فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۷٬۶۰۱ تا ۱۷٬۶۲۰ مورد از کل ۷۹٬۳۰۳ مورد.
حوزههای تخصصی:
یکی از مهم ترین دغدغه های محدّثان در طول تاریخ حدیث، کسب اطمینان از صدور روایات بوده است. محدّثان و فقیهان برای احراز صدور حدیث، راه های مختلفی را پیموده اند. «تواتر» همواره یکی پراهمیت ترین راه ها برای کسب اطمینان از صدور احادیث بوده است. تواتر در لغت به معنای این است که چیزی با فاصله، بعد از چیز دیگر بیاید. محدّثان به حدیثی «متواتر» می گویند که راویان آن در هر طبقه، به تعدادی باشند که عادتا امکان هم داستان شدن آنها برای دروغ گویی وجود نداشته باشد؛ راویانی که گاه الفاظ واحد (تواتر لفظی) و گاه معنای واحد (تواتر معنوی) را گزارش می کنند
شیوه های ترویج حیا با محوریت سوره نور(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳ (پیاپی ۵۵)
41 - 67
حوزههای تخصصی:
در آیین اسلام، رعایت عفت و حفظ حدود و حریم محرم و نامحرم برای زن و مرد از اهمیت خاصی برخوردار است. بسیاری از آسیب هایی که به دختران و زنان جامعه وارد می شود، ناشی از نداشتن حیا و عفاف است. درونی کردن این ارزش در دختران و زنان باعث می شود آنان مقاومت بیشتری در برابر انحرافات داشته باشند. در این مقاله، نگارنده بر آن است شیوه های فردی و اجتماعی ترویج حیا را در سوره نور، به روش توصیفی و تحلیلی، بیان کند و راهکارهایی برای عملی کردن این فضیلت و نهادینه شدن آن در جامعه ارائه دهد. البته حیا و عفت نهادینه نمی شود، مگر آنکه هم تک تک افراد و هم کل جامعه به آن پایبند باشند. اگر افراد بتوانند ابتدا، در منزل خود، حریم و حدود را حفظ کنند و در رفتار خود حرمت والدین را نشکنند، آن گاه می توانند در حفظ حریم اجتماعی نیز موفق عمل کنند. اگر آحاد افراد جامعه حریم اجتماعی را رعایت کنند و هنجار شکنان به سختی مجازات شوند، کسی نمی تواند پرده حیا را به راحتی بدرد.
مبانی نظری اسلام و ترسیم الگوی راهبردهای یادگیری سازمانی در تشکیلات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه نوین دینی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۶
51-74
حوزههای تخصصی:
یادگیری مفهومی پویاست که به تدریج از یادگیری فردی به یادگیری سازمانی تغییر می یابد. به دلیل نیاز سازمان ها به سازگاری با تغییرات محیطی، مفهوم یادگیری سازمانی به طور روزافزونی رایج شده است . این نوشتار به دنبال ترسیم الگوی راهبردهای یادگیری در سازمان های اسلامی است که پس از استخراج کدها، مفاهیم و مقوله ها، از قرآن کریم و منابع معتبر حدیثی به ترسیم الگوی راهبردهای یادگیری سازمانی اسلامی پرداخته شده است. در این پژوهش از نظر هدف، از نوع پژوهش های توسعه ای-کاربردی است و با روش گرندد تئوری( داده بنیاد) تحلیل شده است. یافته های پژوهش که به صورت یک سیستم عمل می کند شامل نوزده مقوله اصلی در سه دسته راهبردهای زمینه ای ، راهبردهای اجرایی و راهبردهای رفتاری می باشد.
خیال به مثابه نفس حیوانی بازشناسی قوّه خیال نزد صدرالمتألهین در پرتوی تبیین مبانی و تحلیل کارکردها(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
آیین حکمت سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰
223 - 246
حوزههای تخصصی:
قوّه خیال در فلسفه ابن سینا و تابعان وی، «خزانه» صوَری معرّفی می شود که جزئی است و به وسیله حسّ مشترک ادراک شده است. در مقابل، صدرالمتألهین در مقام تعریف قوّه خیال، دو دیدگاه متفاوت ولی منسجم و منطقی را ارائه کرده که با تحلیل روش شناختی وی در مباحث نفس، قابل استنتاج و توصیف است. مسئله اساسی پژوهش جاری، توصیف نظریه واقعی صدرالمتألهین در مسئله چیستی خیال و سپس مقایسه آن با دیدگاه رایج مشائیان، به منظور کشف نقاط اشتراک و افتراق حقیقی این دو دیدگاه است. یافته اصلی که بر اساس روش تحلیلی منطقی و با تکیه بر روی آورد تحلیل گزاره ای و سیستمی عبارات صدرالمتألهین در دو مقامِ «تبیین مبانی شناخت قوّه خیال» و «ارائه کارکردهای این قوّه» به دست آمده است، حاکی از اتخاذ دو رویکرد از سوی صدرالمتألهین در تعریف قوّه خیال است. وی در ابتدای مباحث نفس شناسی و قوای آن، تابع دیدگاه مشهور مشائیان است. پس از آن و در فرایندی تعالی گونه و با ابتنا بر امکان تشکیک در قوای نفس، دیدگاه دیگری را در بازشناسی قوه خیال ارائه می دهد. صدرالمتألهین خیال را به مثابه نفس حیوانی و فصل حقیقی انسان در مرتبه حیوانیّت معرّفی نموده که خود، مبتنی بر قوّه انگاری هریک از مراتب سه گانه نفس انسانی در نظام فلسفی وی است.
تحلیل روش شناسی انسان پژوهی با رویکرد گسترش کلام کاربردی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه نوین دینی سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۸
43-54
حوزههای تخصصی:
انسان پژوهی دینی در عین توان محاجه با رویکرد فراگیر اومانیسم، می تواند الگویی از انسان محوری الهی با هویت معرفتی حی متاله را عرضه نماید. این تحقیق به نقش انسان پژوهی در گسترش کلام کاربردی پرداخته و با روش توصیفی - تحلیلی و با رصد میدانی آن را در حکم یکی از اصول اساسی دین نگریسته است. این ایده در فرآیند نیازمحورانه یعنی ناظر به شبهات رایج در جامعه اسلامی در کنار حقایقی مانند بومی سازی، به روز بودن و کارآمدی از ایده به واقعیت پیوست. تحلیل انواع روش انسان پژوهی از جمله مباحث اساسی است که این پژوهش به تبیین، ارزیابی مزایا و کاستی ها و پیشینه ای از پژوهش در هرکدام از آن ها پرداخته و خود رویکرد پنجمی به نام انسان شناسی تلفیقی را به آنها افزوده است و زمینه را برای یک پژوهش فراگیر و کاربردی در رسیدن به یک روش شناسی مناسب در تبیین ماهیت، ابعاد و مبانی هویت معرفتی انسان زمینه سازی نماید.
بررسی انتقادی شبهات آیات مربوط به خلقت جهان در شش روز
حوزههای تخصصی:
مبارزه با قرآن کریم به روشهای مختلفی از آغاز نزول انجام شده و هنوز ادامه دارد. یکى از روشهای مقابله دشمنان که امروزه شدت بسیار گرفته، ترویج شبهات علیه معارف علمی قرآن کریم جهت تضعیف اعتقادات مسلمانان است. یکی از شبهه افکنان معاصر، شخصی با نام «دکتر سها» است که کتاب «نقد قرآن» را منتشر کردهاست. تلاش نویسنده در بخشی از کتاب مردود دانستن دادههای علمی قرآن است. نویسنده در بخش شبهات علمی علیه قرآن، با استناد به آیاتی از قرآن کریم و سنّت نبوی، به نقد آیات مربوط به خلقت جهان در شش روز پرداخته و آن را اشتباه علمی دانستهاست. این تحقیق قصد دارد به نقد و بررسی دقیق ادعای مطرح شده بپردازد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی با گرایش انتقادی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده و هدفش دفاع از نظریه وحیانی و حق بودن همه دادههای قرآن، از جمله دادههای علمی آن است. حاصل پژوهش این است که شبهه افکن معاصر، به روایات ضعیف و مردود اتکا کرده و ادله او نمیتواند باطل کننده داده قرآن در مورد خلقت جهان در شش روز باشد. به علاوه شواهد علوم تجربی بسیاری در تأیید نظر قرآن وجود دارد.
واکاوی مفهوم انتظار و فضیلت آن در روایات
منبع:
موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
69 - 81
حوزههای تخصصی:
در تفکر شیعی، انتظار موعود، یک اصل مسلم اعتقادی است. در بسیاری از روایات، بر ضرورت انتظار قائم آل محمد (عج) به روشنی تصریح شده است. تبیین انتظار، رویکردهای متفاوت و کارکردهای مربوط به آن، مسئلهای حیاتی است که تبیین صحیح آن از آسیبها، خرافهها و تحریفها در مقوله انتظار کاسته و با مفهوم ژرف خود، کارکردهای عملی فراوانی دارد. مهدویت و مقوله انتظار در جامعه امروز، مورد اقبال عمومی مردم قرار گرفته و در نتیجه نحلهها و مکاتب فراوانی بر اساس برداشتهای شخصی که منحرف هستند، شکلگرفته است. مقاله حاضر، مفهوم انتظار، انتظار فرج، تنوع انتظار و فضیلت انتظار در روایات را بررسی میکند. این مقاله از طریق جمعآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای و به روش توصیفی تحلیلی نوشته شده است.
بررسی تغییرات انگارهی واژه ی شیعه در طول تاریخ اسلام
حوزههای تخصصی:
یک مطالعه تطبیقی و اجمالی از تاریخ، گزارشات تاریخی، حدیثی و رجالی که واژه شیعه در آنها بهکار رفته است، بیانگر تحول و تطورات معنایی در مفهوم شیعه در طول قرون متمادی است. شناخت این تطورات و تحولات در حوزه معنایی این کلمه، میتواند ارتباط مفهوم این واژه با گفتمانهای علمی هر عصر را نشان دهد؛ بهعنوان مثال، در کتب اهل سنّت با واژههایی نظیر شیعه، تشیع، و... مواجه هستیم؛ در نگاه ابتدایی و ظاهری، این نتیجه حاصل میشود که راویان شیعی در کتب اهل سنّت بهطور وفور و گسترده مورد نظر بودهاند اما با بررسی هریک، به این مهم دست مییابیم که واژه شیعه، منحصر در امامیّه نبوده و معنایی عام داشته است و عوامل متعددی موجب انتساب یک راوی به تشیع بوده است؛ بنابراین پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، بهمنظور بررسی تغییرات معنایی کلمهشیعه با رویکرد تاریخانگاره میپردازد؛ نتایج بهدست آمده نشان میدهد که واژه شیعه در طول تاریخ سیری پویا داشته و در طول زمان و تحولات تاریخی توسعه و تضییق داشته است و یا به عبارتی دیگر، این واژه در تحولات خود با اندیشه جامعه هماهنگ بوده است؛ از اینرو، با بررسی این واژه بهلحاظ لغوی و اصطلاحی و تحلیل آن در مقایسه با واژگان مترادف بهمعنای دقیقتر و جامعتری از این واژه دست مییابیم.
بازخوانی حقیقت لذت در اندیشه اخلاقی ابن سینا و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
حقیقت لذت و جایگاه وجودی و ارزشی آن در اندیشه اخلاقی ابن سینا، امری حصولی و خطاپذیر و درعین حال قابل وصول است . هر لذتی از قوه مخصوص خود حاصل و ادراک می شود و در تاثیرگذاری و تاثیرپذیری بین قوای نفس، میان اقسام و مصادیق لذت رابطه متباین وجود دارد. ملاصدرا با نقد و ابطال نظریه قوای نفس سینوی و جایگزین کردن نظریه مراتب تشکیکی و تفاضلی نفس در مراتب وجودی انسان، به حقیقت لذت و جایگاه وجودی و ارزشی آن پرداخته است. حقیقت لذت در حکمت متعالیه علاوه بر اینکه امر وجودی بوده، حضوری نیز هست و تخلّف ادراکی و خطای تطابقی در آن راه ندارد. عالی ترین لذت از حیث شرافت در حکمت متعالیه، مربوط به لذائذ عقلی است و بر اساس فاعلیت بالتسخیر عقل در علم النفس صدرایی، لذائذ مادون عقل، از ارزش های اخلاقی برخوردار است. هدف از این پژوهش ارائه راهکار عقلانی بر اساس علم النفس صدرایی، برای مدیریت و تعامل اخلاقی با ادراکات تاثیرگذار مثل لذت در متن زندگی است.
اعتبار سنجی معیارهای مشروعیت حکومت در جامعه مهدوی
حوزههای تخصصی:
یکی از موضوعاتی که در مباحث سیاسی اجتماعی وجود دارد، مسأله « مشروعیت » نظام های سیاسی است که از دیرباز تا کنون مورد توجه حکومت ها بوده است. حکومتی که در عصر پساظهور توسط امام زمان4 برپا می شود نیز همانند سایر حکومت ها نیازمند برخورداری از مشروعیت است. اما اینکه مشروعیت حکومت آن حضرت چه مبنایی دارد، موضوعی است که نوشته حاضر در پی تبیین آن است. در این نوشتار تلاش شده است تا برخی از مبانی مشروعیت حکومت ها، از قبیل مشروعیت الهی، برتری ذاتی حاکمان، مشروعیت حاصل از زور و غلبه، مشروعیت حاصله از سنت و همچنین مبنای قرارداد اجتماعی مورد بررسی قرار گیرند و با حکومت امام زمان4 اعتبار سنجی شوند. این نوشتار با روشی توصیفی-تحلیلی چنین نتیجه می گیرد که منشأ اصلی مشروعیت حکومت امام زمان4 « مشروعیت الهی» است و آن حضرت از طرف خداوند این حق را پیدا کرده است تا بر کل دنیا حاکمیت داشته باشد. برخی دیگر از مبانی مشروعیت همانند وراثت و یا برتری ذاتی نیز در مشروعیت حکومت آن حضرت نقش دارند و در واقع به نوعی، مشروعیت الهی حکومت امام عصر را تأیید می کنند.
تصویرآفرینی منسجم و یکپارچه در دعای هفتم صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تصویرآفرینی، شیوه ای بلاغی و هنرمندانه برای بیان مطالب است که در متون گوناگون از آن استفاده می شود. آفرینش هنری یکی از شیوه های تأثیرگذار در انتقال مطالب بشمار می آید. استفاده از انواع صنایع بلاغی و همچنین استفاده از کلمات و نحوه ی ترکیب و نوع کنار هم قرار گرفتن آن ها از شیوه های مهم تصویرآفرینی است. علاوه بر قرآن کریم، استفاده از زبان تصویر در سایر متون دینی از جمله صحیفه سجادیه نیز دیده می شود. مطالعه دعای هفتم صحیفه سجادیه نشان می دهد که در این دعا از شیوه تصویرآفرینی استفاده شده است. تصاویر این دعا عمدتاً با استفاده از استعاره یعنی تشبیه بلیغ ترسیم شده اند. این دعا یکی از معدود دعاهایی است که در آن تصویری منسجم و یکپارچه به نمایش درآمده است. سراسر این دعا تصویر فردی را نشان می دهد که به واسطه شرایط خود مشغول تضرع به درگاه الهی است. این فرد به صورت شخصی گرفتار و مستأصل؛ پناه جویی دردمند؛ بار سنگین سختی ها بردوش و ذلیل و بی یاور ترسیم شده است. او از خداوند تمنای گشایش درها و برطرف شدن مصائب را دارد.
نقش تکاملی دین: مروری بر آرای دیوید اسلوان ویلسون(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بحثهای فلسفی پیرامون موضوع مشکل سطح انتخاب در انتخاب طبیعی که منجر به ارائه نظریات انتخاب گروه و چند سطحی گردید گویا جنبش کاربست نظریه تکامل در دیگر حوزههای معرفتی را علاقمند به تبیین امور مردم شناختی کرده باشد. از این میان اما تلاشهای ویلسون برای تبیین سازگارانه دین تحت تاثیر نگرش ارگانیسمی به اجتماع بشری و بر مبنای نظریه تکامل یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات روزآمد این حیطه تلقی میشود. از منظر او بر اساس مفهوم ارگانیسمی گروههای دینی و نظریه تکامل میتوان فرضیهای علمی مطرح کرد که دینداری در آن به عنوان یک صفت سازگارانه گروه دینی لحاظ شود. اگرچه ویلسون در نوشتههایش برای این فرضیه شواهدی مطرح میکند اما نه تنها کاربست نظریه تکامل در دیگر حوزههای معرفتی خالی از انتقادهای شکلی و محتوایی نیست بلکه شواهد تبیینهای سازگارانه وی نیز با ارائه نظریههای جدی رقیب به چالش کشیده شده است.
جستاری بر مکانیسم "جبران" و فرایندهای آن در آینه ادبیات ادونیس و شاملو(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱
18 - 34
حوزههای تخصصی:
از میان روان شناسانی چون آدلر 1 ، یونگ 2 ، فروید 3 ، اریک فروم 4 ، لاکان 5 و... که تحلیلی روانکاوانه به ادبیات و هنر داشته اند، می توان گفت که رویکرد روان شناختی آدلر به این دو مقوله، با استناد به محوریت تأثیر "احساس نقص" در شکل گیری ادبیات یک شاعر، از جامعیت بالاتری برخوردار بوده است. آدلر رویکرد فکری خود را بر مبنای احساس حقارت بنا نهاد؛ بد ین معنا که شکل گیری بسیاری از مؤلفه های هنری و ادبی به نوعی برخاسته از احساس نقصی سرکوب شده است که با تکیه بر مکانیسم جبران به منصه ظهور رسیده اند. در حوزه ادبیات، ادونیس و شاملو از جمله سرایندگان بنام معاصر ند که تأثیر بسزایی بر روند تصویر و معنا در حوزه شعر داشته اند. آن ها گرایش سنت گرا به شعر را مردود دانسته و با تکیه بر شناختی جامع از مسیر ذهنی انسان امروزی به موسیقی و مفهوم شعر جهت گیری خاصی داده اند که با رنگ و لعابی روان شناختی همراه بوده است. جستار پیش رو می کوشد تا با تکیه بر نقد تطبیقی، گفتگو مندی متن و روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی روان شناسی فردی دو شاعر پرداخته، سپس محورهای حاصل از احساس حقارت موجود در ادبیات آن ها را در قالب فرایندهایی چون "جابجایی" 6 ، "آرمان گرایی" 7 و "انکار" 8 موردبررسی و واکاوی قرار دهد. قدر مسلم اینکه، دوران کودکی و افت وخیزهای فردی دو شاعر، ضمن ایجاد ذهنیتی منحصربه فرد در آن ها، رویکرد ادبی خاصی از آن ها به جای گذاشته و همین مسئله، زمینه شکست هنجارهای ساختاری و معنایی را در زمینه هنری شان ایجاد کرده است. این جستار، بر مبنای مکتب آمریکایی، اصالت اشتراک موجود در متن هنری دو شاعر را با محوریت مکانیسم جبران، مطمح نظر قرار داده است
حوزه و فردایی دیگر
حوزههای تخصصی:
نخستین گفتگوی فصلنامه «میقات حج» با حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای سید عبد الفتاح نواب نماینده محترم ولی فقیه در امور حج و زیارت(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج دوره ۲۸ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰)
7 - 10
حوزههای تخصصی:
جستاری بر مولفه های شناختی عصر بعثت و بازشناسی آن ها در دنیای امروز با تاکید بر آموزه های نهج البلاغه
منبع:
الاهیات قرآنی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۲
49 - 69
حوزههای تخصصی:
بعثت پیامبر اعظم(ص) از جمله رخدادهای بی نظیر تاریخ بشر است. برخی را عقیده بر آن است که در عصر جدید با پیشرفت های شگفت انگیزش، بعثت پیامبر اسلام(ص) و پیام های آن جایگاهی ندارد. هدف این نوشتار، بازخوانی شاخص های شناختی عصر بعثت و بازشناسی آن ها در دنیای معاصر است. این مطالعه از نوع مطالعه بنیادی و تحلیل محتواست که با مراجعه به منابع مرتبط به ویژه نهج البلاغه و تحلیل آن ها انجام شده است. مولفه های عصر بعثت در سه حیطه: شناختی (معرفتی)، عاطفی و رفتاری قابل مطالعه است. در این مقاله تنها شاخص های معرفتی مورد بررسی قرار گرفته است. سؤال اصلی تحقیق این است که: مولفه های شناختی عصر بعثت، برپایه نهج البلاغه کدامند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد جاهلیت و بعثت، دو جریان مستمر است و بریده شدن انسان از تعالیم آسمانی، به عنوان شاخص اصلی و بنیادی در حیطه شناختی عصر بعثت، بر اندیشه و رفتار بشر امروز نیزحاکم است، به همین دلیل نیاز انسان معاصر به پیام های بنیادین بعثت بیش از گذشته احساس می شود.
بازخوانی مجازات حد و نظریه نئوکلاسیسیزم نوین
منبع:
مطالعات فقه و اصول دوره دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
117 - 165
حوزههای تخصصی:
آموزه های کیفری از نظر تدوین و وضع قوانین بر نظامهای کیفری تأثیرگذارند. با شکست و افول هر آموزه، توجه اندیشمندان حقوق کیفری به آموزه جدیدی جلب شده و در نتیجه شاهد نفوذ پیاپی آموزه ها بر حقوق کیفری بوده ایم. در این سیر تحول اندیشه های کیفری، پس از جنگ جهانی دوم و به طور خاص در دهه های پنجاه و شصت سده بیستم میلادی این اندیشه اصلاح و درمان بود که غلبه یافت، اما با آشکار شدن شکست این مکتب و در نتیجه رویگردانی از آن، در دهه هفتاد میلادی توجه فلاسفه کیفری به عدالت سزادهی که بر تئوری مجازات های استحقاقی تکیه داشته، معطوف گردید،که به جهت وابستگی خود به مکاتب کلاسیک از حیث مبانی فلسفی و اصول حاکم بر کیفرها، به نئوکلاسیسیزم نوین مشهور شد. این مکتب با تکیه بر سزاگرایی به توجیه کیفر پرداخته و بر این بنیاد با تکیه بر مبانی فلسفیِ به ارث برده از پیشینیان خود اصولی را بر کیفرها حاکم می داند که بر دو عنصر اساسی استحقاق و سرزنش تکیه دارد و مبتنی بر اعتقاد به حسن و قبح ذاتی افعال و اراده آزاد و انتخابگری عقلانی است و با تکیه بر مفهوم استحقاق لازم میداند اصل تناسب جرم و کیفر و اصل لزوم اجرای کیفرها حاکم شود. حال در قالب این پژوهش تلاش شده با واکاوی جایگاه مجازات حد در ارتباط با نئوکلاسیسیزم نوین و در چارچوب قوانین کیفری مصوب ایران، مشخص شود تا چه اندازه این آموزه ها با اندیشه های حاکم در حدود همسو است.
حدود استفاده از «عادت» در تربیت اخلاقی در رویکردهای معاصر منتخب و نقد آنها بر اساس نظریه انسان عامل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی حدود استفاده از عادت در تربیت اخلاقی با توجه به رویکردهای معاصر تربیت منش (با تأکید بر آرای افلاطون و ارسطو)، شناختی (با تأکید بر آرای پیاژه) و تبیین ارزش (با اشاره بر آرای راتس) و نقد آنها بر اساس نظریه انسان عامل است. عادت که بر عنصر تکرار استوار است، در رویکرد تربیت منش جایگاه ویژه ای داشته و استفاده از آن کاملاً ضروری است؛ رویکرد شناختی، با این روش مخالف است و در رویکرد تبیین ارزش هم استفاده از آن جایگاهی ندارد. در نظریه انسان عامل، روش عادت به عنوان یک شبه تربیت مطرح می گردد که به دلیل نداشتن عناصر تبیین، معیار، تحرک درونی و انتقاد از تربیت جدا می شود؛ در واقع نظریه انسان عامل، تنها ضرورت حدود استفاده از عادت را در دوران کودکی قابل قبول می داند؛ اما در خصوص استفاده از آن در دوران بزرگسالی، همراهی عادت با تعقّل را اصل اساسی قلمداد می کند. ضعف اصلی رویکرد تربیت منش، بی توجهی به مبنای شناختی است. رویکرد شناختی نقطه مقابل رویکرد تربیت منش است؛ به این معنا که تمام تمرکز این رویکرد بر مبنای شناختی استوار است و از توجه به سایر مبانی غفلت می کند. در رویکرد تبیین ارزش، تأکید افراطی بر مبنای شناختی و توجیه و اقناع صورت می گیرد و بین تمایلات فردی و ارزش های اخلاقی تفکیکی حاصل نمی شود و دلیل آن ذهنی بودن ارزش هاست؛ البته اگر رویکردهای مطرح به نظریه انسان عامل نزدیک شوند و عمل عادتی را بر اساس مبانی سه گانه (شناختی، انگیزشی و ارادی) مورد توجه قرار داده و به همه مبادی عمل توجه کنند، هر رویکرد به تنهایی قابلیت استفاده در امور تربیتی را دارد و هیچ یک از آنها دیگری را نفی و محدود نمی کند.
ارزیابی احادیث فریقین در دلالت آیات مبیِّن اعجاز علمی حرکت خورشید(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸شماره ۱۰
103 - 132
حوزههای تخصصی:
آیات مبیِّن حرکت خورشید در قرآن، به عنوان یکی از مصادیق اعجاز علمی بیان شده است. مسلمانان در صدر اسلام، این آیات را مبیِّن حرکت ظاهری خورشید می دانستند؛ اما در سده دوم هجری با ترجمه کتاب «المجسطی» به عربی، این آیات را با هیئت بطلمیوس تطبیق دادند. در دهه های معاصر با کشف حرکات خورشید در کهکشان، مفسران این آیات را بیانگر کشفیات اخیر و اعجاز علمی قرآن دانستند. حال این پرسش مطرح می شود آیا آیات مذکور، دلالت بر حرکات کهکشانی خورشید دارند و اعجاز علمی قرآن محسوب می شوند؟ با استفاده از روش تحلیلی و ارزیابی گسترده احادیث فریقین، دیدگاه برگزیده این است که با توجه به عدم صراحت آیات مذکور در حرکات کهکشانی خورشید، در کهکشان و امکان تطبیق آیات با حرکات ظاهری خورشید و عدم وجود روایتی اشاره کننده به حرکات کهکشانی خورشید، این آیات مصداق اعجاز علمی قرآن نیستند. استفاده گسترده از روایات فریقین، در ارزیابی این مصداق اعجاز علمی در هیچ کتاب و مقاله ای سابقه ندارد.
نقش اعتباری بودن مالکیت و امانی بودن اموال انسان در بازتوزیع ثروت از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال بیست و هشتم دی ۱۳۹۸ شماره ۲۶۵
35-43
حوزههای تخصصی:
توزیع مجدد ثروت به سیاست هایی گفته می شود که برای کاهش نابرابری درآمدی و فرصت های اقتصادی و به منظور پیشبرد «توسعه» پیش بینی شده است. این مقاله درصدد است به روش تحلیلی توصیفی نقش اعتباری بودن مالکیت انسان و امانی بودن اموال برای توزیع مجدد ثروت را بررسی نماید. مالکیت رابطه ای خاص میان مالک و مِلک است که امکان تصرف مالک در مِلک به سبب آن مهیا می شود. هدف از این بررسی نشان دادن ایجاد زمینه برای از میان رفتن فقر در جامعه از طریق ایجاد باور به اعتباری بودن مالکیت انسان و امانی بودن ثروت در دست وی هست. روش ارائه مباحث توصیفی تحلیلی، به شیوه تفسیر موضوعی، با بررسی دلالت آیات است. نتیجه به دست آمده این است که باور به اعتباری بودن مالکیت انسان و امانت الهی دانستن ثروت، موجب می شود ثروتمندان به نیاز افراد کم درآمد توجه کرده و برای رفع نیازهای معیشتی آنها اقدام کنند که آن را عمل بازتوزیع ثروت می نامند.