درخت حوزه‌های تخصصی

یوزف شاخت، شرق شناس آلمانی، مطالعات گسترده ای درباره فقه اسلامی انجام داده است. از نظر وی، حقوق اسلامی، جوهره اندیشه اسلامی است و علم فقه با وجود این که از دیگر نظام های حقوقی همچون رم باستان، حقوق تلمودی- یهودی و ایران عهد ساسانی تأثیر پذیرفته، به گونه ای مواد وارداتی را در فرهنگ خود ممزوج کرده که به پدیده ای بی همتا تبدیل شده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که دیدگاه شاخت به فقه اسلامی در قالب گرایشی از دانش اجتماعی چگونه است؟ شاخت با کمک پیش فرض های تاریخی و روش شناختی گلدزیهر در مطالعه اش در مورد فقه اسلامی صدر اسلام، پیوند تاریخی میان حدیث و فقه را با استناد به پدیده «حلقه مشترک» برهم می زند. از نظر وی، احادیث پایه حقیقی نداشته و جعلی هستند. شاخت با این استدلال، بر وارداتی بودن این علم تأکید می کند. همچنین فقه را دانشی اجتماعی می داند که اداره کننده جامعه مسلمین بوده و هسته اصلی آن، عدالت اجتماعی است. احکام فقه، احکامی اجتماعی است که بر کنشگر اعمال می شود. از این رو، هسته اصلی نظامِ اندیشگی فقه، کنشگر و کنشگرمحوری است. بنابراین، دانش فقه، ضمن آن که دانشی اجتماعی است، متشکل از نظریه های خُردنگر است؛ این دانش، ادعای جهان شمول بودن نداشته و به سبب احکام و تقنین قرآنی - که البته در موارد خاصی از قرآن اتخاذ شده و در اصل ریشه غربی دارد- اختصاص به جامعه مسلمین دارد. مجموع این نظرات، وی را - علی رغم تمجیدهایش از فقه - در جایگاه دیدگاهی ناهمدلانه نسبت به دانش اجتماعی مسلمانان قرار می دهد.

زمینه و هدف: مسایل زندان و زندانیان به عنوان یکی از آخرین ایستگاه های توقف مجرمان و بزهکاران، همواره دل مشغولی مسئولان قضایی، انتظامی و مدیران زندان ها بوده و هست که جا دارد از ابعاد گوناگون به موضوعات مربوط به کاهش و تقلیل جرایم پرداخته شود لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر عدم بازگشت به زندان در بین زندانیان استان خراسان جنوبی با تأکید بر آموزش های داخل زندان انجام شد. روش شناسی: روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی می باشد. جهت انتخاب نمونه پژوهش از بین کلیه زندانیان (زن و مرد) زندان های خراسان جنوبی که بازگشت مجدد به زندان داشته اند، به طور تصادفی تعداد 312 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه دینداری گلاک و استارک؛ حمایت اجتماعی فیلیپس و همکاران، و پرسشنامه محقق ساخته که پنج بُعد (مشارکت اجتماعی، مشکلات روحی، کنترل و نظارت اجتماعی، یادگیری اجتماعی و سابقه بازداشت) را می سنجید استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد دینداری دارای ضریب همبستگی059/0-، حمایت اجتماعی 122/0، کنترل اجتماعی با ضریب همبستگی 164/0، مشکلات روحی با ضریب همبستگی 064/0- و عدم مشارکت اجتماعی با ضریب همبستگی 128/0- می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد بازگشت زندانیان به زندان بیش از حد میانگین می باشد و بین حمایت اجتماعی (حمایت دوستان و در کل حمایت اجتماعی)، کنترل و نظارت اجتماعی، مشارکت اجتماعی زندانیان و عدم بازگشت زندانیان به زندان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین دینداری، حمایت اجتماعی (بُعد حمایت خانواده و افراد جامعه) و مشکلات روحی رابطه معناداری وجود ندارد.

نظارت بر فضای شخصی امری پویاست. با تغییر موقعیت میزان انعطاف پذیری فضای شخصی نیز تغییر می کند. سنجش میزان تأثیر عوامل موقعیتی بر فضای شخصی، به مطالعه دقیق نیازمند است که در مطالعات داخل کشور به این مقوله توجهی نشده است. براین اساس، در پژوهش حاضر مؤلفه های وابسته به مکان و متغیرهای اصلی مؤثر بر مرز فضای شخصی شناسایی شد. این پژوهش نظری-کاربردی است که به روش علی-ارتباطی انجام شده است. برای آزمون نتایج مطالعات نظری و مطالعات میدانی، محدوده بازار سنتی دزفول انتخاب شده است. در این پژوهش با تحلیل عاملی، هریک از متغیرهای تأثیرگذار بر مرز فضای شخصی از دیدگاه صاحب نظران، در بازار سنتی دزفول ارزیابی شد و هر متغیر در عاملی که با آن اشتراکات معنادار دارد قرار گرفت. یافته های این مطالعه ضمن ارائه مدلی کاربردی نشان می دهد عامل کالبدی-ساختاری با 41/. درصد، عامل ادراکی-معنایی با 35/. درصد و عامل فعالیتی-رفتاری با 24/. درصد تأثیر بر مرز فضای شخصی، مهم ترین عوامل اصلی مؤثر بر مرز فضای شخصی را شکل می دهند. استفاده از این مدل می تواند راهنمای مؤثری برای طراحی مکان هایی با درجه مطلوبیت بالا و تعدیلگر ازدحام باشد که در آن ها کاربران می توانند نظارت کافی بر مرزهای فضای شخصی خود داشته باشند.

در ادبیات جامعه شناسی توسعه دربارة نقش مؤلفه های تعاون، همکاری، مشارکت و ... در توسعه به طور عام و توسعة محلی به طور خاص قلم فرسایی شده است؛ اما دربارة جایگاه رقابت و کشمکش های فردی و گروهی به عنوان عناصری تعیین کننده در مناسبات اجتماعات محلی کوتاهی شده است. هدف این پژوهش در درجة اول، بررسی ارتباط میزان رقابت گرایی مردمی با توسعة اجتماعات محلی و در گام بعدی، بررسی این رابطه با حضور متغیرهای واسطی مانند اعتماد، انسجام، مشارکت و روابط اجتماعی به عنوان عناصر تشکیل دهندة سرمایة اجتماعی است. پژوهش با روش «پیمایش» متکی بر نمونة 370 نفری از افراد بالای 18 سال ساکن در شهر زرنق از توابع استان آذربایجان شرقی بوده است. یافته ها نشان می دهد بین رقابت گرایی و تمایزخواهی های مردمی با سطح توسعة عینی و ذهنی در منطقة مطالعه شده ارتباط مستقیم وجود داشته است؛ به طوری که هرچه میزان رقابت گرایی مردمی بالاتر بوده، به همان میزان، توسعة محلی افزایش یافته است؛ اما این رابطه با حضور متغیرهای واسطی مانند اعتماد، انسجام، مشارکت و روابط اجتماعی ناپدید می شود. بدین معنا که متغیرهای واسط، خود نیز به عنوان متغیرهای مستقل، ارتباط مستقیم با توسعة محلی دارند؛ اما در تقابل با رقابت گرایی عمل کرده اند. درواقع میزان قوت یا ضعف جمع گرایی یا گروه گرایی میان اعضای اجتماع مطالعه شده، رابطة مستقیم با توسعة محلی را تبیین می کند.

مقاله حاضر ضمن تحلیل اندیشه های شریعتی و جستجوی امکانات تفکر وی در گذر از تفکر تئولوژیک و سرنسپردن به سکولاریسم، بر عناصر و وجوهی از تفکر معنوی در آرای شریعتی، تأکید می کند. شریعتی ضمن به رسمیت شناختن عالَم و زیست جهان مدرن، خواهان هویت بخشی به جامعه ی ایرانی/مسلمان بر اساس سنت تاریخی و فرهنگی خویش است. او تلاش می کند از طریق نقد توامان مدرنیته و سنت، راه سومی را بگشاید. همین تلاش سترگ او یعنی برقراری دیالوگ و دیالکتیکی میان عقلانیت سنتی و عقلانیت جدید، اصیل ترین وصف شریعتی است این مقاله نشان داده است که ویژگی اساسی اندیشه شریعتی، ارتباط آن با تفکر غیر تئولوژیک-غیر سکولار است. آرای پژوهندگان آثار شریعتی هم بر این ارتباط صحه می گذارد. پژوهش حاضر به نظام سازی ایده ی تفکرغیر تئولوژیک-غیر سکولار در آثار شریعتی می پردازد و نشان می دهد که خودآگاهی به عنوان مفهوم کانونی مستتر در اندیشه ی شریعتی، یک نوع خوآگاهی غیر تئولوژیک-غیر سکولار می باشد که در تعریف اکثر مفاهیم موجود در اندیشه اش از قبیل تعریف انسان، مذهب، بازگشت به خویشتن، روشنفکر و...مستتر می باشد.

الگوی تمدنی ترکیه، به عنوان یکی از کشورهایی که در سال های اخیر مورد توجه جریان های لیبرال اسلام گرا قرار گرفته است، درخور توجه ویژه می باشد. این نوشتار، درپی آن است که با بررسی تحلیلی انتقادی، جریان های اسلام گرای معاصر ترکیه، به دو الگوی تمدنی غالب در این کشور بپردازد و با نگاه توصیفی، به اصول اندیشه و آثار اجتماعی، هر یک از این دو الگو توجه نماید. هرچند در کشور ترکیه، دو الگوی اسلام سیاسی و اسلام اجتماعی تجربه شده است، اما الگوی اسلام اجتماعی، فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه حاکم گردیده و این الگو، نمونه ای قابل توجه و مورد حمایت ارتش و نظام سیاسی ترکیه گردیده است. اما در عین حال، چالش هایی در این الگو دیده می شود که مانع نیل آن به تمدن اسلامی است. این نوشتار، با روش اسناد و انتقادی، ضمن بررسی ظرفیت های الگوی مزبور، کاستی های آن را که شامل ناسیونالیسم افراطی، خودبسندگی و انفعال در برابر تمدن غرب برای رسیدن به تمدن اسلامی است، مورد واکاوی قرار می دهد.

پیشرفت فناورانه وسایل اطلاعاتی و ارتباطی جدید، به خصوص شبکه های اجتماعی مجازی، نقش تعیین کننده ای در برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات بین متولدان دهه 60 ایفا کرده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است، با درک واقعی ساختار تجربه زیسته افراد مشارکت کننده از شبکه های اجتماعی مجازی، مؤلفه های اصلی تشکیل دهنده اخلاق اجتماعی و چگونگی تبلور آن در رفتار اجتماعی آنان تحلیل شود. روش پژوهش، کیفی با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تجربی و گردآوری اطلاعات، از طریق نمونه گیری هدفمند و مصاحبه عمیق با 15 نفر از متولدان دهه شصتی دارای تحصیلات عالی بوده است. یافته های پژوهش، شامل یک شاخص محوری «اخلاق اجتماعی آوارگی» بود که از خصیصه های مهم آن به «داشتن هویت اجتماعی ترکیبی»، «احساس ناامیدی اجتماعی، سردرگمی و سرگشتگی»، «مقایسه دایم خود با دهه هفتادی ها» و «فریبندگی شبکه های اجتماعی مجازی» می توان اشاره کرد. نتایج پژوهش همچنین نشان می دهد؛ اخلاق اجتماعی در میان متولدان دهه شصتی، معجونی از کنش های اخلاقی است که خاستگاه آن شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و تاریخی ای است که متولدان این دهه، درون آن متولد شده و زیست کرده اند. در نهایت، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رعایت اخلاق اجتماعی در بطن زندگی بد، سخت و دشوار است.

سواد رسانه ای موضوعی است که قدرت درک مخاطبان از نحوه کارکرد رسانه ها و شیوه های معنی سازی در آنها را مورد توجه قرار می دهد و می کوشد این واکاوی را برای مخاطبان به یک عادت و وظیفه تبدیل کند. بر این اساس، پژوهش پیش رو به بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و سواد رسانه ای جوانان شهر بافق پرداخته است. روش مطالعه از نوع پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. جامعه آماری تحقیق، 10696 نفر از جوانان شهر بافق بودند که 384 نفر از آنها با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و اموس استفاده شد. یافته های تحقیق نشان دادند که بین سرمایه فرهنگی و سواد رسانه ای رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت. بین ابعاد سرمایه فرهنگی، بُعد عینی قوی ترین رابطه را با سواد رسانه ای داشت. تحلیل مدل معادله ساختاری نیز نشان داد سرمایه فرهنگی با ضریب تأثیر 57 درصد، تأثیر مستقیم و معنی داری بر سواد رسانه ای دارد.

هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل سواد رسانه ای کاربران رسانه های اجتماعی بامطالعه موردی تلگرام است. داده های پژوهش در میان کاربران در رسانه اجتماعی تلگرام با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با بیست چهار گویه در زمینه سواد رسانه ای گرداوری شدند. تجزیه وتحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد، میانگین شاخص های بررسی شده سطح سواد رسانه ای کاربران از نمره 20 به ترتیب برابر است با تحلیل پیام (355/12)، حقیقت جویی پیام (299/12)، خودنظم دهی (676/11)، تفسیر پیام (535/11)، کنجکاوی (146/10)، توضیح (131/10) که درمجموع سواد رسانه ای کاربران رسانه اجتماعی برابر (357/11) است. همچنین سطح سواد رسانه ای در جنسیت کاربران یکسان نبود. علاوه بر این تفاوت معناداری بین تحصیلات و حوزه رشته تحصیلی و نوع دانشگاه کاربران با سطح سواد رسانه ای آن ها وجود داشت. نتایج دیگر پژوهش رابطه مستقیمی (مثبت) بین سن کاربران با سطح سواد رسانه ای آن ها و رابطه معکوسی (منفی) بین میزان استفاده از رسانه ای اجتماعی و سواد رسانه ای کاربران وجود داشت. همچنین با توجه به آزمون رگرسیون هم زمان دو متغیر تحصیلات به میزان (217/0) و میزان استفاده از تلگرام (586/0-) تبیین کننده سواد رسانه ای بودند. درنهایت سطح سواد رسانه ای در رسانه های اجتماعی (رسانه اجتماعی تلگرام) در بین کاربران در حد متوسط، حدود 567/0 درصد است.

روش شناسی، از مسائل بنیادین مربوط به علم اجتماعی شمرده می شود. این مسئله، سهم زیاد در تولید علم اجتماعی و فهم نظریه های اجتماعی و داوری درباره آنها دارد. اهمیت این مسئله موجب شده تا مناقشات روش شناختی همواره در علم اجتماعی وجود داشته باشد؛ نزاع روش شناختی تفسیری و تبیینی، فردگرایی و جمع گرایی از جمله آن است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که تفسیر اجتماعی المیزان، چه مسیری را برای شناخت اجتماعی معتبر می شمرد؟ آیا المیزان تنها بر روش تجربی در علم اجتماعی تأکید می روزد؟ کدام یک از رویکرد فردگرایانه، یا جمع گرایانه را در علم اجتماعی بر می گزیند؟ شیوه تفهمی و تبیینی، از چه جایگاهی در روش شناسی المیزان برخوردار است؟ پاسخ به این مسئله در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و یا رویکرد المیزانی کسب معرفت در علم اجتماعی در سه سطح معرفی می گردد. این رویکرد، به روش تجربی در علم اجتماعی بسنده نمی کند، بلکه شامل روش عقلی و شهودی، در کنار روش تجربی معتبر و رویکرد کثرت گرایانه- تبیین فردگرایی و جمع گرایی روش شناختی، همراه با به کارگیری شیوه تبیینی و تفهمی را در علم اجتماعی ضروری می داند.

پرسش اساسی این مقاله آن است که  اجتماع محلی که در مسیر تاریخی اش تا به امروز تاب آورده است با چه چالش هایی روبروست و آسیب پذیری تاب آوری در یک اجتماع بومی-محلی  تحت تاثیر چه عواملی صورت می گیرد؟ اگرچه بسیاری از  اجتماعات نتوانستند در مقابل تحولات و تغییرات بیرونی تاب بیاورند و خود را براساس دگرگونی های به وجود آمده تنظیم کرده و بسیاری از مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بوم زیستی را از دست داده اند، اما در این میان اجتماعاتی وجود داشته اند که با وجود تغییرات ایجاد شده در فرایند مدرنیزاسیون، شهری شدن مدرن  و عوامل  توسعه زا توانسته اند، با استفاده از استراتژی ها و مدیریت های شان که از ساختار فرهنگی، اجتماعی و تاریخ شان بوده تاب بیاورند و خود را تداوم بخشند. این مقاله سعی دارد با مطالعه دامگاه هان فریدون کنار در استان مازندران که نمونه ای از تاب آوردن یک اجتماع است، نشان دهد که با وجود همه تغییرات و تحولات ایجادشده از بیرون تا به امروز بر اساس ساختار مدیریتی متفاوت اش چگونه تداوم یابد. از طرفی دغدغه نگارنده مقاله آن است همین اجتماع تاب آور با تهدیداتی جدیدی روبه روست که به صورت ساختاری وارد عمل شده و تاب آوری را به چالش می کشد. مطالعه حاضر که با روش تحقیق کیفی با تحلیل مقیاس صورت گرفته، سعی دارد تاب آوری و فشار های جدید آن را نشان دهد و همچنین پتانسیل و ظرفیت تاب آوری یک اجتماع را  فرصتی در جهان امروز قلمداد کند که بر پایداری جوامع محلی ودرک شان در حفظ زیست بوم شان یاد آور شود.

دوره مشروطیت ، از جمله مهمترین نقاط عطف در تاریخ معاصر ایران به شمار می آید و تأثیرات عمیقی را بر تحولات سیاسی- اجتماعی بعدی این مرز و بوم به جای نهاده ومبدأ چالشهای فکری گسترده و پایایی بوده که دامنه آن تا به امروز نیز ادامه یافته است.از جمله چالشها نوع مواجهه با نظام استبدادی بوده است.مشروطه خواهان غربگرا که ذیل الگوی کلان توسعه غربی، می زیستند نظریه ترجمه ای مشروطه را به عنوان جایگزین حکومت استبدادی مطرح کردند. اما علما که عمدتا جز نفی نظری مشروعیت حکومتهای غیر معصوم یا ماذون از ناحیه معصوم اقدامی ایجابی برای طرح نظریه جایگزین انجام نداده بودند بعد از جنبش تحریم تنباکو و فضای ایجاد شده تلاش نمودند تا در یک سیر تکاملی طرحی ایجابی را برای تحدید استبداد به نحوی که مبتنی بر مقتضیات بومی باشد ارائه نمایند و در مقابل مشروطه، عدالتخانه را مطرح کردند. با نگاهی گذرا به تاریخ مبارزات مردم به رهبری علماء از آغازین روزهای نهضت عدالتخانه تا اواخر حضور جمعی از مردم در سفارت انگلستان که همزمان با تحصن علماء در قم به سفارت رفته بودند ، می توان به وضوح دریافت که رهبران نهضت آرام آرام به این نتیجه رسیدند که بدون طراحی یک الگوی مشخص و با اقدامات فرد محور و مصداقی نمی توان، حقوق ملت را استیفا کرد و از دین محافظت نمود.

دگرگونی فرهنگی روابط زنان و مردان با یکدیگر در دوره قاجار که بیشتر مرهون روابط فرهنگی ایران با اروپا است، نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها را متحول کرد. هدف بررسی تحولات گفتمان جنسیتی دوره قاجار بر نظام های فعالیتی و فضایی خانه های اعیانی است. سؤال اصلی این است که تحول گفتمان جنسیتی در میانه دوران قاجار چه تأثیری بر تحول نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها گذاشته است؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، تفسیری-تاریخی و پدیدارشناسانه و بر این مبنا بود که داده های مورد نیاز از میان کتب و مقالات معتبر شناسایی شد. سپس بر اساس این داده ها نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها مورد کنکاش قرار گرفت و مشخص شد چه بخش هایی از نظام های یادشده بر اساس گفتمان جنسیتی ساماندهی شده اند؛ در ادامه اثر تحول گفتمان جنسیتی بر نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها بررسی شد. چهار خانه اعیانی متعلق به دوران اوایل و اواخر قاجار در شهر قزوین انتخاب شد تا با مصاحبه ها و مشاهدات میدانی و بررسی های کتابخانه ای سؤال بالا پاسخی مصداقی پیدا کند. نتایج تحقیق نشان داد پس از تحول گفتمانِ جنسیتی، نظام فعالیتی بیشتر در درون خانه متحول شده و مردان در فعالیت های جمعی اندرونی با زنان مشارکت داشته اند؛ درحالی که تا پایان دوره قاجار زنان، امکان فعالیت گسترده ای در بیرون از خانه نیافتند. همچنین اندرونی پس از تحول گفتمان جنسیتی رونق بیشتر یافته و علاوه بر امکان ملاقات زنان و مردان در اندرونی، مردان نیز فعالیت اقتصادی خود را به آنجا آورده و بیرونی خانه عملاً کارکرد تعریف شده پیشین را از دست داد.

یکی از مسائل مهم و کلیدی برای شناخت بیشتر حوزه ی هنر، تبیین مسائلی است که سبب تفاوت ها و شباهت ها در واکنش های مخاطبان آثار هنری می شود. یکی از عوامل تأثیرگذار در این زمینه درک و دریافت مخاطبان از این گونه آثار می باشد. ادراک فرآیندی است که سبب شناخت و پردازش اطلاعاتی می شود که از اندام های حسی به دست می آید. در زمینه ی هنر نیز ادراک زیبایی شناختی نقش مهمی را ایفا می نماید که در کنار رویکرد فلسفی، از رویکردهای جامعه شناختی و روانشناختی نیز در این زمینه بهره برده می شود. در پژوهش حاضر به بررسی و تببینِ شباهت ها و تفاوت های ادراک زیبایی شناختی میان دانشجویان دانشکده ی هنر و دانشکده ی فنی و مهندسی پرداخته شده است. در واقع هدف از این پژوهش تعیین عوامل اجتماعی (سن، جنسیت، طبقه ی اجتماعی، قومیت، ارتباط با دنیای هنر) مؤثر بر ادراک زیبایی شناختی می باشد که روش آن برحسب هدف کاربردی، به لحاظ ماهیّت اکتشافی، و از حیث گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی است. در این پژوهش از روش طبقه بندی کیو نیز استفاده گردیده است، روش پژوهشی کیو برای شناخت ذهنیّت های افراد نسبت به موضوعات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از یافته های مهم این پژوهش، استفاده ی متفاوت دانشجویان هنری و غیرهنری از عبارات زیباشناختی می باشد. بارهای عاملی به دست آمده نشان دهنده تفاوت معنادار میان شرکت کنندگان برحسب سوابق هنری و همچنین حضور فرد دیگری که در حوزه ی هنر در خانواده فعالیت می کند، می باشد.

مقدمه: کارآفرینی موفق، پیش از آنکه یک فعالیت اقتصادی باشد، نوعی هنر است. موفقیت نیز دارای ساختاری چندبعدی، پیچیده و ناپایدار است که می تواند شامل نتایج مالی و غیرمالی شود. موفقیت شغلی کارآفرینان متأثر از عاملهای فردی چون خصوصیات و ویژگیهای شخصی افراد کارآفرین نظیر ریسک پذیری، نیاز و میل به پیشرفت، آینده نگری، تحمل ابهام و استقلال طلبی؛ محیطی چون عاملهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی؛ و فنی و ساختاری چون عناصر، عاملها و شرایط فیزیکی، فرهنگ و منابع سازمانی است. براین اساس، هدف کلی این تحقیق بررسی عاملهای تعیین کننده موفقیت شغلی مددجویان کارآفرین در طرحهای اشتغال زای کشاورزی کمیته امداد امام خمینی (ره) در استان گلستان بود. روش: پژوهش حاضر با روش کمی (پیمایش) و ابزار پرسشنامه در بین 350 نفر از مددجویان کارآفرین در طرحهای اشتغال زای کشاورزی کمیته امداد امام خمینی(ره) در استان گلستان به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای اجرا شد. اعتبار صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت و مرحله پیش آزمون در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسشنامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه تحقیق برای عاملهای شخصی- انگیزشی، مهارتی، حمایتی و زیربنایی، 894/0 به دست آمد. یافته ها: اولویت بندی مؤلفه های تعیین کننده موفقیت مددجویان کارآفرین در طرحهای اشتغال زای کشاورزی نشان داد از بین مؤلفه های عامل شخصیتی و انگیزشی، علاقه به موفقیت در کار؛ از بین مؤلفه های عامل مهارتی، برخورداری از تجربیات کاری درزمینه شغلی مربوط؛ از بین مؤلفه های عامل حمایتی، برگزاری دوره های آموزشی و از بین مؤلفه های عامل زیربنایی، برخورداری از امکانات تولیدی مانند زمین و آب، در رتبه اول قرار دارند. نتایج آزمون F و t نشان داد تفاوت معنی داری بین دیدگاههای پاسخ گویان در مورد عاملهای تعیین کننده موفقیت شغلی برحسب متغیرهای سطح تحصیلات، درآمد، سطح رضایت از طرح اشتغال زایی، میزان تقاضای بازار برای محصولات و برخورداری از مدرک فنی وحرفه ای درزمینه کسب وکار وجود دارد. آزمون فریدمن نشان داد عامل شخصیتی و انگیزشی در موفقیت شغلی مددجویان کارآفرین دارای بیشترین اهمیت و عامل زیربنایی دارای کمترین اهمیت است. بحث: نتایج به دست آمده نشان می دهد مؤلفه های شخصیتی و انگیزشی دارای بیشترین و مؤلفه های زیربنایی دارای کمترین نقش در موفقیت شغلی مددجویان کارآفرین هستند که به معنای اتکا بیشتر مددجویان بر تواناییها و خصیصه های درونی خود در مسیر موفقیت شغلی شان است.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین سرمایه جسمانی و پذیرش اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام در سال 1396 به روش پیمایشی انجام شد. چارچوب نظری آن هم بر اساس نظریه «گافمن»، «بوردیو» و «گیدنز» و «مکتب مبادله» تنظیم گردید. روش نمونه گیری نیز تصادفی طبقه ای بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 352 نفر انتخاب شد. در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته سرمایه جسمانی و پرسشنامه استاندارد پذیرش اجتماعی مارلو و کراون به ترتیب با آلفای کرونباخ 84% و 68% استفاده گردید. برای تحلیل داده ها نیز از دو بخش آمار توصیفی و آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T، آنالیز واریانس و آزمون من ویتنی بهره گرفته شد. یافته های استنباطی نشان می دهد که بین مؤلفه های تناسب اندام، جراحی زیبایی، پوشش بر حسب مد، رشته تحصیلی، وضعیت تأهل، مقطع تحصیلی، طبقه اجتماعی و وضعیت شغلی با میزان پذیرش اجتماعی، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ اما بین آرایش بدن، رژیم غذایی، سن و جنسیت با میزان پذیرش اجتماعی، رابطه معناداری وجود ندارد.

در جمهوری اسلامی ایران، بالندگی فرهنگ و مراقبت از آن مورد تأکید قرار دارد و در این عرصه آنچه مهم جلوه می نماید، کاربست مفاهیم آینده پژوهانه در فعالیت های دیده بانی فرهنگی است. چرا که دیده بانی فرهنگی متضمن «پویش نشانه های تحولات فرهنگی»، «شناسایی بهنگام موضوعات پیش برنده و بازدارنده فرهنگی»، «پایش و مسئله شناسی فرهنگی» و «پشتیبانی از آینده نگاری و سیاستگذاری فرهنگی» است؛ مفاهیمی که در فعالیت های موسوم به رصد فرهنگی در کشور، آنچنان که باید، مورد توجه قرار نگرفته اند. در پژوهش حاضر، با تبیین مولفه های کلیدی دیده بانی و همچنین مختصات فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران، چارچوب ریخت شناسانه دیده بانی فرهنگی ارائه شده است تا بستری برای فعالیت های دیده بانی سازمان های فرهنگی فراهم آورد. پژوهش حاضر، روش ریخت شناسی که روشی کیفی است را به کار گرفته است؛ تحلیل ریخت شناسانه برای ساختاردهی موضوعات چندبعدی و غیرکمی کاربرد دارد و بر فضای پارامترها و وضعیت های آن ها- به جای تأکید بر روابط علی - تأکید دارد. مطابق روش مذکور، با کاوش ادبیات(متن کاوی) و تشکیل گروه خبره 5 نفره و گفتگوهای تخصصی، 15 پارامتر برای چارچوب ریخت شناسانه دیده بانی فرهنگی طراحی شده است و وضعیت های آن ها ذیل پارامترهای محتوا و کارکرد (سطوح فرهنگ، عناصر فرهنگ، بافتار پویش، ابعاد و مولفه های کلیدی، محصولات و خروجی ها و کارکرد پشتیبانی) و پارامترهای قالب (نوع انجام فعالیت، گام های اصلی، دامنه، رویکرد انجام، تناوب انجام، افق زمانی، منابع، روش کلی و کاربر) ارائه شده است. زمینه ریخت شناسانه دیده بانی فرهنگی به منظور انتخاب مسیرها برای انجام دیده بانی فرهنگی، گزینه هایی را بر اساس پارامترها و ارزش ها ارائه می کند. انتخاب این گزینه ها به اهداف مد نظر و نیازهای کاربران بستگی دارد.