عماد اشرفی

مقدمه: در سال های اخیر، برای درمان چاقی کودکان، به مداخلات رفتاری سبک زندگی متمرکز بر والد، توجه بیشتری شده است. بر این اساس، این مطالعه با هدف اصلی مروری بر اثربخشی مداخلات متمرکز بر والد در درمان چاقی کودکان و نوجوانان، و با هدف فرعی بررسی میزان ریزش در مطالعات انتخاب شده انجام شد . روش: 1476 مقاله بین سال های 2021-1957 میلادی، با انواع کلیدواژه های مرتبط با مداخله، والد، چاقی و اضافه وزن، در دامنه سنی 18-6 سال، از پایگاه های اطلاعاتی PubMed، Science Direct و PsyINFO در مرحله اول شناسایی شدند. پس از اعمال ملاک های ورود و خروج و بررسی مقالات مرتبط، نهایتاً ده مطالعه کارآزمایی کنترل شده تصادفی (RCTs) که پیامد اصلی آنها کاهش شاخص توده بدنی (BMI) بود، به طور سیستماتیک مرور شدند. از روش استاندارد بررسی مشخصات جمعیت، جزئیات مداخله، استفاده از گروه کنترل، و گزارش پیامدها (PICO) در انتخاب، و از روش بیانیه استانداردسازی گزارش در مطالعات کارآزمایی بالینی (CONSORT)، در ارزیابی کیفیت مقالات استفاده شد. یافته ها: دامنه کاهش نمرات استاندارد BMI در پایان مداخلات بین 31/0- 06/0، و در پایان پیگیری های 24–13 ماهه بین 42/0–16/0 بود. میزان ریزش تا پایان پژوهش ها، به طور میانگین 3/32 درصد (50-13 درصد) بود . نتیجه گیری: به طور کلی، مداخلات رفتاری جامع سبک زندگی متمرکز بر والد در کاهش BMI کودکان اثربخش هستند، اما لازم است تا نتایج آنها با احتیاط تفسیر شده و پژوهش های جامع و استاندارد شده بیشتری در آینده انجام شوند.

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای ذهنی سازی در رابطه بین سبک های دلبستگی و دشواری در نظم جویی هیجان با اضطراب اجتماعی و روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. 706 نفر از دانشجویان دانشگاه مشهد با روش نمونه برداری دردسترس انتخاب شدند و پرسشنامه دلبستگی بزرگسال (بشارت، 1392)، پرسشنامه کنش وری تأملی (فوناگی، لیتون، مولتون و لی، 2016)، سیاهه هراس اجتماعی (کانور، دیویدسون، چرچیل، شروود و ویسلر،2000) و مقیاس دشواری در نظم جویی هیجان (گراتز و رومر، 2004) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با مدل معادلات ساختاری نشان داد ذهنی سازی در رابطه بین سبک های دلبستگی و دشواری در نظم جویی هیجان با نشانه های اضطراب اجتماعی نقش واسطه ای ایفا می کند. اثرات مستقیم ذهنی سازی، دلبستگی و دشواری نظم جویی در هیجان بر نشانه های اضطراب اجتماعی معنادار، اثرات مستقیم دلبستگی و دشواری نظم جویی هیجان بر ذهنی سازی منفی معنادار و اثر غیرمستقیم سبک های دلبستگی و دشواری نظم جویی هیجان از طریق ذهنی سازی نیز منفی معنادار بود. درمجموع این پژوهش نشان داد که ذهنی سازی مؤلفه مهمی در افراد دارای نشانه های اضطراب اجتماعی است.

مقدمه: ذهنی سازی، توانایی فرد در تعبیر حالات ذهنی خود و دیگری است. هدف پژوهش حاضر اعتباریابی و پایایی سنجی نسخه فارسی پرسشنامه ذهنی سازی در جامعه ایرانی بود. روش: پژوهش در زمره پژوهش های توصیفی- همبستگی بود. نمونه شامل 272 نفر از دانشجویان بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور بررسی اعتبار واگرا و همگرا از مقیاس ذهن آگاهی، پرسشنامه دلبستگی، مقیاس اضطراب –افسردگی بیمارستانی و پرسشنامه عملکرد بازتابی، استفاده شد. برای استخراج نتایج، ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی و همبستگی چند متغیره استفاده شد. یافته ها: تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که الگوی دو عاملی پرسشنامه از برازش قابل قبولی با داده ها برخوردار است. آلفای کرونباخ برای عامل اطمینان 0/88 و برای عامل عدم اطمینان 0/66 بود. مولفه ی اطمینان با اضطراب- افسردگی، سبک دوسوگرا و دلبستگی ایمن رابطه معنادار داشت و اعتبار همگرای این مولفه را نشان می دهد. عدم اطمینان هم با اضطراب - افسردگی و ذهن آگاهی، سبک دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا رابطه معنادار داشته و اعتبار همگرا را نشان می دهد. بین دو مولفه ی اطمینان و عدم اطمینان همبستگی منفی و معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: پرسشنامه ذهنی سازی از اعتبار و پایایی قابل قبولی در جامعه دانشجویی برخور دار است و می تواند ابزار معتبری برای ارزیابی توانایی ذهنی سازی باشد.

زمینه و هدف: : بار مراقبت از بیماران روانی به عنوان یک عامل مهم برای حفظ بیمار در سطح جامعه اثرگذار است، در زمینه ارزیابی و اندازه گیری این موضوع در بیمارن اسکیزوفرنی ابزار اندازه گیری مشخصی وجود ندارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه مراقبان بیماران اسکیزوفرنی بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. تعداد ۱۴۷نفر از مراقبان بیماران اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان روانپزشکی روزبه و سازمان حمایت از خانواده بیماران اسکیزوفرنی احباء در شهر تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه مراقبان بیماران اسکیزوفرنی، پرسشنامه کیفیت زندگی و پرسشنامه علائم مثبت و منفی استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی و تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل شد. یافته ها: در تحلیل عاملی اکتشافی شش عامل (توانمندی مراقب، روابط بین فردی، استقلال، شأن اجتماعی، نگرانی مراقب و خستگی مراقب) استخراج شد. در مجموع این شش عامل توانسته اند ۷/۷۰ درصد از واریانس ۳۲ سوال این پرسشنامه را تبیین کنند. همسانی درونی خرده مقیاس ها نیز با آلفای کرونباخ در دامنه مطلوب به دست آمد. ماتریس چرخش یافته واریماکس نشان داد که همه سوالات قابل استفاده هستند. نتیجه گیری: نتایج تحلیل آماری نشان می دهد پرسشنامه بار مراقبت از بیمار اسکیزوفرنی از ویژگی های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار معتبر (با ضریب اعتبار ۶۷/)۰ در جمعیت ایرانی استفاده نمود.

زمینه و هدف: نشانه های بدنی سهم قابل توجهی از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی را به خود اختصاص می دهد. از آنجاکه مشاهدات بالینی این نشانه ها را با هیجان ها در ارتباط دانسته اند، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر کاهش طرحواره های هیجانی منفی، ناگویی هیجانی و علایم بیماران دارای نشانه های بدنی انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر کلیه بیماران زن با نشانه های بدنی استان اصفهان بود و نمونه شامل۳۰ نفر مراجع ازمراکز مشاوه استان اصفهان و خمینی شهر با نشانه های بدنی بودند که به شیوه نمونه گیری قضاوتی با تشخیص روان پزشک و روان شناس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و گروه کنترل (۱۵ نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت مداخله ۱۲ جلسه ای رویکرد طرحواره درمانی هیجانی قرار گرفتند. مقیاس طرحواره های هیجانی لیهی (Leahy Emotional Schemas Scale یا LESS)، مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (Toronto Alexithymia Scale یا TAS-20) و پرسشنامه نشانه های بدنی سنجش ملاک B (Somatic Symptom Disorder-B Criteria Scale یا SSD-12) در مورد شرکت کنندگان اجرا گردید. داده های به دست آمده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره در نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پس از اجرای طرحواره درمانی هیجانی، تفاوت معناداری در طرحواره های هیجانی منفی (008/0=p) ، ناگویی هیجانی (001/0>p) و نشانه های بدنی (001/0>p) در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید و میانگین نمرات گروه آزمایش در این متغیرها به طور معناداری کمتر از گروه کنترل بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد مدل طرحواره درمانی هیجانی بر اساس وجود رابطه طرحواره های هیجانی منفی و ناگویی هیجانی با نشانه های بدنی، با اصلاح فرآیندهای زیربنایی هیجان و بهبود راهبردهای ناسازگارانه افراد در مقابل هیجانات باعث کاهش طرحواره های هیجانی منفی و ناگویی هیجانی و نشانه های بدنی می شود.

این مقاله دارای دو بخش اصلی است. در بخش نخست به معرفی اُلگوی «پارادایم های زناشویی» (ویلوگبی و همکاران، 2015) پرداخته شده است. در این مفهوم پردازی، تمام باورهای فرد (زن یا مرد) درباره ازدواج و زندگی زناشویی را می توان در 2 حیطه متمایز دسته بندی نمود: «باورهای مربوط به متأهل شدن» و «باورهای مربوط به متأهل ماندن». «باورهای مربوط به متأهل شدن» نمایشگر باورهای فرد درباره «ازدواج» و اهمیت و جایگاه آن در زندگی، و همچنین دیدگاه کلی نسبت به نحوه انجام آن است. این باورها مشتمل بر سه بُعد متمایز است: «زمان بندی زناشویی» (دیدگاه فرد درباره زمان بندی ایده آل و موردانتظار برای ازدواج، طول موردانتظار عشقبازی ها)، «برجستگی زناشویی» (باورهای فرد در زمینه اهمیت نسبی و اهمیت کلی ازدواج و متأهل شدن)، و «بافتار زناشویی» (باورها و نگرش های فرد درباره بافتاری که ازدواج باید در آن اتفاق اُفتد). «باورهای مربوط به متأهل ماندن» نمایانگر باورهای فرد درباره ماهیت و شیوه های مدیریت زندگی زناشویی است. این باورها نیز دارای سه بُعد متمایز می باشند: «فرآیندهای زناشویی» (باورهای مبنی بر اینکه فرآیند ازدواج باید چگونه باشد، شامل باورهایی درباره نقش های جنسیتی (نقش های زناشویی)، باورهای درباره تلاش برای ساختن زندگی زناشویی (کوشش های زناشویی)، و سایر فرآیندهای رابطه ای در امر ازدواج)، «مرکزیت زناشویی» (مشتمل است بر باورهایی درباره اهمیت نقش زناشویی/همسری در رابطه با سایر نقش هایی که یک فرد بزرگسال متأهل ایفا می نماید)، و «ماندگاری زناشویی» (باورهایی مبنی بر تعهد به ازدواج و پذیرفتنی بودن طلاق). در بخش دوم، به بررسی «پارادایم-های زناشویی» در میان جوانان ایرانی (مرد و زن) و مقایسه های بین جنسیتی شش بُعد آن پرداخته شده است. نمونه پژوهش مشتمل بر 644 دانشجو (323 زن و 321 مرد) بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای (طبقات: جنسیت، دانشگاه ها، مقاطع تحصیلی) در پژوهش وارد شدند. برای اندازه گیری پارادایم های زناشویی، از «مقیاس پارادایم های زناشویی» (MPS) (ویلوگبی و هال، 2015) استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان دادند که

تصور از خود آن تصویر کلی است که یک فرد از خویشتن دارد. هدف از این پژوهش، تعیین ویژگی های روانسنجی مقیاس وضوح تصور از خود در جامعه ایرانی است. مطالعه حاضر تحلیلی-توصیفی از نوع همبستگی است. 577 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس وضوح تصور از خود، ابتدا مقیاس به فارسی ترجمه شد، بعد نسخه فارسی به انگلیسی برگردان گردید. سپس نسخه برگردان شده از فارسی با نسخه اصلی مقایسه شدند. شباهت ها و اختلاف ها بررسی و اصلاح شدند. بعد از آماده شدن مقیاس، برای تعیین اعتبار از روش های بازآزمایی، دونیمه کردن و آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تعیین روایی از روش های روایی سازه (روش تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی)، روایی همگرا و واگرا استفاده شد. داده های به دست آمده با روش های آماری تحلیل عاملی و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی نشان دادند که این مقیاس در نمونه ایرانی دارای یک عامل می باشد. نتایج تحلیل عاملی تائیدی، موید ساختار به دست آمده در تحلیل عاملی اکتشافی بود و با مدل اصلی پیشنهاد شده پرسشنامه تفاوت نداشت. ضرایب اعتبار همسانی درونی ( آلفای کرونباخ)، دونیمه کردن و بازآزمایی، به ترتیب برابر با83 /0 ، 67 /0 و 85 /0 به دست آمد. همبستگی این مقیاس با مقیاس تصور از خود راجرز و زیر مقیاس ناراحتی فیزیولوژیکی پرسشنامه هراس اجتماعی، به ترتیب برابر با 62 /0 - ، 13/ 0 - بوده است. نتایج نشان می دهد، نسخه فارسی مقیاس وضوح تصور از خود ابزاری معتبر و روا است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اعتبار، روایی و ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس هراس اجتماعی (SPS) بود. روش شناسی: مطالعه توصیفی حاضر شامل 276 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد (141 مرد و 135 زن) می شود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها پس از ترجمه و ترجمه وارونه مقیاس SPS، این ابزار به همراه پرسشنامه هراس اجتماعی (SPIN) برای بررسی روایی همگرا و پرسشنامه افکار خودکشی بک (BSSI) برای بررسی روایی واگرا مورد استفاده قرار گرفت. داده ها به روش همبستگی پیرسون تحلیل شدند. همچنین به منظور روایی تفکیکی میانگین دو گروه بیمار و بهنجار با استفاده از t مستقل مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: یافته های تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس در نمونه ایرانی نیز دارای یک عامل می باشد. پایایی این آزمون به روش بازآزمایی 88/0 و همسانی درونی این مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ 91/0 و همبستگی بین دو نیمه آزمون 80/0 به دست آمد. همبستگی با پرسشنامه هراس اجتماعی برابر با 68/0 و همبستگی آن با پرسشنامه افکار خودکشی بک، برابر با 22/0 بوده است. همچنین در مقایسه بین گروه بیمار و سالم آزمون t مستقل نشان داد که این دو گروه در مقیاس هراس اجتماعی تفاوت معنی داری دارند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده، نسخه فارسی SPS در دانشجویان ایرانی از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و این ابزار می تواند در جامعه ایرانی به عنوان ابزاری مفید و معتبر برای پژوهش و در حوزه بالینی مورد استفاده قرار گیرد.

درمان فراتشخیصی یکپارچه از جمله درمانهای جدید روان شناسی است که اثر آن بر بسیاری از متغیرهای روان شناسی تایید شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر حساسیت اضطرابی، تحمل پریشانی و علائم وسواسی-اجباری در افراد دچار اختلال وسواسی-اجباری بود. روش تحقیق این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. در این پژوهش،30 نفر از بیماران دارای اختلال وسواسی-اجباری شهر سنندج به صورت تصادفی در گروه آزمایشی (9 زن و 6 مرد) و کنترل (9 زن و 6 مرد) جایگزین شدند. جلسات درمان هفته ای یک جلسه به مدت 60 دقیقه طی 12 هفته متوالی برگزار شد. برای جمع آوری داده ها در پیش آزمون پس آزمون از پرسشنامه های مقیاس حساسیت اضطرابی (Reiss,1986)، پرسشنامه تحمل پریشانی (Simons & Gaher, 2005) و پرسشنامه وسواس ییل براون (Goodman, 1986) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیری (MANOVA) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج MANOVA نشان داد که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0 p<و 634/4F =). یافته ها نشان داد که درمان فراتشخیص بر کاهش حساسیت اضطرابی و علائم وسواسی اجباری و افزایش تحمل پریشانی در افراد دارای اختلال وسواسی-اجباری موثر است (). بر اساس یافته ها درمان فراتشخیصی یکپارچه باعث کاهش حساسیت اضطرابی و علائم وسواسی-اجباری و افزایش تحمل پریشانی در افراد دارای اختلال وسواسی-اجباری استفاده شد.

زمینه و هدف: نشانه های بدنی و شکایات جسمانی سهم قابل توجهی از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی را به خود اختصاص می دهد. به همین منظور شناسایی مکانیسم های آسیب زا و علت شناسی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازآنجاکه مشاهدات بالینی طی دو قرن اخیر این نشانه ها را با هیجان ها در ارتباط دانسته اند، پژوهش حاضر باهدف بررسی سبب شناسی نشانه های بدنی بر مبنای طرح واره های هیجانی منفی و میانجیگری ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی انجام شد. مواد و روش ها: روش مورداستفاده در این پژوهش همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل ۴۴۰ نفر از دانشجویان زن کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد خمینی شهر بودند که به شیوه در دسترس انتخاب شدند. افراد نمونه پرسشنامه های ناگویی هیجانی تورنتو (TAS-20)، ابراز هیجانی (EEQ)، اختلال نشانه های بدنی- سنجش ملاکB (SSD-12) و طرح واره های هیجانی لیهی (LESS) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج، مدل مفروض برازش مناسبی با داده ها دارد. مسیر طرح واره های هیجانی منفی، ابراز گری هیجانی و مسیر ابراز گری هیجانی، نشانه های بدنی منفی و معنادار است. همین طور مسیر طرح واره های هیجانی منفی، ناگویی هیجانی و مسیر ناگویی هیجانی، نشانه های بدنی مثبت و معنادار بود. مسیر طرح واره های هیجانی منفی، نشانه های بدنی نیز معنادار و مثبت بود. و طبق نتایج معادلات ساختاری، طرح واره های هیجانی منفی از طریق ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی بر نشانه های بدنی اثر معنادار داشت. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که طرح واره های هیجانی علاوه بر نقش مستقیمی که در نشانه های بدنی دارند می توانند از طریق مکانیسم های ناگویی هیجانی و ابراز گری هیجانی نیز اثرگذار باشند. بنابراین از نتایج این پژوهش می توان در راستای پیشگیری، فهم علل زیربنایی و مکانیسم های آسیب شناسی و درمان نشانه های بدنی استفاده کرد.