مهارت تفکر انتقادی

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت تفکر انتقادی بر تغییر نگرش کلی نسبت به موادمخدر و سنجش میزان پایداری آن در دانش آموزان پسر دبیرستان های شهر یزد طراحی و اجرا شد. روش پژوهش در دو سـطح توصیفی - تحلیلی و نیمه تـجربی بود. 40 دانش آموز دبیرستانی به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس از بین دانش آموزان گروه نمونه، نیمی از دانش آموزان برنامه ی آموزشی مهارت تفکر انتـقادی دریافت نمودنـد. میزان اثربـخشی بـرنامه ی آموزشی با مقیاس «نگرش نسبت به سوء مصرف مواد» ارزیابی شد. داده های پژوهش به کمک آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون t زوجی تحلیل گردیدند. یافته های این مطالعه نشان داد که برنامه ی آموزشی مهارت تفکر انتقادی، موجب تقویت نگرش منفی نسبت به سوء مصرف مواد می شود. همچنین نتایج نشان داد که اثر بخشی این برنامه ی آموزشی به مدت سه ماه پایدار است. نتایج تحقیق حاضر در اثربـخشی برنامـه ی آموزشی مهارت تفکر انتقادی در تـغییر نـگرش دانشجویان نسبت به سوء مصرف مواد با نتایج تحقیقات پیشین همسو می باشد و اجرای این برنامه آموزشی به منظور پیشگیری از سوء مصرف مواد در دانش آموزان توصیه می گردد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت تفکر انتقادی بر تغییر نگرش نسبت به مواد مخدر در دانش آموزان پسر دبیرستان های شهر یزد بود. روش: طرح پژوهش از نوع آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری در این طرح کلیه دانش آموزان پسرسال اول مقطع دبیرستان شهرستان یزد هستند که در دو ناحیه آموزش و پرورش در سال 88-87 مشغول به تحصیل بودند. پس از انتخاب یک دبیرستان پسرانه و جایگزینی تصادفی آزمودنی ها به دو گروه آزمایش (20نفر) و کنترل (20نفر)، پرسشنامه نگرش نسبت به مواد مخدر در مورد هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش، آموزش تفکر انتقادی را در 8 جلسه 90 دقیقه ای به صورت هر هفته یک جلسه دریافت کردند. در گروه کنترل هیچ متغیری اعمال نشد و آن ها در انتظار آموزش ماندند. پس از اجرای مداخله آموزشی، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. سپس از تحلیل کواریانس و آزمون لوین برای تحلیل استفاده شد. یافته ها: یافته های تحقیق بیانگر این مطلب است که پیش فرض همگنی شیب ها و همگنی واریانس ها تأیید می گردد. معناداری F کوواریانس در سطح (05/0≥ P) نشان می دهد که آموزش تفکر انتقادی تاثیر گذار است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش تفکر انتقادی بر تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد، مؤثر بوده است.

یکی از مولفه های اصلی رسالت آموزش عالی پژوهش است که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است، چرا که پژوهش با نوآوری رابطه مستقیم دارد و به همین دلیل نه تنها در حفظ و بقا جوامع بلکه در توسعه و پیشرفت آن نقش کلیدی ایفا خواهد کرد. بنابراین توجه به مهارتهای پژوهش و آموزش اصولی آن در آموزش عالی ضروری به نظر می رسد. از این رو محققان در این مقاله درصدد بررسی وضعیت مهارت های پژوهشی در مقاطع مختلف تحصیلی برآمدند. از آنجایی که روشهای پژوهش در رشته های مختلف متفاوت است، جامعه پژوهش در رشته علوم انسانی محدود شد. این پژوهش به لحاظ ماهیت جزء پژوهش های کمی و از نظر گردآوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی- پیمایشی به شمار می رود. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاه مازندران می باشد که با روش نمونه گیری در دسترس، 102 نفر از دانشجویان سطوح مختلف به دو صورت نمونه گیری سهل الوصول و نمونه گیری افراد داوطلب انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید؛ مولفه ها و شاخص های مربوطه با توجه به مطالعات پیشین تحلیل و استخراج شد و ضریب پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 98/0 به دست آمد. بعد از جمع آوری داده ها با عنایت به تکنیک های اماره استنباطی از طریق آزمون تفاوت میانگین (ANOVA) برای مقایسه مهارت ها و برای تعیین تفاوت میانگین بین گروه ها از آزمون توکی و آزمون لون، در سطوح مختلف تحصیلی استفاده گردید. نتایج حاکی از آنست که مهارتهای پژوهشی از قبیل تفکر انتقادی، دانش و مهارت پایه، مسئله یابی و مسئله سازی، پیشینه یابی، مطالعه و درک مطلب، جمع آوری اطلاعات، مهارت نگارش و در نهایت ارائه و ارزیابی نتایج پژوهش در دانشجویان دکتری تفاوت معناداری با کارشناسی ارشد و کارشناسی دارد.

زمینه: برای تحقیق درخصوص روش مناسب برای پرورش مهارت تفکر انتقادی در نظام یادگیری بر خط ضروریست در ابتدا فرایند مفهوم سازی تفکر انتقادی ، درقالب بحث های همزمان و غیر همزمان مورد بررسی قرارگیرد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارائه گزارشی از روایی سنجی و اعتباریابی مراحل منتهی به پرورش مهارت تفکر انتقادی به واسطه تبیین ساخت دهی زنجیره یادگیری مفاهیم تا بالاترین سطح و فرایند رشد مهارتهای شناختی در نظام یادگیری برخط با استفاده از مدل بحث سقراطی صورت پذیرفت.روش: برمبنای روش تحقیق طولی در طول دو ترم تحصیلی- دانشگاهی به بررسی روایی و پایایی مراحل پرورش مهارت تفکر انتقادی(بر اساس مقیاس آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا) از طریق روش بحث سقراطی وبررسی تاثیرات آن بر 42 دانشجو در محیط برخط پرداختیم.یافته ها: روایی سازه یا ارتباط بین اجزاء سازنده این مهارت و روایی عاملی در مرحله روایی سنجی و سنجش پایایی مهارت در پایان اجرای آزمون تائید شد. نتیجه گیری: بازسازی مفاهیم و پرورش مهارت تفکر انتقادی از طریق روش بحث سقراطی و با به کارگیری مشوق های مدل بحث سقراطی در فرایند پرورش این مهارت ودر محیط برخط امکانپذیر است#,

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مهارت تفکر انتقادی و توانایی حل مسأله ریاضی دانش آموزان با میانجیگری انگیزه پیشرفت و نگرش به ریاضیات انجام شد.  روش: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان کلاس ششم شهر مشهد در سال تحصیلی 1397-1396 می باشد. به همین دلیل نمونه ای با حجم 440 دانش آموز با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. دانش آموزان پرسشنامه های تفکر انتقادی سطح x کرنل، انگیزه پیشرفت، نگرش به ریاضیات و آزمون حل مسأله ریاضی را تکمیل کردند. این پژوهش از نوع همبستگی می باشد و تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مهارت تفکر انتقادی بر توانایی حل مسأله ریاضی دانش آموزان تأثیر مثبت معنی دار دارد. علاوه بر این، مشخص شد که نگرش به ریاضیات بر توانایی حل مسأله ریاضی تأثیر مثبت معنی دار دارد. انگیزه پیشرفت بر توانایی حل مسأله ریاضی تأثیر ندارد ولی بر نگرش به ریاضیات تأثیر مثبت و معنی دار دارد. همچنین مشخص شد که با وجود تأثیر مثبت و معنی دار مهارت تفکر انتقادی بر نگرش به ریاضیات و انگیزه پیشرفت، این دو متغیر یعنی نگرش به ریاضیات و انگیزه پیشرفت نقش میانجی بین مهارت تفکر انتقادی و توانایی حل مسأله ریاضی دانش آموزان ندارند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه نیازهای اساسی روان شناختی و خود شناسی با سبک ترجیحی تدریس با میانجیگری مهارت تفکر انتقادی در معلمان دوره ابتدایی شهر ارومیه بود. تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعه آماری معلمان دوره ابتدایی ناحیه 1 آموزش و پرورش شهر ارومیه در سال تحصیلی 96-1395 بودند (1570 نفر). نمونه به روش تصادفی طبقه ای، با جدول کرجسی و مورگان 310 نفر تعیین شد. داده ها با پرسشنامه های، نیازهای اساسی روان شناختی (گاردیا، دسی و رایان، 2000)، خود شناسی (قربانی، واتسن و هارگیس، 2008)، سبک ترجیحی تدریس (موسی پور، 1377) و فرم کوتاه مهارت تفکر انتقادی (واتسون و گلیزر، 1980) به دست آمده و با نرم افزار SPSS؛ و با آزمون همبستگی پیرسون و سوبل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد نیازهای اساسی روان شناختی با سبک ترجیحی تدریس، رابطه منفی؛ خود شناسی با سبک ترجیحی تدریس، رابطه مثبت داشته؛ ولی نیازهای اساسی روان شناختی، خود شناسی و سبک ترجیح تدریس با مهارت تفکر انتقادی، رابطه نداشتند. بین نیازهای اساسی روان شناختی و خودشناسی با سبک ترجیحی تدریس با میانجیگری مهارت تفکر انتقادی رابطه وجود نداشت.

هدف از انجام پژوهش حاضر، اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر عزت نفس دانش آموزان دختر کلاس ششم ابتدایی شهرستان خرم آباد است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری پژوهش حاضر کل دانش آموزان دختر کلاس ششم شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 99/98 هستند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 30 دانش آموز انتخاب گردید و به قیدقرعه در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسش نامه آزمون عزت نفس (کوپر اسمیت) در گروه آزمایش و گواه قبل و بعد از مداخله است. افراد گروه آزمایش در 10 جلسه 50 دقیقه ای جهت آموزش تفکر انتقادی شرکت نمودند سپس از هر دو گروه (آزمایش و کنترل) پس آزمون گرفته شد. داده های گردآوری شده با آمار استنباطی، تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و نتایج نشانگر کارایی و اثربخشی روش بوده و تمام فرضیه های پژوهش تأیید گردید؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش تفکر انتقادی اعتمادبه نفس دانش آموزان را افزایش می دهد. همچنین پیشنهاد می شود در مدارس ساعاتی را به آموزش تفکر انتقادی اختصاص داد.