درخت حوزه‌های تخصصی

زمینه و هدف: حضور کودک مبتلا به ناتوانی هوشی (Intellectual disabilities) در هر خانواده ساختار و سلامت روانی آن به ویژه مادران را تحت تأثیر قرار می دهد. ازاین رو هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای احساس اندوه مزمن (Chronic sorrow) و احساس گرفتاری (Entrapment) در مادران با و بدون کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی شهرستان کاشان در سال تحصیلی 97-1396 بود. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری آن متشکل از کلیه مادران کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی و غیر مبتلا در مدارس استثنایی و عادی شهرستان کاشان بود. نمونه آماری شامل 66 نفر از مادران (31 نفر مادران کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی و 35 نفر مادران کودکان غیر مبتلا) بود. مادران کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی به روش نمونه گیری در دسترس و مادران کودکان غیر مبتلا به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت سنجش اطلاعات از پرسشنامه های احساس اندوه مزمن کندال (Kendall Chronic Sorrow Instrument یا KCSI) و احساس گرفتاری (Entrapment Questionnaire) استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیره) تحلیل شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین احساس اندوه مزمن و احساس گرفتاری در مادران با و بدون کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی شهرستان کاشان تفاوت معنادار وجود دارد (0001/0=p)؛ به عبارت دیگر مادران کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی احساس اندوه مزمن و گرفتاری بیشتری داشته اند. نتیجه گیری: با توجه به تأثیرات منفی دو احساس اندوه مزمن و گرفتاری در سلامت روان افراد ارائه خدمات روان شناختی به مادران کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی ضرورت دارد.

مداخلات روان شناختی به منظور مقابله با افت عملکرد تحصیلی دانش آموزان ضروری است. این پژوهش بر دو سازه ی اضطراب و ذهن آگاهی که به ترتیب ممکن است نقش تخریبی و محافظتی در اهداف یادگیری داشته باشند، تمرکز نموده است. هدف مطالعه تعیین نقش اضطراب پنهان، اضطراب آشکار و مهارت های ذهن آگاهی در تبیین اهمال کاری تحصیلی دختران نوجوان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود. تعداد 350 نفر از دانش آموزان دختر مدارس دوره متوسطه شهرستان رشت به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای از بین رشته های تحصیلی مختلف انتخاب و توسط پرسشنامه اهمال کاری تحصیلی (سولومون و راثبلوم)، پرسشنامه پنج وجهی ذهن آگاهی ( FFMQ ) و مقیاس اضطراب کتل مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور تحلیل داده ها، از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش ورود همزمان استفاده شد . یافته ها حاکی از آن است که اضطراب پنهان (05/0 P< ، 13/0 r= ) و عمل توام با هوشیاری (01/0 P< ، 27/ 0- r= ) با اهمال کاری رابطه معنی دار دارند. بین اضطراب آشکار و سایر مولفه های ذهن آگاهی با اهمال کاری رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین، تحلیل رگرسیون نشان داد تنها متغیر عمل توأم با هوشیاری (0001/0 P< ، 25/0 β =- ) به صورت منفی نمرات اهمال کاری تحصیلی را پیش بینی می کند. یافته های پژوهش حاضر بر اهمیت حذف عامل اضطراب پنهان به عنوان یک عامل زمینه ساز و تداوم بخشِ چرخه اهمال کاری و لزوم به کارگیری تمرینات ذهن آگاهی متمرکز بر هوشیاری به عنوان یک مهارت انطباقی با هدف ارتقای کارآمدی تحصیلی صحه می گذارد.

هدف پژوهش حاضر پیش ­ بینی نشانه ­ های افسردگی و اضطراب بر اساس مشکلات بین ­ شخصی بود. تعداد 362 نفر (220 مرد، 142 زن) از دانشجویان دانشگاه تهران به صورت نمونه­گیری در دسترس، از رشته­های مختلف تحصیلی در این پژوهش انتخاب شدند. از شرکت­کنندگان خواسته شد مقیاس مشکلات بین­شخصی ( IIP ، هرویتز، روزنبرگ، بایر، اورنو و ویلاسنور، 1988) و مقیاس اضطراب افسردگی استرس ( DASS ، لاویباند و لاویباند، 1995) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان دادکه انواع مشکلات بین­شخصی (قاطعیت، مردم­آمیزی، اطاعت­پذیری، صمیمیت، مسئولیت­پذیری و مهارگری) با نشانه­های افسردگی و اضطراب همبستگی مثبت معنادار دارد (01/0 < P ) . نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مشکلات بین­شخصی 6/21% واریانس مربوط به نشانه­های افسردگی و 4/19% واریانس مربوط به نشانه­های اضطراب را تبیین می­کند. بر اساس یافته­­های پژوهش، توجه به مشکلات بین­شخصی برای پیشگیری از اختلال­های افسردگی و اضطراب و درمان افراد مبتلا به نشانه­های افسردگی و اضطراب دارای اهمیت هستند.

هدف: این پژوهش با هدف تدوین مدل پیامدهای روان شناختی اضطراب ایپدمی کرونا و نقش میانجی گری سلامت معنوی بر به انجام رسید. روششناسی: از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی - همبستگی است. جامعه ی آماری شامل تمامی ساکنان استان لرستان در سال 1398 بود که با اثرات اپیدمی کروناویروس روبرو بودند. نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 384 نفر شامل زنان و مردان بود. نمونه گیری به روش خوشه ای مرحله ای انتخاب و پرسشنامه ها به شیوه ی نظرسنجی اینترنتی تکمیل شد. داده ها در SPSS23 و AMOS تحلیل شد. مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (GAD-7)، نگرش به آینده مثبت میللو و وورل (2007)، سلامت معنوی پالوتزین و الیسون (1983) و پرسشنامه پژوهشگرساخته پرخاشگری و کیفیت رابطه فرد با خانواده ببرای گردآوری داده ها استفاده شد. بافته ها: اضطراب فراگیر تاثیری مثبت برسطح پرخاشگری و تاثیری منفی بر کیفیت رابطه خانواده و نگرش به آینده مثبت داشت. سلامت معنوی توانست اثرات نامطلوب اضطراب فراگیر بر نگرش به آینده مثبت و کیفیت رابطه با خانواده را میانجیگری نماید، ولی اثر میانجیگرانه بر پرخاشگری نشان نداد. ارزش: با توجه به تهدیدهای روانی بیماری کرونا ضرورت شناخت عوامل تعدیل گر آشکارا دیده می شود و یافته های این پژوهش مبنی بر تایید تعدیلگری سلامت معنوی، ابزاری راهبردی در اختیار روان شناسان و برنامه ریزان کشور قرار می دهد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش گویای آنست که سلامت معنوی میتواند به عنوان یک عامل اساسی در تعدیل اثرات اضطراب فراگیر حاصل از بحران کرونا، باید به عنوان سنگ بنایی جهت حفظ حفظ تندرستی افراد مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: تربیت جنسی یک مقوله بسیار مهم تربیتی است و در این میان میزان آگاهی، نوع نگرش، و عملکرد مادران بیشترین نقش را در تربیت رفتارهای جنسی سالم فرزندان دارد . در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مداخله آموزشی بر پاسخ گویی مادران به سوالات جنسی دختران پایه ششم، انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. نمونه مورد مطالعه شامل 30 مادر دارای دانش آموز دختر مشغول به تحصیل در پایه ششم دبستان منطقه 2 آموزش و پرورش شهرستان کرج در سال 1396-1395 بود که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه، جایدهی شدند (هر گروه 15 نفر). برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه دانش، نگرش، و عملکرد تربیت جنسی مستوفی و همکاران ( 1395) استفاده شد. مادران گروه آزمایش، به مدت 9 هفته و هر هفته 11 ساعت تحت آموزش تربیت جنسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس یک متغیره و چندمتغیره استفاده شد. یافته ها : نتایج نشان داد پس از کنترل آماری اثر پیش آزمون، تفاوت معناداری در نمرات پس آزمون مؤلفه های آگاهی یا دانش، نگرش و عملکرد در دو گروه آزمون و گواه مشاهده می شود (0/05 P< ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش حاضر، می توان گفت: آموزش تربیت جنسی باعث توانمند سازی مادران در پاسخگویی به سوالات جنسی دختران نوجوان و افزایش دانش، نگرش، و عملکرد آنان می شود. بنابراین، با توجه به اطلاعات ناکافی والدین به ویژه مادران در مورد پاسخگویی به سوالات جنسی نوجوانان، ارائه راهکارها و آموزش هایی جهت افزایش سطح آگاهی مادران و تغییر نگرش آنها، ضروری است.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثر بازگشت پذیری انتخاب بر تغییر نگرش در پارادایم انتخاب آزاد نظریه ناهماهنگی شناختی فستینگر (1957) بود. روش: پژوهش شبه آزمایشی در قالب طرح بین آزمودنی 4 گروهی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه و جامعه آماری 650 دانشجوی روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال تحصیلی 94-1393بود. برای حضور 15 نفر در هر گروه طبق پیشنهاد دلاور (1396)، 60 نفر از آ ن ها به شکل نمونه گیری در دسترس و همتاسازی از نظر سن و جنس انتخاب و به دو گروه انتخاب آسان و دو گروه دشوار 30 نفری و هریک به گروه های انتخاب بازگشت پذیر و بازگشت ناپذیر 15 نفری تقسیم شدند. هشت آزمون روان شناسی که بر اساس میزان پیچیدگی انتخاب شده بودند به آزمودنی ها داده شد تا قبل و بعد از انتخاب به ارزیابی مطلوبیت آن ها بپردازند. گروه بازگشت پذیر پس از انتخاب می توانستند آن را عوض کنند. تغییر نگرش، به وسیله پرسشنامه پژوهشگر ساخته 1393 این پژوهشگران، در پیش آزمون و پس آزمون سنجیده شد. با حذف 6 پرسشنامه های ناقص، داده های 54 نفر با تحلیل واریانس عاملی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد در گروه های انتخاب دشوار، نگرش گروه انتخاب بازگشت ناپذیر به گزینه انتخاب شده به طورمعناداری مثبت تر شد درحالی که در گروه انتخاب بازگشت پذیر نگرش منفی تر شد (48/29=F، 001/0=P). نتیجه گیری : این نتایج نشان می دهند فقط در انتخاب های بازگشت ناپذیر تغییر نگرش مثبت رخ می دهد. از این رو فروشندگان کالا و خدمات برای کمک به مثبت تر شدن نگرش خریداران، بهتر است فرایند تعویض کالا را بیش از حد هموار نسازند.

زمینه و هدف: رابطه والد-کودک نقش مهمی در آسیب پذیری یا سلامت روان شناختی کودکان دارد. روش های مختلفی در مطالعات پژوهشی و بالینی برای بهبود روابط والدین با فرزندان، استفاده شده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش والدگری مثبت و مدیریت والدین بر رابطه والد- کودک است . روش: روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری شامل تمامی والدین دانش آموزان دختر مبتلا به مشکلات رفتاری مدارس ابتدایی منطقه یک شهر تهران در سال تحصیلی 99-98 بود که از بین آنها، تعداد 45 والد که دارای کودک مبتلا به مشکلات رفتاری معنادار بودند، انتخاب شده و به صورت تصادفی در 3 گروه 15 نفر (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) جایدهی شدند. پرسشنامه رابطه والد- فرزند (پیانتا، 1994) در هر سه مرحله مطالعه و روی هر سه گروه، اجرا شد. آموزش والدگری مثبت طی 8 جلسه90 دقیقه ای، و آموزش مدیریت والدین طی 12 جلسه 90 دقیقه ای، روی افراد گروه های آزمایش اجرا شد و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که بین سه گروه در مؤلفه های رابطه والد-کودک، تفاوت معنادار وجود دارد. هر دو مداخله، بر بهبود رابطه والد-کودک مؤثر بودند (عامل نزدیکی 0/01> P , 12/01= F ؛ عامل وابستگی 0/01> P , 19/92= F ؛ و عامل تعارض 0/01> P , 37/37= F ) و اثر بخشی یکسانی بر رابطه والد-کودک داشته اند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد هر دو روش والدگری مثبت و مدیریت والدین از کارایی لازم برای بهبود رابطه والد – کودک برخوردارند، اما در روش آموزش مدیریت والدین در مرحله پیگیری، عدم هماهنگی و تعامل بین والدین در رفتار با کودک و بی انگیزگی و بی ثباتی مادران در استفاده ماهرانه و مداوم از روش های آموزشی، سبب کاهش رابطه والد-کودک شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فعالیت بدنی بر نگرانی از تصویر بدنی زنان سالمند، و همچنین بررسی نقش میانجی گر شاخص توده بدنی در ارتباط بین حرمت خود و نگرانی از تصویربدنی آن ها انجام شد. جامعه پژوهش کلیه زنان سالمند شهر تهران بودند که تعداد 177 زن سالمند ورزشکار و 195 زن سالمند غیرورزشکار با استفاده از نمونه گیری خوشه ای- تصادفی از بین زنان سالمند مناطق 2، 6، 22 و 4 شهر تهران، به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه نگرانی از تصویربدنی لیتلتون (2005) مقیاس حرمت خود روزنبرگ (1963) و اطلاعات فردی استفاده شد. همچنین شاخص توده بدنی ( BMI ) از طریق سنجش قد و وزن فرد محاسبه شد. از تحلیل واریانس چندگانه ( MANOVA ) برای مقایسه ابعاد نگرانی از تصویر بدنی در دو گروه استفاده شد. همچنین نقش میانجی گر شاخص توده بدنی در ارتباط بین حرمت خود و نگرانی از تصویر بدنی با استفاده از تحلیل مسیر از طریق شاخص های رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نگرانی از تصویربدنی زنان ورزشکار درتمام خرده مقیاس از همتایان غیرورزشکار خود، به طور معناداری پائین تر بود (4/12- = F ، 0/001> p ). به عبارت دیگر زنان سالمند ورزشکار نسبت به زنان سالمند غیرورزشکار، هم نارضایتی از ظاهر کمتر (4/26- = F ، 0/001> p ) و هم تداخل کمتر (3/73- = F ، 0/001 > p ) در عملکرد اجتماعی داشتند. سپس با استفاده از شاخص های رگرسیون تنها مسیر تأثیر نارضایتی از تصویر بدنی بر حرمت خود در مدل ارائه شده مورد تأیید قرار گرفت (0/42- = β ، 0/001≥ p ) . نتایج حاصل از مقایسه زنان سالمند ورزشکار و غیرورزشکار در میزان نگرانی از تصویر بدنی با بسیاری از پژوهش ها در این زمینه همسو بود و فعالیت بدنی را در کاهش نگرانی از تصویر بدنی زنان سالمند موثر می دانست اما بخشی از نتایج حاصل از بررسی نقش میانجی گر شاخص توده بدنی در ارتباط بین عزت نفس و نگرانی از تصویر بدنی در سالمندان با بسیاری از پژوهش ها مغایرت داشت.

هدف :هدف از این مطالعه تعیین ارتباط سطح سرمی ویتامین D در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه –بیش فعالی و کودکان سالم می باشد. روش : این مطالعه، از نوع مورد- شاهدی می باشد. جمعیت مورد مطالعه شامل 70 نفر که درهرگروه 35 نفر که شامل کودکان سن 4 تا 12 سال با تشخیص اختلال نقص توجه بیش فعالی بودند. داده ها پس از جمع آوری وارد نرم افزار Spss-20 شده و از آماره های توصیفی(فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار ) و در اهداف تحلیلی کیفی از تست کای دو و فیشر و و برای مقایسه میانگین سرم در دو گروه از آزمون T-test استفاده شد. یافته ها : ننتایج مطالعه نشان داد که 64.3% از کودکان گروه مورد مطالعه دختر و 35.7 % پسر بودند . و میانگین سنی در گروه مبتلا به اختلالا ت نقص توجه بیش فعالی 1.56±7.971 و در گروه شاهد 1.4 ± 6.486 سال بود. نتایج نشان داد که میانگین سطح ویتامین D در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی (26.514 ± 8.98) است، در حالیکه این میانگین در کودکان سالم (36.971 ± 6.036) بود و این تفاوت از نظر آماری معنی داربود.( P=0.001 ) و میانگین سطح ویتامین D در ساب تایپهای ADHD و شدتهای ADHD متفاوت بود ولی تفاوت آماری معنی داری بین میانگین سطح سرم در افراد مبتلا برحسب شدت و نوع بیش فعالی وجود نداشت (p > 0.05) . نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که سطح ویتامین D در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی به ویژه دارای شدت خفیف و شدید از میانگین پایین تری برخوردار است و همچنین نوع کم توجهی از کمترین میانگین سطح ویتامین D برخوردار می باشد که توجه به تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی، تغذیه کودک، آگاهی والدین و استفاده از مکمل های ویتامین D ممکن است در کاهش ابتلا کودکان به اختلا ل نقص توجه بیش فعالی موثر باشد.

مقدمه: مطالعات متعددی نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض استرس حاد   می تواند بر کارکرد های شناختی متعدد تاثیر گذار باشد. در این مطالعه، به بررسی فرایند تصمیم گیری تحت تاثیر عوامل استرس زای بیرونی پرداخته شده است.روش:پژوهش حاضر از منظر روششناسی در دسته پژوهش های نیمه آزمایشی (پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش) قرار می گیرد. بدین منظور از جامعه دانشجویان دانشکده روانشناسی دانشگاه سمنان، نمونه ای متشکل از 120 نفر زن و مرد به شکل در دسترس انتخاب و پس از غربال گری به منظور همتا شدن گروه ها، 30 نفر زن و 30 نفر مرد انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های جنسیتی آزمایش و کنترل جایگزین شدند. به منظورسنجش  تصمیم گیری پر خطر از تکلیف قماربازی آیوا و برای ارزیابی استرس وضعی از پرسشنامه اضطراب اشپیلبرگر استفاده شد. داده ها با استفاده ازتحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها:یافته های پژوهش نشان داد که گروه های آزمایش در هر دو جنس، پس از دیدن تصاویر ویدئویی با محتوای استرس زا،با نرخ بیشتری دست به تصمیم گیری پر خطر زدند (05/0pنتیجه گیری:به نظر می رسد احساس استرس موقتی می تواند بر فرآیند تصمیم گیری تاثیر بگذارد و باعث شود افراد دست به تصمیم های پر خطر بزنند. از این رو توجه به نقش آموزش های مقابله با استرس اهمیت بیشتری می یابد.

هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی برنامه های پرورش خلاقیت در برنامه درسی هنر بر خلاقیت دانش آموزان دوره ی ابتدایی بود. بر اساس طرح پژوهشی آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و اجرای آزمون خلاقیت تصویری تورنس، اطلاعات لازم جمع آوری شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی شهرستان اورمیه در سالتحصیلی 94- 1393بود. نمونه ی مورد مطالعه متشکل از 50 نفر دانش آموز مقطع ابتدایی(32 نفر پسر که به ترتیب 17 و 15 نفر در گروه آزمایش و کنترل و 18 نفر دختر به ترتیب 8 و 10 نفر در گروه آزمایش و کنترل) با روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج تحلیل داده ها با روش آماری کوواریانس، نشان داد که برنامه های پرورش خلاقیت در برنامه ی درسی هنر بر میزان خلاقیت دانش آموزان مؤثر بوده است. بنابراین می توان دوره های آموزشی برنامه های پرورش خلاقیت در برنامه درسی هنر برای معلمان و مربیان اجرا کرد تا بتوانند برنامه های مطلوب پرورش خلاقیت را در کلاس های درس اجرا کنند.

هدف: پژوهش حاضربا هدف مقایسه اثربخشی گروه درمانی با رویکرد پذیرش خویشتن به روش درایدن با آموزه های گروه های معتادین گمنام بر مؤلفه های سلامت روان افراد معتاد انجام شد. روش: این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح مقایسه گروه های نابرابر بود. در بخش گروه درمانی 21 نفر به طور داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند و تحت 10 جلسه گروه درمانی بارویکرد پذیرش خویشتن قرار گرفتند. در بخش گروه معتادین گمنام نیز 27 نفر به طور داوطلبانه به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به مدت شش ماه تحت آموزه های این جلسات قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسش نامه سلامت روان استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اثربخشی آموزه های گروه های معتادین گمنام در مقایسه با گروه درمانی با رویکرد پذیرش خویشتن به شیوه درایدن بر سلامت روانی و کاهش علائم جسمانی و افسردگی افراد معتاد بیشتر است. نتیجه گیری: آموزه های گروه های معتادین گمنام به سبب ایجاد حس همدلی و انتخاب خود معتادین نسبت به روش گروه درمانی برای درمان علائم جسمانی، افسردگی و بهبود سلامت روان معتادان موثرتر می باشد.

زمینه: یکی از مسائلی که در مورد بیماران تحت درمان با متادون باید به آن توجه داشت، مسئله کیفیت خواب این بیماران می باشد. اما مسئله اصلی اینست، آیا رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر بهبود کیفیت خواب بیماران تحت درمان با متادون تأثیر دارد؟ هدف: بررسی تأثیر آموزش گروهی رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر بهبود کیفیت خواب و مؤلفه های آن در بیماران مرد تحت درمان با متادون بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه بیماران تحت درمان با داروی متادون یکی از مراکز درمان سوءمصرف مواد شهر تهران در سال 1394-1395 بود، تعداد 40 بیمار به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (20 نفر) جایگزین شدند. ابزار عبارتند از: پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورک (دانیل جی بایسی و همکاران، 1989) و پروتکل آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل (عطادخت، جعفریان دهکردی، بشرپور و نریمانی، 1394). تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها: رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر بهبود کیفیت خواب بیماران تحت درمان با متادون تأثیر معنادار داشت (0/05> P ). نتیجه گیری: می توان برای بهبود کیفیت خواب بیماران تحت درمان با متادون از آموزش رویکرد تحلیل رفتار متقابل استفاده کرد.

زمینه و هدف: نشانه های بدنی و شکایات جسمانی سهم قابل توجهی از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی را به خود اختصاص می دهد. به همین منظور شناسایی مکانیسم های آسیب زا و علت شناسی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازآنجاکه مشاهدات بالینی طی دو قرن اخیر این نشانه ها را با هیجان ها در ارتباط دانسته اند، پژوهش حاضر باهدف بررسی سبب شناسی نشانه های بدنی بر مبنای طرح واره های هیجانی منفی و میانجیگری ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی انجام شد. مواد و روش ها: روش مورداستفاده در این پژوهش همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل ۴۴۰ نفر از دانشجویان زن کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد خمینی شهر بودند که به شیوه در دسترس انتخاب شدند. افراد نمونه پرسشنامه های ناگویی هیجانی تورنتو (TAS-20)، ابراز هیجانی (EEQ)، اختلال نشانه های بدنی- سنجش ملاکB (SSD-12) و طرح واره های هیجانی لیهی (LESS) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج، مدل مفروض برازش مناسبی با داده ها دارد. مسیر طرح واره های هیجانی منفی، ابراز گری هیجانی و مسیر ابراز گری هیجانی، نشانه های بدنی منفی و معنادار است. همین طور مسیر طرح واره های هیجانی منفی، ناگویی هیجانی و مسیر ناگویی هیجانی، نشانه های بدنی مثبت و معنادار بود. مسیر طرح واره های هیجانی منفی، نشانه های بدنی نیز معنادار و مثبت بود. و طبق نتایج معادلات ساختاری، طرح واره های هیجانی منفی از طریق ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی بر نشانه های بدنی اثر معنادار داشت. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که طرح واره های هیجانی علاوه بر نقش مستقیمی که در نشانه های بدنی دارند می توانند از طریق مکانیسم های ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی نیز اثرگذار باشند. بنابراین از نتایج این پژوهش می توان در راستای پیشگیری، فهم علل زیربنایی و مکانیسم های آسیب شناسی و درمان نشانه های بدنی استفاده کرد.