آرامش خانواده

امروزه، یکی از آسیب های جدی فراروی جامعه ناپایداری و تزلزل در خانواده ها و فقدان آرامش و روابط مستحکم است که در صورت غفلت، ضربه های جبران ناپذیری بر پیکره ی جامعه ی اسلامی وارد خواهد کرد. حال آنکه تأسی به نمونه های خانواده ی تراز اسلامی به ویژه زندگی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) می تواند بسیاری از معضلات موجود در خانواده ها را مرتفع سازد. در این نوشتار، ابتدا با مروری اجمالی به چیستی «آرامش خانواده» از منظر قرآن کریم، با نگاهی اجتماعی و تکیه بر روش داده کاوی متون و تحلیل اسناد موجود در خصوص سبک زندگی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، مؤلفه های آرامش خانوادگی احصاء و تبیین می شود. از نگاه قرآن دو مؤلفه ی کلان «آرامش» و «مودت و رحمت» ارکان اساسی یک خانواده مستحکم هستند و بر همین مبنا مصادیق و زیرمؤلفه های مربوط به آرامش در زندگی خانوادگی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) استخراج و تشریح شده است.

قرآن کریم دستورالعمل زندگی بشر تا روز رستاخیز است و لذا باید همواره پاسخگوی نیازهای وی باشد. لازمه این غرض، جامعیت و جاودانگی این کتاب است که هر دو لازمه خاتمیت نبوت می باشند. استنطاق به معنای "عرضه سوالات به قرآن و دریافت پاسخ" امری فراتر از تفسیر ترتیبی، تفسیر قرآن به قرآن، و تاویل قرآن است. پژوهش حاضر با هدف به دست آوردن دیدگاه قرآن در مورد عوامل آرامش خانواده با روش توصیفی – تحلیلی انجام شد. بدین منظور عوامل آرامش خانواده براساس رویکردها و مدل های معتبر در روان شناسی استخراج، مقوله-بندی و بر قرآن عرضه گردید تا دیدگاه قرآن در این زمینه به دست آید. نتایج پژوهش نشان می دهد که آیات بسیاری در قرآن مرتبط با موضوع پژوهش هستند. عواملی که درباره آرامش خانواده در قرآن بدست آمد عبارتند از 13 عامل تحت عنوان 1) لباس بودن همسران برای یکدیگر 2) انس 3) موده 4) رحمه 5) حسن معاشرت 6) مدیریت مرزها 7) تامین نیازهای اولیه 8) گشایش اقتصادی 9) تمایز نقش های جنسیتی 10) مراجعه به مشاور متخصص و متعهد 11) رشد عقلی و عاطفی 12) سلامت جسمی و روانی و 13) ایمان.

خانواده بستر فعلیت یافتن توانایی های انسان ها است و نقش مهمی در پرورش استعدادهای مادی و معنوی فرزندان دارد. گاه بروز برخی حوادث و بالایا ممکن است در تضعیف روحیه ی اعضای خانواده و فروپاشی آن مؤثر باشد. اندیشه ی مهدویت و انتظار دارای ظرفیتی است که می تواند در تحکیم روابط اعضای خانواده در بروز بلایا و حوادثی چون بیماری کرونا نقش بسیاری داشته باشد؛ بدین منظور در این مقاله از نقش مهدویت و انتظار در این باره بحث شده است. از مهم ترین یافته ها و نوآوری های این تحقیق، تبیین کارکردهای باور به مهدویت و انتظار در نهاد خانواده در سه ساحت باورها و ارزش ها و هنجارهای رفتاری خانواده است. در بُعد باورها با تأکید بر تقویت ایمان و تحکیم شناخت امامت، در بُعد ارزش ها با تأکید بر ویژگی های اخلاقی منتظران و در بُعد هنجاری به رفتارهای خانواده جهت و به آن رنگ مهدوی می دهد. در پژوهش حاضر برای تبیین کارکرد مهدویت در ابعاد یاد شده از دلایل عقلی و نقلی و توصیف و تحلیل آیات و روایات بهره گرفته شده است.