درخت حوزه‌های تخصصی

زمینه: توسعه و پرورش روحیه پژوهشگری از جمله آرمان های نظام آموزش و پرورش رسمی قلمداد می شود که تحول و نوآوری را برای نسل آینده به ارمغان خواهد آورد. هدف: هدف این مطالعه تهیه ابزاری برای سنجش روحیه پژوهشی دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی آزمون سازی بوده است. با استفاده از مبانی نظری مرتبط با روحیه پژوهشی، مؤلفه های سازنده این ویژگی شناسایی و گویه های مقیاس تدوین شد. تعداد 1425دانش آموز به روش خوشه ای – کومه ای انتخاب شدند. روایی به شیوه های محتوایی و از نوع داوری تخصصی، تحلیل عاملی و روایی ملاکی و پایایی به شیوه های بازآزمایی و همسانی درونی آلفای کرونباخ محاسبه شد. تحلیل سؤالات از طریق همبستگی با نمرات مقیاس و تأثیر حذف سؤال بر شاخصه های واریانس و پایایی تعیین شد. یافته ها: همبستگی نمره کل آزمون با آزمون گرایش به تفکر انتقادی 45/0 به دست آمد. تحلیل عاملی چهار مؤلفه کنجکاوی، پشتکار، مدیریت اعمال تکانشی و توانایی انجام کارگروهی را تائید نمود. پایایی آزمون از طریق بازآزمایی با فاصله 15 روز برابر با 80/0 و از طریق همسانی درونی آلفای کرونباخ برابر با 81/0 مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به میزان پایایی و روایی به دست آمده، مقیاس روحیه پژوهشی می تواند مورد استفاده محققان قرار گیرد.

زمینه: پژوهشگران اضطراب را یک حالت هیجانی منفی که با بی قراری، تشویش، نگرانی و فعال سازی یا انگیختگی بدنی همراه است توصیف کرده اند. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی سیاهه تجدیدنظر شده اضطراب حالتی رقابتی-2 در ورزشکاران انجام شد. روش: جامعه پژوهش حاضر کلیه ورزشکاران شهر تهران بودند. 376 پرسش نامه به وسیله ورزشکاران 16 تا 44 ساله ای که در رشته های مختلف فعالیت داشتند، تکمیل گردید. برای برآورد روایی سازه سیاهه از تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) جهت تعیین تعداد عوامل و تحلیل عاملی تأییدی (CFA) برای برازش مدل اندازه گیری استفاده شد. پایایی سیاهه با استفاده از روش همسانی درونی محاسبه گردید. برای تعیین پایایی زمانی با استفاده از روش آزمون- آزمون مجدد از ضریب همبستگی درون طبقه ای استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و LISREL تحلیل شد. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد که نسخه فارسی سیاهه، از ساختار اصلی حمایت کرده و روایی و پایایی این سیاهه تأیید می گردد. بحث و نتیجه گیری: اضطراب عاملی است که می تواند بر عملکرد ورزشی ورزشکاران مؤثر باشد. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، پیشنهاد می شود که از نسخه فارسی سیاهه بازنگری شده اضطراب حالتی رقابتی-2 برای سنجش اضطراب حالتی ورزشکاران استفاده شود.

زمینه: برای تحقیق درخصوص روش مناسب برای پرورش مهارت تفکر انتقادی در نظام یادگیری بر خط ضروریست در ابتدا فرایند مفهوم سازی تفکر انتقادی ، درقالب بحث های همزمان و غیر همزمان مورد بررسی قرارگیرد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارائه گزارشی از روایی سنجی و اعتباریابی مراحل منتهی به پرورش مهارت تفکر انتقادی به واسطه تبیین ساخت دهی زنجیره یادگیری مفاهیم تا بالاترین سطح و فرایند رشد مهارتهای شناختی در نظام یادگیری برخط با استفاده از مدل بحث سقراطی صورت پذیرفت.روش: برمبنای روش تحقیق طولی در طول دو ترم تحصیلی- دانشگاهی به بررسی روایی و پایایی مراحل پرورش مهارت تفکر انتقادی(بر اساس مقیاس آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا) از طریق روش بحث سقراطی وبررسی تاثیرات آن بر 42 دانشجو در محیط برخط پرداختیم.یافته ها: روایی سازه یا ارتباط بین اجزاء سازنده این مهارت و روایی عاملی در مرحله روایی سنجی و سنجش پایایی مهارت در پایان اجرای آزمون تائید شد. نتیجه گیری: بازسازی مفاهیم و پرورش مهارت تفکر انتقادی از طریق روش بحث سقراطی و با به کارگیری مشوق های مدل بحث سقراطی در فرایند پرورش این مهارت ودر محیط برخط امکانپذیر است#,

پژوهش حاضر با هدف آزمون تغییرناپذیری اندازه گیری نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی(لری، 1983) در نوجوانان تیزهوش و عادی انجام شد. 680 دانش آموز (325 عادی و 355 تیزهوش) به نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی پاسخ دادند. به منظور بررسی روایی بین گروهی نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی در نوجوانان تیزهوش و عادی از تحلیل عاملی تأییدی چندگروهی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی تک گروهی نشان دادند که در هر دو گروه تیزهوش و عادی، الگوی دو عاملی نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی شامل سوال های نمره گذاری شده مثبت و سوال های نمره گذاری شده منفی، برازش خوبی با داده ها داشت. نتایج تحلیل عامل تأییدی چندگروهی، تغییرناپذیری بین گروهی ساختار عاملی، بارهای عاملی، مقادیر خطا واریانس ها و کواریانس های بین عاملی نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی را در دو گروه نوجوانان تیزهوش و عادی نشان داد. نتایج پژوهش حاضر با تاکید بر تغییرناپذیری اندازه گیری نسخة کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی در نوجوانان تیزهوش و عادی نشان داد که الگوی ساختاری بُعد شناختی اضطراب اجتماعی (ترس از ارزیابی منفی) در دو گروه، از نظر کیفی، یکسان است.

زمینه : مهارت تمرکز یکی از مهارت های ضروری یادگیری بشمار رفته و از آن به عنوان مهم ترین عامل موفقیت عملکرد یاد می شود لذا در همین زمینه برای شناخت بهتر آن به ابزار اندازه گیری دقیق نیاز دارد. هدف : هدف از تحقیق حاضر، ساخت و تعیین ویژگی های روانسنجی ( پایایی و روایی) پرسش نامه مهارت تمرکز است. روش : کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور اهواز، جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل داده اند که از بین آنان 200 نفر (100 پسر و 100 دختر) به شیوه تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. روش تحقیق توصیفی– اکتشافی است و داده ها با کمک پرسش نامه محقق ساخته بدست آمد و جهت تجزیه و تحلیل آنها از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. یافته ها : نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پرسش نامه مهارت تمرکز از 13ماده و دو خرده مقیاس تمرکز ارادی با 8 ماده، و تمرکز غیر اردای با 5 ماده تشکیل شده و از پایایی و روایی نسبتا خوبی برخوردار است. بحث و نتیجه گیری : برای سنجش میزان تمرکز افراد از این پرسش نامه می توان در تحقیقات یادگیری و بالینی استفاده کرد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین شبکه معنایی واژگانی برای کلمات منتخب فارسی و طراحی مقیاس حافظه کاذب (محک) مبتنی بر آن بود. روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات مقطعی است. پژوهش حاضر از دو مطالعه مجزا تشکیل شده است. در مطالعه نخست با ارائه واژه های منتخب به30 نفر، کلمات تداعی شده با هر واژه تعیین شد. کلمات منتخب (کلمات کلیدی) لیست کلمات دیس، رودیگرز و مک درموت (1995) در آزمایش خطاهای حافظه بودند. در مطالعه دوم که بر روی 80 نفر اجرا شد لیست های کلمات بدون کلمات کلیدی به افراد ارائه شد و میزان یادآوری و بازشناسی لیست ها مورد سنجش قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نیز آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین میزان یادآوری با بازشناسی در سطح (001/0p<) رابطه معناداری وجود داشت. همچنین بین میزان بازشناسی با بازشناسی کلمات کلیدی رابطه معناداری وجود داشت (66%r=)، بین یادآوری کلمات کلیدی با بازشناسی کلمات کلیدی نیز رابطه معناداری بدست آمد (41%r=). از طرفی دیگر، نتایج تحلیل آماری بیانگر آن بود که آزمودنی ها در لیست کلمات یادآوری 19% از کلمات کلیدی را یادآوری و در لیست کلمات بازشناسی 51% از کلمات کلیدی را بازشناسی کردند. مطالعه حاضر لیستی را برای آزمون حافظه کاذب بدست داده است که از آن می توان برای مطالعه حافظه کاذب در فارسی زبانان استفاده کرد.

هدف از این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاس میزان پیشرفت درمان وابستگی به مواد است. این پژوهش از نوع پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تمامی افراد مراجعه کننده به مراکز درمان وابستگی به مواد در شهر شیراز می باشد . که 470 نفر از افراد مراجعه کننده به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند بطوری که این میزان بر حسب حجم آخرین خوشه و اهداف پژوهش بدست آمد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته مقیاس پیشرفت درمان وابستگی به مواد می باشد که روایی محتوایی، صوری و سازه ای آن مورد بررسی قرار گرفت سپس پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و روش دونیمه سازی و ضریب بازآزمایی محاسبه گردید. در این پژوهش از تحلیل عاملی و چرخش واریمکس به منظور بررسی روایی سازه ای، ازآلفای کرونباخ به منظور بررسی هماهنگی درونی سوالات استفاده گردید. از نتیجه حاصل از تحلیل عاملی 3 عامل جسمی، روانی و اجتماعی استخراج گردید. سوالات هر خرده مقیاس با یکدیگر دارای بار عاملی بیش از 5/0 بودند. میزان آلفای کرونباخ در خرده مقیاسهای جسمی، روانی و اجتماعی و مقیاس کل به ترتیب برابر با 83/0، 73/0، 81/0، 92/0 و ضریب دو نیمه سازی وبازآزمایی به ترتیب برابر با 66/0 و 86/0 محاسبه گردید. نتایج نشان داد که آزمون از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و قابل اجرا می باشد.

احساس تعلق به دانشگاه با جنبه های متعددی از سلامت روانی-اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد. بااین حال در مفهوم سازی و سنجش این سازه، ابهامات زیادی وجود دارد. اندک ابزارهای طراحی شده در حیطه آموزش عالی نیز بیشتر میزان احساس تعلق را می سنجند و اندازه گیری مؤلفه های تعلق به دانشگاه در مطالعات قبلی کمتر موردتوجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه بود. در یک طرح همبستگی و از نوع ساخت ابزار، 345 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در مرحله اول و 477 نفر از دانشجویان دانشگاه بیرجند در مرحله دوم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی در مرحله اول، چهار عامل با 72/49 درصد تبیین واریانس را نشان داد که شامل مؤلفه های تعامل با استادان، تعامل با همسالان، جو دانشگاه و عزت نفس بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل چهار عاملی دارای برازش است و ضریب آلفای کرونباخ خرده مقیاس ها در دامنه 90/0-75/0 گزارش شد. به علاوه، تحلیل های دیگر شواهدی را برای حمایت از همسانی درونی، روایی همگرا و روایی واگرای مقیاس احساس تعلق فراهم کردند و مشخص شد که هرکدام از ابعاد این مقیاس با مقیاس های تعهد به دانشگاه، تنهایی اجتماعی-هیجانی، رضایت از زندگی، افسردگی و درگیری عاملی روابط معنادار داشت. بعلاوه، نتایج ضریب بازآزمایی خرده مقیاس ها در دامنه 74/0–64/0 قرار داشت. مطابق با یافته های پژوهش حاضر، مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر استفاده نمود.

فقدان ابزاری برای اندازه گیری اعتیاد به رسانه های اجتماعی مانع توسعه بیشتر زمینه تحقیقاتی شده چراکه ابزارهای معتبر کمی جهت سنجش وجود دارد و هیچ کدام به زبان فارسی تأیید نشده اند. هدف کلی مطالعه حاضر ساخت و رواسازی مقیاس شبکه های رسانه ای اجتماعی بود. آمیخته اکتشافی به عنوان راهبرد پژوهش استفاده شد؛ که روش پژوهش در بخش کیفی، نظریه داده بنیاد با رویکرد سیستماتیک اشتراوس-کوربین و در بخش کمی از روش تحقیق همبستگی و معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری شامل خانواده های استان تهران که در بخش کیفی 32 نفر به صورت هدفمند انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفته و در بخش کمی 413 نفر به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شد. در تحلیل یافته ها 89 گویه استخراج و بعد از بررسی روایی صوری، روایی محتوایی و ساختار عاملی 45 سؤال تأیید شدند، درنهایت پرسشنامه شامل 7 عامل که درمجموع 64/65 درصد از واریانس را تبیین می کند (عامل اول 06/23 درصد، عامل دوم 12 درصد، عامل سوم 16/7 درصد، عامل چهارم 19/6 درصد، عامل پنجم 85/5 درصد، عامل ششم 46/5 درصد و عامل هفتم 20/5 درصد) که نشان دهنده روا بودن پرسشنامه است. نتایج نشان دادند که مقیاس ساخته شده می تواند برای ارزیابی اعتیاد به رسانه های اجتماعی در هر دو محیط بالینی و غیر بالینی مورداستفاده قرار گیرد، زیرا به متغیرهایی می پردازد که در مقیاس های معروف اعتیاد به پلتفرم های تجاری خاص بررسی نشده اند.

خودشیفتگی اختلالی است که بر روابط و تجارب بین فردی، شناخت، تمایلات و احساسات افراد اثر می گذارد و تشخیص دقیق و زودهنگام این اختلال جهت انجام مداخلات روان شناختی حائز اهمیت است. ازاین رو، ابزارهای سنجش متعددی بدین منظور ساخته شده است. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه خودشیفتگی فرم کوتاه پنج عاملی شرمن (FFNI-SF) بود. نمونه پژوهش حاضر شامل 576 نفر از دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران و امیرکبیر بودند که به پرسشنامه های FFNI-SF، خودشیفتگی مرضی (PNI) و شخصیت خودشیفته (NPI) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های روان سنجی مانند همسانی درونی، پایایی از نوع بازآزمایی، روایی همگرا و سازه انجام شد. یافته ها نشان داد که شاخص همسانی درونی یعنی آلفای کرونباخ به دست آمده، برای کل پرسشنامه 0.87 و برای 15 خرده مقیاس بین 0.54 تا 0.79، مطلوب است. شاخص پایایی بازآزمایی کل مقیاس در فاصله سه هفته ای 0.88 بود و ضرایب بازآزمایی خرده مقیاس ها برای 15 خرده مقیاس بین 0.55 تا 0.81 و مناسب بود. همچنین روایی همگرا این پرسشنامه با توجه به ضریب همبستگی کلی نمره این پرسشنامه با دو پرسشنامه (PNI) و (NPI) به ترتیب برابر با 0.52 و 0.53 و معنادار بود. روایی سازه این پرسشنامه که با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی (CFA) انجام شد، نیز نشان دهنده برازش مناسب و قابل قبول این پرسشنامه بود. به طورکلی نتایج نشان داد که این پرسشنامه از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است؛ بنابراین نسخه ایرانی این پرسشنامه FFNI-SF می تواند به عنوان ابزار مناسبی در ارزیابی ویژگی های شخصیتی خودشیفتگی مورداستفاده متخصصان قرار گیرد.

مداومت تحصیلی بیانگر استمرار و تعهد رفتاری به آموزش و یادگیری است که وجود چنین ابزاری در داخل کشور موردنیاز بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس مداومت تحصیلی انجام گرفت. این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی است که با هدف کاربردی به بررسی ویژگی های روان سنجی می پردازد. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان دوره متوسطه اول شهرستان قم بودند که در سال تحصیلی 1401-1400 به تحصیل اشتغال داشتند. تعداد 355 دانش آموز به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای وارد نمونه شدند و مقیاس مداومت تحصیلی طالیب و همکاران (2018) را تکمیل نمودند. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS22 و AMOS22 و از روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل پایایی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، عامل استخراج شده 93/79 درصد متغیر مداومت تحصیلی را تبیین می کند. همچنین، پایایی ابزار به روش ضریب آلفای کرونباخ برابر با 994/0 و به روش دونیمه کردن برای نیمه اول برابر با 989/0 و برای نیمه دوم برابر با 988/0 بود. با توجه به نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل پایایی، به نظر نسخه فارسی مقیاس مداومت تحصیلی، ابزاری کارآمد محسوب می شود.

یکی از محیط هایی که در آن هیجان زیادی تجربه می شود، محیط های تحصیلی است. در چنین محیطی که هیجان بسیار تجربه می شود و نیز هیجان با سایر عوامل تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی مرتبط هست، تنظیم هیجان ضروری است؛ بنابراین داشتن ابزاری به منظور ارزیابی راهبردهای تنظیم هیجانی که دانشجویان در محیط تحصیلی به کار می برند، ضروری می نماید، هدف پژوهش حاضر اعتبار سنجی و روایی یابی و تحلیل عوامل نسخه فارسی پرسشنامه تنظیم هیجان تحصیلی بود. طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعه پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه های شهر تهران تشکیل می دادند که تعداد 250 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان اعضای نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه راهبردهای تنظیم هیجان تحصیلی (Burić et al., 2016) به همراه پرسشنامه تجدیدنظر شده هدف پیشرفت (Elliot & Murayama, 2008) به کاربرده شد. پس از کنار گذاشتن پرسشنامه های ناقص و داده های پرت 219 پرسشنامه باقی ماند. در این پژوهش برای تعیین اعتبار پرسشنامه از آلفای کرونباخ و روش بازآزمایی و به منظور بررسی روایی از روش تحلیل عاملی تأییدی و روایی ملاک استفاده شد و نمرات هنجار پرسشنامه برای هر دامنه ای از نمرات گزارش شدند. در تحلیل عوامل این پرسشنامه تمام هشت مؤلفه نسخه اصلی تأیید شد. در روایی ملاک، مقدار واریانس تبیین شده توسط مؤلفه های تنظیم هیجانی تحصیلی معنی دار بود. اعتبار 37 ماده با استفاده از آلفای کرونباخ و ضریب بازآزمایی تأیید شد. نسخه فارسی پرسشنامه تنظیم هیجان تحصیلی، با 37 سؤال و 8 مؤلفه، از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و این پرسشنامه را می توان برای اهداف پژوهشی به کار برد.

این مطالعه با هدف بررسی اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه فرا والدگری (MPQ) هولدن و هاوک در نمونه ای از پدران ایرانی انجام شد. روش پژوهش موردنظر کاربردی و از بعد هدف توصیفی است که به صورت پیمایشی داده های آن جمع آوری شده است. طی سه زیرمطالعه پدران شهر رشت به شیوه در دسترس انتخاب شدند و به نسخه ترجمه شده فارسی MPQ پاسخ دادند. در زیر مطالعه اول پایایی بازآزمایی ارزیابی شد و این شاخص برای نمره کل 841/0=r و در سطح مؤلفه های ارزیابی (802/0=r)، پیش بینی گری (858/0=r)، انعکاس گری (839/0=r) و حل مسئله (864/0=r) به دست آمد و در سطح 001/0>P معنادار بودند. ضریب همبستگی درون خوشه ای نیز در تمامی موارد 90/0 ICC> به دست آمد. در زیر مطالعه دوم (240n=) ضریب آلفای کرونباخ کل ابزار برابر 778/0 و برای زیر مقیاس ها در دامنه 70/0 تا 73/0 محاسبه شد. در تحلیل عامل تأییدی (CFA) مرتبه اول، گویه های 3 و 4 از مؤلفه ارزیابی، گویه 10 از مؤلفه پیش بینی گری، گویه های 15 و 16 از مؤلفه انعکاس گری و گویه های 18، 19 و 20 از مؤلفه حل مسئله به دلیل بار عاملی کمتر از 3/0 حذف شدند و شاخص های اعتبار سازه، تأییدکننده برازش مناسب مدل نهایی بودند. شواهد اعتبار هم زمان نیز آشکار ساخت نمره کل MPQ به طور معناداری توانسته است واریانس نمرات متغیرهای عملکرد خانواده را در جهات مورد انتظار پیش بینی و تبیین نماید. نسخه فارسی MPQ در پدران با ساختار چهار عاملی و پس از حذف 8 سؤال دارای پایایی بازآزمایی، انسجام درونی، اعتبار سازه و اعتبار هم زمان مطلوبی است.