شرعی فراهم می نماید. بررسی راههای کشف مقاصد شارع، در پیشبرد این هدف کمک شایانی می نماید و یکی از این راهها، ادله عقلی کشف مقصد شرع است. از این روی، در این نوشتار استقرا، سبر و تقسیم و مناسبت حکم و موضوع به عنوان راههای کشف مقصد مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه دست آمد که این ادله به صورت مستقل، ایجاد یقین یا ظن معتبر نمی نماید، بنابراین در کشف مقاصد شریعت، دلیل مستقلی به شمار نمی آید بلکه با تایید نص یا اجماع محصل، اطمینان به مقصد کشف شده را در پی خواهد داشت.
۱۱۶۶۳.

ویژگی های اخلاقی جامعه عصر ظهور

کلیدواژه‌ها: جامعه عصر ظهور تربیت و اخلاق اخلاق فردی اخلاق اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۳۳۵
منظور از جامعه عصر ظهور کسانی هستند که در زمان حضور امام زمان (عج) زندگی می کنند. آنها در آن زمان به دلیل برکت وجود و حضور امام عصر (عج) ازنظر اقتصادی، سیاسی، اخلاقی، امنیتی و... بهترین شرایط را خواهند داشت. باتوجه به اهمیت اخلاق در آموزه های دینی و نقش کاربردی مقایسه اخلاق در جهان امروز با عصر ظهور و باتوجه به اینکه رسیدن به مکارم اخلاق، مهمترین هدف پیامبر اکرم (ص) است محقق بر آن است که ویژگی های اخلاقی جامعه امام زمان (عج) را شرح دهد. براساس یافته ها این ویژگی ها به دو دسته تقسیم می شوند: ویژگی های فردی مانند تقوا، هدایت یافتگی، عبادت، تواضع و استقامت و ویژگی های اجتماعی که به سه قسمت ویژگی های شناختی، عاطفی و رفتاری تقسیم می شود. براساس روایات مربوط به ترسیم سیمای اخلاقی جامعه مهدوی، ویژگی های شناختی شامل: رشد علمی و عقلی مردم و وحدت و عدم تفرقه، ویژگی های عاطفی شامل: ارتقای سطح تربیت و تهذیب، محبت میان مردم، حاکمیت احترام و اعتماد در جامعه و ویژگی های رفتاری شامل: عدالت فراگیر، لغو امتیازات طبقاتی، رفع تبعیض نژادی، حذف تجمل گرایی و امنیت و آرامش است. هدف نوشتار حاضر، مقاسیه اخلاق در جامعه فعلی با جامعه امام زمان (عج) است تا توانایی لازم برای زمینه سازی ظهور و اصلاح خصوصیات اخلاقی در جامعه امروز به دست آید.
۱۱۶۶۴.

تحلیل مفهوم ماده «فکه» در قرآن کریم و ارزیابی برگردان آن در ترجمه های معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: واژه شناسی ماده «فکه» فاکهه ترجمه قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۴
یکی از واژگان پرکاربرد قرآنی که از سوی لغویان و مفسران مورد توجه قرار گرفته، ماده «فکه» به همراه مشتقات آن است. به موازات همین اختلاف معنایی، مترجمان قرآن نیز در بیان معنای واژه فکه گوناگون عمل کرده اند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و با هدف دستیابی و یافتن دیدگاه صحیح در خصوص معنای ماده «فکه»، به گردآوری، تحلیل و ارزیابی دیدگاه های لغویان و مفسران پرداخته و سپس بر اساس خروجی نهایی، ترجمه های آیتی، الهی قمشه ای، خرمشاهی، رضایی، صفوی، فولادوند، مشکینی، و مکارم شیرازی را از جهت توفیق یا عدم توفیق در معادل یابی این ریشه ارزیابی نموده است. برآیند پژوهش حاضر این شد که اصل معنایی و مفهوم لغوی این واژه به ترتیب «گشودن میان یک چیز با پر کردن چیزی لطیف» و «شادی زیاد به همراه غرور» بوده که در مصادیق مختلفی مانند «میوه» و «شوخ طبعی» به عنوان اسبابی برای ایجاد آن معنا به کار می روند. عملکرد ترجمه های یادشده، برای مشتقات مختلف ماده «ف ک ه» نیز متفاوت است؛ در برخی موارد، مانند انتخاب معنای «میوه» برای «فاکهه»، عملکرد آن ها موفقیت آمیز است؛ لیکن در برخی دیگر، مانند معنای «فاکه»، عملکرد مترجمان ضعیف ارزیابی می گردد.
۱۱۶۶۵.

تبیین و بررسی پویش خداوند در الهیات پویشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پویش الهیات پویشی خداوند ذات تبعی ذات نخستین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۰۴
در نظر الهی دانان پویشی، پویش برای خداوند حقیقتاً یک کمال محسوب می شود. آنها برخلاف الهی دانان سنتی، پویش را صفت کمالی می دانند. از طرف دیگر، براساس الهیات اسلامی، خداوند تغییرناپذیر است و اساساً هیچ گونه تغییر و دگرگونی در او راه ندارد. هدف اصلی این نوشتار تبیین پویش خداوند، نزد الهیات پویشی و بررسی انتقادی آن براساس مبانی الهیات اسلامی است. روش ما در این نوشتار کتابخانه ای است و به صورت تبیینی تحلیلی ابتدا نظرات الهی دانان پویشی را مطرح کرده و به صورت انتقادی آنها را مورد بررسی قرار داده ایم. رهاورد پژوهش آن است که خداوند در الهیات پویشی، همانند سایر موجودات است و وجود پویش امری کمالی برای وی محسوب می شود. لیکن این تلقی از خداوند با نقدهای جدی مواجه است.
۱۱۶۶۶.

نقش شناخت های برآمده از ایمان به آخرت در تاب آوری و صبر از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شناخت ایمان به آخرت تاب آوری صبر قرآن روان شناسی مثبت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۹ تعداد دانلود : ۴۴۴
در روان شناسی، انواع شناخت، ازجمله شناخت معنای زندگی و هدفمندی آن و خوش بینی، در تاب آوری مؤثرند. رسیدن به اهداف دینی و دستیابی به سعادت ابدی، در گرو صبر در همه امور است. تاب آوری و صبر دو روی یک سکه اند که با مفهومی متفاوت، اما مصداقی واحد به یکدیگر می رسند. هدف این مقاله، پاسخ به این پرسش است که شناخت های برآمده از ایمان به آخرت، چگونه در تاب آوری و صبر تأثیر می گذارند؟ روش در گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و در پردازش، توصیفی تحلیلی است. نتایج: 1. منطق «استرجاع» قرآن باعث صبر و تاب آوری می شود؛ 2. شناخت موضوع، زمینه ساز صبر و تاب آوری است؛ 3. شناخت ارزشمند تر بودن آخرت، باعث افزایش انگیزه و در نتیجه، تاب آوری بالاتر می شود؛ 4. تأکید قرآن بر حق بودن شناخت ها، تاب آوری درازمدت را تضمین می کند؛ 5. توجه دادن به نتایج مطلوب رفتارها، تاب آوری و صبر را تقویت می کند؛ 6. با الغای خصوصیت، تأثیرگذاری شناخت ها در اهداف کوتاه و بلندمدت زندگی نتیجه گیری می شود.
۱۱۶۶۷.

بررسی پوشش و نظر از منظر فقه امامیّه

کلیدواژه‌ها: ستر پوشش نظر نگاه خواستگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۱۲
هر بررسی ستر و پوشش و نیز نظر و نگاه از مسائل مهم در روابط اجتماعی است که فقه امامیّه برای آن دستورها و ضوابطی را بیان کرده است. در این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی و مستند به فقه امامیّه و کلمات فقهای اسلام، در خصوص ستر و نظر پرداخته شده و علاوه بر این، به استثناء های آن نیز اشاره شده است.
۱۱۶۶۸.

مبانی علمی خاص تفسیر سیاسی در محور «متن قرآن»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم مبانی علمی مبانی خاص متن قرآن تفسیر سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۲۶۴
تفسیر سیاسی علاوه بر مبناهای عام، نیازمند مبناهای خاص «فلسفه علمی» و «علمی» است تا هویت بنیادین مستقلی بیابد. مبانی علمی دست کم در سه گستره «متن»، «مخاطب» و «مفسر» مطرح است. در گستره متن هم می تواند انواعی داشته باشد. بدین روی این مسئله مطرح است که مبانی اخیر شامل چه موضوعاتی می شود؟ این مبانی می تواند با عنایت به کمیت آیات ناظر به سیاست، یا رسالت قرآن نسبت به تحول سیاسی، یا نقش نظارتی قرآن نسبت به سیاست باشد. در نتیجه، این مسئله مطرح می شود که مبناهای علمی خاص احتمالی در این سه گستره کدام است؟ پژوهش حاضر در پی دستیابی به مبناهای علمی خاص تفسیر سیاسی در سه گستره مذکور است تا ممیزاتی برای تفکیک آن از دیگر گونه ها تبیین نماید. گردآوری اطلاعات با مطالعه تفاسیر اجتماعی سیاسی، و از منظر روشی، به روش «توصیفی و تحلیلی» سامان پذیرفته و یافته هایش این است که تفسیر سیاسی دست کم با سه مبنا در محور متن قرآن (کثرت و اهمیت نقش آیات ناظر به سیاست و حاشیه ای نبودنشان؛ تبیین گری قرآن برای تحول سیاسی بر پایه دین؛ مهیمن بودن قرآن بر سیاست و پالایش آن) هویت مستقل دارد.
۱۱۶۶۹.

نصیحت و سیاست، رویکردی دینی: بازاندیشی در معنای «نصیحت» در روایت «النصیحه لائمه المسلمین»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: حقوق حاکم بر مردم حمایتِ حاکم اطاعت از حاکم نصیحت حاکم حدیث «النصیحه لائمه المسلمین»

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۵۱
یکی از مفاهیم سیاسی رایج در ادبیات سیاسی و فرهنگ دینی «نصیحت زمامدار مسلمانان» است. این مفهوم سیاسی در روایتِ «ثَلاثٌ لایُغِلُّ عَلَیهِنَّ قلبُ عبدٍ مسلمٍ:... وَ النصیحه لائمه المسلمینَ...» از رسول خدا ریشه دارد. سؤال این است که با توجه به فرهنگ عرب عصر نزول، مقصود از «نصیحتِ زمامدار مسلمانان» در این روایت چیست؟ دیدگاه مشهور میان نویسندگان معاصر مفهوم عام «نصیحت» را تا آنجا تعمیم داده که شاملِ نظارت مردم بر زمامدار، امر به معروف و نهی از منکر، و حتی نقد و اعتراض نسبت به او نیز می شود. به منظور پاسخ به سؤال مزبور و ارزیابی دیدگاه مشهور، این مقاله با روش «توصیفی و تحلیلی» به تحقیق در کاربرد «نصیحت» در متون عصر نزول پرداخته و با استناد به قرآن، روایات و گزارش های تاریخی و فضای صدور روایت، ضمن نقد دیدگاه مشهور، به این نتیجه دست یافته که مفهوم «نصیحت» در روایت یادشده، منحصر به مصادیقی همچون حمایت، اطاعت خالصانه، یاری و همراهی آحاد مردم، احزاب و اقشار گوناگون مردم نسبت به زمامدارِ جامعه اسلامی در امور کلان جامعه، ازجمله جهاد و دفاع از دین و کیان حاکیمت اسلامی است. درواقع این حدیث، اصلی متفاوت برای تحکیم و تقویت حاکمیت دینی، به منظور گسترش و استقرار پایه های دین اسلام بنیان می نهد که از دو مسیر اصلاح ارتباط مردم با زمامدار از یک سو، و مردم با مردم از سوی دیگر محقق خواهد شد و لازم است همگان به آن ملتزم باشند. البته این اصل ناقض ضرورت امر به معروف و نهی از منکر، نقد، اعتراض و نظارت بر حاکم اسلامی نیست.
۱۱۶۷۰.

لزوم توجه به قرائن عقلی منفصل در فهم مراد خدای متعال از ظاهر آیات با رویکرد پاسخ به شبهات(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ظاهر آیات قرائن عقلی معلومات بدیهی معلومات نظری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۷
یکی از عوامل مؤثر در تفسیر قرآن و فهم مراد خدای متعال از ظهور آیات، قرائن عقلی است، قرائن عقلی دوگونه است: 1. معرفت ها و معلومات بدیهی صارف از ظهور آیات که از قرائن عقلی متصل شمرده می شود. 2. برهان های عقلی یا معلومات عقلی نظری که از قرائن منفصل آیات است. در تأثیر معلومات بدیهی در ظهور آیات و لزوم توجه به آن در تفسیر آیات اختلافی نیست، ولی در لزوم توجه به برهان های عقلی یا معلومات عقلی نظری در فهم مراد خدای متعال از ظهور آیات اختلاف است. گروهی آن را مسلّم و مفروغ عنه دانسته اند و برخی در مخالفت با آن بر بی نیازی فهم ظواهر قرآن از علوم عقلی به وجوهی استدلال کرده اند. در این مقاله نخست با روش تحلیلی، لزوم توجه به معلومات عقلی نظری در فهم مراد خدای متعال از آیات با بیان سه مقدمه تبیین شده و سپس با روش «تحلیلی انتقادی»، ادله مخالفان آن بررسی و به شبهات آنان پاسخ داده می شود.
۱۱۶۷۱.

نگره «تفکیک» و ادله نقلی جسمانیت نفس؛ بررسی و نقد (با محوریت دیدگاه شیخ مجتبی قزوینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جسمانیت نفس نگره « تفکیک» شیخ مجتبی قزوینی ادله نقلی جسمانیت نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۹۷
یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز نفس شناسی، مسئله تجرد و عدم تجرد نفس است. در عصر حاضر و در میان دین پژوهان اسلامی، دیدگاه رایج تجرد نفس است که از سوی فلاسفه و متکلمان عقل محور (کلام فلسفی) ارائه شده است. در مقابل، برخی از متکلمان نقل محور و پیروان نگره «تفکیک» از جسمانیت و عدم تجرد نفس دفاع می کنند. تفکیکیان برای این مدعای خود از ادله گوناگونی بهره گرفته اند که در این مقاله، ادله نقلی آنان تبیین، تحلیل و بررسی شده است. نگارنده با روش «مطالعه کتابخانه ای» و با فحص در کتاب های اصلی و مرجع تفکیکیان و به ویژه آثار شیخ مجتبی قزوینی به این ادله دست یافته و آنها را در پنج عنوانِ «تعریف نفس به جسم»، «منشأ آفرینش انسان»، «حدوث انسان»، «مغایرت نفس با علم و عقل» و «ذکر آثار مادی نفس» تحلیل کرده است. سپس با تحلیل توصیفی این ادله را نقد و بررسی نموده و نشان داده است که این ادله، توان اثبات جسمانیت نفس را ندارند.
۱۱۶۷۲.

کرامت انسان در اسلام و ادیان غیرابراهیمی (بودیسم، کنفوسیوس، دائویسم)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان کمال اسلام بودا کنفوسیوس دائو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۲۸۸
بررسی چگونگی جایگاه انسان، ازجمله مسائل حائز اهمیت است؛ چراکه ادیان براساس بینش خود نسبت به آن، مراتب تکامل معنوی وی را در نیل به سعادت نهایی ترسیم می کنند. ادیان شرقی نیز از این امر مستثنا نیستند و نظراتی پیرامون آن مطرح کرده اند. از آنجاکه امروزه نسبت به برخی آموزه های ادیان غیرابراهیمی در غالب دین جهانی، گرایشاتی به چشم می خورد؛ بررسی نوع نگاه این ادیان نسبت به انسان در مقایسه با اسلام، ارزشمند است. طبق بررسی هایی که به روش کتابخانه ای صورت گرفت، به طور قطع می توان گفت که آن حد از کرامت ذاتی که اسلام برای انسان به دلیل دارا بودن روح الهی و... قائل شده با سه دین دیگر قابل مقایسه نیست. از میان ادیان غیرابراهیمی، کنفوسیوس نیز برای انسان تا حدی کرامت قائل است. اما در آیین بودا انسان دارای کرامت و ارزش ذاتی نبوده و نوعی نگرش منفی نسبت به انسان وجود دارد و آیین دائو در این زمینه دیدگاهی خنثا دارد؛ به گونه ای که انسان بسته به عملکردش می تواند دارای کرامت باشد.
۱۱۶۷۳.

بررسی تطبیقی حج گزاری در حکومت فاطمیان مغرب و مصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فاطمیان آیین های اجتماعی حج مغرب اسلامی مشروعیت نگاه جهانی و اقدام راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۶۳
فاطمیان (567 297ق) خلافتی شیعی بودند که پس از فعالیت های تشکیلاتی مخفی توسط سازمان دعوت اسماعیلیان و با استفاده از ظرفیت های موجود درمیان قبایل بربر شمال آفریقا دولتی تشکیل داده و با فتح مصر و بنای شهر قاهره چشم انداز خود را در فتح شرق اسلامی آشکار کرده و به رقابت با خلافت عباسیان پرداختند. نگاه و عملکرد فاطمیان در دوره مغرب (297-362ق) و مصر(632-567ق) از چند جهت متفاوت بود. این تحقیق با روش تحلیلی و رویکرد تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد پاسخ به این پرسش است که فاطمیان در دوره مغرب و مصر درخصوص حج گزاری و آیین های مربوط به حج و حرمین چه تفاوت هایی داشتند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که حج به عنوان نقطه اشتراک امت اسلامی و حرمین به عنوان مناطق مورد احترام همه مسلمانان بود؛ ولی این موضوع برای فاطمیان مغرب به عنوان حکومتی محلی دور از مرکز جهان اسلام و فاطمیان مصر به عنوان یک خلافت، امپراطوری رقیب عباسیان در یک پایه نبود. فاطمیان مغرب مشکلات اجتماعی و درگیری هایی که با امویان اندلس داشتند و حج و حرمین در اولویت مسائل این دولت نبود؛ فاصله جغرافیایی از مرکز جهان اسلام نیز آن را تشدید می کرد. در مقابل، فاطمیان مصر به دلیل تثبیت در مرکز جهان اسلام و رقابت با عباسیان به تسلط سیاسی برحج وحرمین و برگزاری آیین های اجتماعی مربوط به آن اهتمام داشتند. نگاه جهانی واقدامات راهبردی ناشی از آن نیز در توجه به این مسأله مؤثر بود. از طرفی ضرورت مرزبندی با قرامطه و نزدیک شدن به افکار عمومی امت اسلامی بویژه اهل سنت نیز ایجاب می کرد به مسأله حج وحرمین اهمیت زیادی نشان دهند. 
۱۱۶۷۴.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی، بر اساس میزان توجه به مؤلفه های اخلاقی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق تحلیل محتوا کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۳
اخلاق از مسائل بنیادی و حائز اهمیت در آموزش و تربیت انسان است و شناسایی مفاهیم و اصطلاحات اخلاقی از اهمیت به سزایی برخوردار است. اخلاق تا جایی مهم است که در دین مبین اسلام و آیات و روایات پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) به شدت مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. در این میان یکی از مهم ترین سازمان هایی که می تواند برای رشد و پرورش اخلاق قدم های مهمی برداشته و سازماندهی کند، سازمان آموزش و پرورش است که می بایست اخلاق را در میان دانش آموزان نهادینه سازد و آنها را هر چه بیشتر با مفهوم اخلاق آشنا گرداند. در این میان کتاب درسی از اهمیت به سزایی برخوردار است و حائز اهمیت می باشد؛ چرا که مهم ترین ابزار یادگیری و آموزش است و رسانه های آموزشی دیگر حول محور کتاب درسی قرار دارند. در نتیجه پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی انجام شده است تا میزان پرداخته شدن به مولفه های اخلاقی در کتب درسی مذکور مشخص و تعیین گردد. جامعه آماری شامل محتوای کتاب های مطالعات دوره ابتدایی است که با روش کیفی قیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آن است ﮐﻪ در ﮐﺘﺐ درﺳﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، اخلاق اجتماعی از بیشترین میزان توجه و اخلاق اقتصادی از کمترین میزان توجه برخوردار می باشد. و مولفان کتاب های درسی باید در امر تعلیم و تربیت و تدوین نظام آموزشی بر اساس آموزه های اخلاقی مذکور و تربیت اخلاقی اهتمام بیشتری ورزند.
۱۱۶۷۵.

راه حلّی به دشواره ی تسلسل در ابژه در رد وجود ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تسلسل وجود ذهنی ابژه اعتبار ذهن هوسرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۱
برخی از اشکال هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده اند نزد فیلسوفان مسلمان هنوز ناشناخته است. مثلاً یک نقد هوسرل اشکال تسلسل در ابژه و مطابَق خارجی است: ابژه ← ← «ایده ی ابژه» ← ← «ابژه ی «ایده ی ابژه»» ← ← «ایده ی «ابژه ی «ایده ی ابژه»»» ← ← «ابژه ی «ایده ی «ابژه ی «ایده ی ابژه»»»» ← ⁞ ما می کوشیم به روش عقلی و برپایه ی برخی از مبادی فلسفه ی اسلامی راه حلّی برای این اشکال - که وجود ذهنی را رد می کند - بیابیم. اندیشمندان مسلمان گرچه درست با همین تسلسل روبه رو نبوده اند، با مواردی مانند آن بسیار درگیربوده اند و گفته اند: چنین تسلسل هایی در ذهن اعتبارکننده ی ما پدید می آید و بنابراین با انقطاع اعتبار ذهنی منقطع می شود و از بین می رود. بدین سان، در این جا نیز بر پایه ی آن مبانی خلاصه ی پاسخ این است که: به جز ابژه و مطابَق نخست، بقیه هنگامی پدید می آید که با اعتبار ذهن ما آن امور زنجیروار در ذهن ما پدید آید. پس هرگاه ما اعتبار خود را متوقف سازیم، آن ها نیز متوقف می شوند و تسلسلی پدید نمی آید. در پایان به مناسبت به تسلسل مطابَق در رد نفس الامر بودن عقل فعّال نزد برخی از اندیشمندان مسلمان نیز اشاره ای می کنیم. نشان می دهیم این تسلسل مطابَق نیز نقدی ناکارآمد است.
۱۱۶۷۶.

نقش تعلیل فلسفی در توصیف علمی از منظر حکمت سینوی: با تأکید بر آموزه های طبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعلیل فلسفی توصیف علمی ابن سینا افعال دارویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۱۵۶
نسبت میان علم و فلسفه از وجوه گوناگونی قابل بررسی است؛ یکی از این وجوه، پرسش از نسبت میان توصیف علمی و تعلیل فلسفی است. پیروان دیدگاه تجربه گرا بر این باور اند که میان پرسش از چرایی پدیده ها در مقام تعلیل، و چگونگی آن ها، در مقام توصیف، نسبتی وجود ندارد و مرزهای علم طبیعی، مستقل از فلسفه است. در این میان بازخوانی اندیشه حکیمانی چون ابن سینا، که توأمان از دانش حکمت و علوم طبیعی بهره مند بودند، می تواند برای رهیافت های جدید در نسبت میان علم و فلسفه راهگشا باشد. در نظام حکمت سینوی، مقام تعلیل از مقام توصیف تمایزاتی دارد، اما از آن مستقل نیست. شیوه تعلیل فلسفی، چه در فلسفه الهی و چه در فلسفه طبیعی، در شیوه توصیف علمی اثرگذار است و از حیث روش شناختی، توصیف در برابر تجویز قرار می گیرد و نه تعلیل. بر این اساس بدون داشتن الگوی مشخص از روابط علّی – معلولی، نمی توان توصیف روشمندی از پدیده های طبیعی و علمی ارائه داد. ویژگی های اساسی در این الگوی علّی شامل: تمایز علیّت بالذّات از بالعرض، علیّت قریب از بعید، علیّت مرکب از بسیط، علیّت بالقوه از بالفعل و همچنین اثرگذاری نسبت میان علل، در اسناددهی و استدلال آوری علمی است.
۱۱۶۷۷.

تحلیل جنسیت از نگاه مولانا بر مبنای نظریات انسان شناسی (با تا کید بر فیونا بوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی دین جنسیت طبیعت فرهنگ فیونا بوی مولانا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱
این مقاله با روش تحلیلی، اندیشه های مولانا در باب جنسیت را بر مبنای انسان شناسی دین از منظر فیونا بوی بررسی کرده ایم. این پژوهش نشان می دهد که مولانا نیز از منظر انسان شناسی دینی و عرفانی به مساله جنسیت نگریسته و مباحث زیبایی از آن را مطرح کرده است بعلاوه منظر اندیشه های مولانا باتوجه به برخورداری از غنای مکتب اسلام و عرفان اسلامی از وسعت بیشتر و معیارهای افزونتری برخوردار است. فیونا بوی، زن را با وجود خصوصیاتی چون مادر بودن و زایندگی، نماد طبیعت و زمین همراه دانسته و مولانا نیز  او را نماد نفس انسانی می داند. و مرد را با وجود ویژگی هایی چون استواری و استقامت، نماد فرهنگ می داند. و مولانا مرد را نماد عقل انسان می داند که هردو(زن و مرد) دارای سویه های منفی و مثبت هستند یعنی گاهی متعالی و گاهی به سبب خواست های نابایسته، به سوی ضلالت پیش می روند. نگاه قدسی به جنسیت از وجوه مشترک آنهاست.
۱۱۶۷۹.

صوره الفرس وثقافتهم من منظار الجاحظ البصری فی کتاب البیان والتبیین

کلیدواژه‌ها: الجاحظ البیان والتبیین علم الصوره الأدب المقارن الآخر الفارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۸
الجاحظ البصری (متوفی255ﻫ.ق) من کبار أئمه الأدب رسم صوره الآخر (الفرس) فی کتابه البیان والتبیین واشتغل بتعریف الأنا (العرب) واتضح بأن الذات وهویته القومیه وثقافته تقف أمام الآخر. المسأله التی تحتاج إلى البحث والدراسه هی نظره الجاحظ إلى الآخر (الفرس) التی قد تکون مناقضهً للأنا أو مکملهً لذاته. فحاولت هذه المقاله دراسه صوره الفرس وثقافتهم ومکانتهم فی رؤیه الجاحظ خلال کتابه البیان والتبیین على ضوء علم الصوره الأدبیه المقارنه (الصورولوجیا Imagology) التی تبحث عن صوره الأنا والآخر وصوره ثقافات الآخر الأجنبیه وعناصرها فی الأدب، واستفادت من المنهج الوصفی- التحلیلی والمقارن فی تحلیل الشواهد للوصول إلی خصائص الصوره المرسومه للآخر الفارسی وثقافتهم وحضارتهم، فتدلّ النتائج علی أن الجاحظ قدّم للقارئین صوره الفرس من قبل الإسلام صوره واسعه من علمهم وأدبهم وحضارتهم العریقه وثقافتهم الأصیله کالآخر الذی هو مسهم مع العرب فی إغناء الحضاره الإسلامیه ورسم من الفرس صوره متوازنه التی یرسم الجاحظ عن الآخر تنبع من أوضاع الثقافیه والاجتماعیه والعلاقه التمازجیه بین الأمم فی ذلک العصر، فنستنتج بأن الجاحظ یری الآخر الفارسی مکملاً للأنا العربی والحضاره الإسلامیه.
۱۱۶۸۰.

واکاوی معنای واژه «تربیت» و ردّ نظرات مخالف آن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: قرآن تربیت رشد جسمانی کمال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۲۴۳
یکی از مهم ترین واژگانی که از لحاظ لغوی و مفهومی، همواره مورد چالش بسیاری از نویسندگان قرار گرفته، واژه «تربیت» است. برخی معتقدند که این واژه در مفهوم رشد جسمانی و برخی دیگر، آن را در معنای کمال نفسانی به کار برده اند. «گروه سوم» مفهوم کنونی تربیت را که در آموزش و پرورش به کار می رود صحیح نمی دانند. مسئله این پژوهش بررسی مفهومی و کاربردی این واژه از نظر لغوی، قرآنی و علوم تربیتی بوده و هدف از آن، به موازات ارائه مفهومی صحیح از واژه مورد نظر، پاسخگویی به چالش ها و نظرات مخالف آن می باشد. روش این پژوهش، توصیفی و کتابخانه ای مبتنی بر کاوش های لغوی، تفسیری، حدیثی، تاریخی و... است. یافته های این مقاله نشان می دهد که تربیت در دو معنای جسمانی و معنوی به کار رفته، منحصر کردن مفهوم آن در رشد جسمانی صحیح نیست. همچنین باید گفت: کاربرد کنونی این واژه در آموزش و پرورش، که به مفهوم رشد جسمانی و کمال معنوی است، کاملاً صحیح بوده و مطابق با مفهوم اولیه آن است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان