درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۰۴۱ تا ۴٬۰۶۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
۴۰۴۱.

تأیید عیسی(ع) به روح القدس در قرآن کریم و مسیح شناسی مبتنی برآگاهی شلایرماخر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال ۲۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷۰) 65 - 86

کلید واژه ها: روح القدس عیسی مسیح شلایر ماخر الهیات مسیحی الهیات معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
مسیح شناسی مبتنی بر آگاهی که در الهیات جدید مسیحی توسط شلایر ماخر مطرح شد برخلاف الهیات سنتی بر طبیعت بشری عیسی تأکید بیشتری می کرد و امتیاز عیسی را در داشتن شناختی ناب و مستمر از خداوند می دانست که عصمت از گناه را نیز برای وی همراه می آورد. این مقاله در پی آن است تا با بررسی نحوۀ تأیید عیسی از سوی روح القدس در قرآن کریم قرابت مدلول آیات مرتبط با مسیح شناختی جدید مسیحی را در تبیین توانمندی های فراعادی عیسی روشن سازد. برای این منظور تفسیر آیات مرتبط در تفاسیر روایی و کلامی جمع آوری و با دیدگاه شلایرماخر در مورد طبیعت انسانی عیسی مقایسه شده است. در نتیجه مشخص شد که برخی تفاسیر با الهام از روایات و تحلیل فلسفی، روح القدس را عالی ترین مرتبه از مراتب روحی انسان معرفی کرده اند. این مرتبه در انسان های کامل و برخی پیامبران همچون عیسی شکوفاست و ایشان را قادر می سازد تا با مدد از آن، شناختی حضوری از خداوند و دیگر حقایق به دست آورند.
۴۰۴۲.

Etude des facteurs de la quiétude et de l’inquiétude au sein de la famille du point de vue du Coran

نویسنده:
منبع: Al-Mustafa, Volume ۲, l’édition ۲, Avril ۲۰۲۲ (Ce numéro: Le Famille en islam) 53 - 80

کلید واژه ها: Modèle famille facteurs de la sérénité de la famille facteurs de l’inquiétude de la famille Coran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
Assurer la quiétude à ses membres est l'une de fonctions les plus importantes de la famille, et le Coran, en tant que code de vie complet et éternel de la vie humaine, indique de quelle manière une famille peut apporter quiétude à ceux qui la composent. La recherche actuelle a été menée dans le but de concevoir et d'expliquer les facteurs qui créent la quiétude ou l’inquiétude au sein de la famille sur base du Saint Coran. La méthode descriptive-analytique nous a servi pour l’élaboration de cette recherche. Pour ce faire, tous les versets du Coran, les mots et les enseignements liés aux facteurs de la quiétude qu’apporte la famille dans les versets et les narrations ont été étudiés en plusieurs étapes. Après analyse des données, 242 codes ouverts, 45 sous-facteurs et 13 facteurs principaux, notamment (les conjoints sont les vêtements l'un pour l'autre, amour, miséricorde, gentillesse, bonne compagnie, gestion des frontières familiales, satisfaction des besoins fondamentaux, l’ouverture économique, partage des rôles, consultation d’un conseiller expert et engagé, développement mental et émotionnel, santé mentale et foi) ont été identifiés dont certains sont considérés comme des facteurs préliminaires, d'autres au contraire sont des facteurs révélateurs de la quiétude au sein de la famille. La création d'un couple et la différenciation des sexes par le développement mental, émotionnel, et la santé mentale amènent les conjoints à être correctement placés dans leurs rôles, dans ce sens, l'économie et les frontières de la famille seront également bien gérées et en subvenant aux besoins de base de la famille, un minimum de sérénité sera assuré au sein de la famille. À un niveau supérieur, lorsque les conjoints deviennent réellement les vêtements l'un de l'autre et couvrent leurs besoins sexuels et émotionnels, ils éprouvent un niveau de sérénité plus élevé, ils s’aiment et vivent en bonne compagnie tout en établissant une relation d’amour basée sur la gentillesse, la miséricorde ainsi que la sérénité. Ainsi, la foi en Dieu apportera une quiétude plus profonde à la famille.
۴۰۴۳.

شباهت مضامین متون مقدس و علاقه مندی پیشوایان «سیک» به تعالیم اسلام؛ زمینه ای برای همگرایی پیروان دین اسلام و آیین «سیک»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 209 - 248

کلید واژه ها: قرآن کریم گورو گْرَنْت صاحب آیین سیک گورو نانک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۹۸
کتاب گورو گرنت صاحب به عنوان متن مقدس آیین سیک، مجموعه ای از سخنان تعدادی از گوروهای ده گانه(رهبران آیین مزبور در فاصله قرون شانزدهم تا هجدهم میلادی) همراه با سخنانی از عارفان و شاعران مسلمان و هندو است. گوروهایی که این مجموعه را گردآوری می کردند، مدعی بودند که تمام قطعات آن، کلام الهی است که بر زبان گویندگان آن ها جاری گردیده است. با توجه به اهمیت گسترش فرهنگ گفتگو و همدلی میان پیروان ادیان، روشن است که تأکید بر مشترکات می تواند زمینه خوبی برای این امر فراهم آورد. پرسش این است که در متون مقدس دین اسلام و آیین سیک، یعنی در قرآن کریم و کتاب گورو گرنت صاحب، چه مشترکاتی وجود دارد، و در روایات مربوط به زندگی پیشوایان بزرگ آیین سیک، چه نشانه هایی از همدلی آنان با اهل اسلام می توان یافت؟ پژوهش حاضر نشان می دهد که میان بسیاری از عبارات کتاب گورو گرنت صاحب و آیات قرآن کریم، شباهت های مفهومی(گاه حتی تا حد ترجمه الفاظ) وجود دارد، و از سوی دیگر، روایات تاریخی مربوط به سیره پیشوایان سیک، موارد متعددی از همدلی آنان با مسلمانان را نشان می دهد. این شباهت مضامین و همدلی پیشوایان سیک با اهل اسلام، می تواند نقطه آغاز خوبی برای گفتگوهای همدلانه میان پیروان هر دو آیین باشد.
۴۰۴۴.

نقدنگاشت ترجمه های قرآنی (10): نقد و بررسی ترجمه قرآن آقای کریم زمانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ آذر و دی ۱۴۰۱ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۷) 151 - 163

کلید واژه ها: ترجمه قرآن قرآن کریم زمانی نقد ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۰
نویسنده در نوشتار پیش رو، در تلاش است ترجمه  قرآن جناب آقای کریم زمانی را در بوته نقد و بررسی قرار دهد. وی در راستای این هدف، با بیان آیات یکم تا چهل و ششم سوره  انعام، نکات انتقادی خود را نسبت به ترجمه بیان کرده و سپس، دیدگاه خود را مطرح می سازد.      
۴۰۴۵.

نقش رأی مردم در تحقق حکومت اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه با تأکید بر آرای امام خمینی

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۴ 123 - 150

کلید واژه ها: رای مردم انتخابات حکومت اسلامی مردم سالاری امام علی (ع) امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۹
مردمی یا الهی بودن حکومت و به عبارتی تأثیر رأی مردم در مشروعیت حکومت در جوامع دینی، از گذشته مورد اختلاف اندیشمندان حوزه سیاست دینی و صاحبان قدرت در نظام های سیاسی مبتنی بر دین بوده است و هریک از صاحب نظران این عرصه در احتجاج بر نظر خود سعی در استناد آن به منابع و متون دینی داشته اند. از جمله مهمترین مصادیق حاکمیت دینی، نظام جمهوری اسلامی و از جمله مهمترین منابع دینی در این خصوص کتاب شریف نهج البلاغه است. تحقیق حاضر برای پاسخ به سؤال «رأی مردم چه جایگاهی در تشکیل و تداوم حکومت اسلامی دارد؟»، با روش توصیفی تحلیلی، به برشماری و تحلیل عباراتی از نهج البلاغه و صحیفه امام خمینی که مبین زاویه نگاه این دو رهبر به شرایط تشکیل حکومت است، پرداخته و با واکاوی فرمایشات امیرالمؤمنین(ع) و تطبیق گفتار و سیره امام خمینی با آنها، فرضیه «رأی و نظر مردم دخالت مستقیم در مشروعیت حکومت دارد» را اثبات می کند. فرمایشات امیرالمؤمنین(ع) از جمله: «این شما بودید که مرا به آن دعوت کردید و من علاقه ای به خلافت نداشتم»، و تبعیت نظری و عملی امام خمینی از آن که در بیاناتی نظیر: «حتی اگر مردم برخلاف صلاح خودشان رأی بدهند، آن رأی تعیین کننده وضعیت ملّت خواهد بود» ظهور و بروز یافته است، مثبت این ادّعاست.
۴۰۴۶.

امکان سنجی فقهی حقوقی تبعیض در قصاص نفس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره ۱۸ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 301 - 317

کلید واژه ها: تبعیض در قصاص سقوط قصاص نفس فقه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از مسائل مستحدثه، تبعیض در قصاص نفس است. منظور از تبعیض در قصاص نفس آن است که با توافق طرفین به جای قصاص نفس، عضوی از اعضای جانی مورد قصاص قرار بگیرد و در قصاص عضو، جانی و مجنی علیه به مقدار کمتری از جنایت وارده برای قصاص توافق کنند؛ برای مثال اگر جانی دست مجنی علیه را از آرنج قطع کرد، با توافق جانی و مجنی علیه دست جانی از مچ قطع شود. هرچند قانونگذار مشروعیت تبعیض در قصاص عضو را پذیرفت، ولی در مورد قصاص نفس، قانون ساکت است. از نظر فقهی بیشتر فقهای معاصر آن را مجاز نمی دانند، ولی به نظر برخی فقها منعی ندارد. نگارنده ضمن طرح دیدگاه ها، ادلۀ متعددی بر جواز تبعیض در قصاص نفس اقامه کرده است و معتقد است بر فرض آنکه تبعیض در قصاص حرمت تکلیفی داشته باشد، حرمت وضعی ندارد و حتی از نظر فقهایی که تبعیض در قصاص را از نظر تکلیفی جایز نمی دانند، اگر طرفین بر تبعیض در قصاص توافق و آن را اجرا کنند، حق قصاص ساقط می شود و با توجه به سکوت قانون، دادگاه می تواند با استناد به اصل 167 قانون اساسی با رجوع به فتوای معتبر فقهی حکم به سقوط قصاص کند. همچنین پیشنهاد می شود همان گونه که قانونگذار در مادۀ 390 قانون مجازات اسلامی تبعیض در قصاص عضو را پذیرفته است، تبعیض در قصاص نفس را نیز مورد پذیرش قرار دهد.
۴۰۴۷.

انگاره های فرجام گرایانه در معراج پیامبر(ص) و ارداویراف نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 27-40

کلید واژه ها: فرجام گرایی معراج پیامبر (ص) ارداویراف نامه بهشت دوزخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۷۹
فرجام گرایی از جمله مباحث اساسی در حوزه دین پژوهی و از دغدغه های ذهنی بشر به شمار می آید. این دغدغه به شیوه های گوناگون در متون دینی و آثار ملل بازتاب پیدا کرده است. یکی از جایگاه های طرح انگاره های فرجام گرایانه، معراج نامه ها و سفرنامه های روحانی است. درون مایه معراج نامه ها که بر اخلاقیات و التزام به اعمال خیر و احتراز از گناه و کردارهای ناشایست استوار است، متضمن طرح مبانی فرجام شناسی است. انجام مطالعات تطبیقی با رویکرد فرجام شناسی از جنبه های گوناگون، به ویژه معرفت ادیان حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت این گونه مطالعات، هدف نوشتار حاضر بررسی تطبیقی معراج پیامبر اکرم (ص) با سفر ارداویراف با رویکرد فرجام شناسی است. این بررسی که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، کوشیده است تا شرایط و زمینه های مؤثر بر تکوین این سفرها و نمودهای فرجام گرایی در این آثار را واکاوی نماید. یافته های حاصل از این بررسی، به ویژه همسانی های موجود در «ارداویراف نامه» و روایت های معراج پیامبر(ص) نشانگر غایتمندی عالم، معناداری هستی و باور به رستاخیز و سلسله مراتب نیکوکاران و بدکاران در این متون است.
۴۰۴۸.

ارزیابی دیدگاه مفسران در زمان وقوع فساد و سرکوبی بنی اسرائیل قبل از اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ ۱۰۴-۸۵

کلید واژه ها: آیه 4 اسراء آخرالزمان أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فساد بنی اسرائیل صهیونیسم بُختُ الن َصَّر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۷۳
در سوره اسراء اشاره به دو فساد بنی اسرائیل شده است. عده ای از مفسران وقوع این فسادها را در زمان های گذشته دانسته اند. از این میان بخش قابل توجهی از تفاسیر، وقوع این فساد و سرکوبی آن را در زمان بُختُ الن َصَّر می دانند. حال آنکه در هیچ یک از روایات مصداق «أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ» به افرادی در گذشته اطلاق نشده است و به تبع آن فساد بنی اسرائیل و همچنین سرکوبی فساد بنی اسرائیل نیز توسط «أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ» در آخرالزمان تحقق خواهد یافت. صاحب جامع البیان وقوع این فساد و سرکوبی آن را در زمان بُختُ ن َّصر می داند اما بقیه مفسران در این باره یا نظریه جدیدی را ارائه نکرده اند یا بدون هیچ گونه اظهارنظری در مورد آن، صرفاً به نقل نظر وی پرداخته اند. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل متون تفسیری، به نقد و بررسی امکان وقوع فساد مطرح شده در آیه چهارم سوره اسراء در قبل از اسلام، می پردازد. وقوع فساد و سرکوبی آن در زمان قبل از اسلام به ویژه توسط بُختُ ن صر، را بر پایه شواهد تاریخی موجود و دلایل روایی و تحلیل منطقی ردّ نموده و امکان وقوع این وعده را اولاً به دوران پس از اسلام و سپس به طور دقیق تر به حوالی زمانی دوران آخرالزمان و قبل از ظهور موکول می نماید.
۴۰۴۹.

بررسی دیدگاه مفسران در تفسیر «فطر / فطرت» با تأکید بر روابط جانشینی و همنشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ ۲۴۸-۲۲۷

کلید واژه ها: فطر فطرت واژگان همنشین واژگان جانشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸
فطرت از واژگان کلیدی قرآن در حوزه انسان شناسی به طور خاص و هستی شناسی به طور عام است، ازاین رو از گذشته تاکنون مکاتب کلامی، فلسفی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن پرداخته اند. پژوهش حاضر با بررسی تفاسیر موجود، با رویکرد تفسیری قرآن به قرآن و تأکید بر مباحث جانشینی و همنشینی، مفهوم فطرت را در کاربردهای قرآنی تبیین کرده است. این روش با رویکردی توصیفی تحلیلی تلاش می کند زوایای پنهان یک مفهوم را با فرایندی مشخص بازشناسی کند. با بررسی واژه « فطر / فطرت» در تفاسیر موجود و تحلیل آن، روشن گردید این واژه ضمن همنشینی با صفات ربوبیت، ولایت، توحید و رازقیت و جانشینی واژگان سنت، انشقاق و انفراج از آن، دربرگیرنده مفهومی نزدیک به مفهوم سنت است. از این رو، فطرت در قرآن بیانگر وجود نظم و انتظام در هستی است. چنین انتظام معناداری در درون انسان نیز منطبق بر نظام هستی مفطور شده است؛ نظامی که در شکل روابط علّی میان پدیده ها ظاهر می گردد. واژگان کلیدی
۴۰۵۰.

رابطۀ حقیقت علم با حقیقت اراده از منظر صدرالمتألهین و علامه مصباح یزدی (ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 41 - 70

کلید واژه ها: علم اراده مفهوم حقیقت تشکیک صدرالمتألهین علامه مصباح یزدی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۶
صدرالمتألهین بین «مفهوم»، «حقیقت نفس الامری» و «حقیقت عینی» تمایز می گذارد و معتقد است یک حقیقت می تواند به صورت های مختلف محقق شود؛ چنان که چند حقیقت می توانند در یک موطن به یک وجود و در موطن دیگر جداگانه محقق شوند. ایشان حقایق علم و اراده را ساری در کل هستی می شمارد و معتقد است امکان ندارد وجودی مطلقا فاقد علم و اراده باشد، هرچند ممکن است مراتبی از وجود و علم و اراده جداگانه محقق شوند. اما علامه مصباح نه تمایز سه حدیِ «مفهوم»، «حقیقت نفس الامری» و «حقیقت عینی» را می پذیرد، نه اجتماع چند حقیقت نفس الامری در یک وجود را و نه وحدتِ شخصی یک حقیقت و تکثر تعینات آن در مراتب و مواطن مختلف را. ایشان در بحث علم و اراده نیز نه اجتماع آنها در یک وجود را برمی تابد و نه وحدت حقایق آنها در عین تکثر تعینات شان را. «سؤال اصلی» این تحقیق درباره نوع رابطة علم و اراده است و «هدف» از این تحقیق، شناخت اراده و مقومات آن به عنوان یکی از شئون انسان شناسی است. ما در این پژوهش با «روش» تحلیلی، توصیفی و مقایسه ای به این «نتیجه» رسیده ایم که باوجود اختلاف مبانی، هر دو حکیم می پذیرند که نوعی علم، تلازم ضروری و غیر قابل انفکاک با نوعی اراده دارد.
۴۰۵۱.

جایگاه حرفه ها در نگاه انسان شناختی صدرالمتألهین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 99 - 124

کلید واژه ها: حرفه کار شغل صدرالمتألهین نگاه انسان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۴
این پژوهش در جست وجوی پاسخ به این پرسش است که در نگاه انسان شناختی ملاصدرا حرفه ها چه جایگاهی دارند و معیار طبقه بندی و گزینش آنها چیست؟ این معیارها با روی کرد تبیینی و نه توصیه ای بررسی گردیده است تا قواعد عام و معیارهای کلی برای نحوه انتخاب حرفه ها به دست آید. این تحقیق از نوع نظری، روی کرد آن عقلی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. با این نگاه، ابتدا به استخراج مسائل مرتبط با موضوع مقاله در آثار ملاصدرا پرداخته، سپس با تحلیل آنها اولویت هایی را بیان کرده است. حرفه ها بر اساس فضیلت فاعل، درخشانی هدف و غایت، شرافت موضوع و زیبایی کیفیت و حالتی که از آن برای انسان حاصل می شود، طبقه بندی می شوند. با توجه به این معیار، حرفه ها در یک رده قرار ندارند و طبق قاعده، حرفه ها به ترتیب اولویت در چند طبقه جای می گیرند: 1. حرفه هایی مانند معلمی که با جان انسان مرتبط است؛ 2. حرفه هایی مانند پزشکی که حیات بدن وابسته به آنهاست؛ 3. حرفه هایی مانند مهندسی که در حفظ حیات بدن سودمندند. درجه بندی ارزش مدارانه حرفه ها و صناعات به رتبه بندی نظام ها و نهادهای اجتماعی و فرایند تقسیم کارهای اجتماعی و در نتیجه تعیین وظایف انسان در موقعیت های گوناگون کمک می کند.
۴۰۵۲.

تحلیل انتقادی شبهه ظالمانه بودن خلقت شیطان به عنوان عامل گمراهی و عذاب انسانها (با تاکید بر کتاب نقد قرآن)

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۷) 185 - 210

کلید واژه ها: شیطان ابلیس عامل گمراهی کتاب نقد قرآن سها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲
قرآن کریم در آیات متعددی بنی آدم را از  پیروی و اطاعت شیطان  برحذر داشته و شیطان را دشمن انسان معرفی کرده است. ولی برخی از مغرضان با استناد به برخی آیات، آفرینش شیطان رانده شده از درگاه الهی را عامل گمراهی انسان و در پی آن نزول عذاب می دانند. این مسأله ضرورت تبیین و پاسخ به این شبهه را روشن می سازد. در این مقاله با روش تحلیلی- انتقادی و با تأمل در مدلول آیات مورد بحث و نیز تفسیر و تبیین دقیق آنها روشن می شود که خلقت شیطان نه تنها بدون هدف و برای اضلال انسان نبوده، بلکه وسیله ای برای امتحان الهی و تکامل انسان است. فلسفه مهلت یافتن ابلیس هم نه برای گمراهی انسان، بلکه به عنوان نتیجه عبادات قبلی او و تکمیل آزمایش اوست. محدودیت قلمرو شیطان فقط در حد وسوسه بوده و هیچ گونه تسلط تکوینی بر انسان ندارد. از این رو شیطان تنها بر کسانی که ولایت او را پذیرفته اند، ولایت داشته و بر مومنان مخلَص تسلطی ندارد.
۴۰۵۴.

بررسی تأثیر اسقاط خیار در موضوع عقد از منظر حقوق و اقتصاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 61 - 77

کلید واژه ها: اسقاط خیار جبران خسارت لاضرر عسر و حرج دارا شدن بلاجهت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۱
زمینه و هدف: یکی از مسائل بسیار مهم که کمتر بدان پرداخته شده و تا حد زیادی مغفول واقع شده تأثیر اسقاط خیار در معامله بر اقتصاد (جبران خسارت) با رویکرد فقهی حقوقی است؛ بدین معنا که اسقاط خیار در معامله چه تأثیری بر جبران خسارت داشته و در حالتی که یکی از طرفین اقدام به اسقاط حق خیار خویش نموده است چگونه و با تکیه بر چه مبانی ای می تواند مباردت به دریافت خسارت نماید. در مقاله حاضر به بررسی موضوع مورداشاره پرداخته شده است. مواد و روش ها: مقاله توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سؤال مورداشاره پرداخته است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد اسقاط خیار در معامله از منظر اقتصادی لزوما به معنای عدم جبران خسارت نیست، در پرتو قواعد فقهی مانند قاعده لاضرر و قاعده نفی عسر و حرج و اصول حقوقی چون دارا شدن بلاجهت، می توان قائل به پذیرش این نظر شد که علی رغم اقدام به اسقاط حق فسخ، جبران خسارت همچنان امکان پذیر است. نتیجه گیری: اسقاط حق خیار صرفا در صورتی امکان پذیر است که مشخص شود مبنای خیار، جبران ضرر است و با رفع ضرر، نیازی به وجود خیار نیست. اما آنجا که مبنای خیار برهم خوردن تعادل بهای عوضین نیز هست خیار از بین نمی رود.
۴۰۵۵.

فقه روابط اجتماعی آستان های مقدس (مسئله شناسی، شخصیت حقوقی و تفاوت احکام در حکومت های مشروع و نامشروع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و نهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱) 97 - 126

کلید واژه ها: فقه آستان های مقدس فقه روابط اجتماعی شخصیت حقوقی شخصیت حقوقی آستان های مقدس حکومت مشروع اسلامی حکومت نامشروع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
برای گشودن افقی به پایه گذاری فقه نوپدید روابط اجتماعی آستان های مقدس، چند مطلب برای نخستین بار، در چارچوب فقه امامیه، ارائه می شود: اول، مسئله شناسی فقه روابط اجتماعی آستان های مقدس، دوم، اثبات شخصیت حقوقی آستان ها، و سوم، بیان تفاوت فقه روابط اجتماعی آستان ها در حکومت های مشروع و نامشروع از دیدگاه فقه امامیه. دستاورد مقاله در مطلب اول، طراحی جدیدی از ساختار مسائل بنیادی و روبنایی فقه روابط اجتماعی آستان های مقدس است. در مسائل بنیادی، تأثیر تفاوت حکومت های مشروع و نامشروع، تأثیر تفاوت مبانی فقهی مشروعیت حکومت و قلمرو دخالت حکومت ها در آستان های مقدس، نسبت فقه آستان های مقدس با فقه وقف، همین نسبت، با عنوان های تعظیم شعائر و فریضه امر به معروف و نهی از منکر و فقه ساخت آستان های مقدس، مطرح شده است. پس از این، 10 مسئله عمده و مهم تر روبنایی توضیح داده شده تا ساختار مسائل تکمیل گردد. در مطلب دوم، شخصیت حقوقی بودن آستان ها، در چارچوب فقه امامیه، اثبات و از آن رفع اشکال شده است. در مطلب سوم، نشان داده شده که حکومت مشروع اسلامی، بر اساس نظریه غالب فقها، مبنی بر نصب ولی فقیه، آستان های مقدس را به لحاظ تولیت و مدیریت، تحت قلمرو خود دارد؛ اما در حکومت های نامشروع فقهی، آستان ها نهادی مستقل از حکومت ها هستند.
۴۰۵۶.

رابطه حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) در الطبقات الکبری ابن سعد

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۴ 45 - 62

کلید واژه ها: ابن سعد ازدواج حضرت علی (ع) و فاطمه (س) جعل احادیث الطبقات الکبری فاطمه (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۲
رابطه فاطمه(س) و علی(ع) از موضوعاتی است که در منابع تاریخی به صورت های گوناگون و گاه متناقض گزارش شده است. در این میان الطبقات الکبری که از قدیم ترین منابع تاریخی، تألیف ابن سعد (متوفای230) از نمایندگان اصلی اهل حدیث در سده سوم هجری است، گزارش هایی در این باره ارائه کرده که بسیاری از آنها در منابع بعدی نیز تکرار شده است. بر اساس روایات ابن سعد، حضرت فاطمه(س) و علی(ع) در زندگی مشترک اختلافاتی داشتند که احتمالاً مهمترین و قدیم ترین آنها به خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل برمی گردد. پرسش اصلی پژوهش این است که تا چه اندازه می توان در مورد وجود اختلاف میان حضرت زهرا(س) و امام علی(ع) به این روایات اعتماد کرد؟ بر اساس یافته های این مقاله روایات ابن سعد و شماری دیگر از نویسندگان اهل سنت درباره شدت این اختلافات چندان قابل اعتماد نیستند. به نظر می رسد برخی از این اخبار محملی برای ساختن شأن صدور حدیث نبوی «فاطمه بضعه منی ...» و مبرّا کردن شیخین از آزار فاطمه(س) بوده است. گزارش اختلاف میان زوجین، تنها منحصر به منابع سنی نیست، بلکه به صورت پراکنده در برخی منابع شیعی نیز انعکاس یافته است. ظاهراً برخی از این روایات در منابع شیعی نیز به بهانه بیان فضائل امیرالمؤمنین جعل شده است. چنین روایاتی با ارائه تصویر نادرست از فاطمه(س)، آن حضرت را تحت تأثیر سخنان اطرافیان نشان می دهد. این رویات جعلی چنین وانمود می کنند که آن حضرت بارها از روی ضعف، برای شکایت نزد پیامبر(ص) رفته است.
۴۰۵۷.

دراسه سکینه قلب النبیّ محمد (ص) فی السور القرآنیه من خلال العملیّات (النشاطات) (الجزء الثلاثون من القرآن الکریم نموذجا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم یهار و تابستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 179-209

کلید واژه ها: القرآن الکریم النبی محمد (ص) السکینه الوظیفه التجریبیه العملیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
للاتجاه الوظیفی فی اللسانیات مکاتب مختلفه، ومن أهمها مکتبه لندن ولهذه المکتبه (1916) مؤسسون من أبرزهم مایکل هالیدی الذی طوّر نظریه فیرث السیاقیه (1960) ثم وضع نظریه (1985) أسماها النحو النسقی (النظامی). هذه النظریه مبنیه علی أساس تعدد وظائف اللغه. إنّ هذه المقاله تعتمد علی نحو هالیدی النظامی وتحاول أن تعالج آیات من الجزء الثلاثین معالجه لسانیه معتمدهً علی وظیفه اللغه التجریبیه ومستخدمهً المنهج الوصفی-التحلیلی. فی هذه المقاله بالترکیز علی الوظیفه التجریبیه (بعد استخراج العملیّات من الآیات ودراسه نوعها) یتّضح أنّ العملیات المادیه والسلوکیه والعلائقیه والکلامیه والذهنیه تستعرض سکینه قلب النبیّ والعملیات المادیه تکون أکثر ورودا فی هذه الآیات التی نعالجها من الجزء الثلاثین ولاسیما هذه العملیه تکون أکثر حضورا فی الآیات التی تحقق سکینه قلب النبیّ من خلال عبادته وإبلاغ رسالته وإعطاء النعم الإلهیه وذکر عظمه الله وقدرته وعمل الخیر وشکر النعم الإلهیه فمحتوی الآیات وسیاق موقفها یقتضیان توظیف أفعال تدلّ علی الحدث وتسهّل تجسم الحوادث. بعد العملیات المادیه، العملیه السلوکیه تکون أکثر ورودا فی هذه الآیات ووردت فی آیات تحقق سکینه قلب النبیّ من خلال الدعوه إلی الصبر وتفویض أمور الکافرین إلی الله. الله مشارک العملیه فی سبعه وثلاثین موضعا والنبیّ مشارک فی أربعین موضعا. فی آیات القسم الأول والثانی والسادس والسابع، رسول الله مشارک فعال وفی آیات القسم الثالث والرابع والخامس، الربّ مشارک فعال.
۴۰۵۸.

سلوک اخلاقی بازتابیده در روایات جابر جعفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 67 - 105

کلید واژه ها: جابر جعفی امام باقر (ع) تاریخ اندیشه اخلاقی تاریخ اخلاق اسلامی حکمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۰
یک راه برای آگاهی از مکاتب اخلاقی رایج در دوران حیات اهل بیت (ع) شناخت اندیشه های شاگردان ایشان است. به نظر می رسد شاگردان اهل بیت (ع) نقش مهمی در شکل گیری و تحول اندیشه های اخلاقی عصر خود داشته اند. از شخصیت های مهم و اثرگذار شیعی در این دوران جابر بن یزید جُعفی است. وی در میان شاگردان امام باقر (ع) از شاگردان خاص آن امام، و از نگاه عالمان عامه مسلمانان هم از تابعین به شمار می رود. براین پایه، شناخت اندیشه اخلاقی او باید مهم تلقی شود. مطالعاتی که تا کنون درباره روایات اخلاقی جابر صورت گرفته اند مبانی هستی شناسانه و انسان شناسانه تفکر اخلاقی او را بازمی نمایند؛ آن سان که می توان برپایه آن ها دریافت خیر اعلایی که از نگاه جابر باید با سلوک اخلاقی حاصل کرد کدام است. بااین حال، در آن ها این معنا تبیین نشده است که شیوه سلوک بهینه اخلاقی برای دست یابی به آن خیر اعلا چیست. در این مطالعه بنا ست با تحلیل روایات رسیده از جابر جعفی شیوه سلوک اخلاقی بهینه از نگاه وی را بازشناسیم.
۴۰۵۹.

سبک رهبری فرا ملی در مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 107 - 128

کلید واژه ها: سبک رهبری فراملی الگوی رهبری اندیشه راهبردی امت سازی نهادسازی بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
یکی از نیازهای اساسی در جوامع انسانی و سازمان ها موضوع رهبری است. انسان ها به طور فطری، هم رهبرند و هم پیرو. با دگرگونی هایی که در محیط بین الملل رخ داده است، سبک های سنتی رهبری برآمده از تجربه و دانش بشری، پاسخگوی همه نیازها نیست و اکنون به الگوهای مؤثرتر رهبری بیش از هر زمان دیگری احساس نیاز می شود. سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی نمونه ای از الگوی جدید و منحصر به فرد رهبری است که شناسایی و تحلیل دقیق تر آن می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات امروز در عرصه بین الملل باشد. این پژوهش با هدف استخراج سبک رهبری فراملی در مکتب شهید سلیمانی بر پایه روش فرا ترکیب انجام شده است. این مطالعه از جهت نوع کاربردی و شیوه بررسی آن براساس طرح تحقیق، توصیفی _ تحلیلی(اسنادی)، می باشد که ضمن تحلیل و تشریح الگوی رهبری به موضوع رهبری فراملی با حضور شخصیتی چون سردار شهید سلیمانی به ابعادی همچون اندیشه راهبردی، موقعیت سنجی، تعامل فرهنگی، آگاهی محیطی، مهارت های ارتباطی، مربی گری و نهادسازی بین المللی را یافته و مورد تحلیل قرار داده است.
۴۰۶۰.

بررسی تطبیقی انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 146 - 174

کلید واژه ها: قرآن عهدین انجیل های غیررسمی اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
مطالعه تطبیقی، روشی برای مقایسه شبهاهت ها و تفاوت های دو طرف مورد تطبیق است که از جمله مزیت های آن، گره گشایی از نقاط مبهم و طرح مطالب جدید است. «انجیل سرگذشت یوسف نجّار» یکی از انجیل های غیررسمی مسیحیت از مجموعه انجیل های کودکی است. وجود برخی شباهت ها میان کتاب عهدین و همچنین انجیل های غیررسمی مسیحیت با قرآن کریم، برخی خاورشناسان در دو سده اخیر را بر این موضوع متمرکز کرده است که پیامبر اکرم ( صلی الله علیه وآله و سلم) برخی آیات قرآن را از منابع ادیان پیشین مخصوصاً انجیل ها و همچنین انجیل های کودکی اقتباس کرده است؛ بنابراین پژوهش حاضر در پاسخ به این مسئله سامان یافته است که میزان تشابهات و اختلافات میان انجیل سرگذشت یوسف نجّار با قرآن کریم چه مقدار است و آیا قرآن از انجیل سرگذشت یوسف نجّار اقتباس شده است. بررسی مقایسه ای انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم نشان می دهد مواردی همچون نسبت رابطه حضرت مریم  به عنوان مادر پیامبر خدا با فردی به نام یوسف، فرزند خدا خواندن عیسی(علیه اسلام) و حتی عیسی(علیه السلام) را به تنهایی مسئول گناهان بشریت و ناجی تمام گناهان دانستن مواردی است که تنها در انجیل کودکی آمده است. باور به معاد، رجعت و آخرالزّمان، ماجرای کفالت حضرت مریم، فنای تمام موجودات عالم، اهمیت برخی اوقات و اذن الهی نیز از مهم ترین اشتراکات انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان