درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم بینای شهر کرمان و میزان بهره گیری آن ها از خدمات کتابخانه ای است. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای عضو کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر کرمان است که شامل 55 کاربر و 13 کتابخانه می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. بدین منظور دو پرسشنامه جداگانه برای کاربران نابینا و کم بینا و مدیران کتابخانه ها طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین منبع مورد استفاده کاربران نابینا و کم بینا، منابع گویا (64 درصد) و منابع بریل (42 درصد) می باشد. متاسفانه درصد بسیارکمی از کاربران از منابع الکترونیکی استفاده می نمایند. همچنین از تجهیزات و فن آوری ها درحد بسیارکمی در کتابخانه ها استفاده می شود. 90 درصد کاربران نابینا و کم بینا منابع کتابخانه ها را کافی ندانسته اند. 80 درصد کاربران نقش کتابخانه در رفع نیازهای اطلاعاتی خود را در حد متوسط و پایین تر از آن دانسته اند. اکثر کاربران نابینا و کم بینا (78 درصد) اظهار داشتند که از راهنمایی کتابداران در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برخوردار بوده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش می تواند مسئولان و دست اندرکاران را در برنامه ریزی جهت فراهم نمودن امکانات و فن آوری های اطلاعاتی برای ارائه خدمات خاص به نابینایان در کتابخانه ها یاری نماید. این مقاله همچنین ضمن تاکید بر اشتراک منابع ویژه نابینایان در کتابخانه های عمومی و ایجاد نظام همکاری بین کتابخانه ای، تاسیس شبکه ملی اطلاع رسانی نابینایان توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور با همکاری کتابخانه ملی ایران را راه حلی اساسی جهت دسترسی نابینایان به گستره وسیعی از منابع اطلاعاتی می داند.

در این نوشته زیربنای فکری و جنبه های عملی قانون برادفورد تشریح شده است. تفاوت مقوله بندی سن ّتی با مجموعه های نامعین «لطفیزاده» شرح داده شده، اندیشه های «کارل پیرسون» دربارة «مسئلة بنیادی علم» آورده شده، به «داده های پرت» از دید «بارنت» و «لوئیس» پرداخته شده و با تکیه بر این موارد، گزارشی از یک بررسی که در دانشگاه لویزیانا در پیوند با انتخاب مجلات شیمی توسط اعضای هیئت علمی و مقایسه آن با «آیاس ای» انجام شد، ارائه گردیده و نتیجه گرفته شده است که مجموعه های برادفورد نیز نامعین هستند و سرانجام چند شیوه برای مهارکردن «داده های پرت» آورده شده و اعلام شده است که نظریة احتمالات و نظریة مجموعه های نامعین متناقض نیستند، اما قالب هایی مکمل برای تجزیه و تحلیل به حساب میآیند.

در عصر شبکه ها ، سازماندهی و ارائه اطلاعات در همه جنبه ها دچار تغییرات زیادی شده اند . این تغییرات نه تنها روشها و فناوریهای مورد استفاده را در بردارد ، بلکه استانداردهای مورد استفاده برای ارائه و جستجوی اطلاعات را نیز شامل میشود . استاندارد مارک در زمینه های زیادی نتوانسته است با محیط اطلاعاتی جدید همسو شود . اس. جی. ام. ال به دلیل انعطاف پذیری زیاد میتواند از بسیاری جهات نواقص مارک را جبران کند و به مثابه جایگزین و یا مکملی برای مارک به کار رود . مقاله حاضر مارک را به طور خلاصه معرفی میکند و نواقص آن را در محیط جدید اطلاعاتی بر میشمرد ...

هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش خلاقیت در نحوه اتخاذ راهبردهای مدیریت تعارض در میان کتابداران کتابخانه های عمومی است. روش: در پژوهش حاضر به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 115 نفر به عنوان گروه نمونه از میان کتابداران کتابخانه های عمومی کشور انتخاب شده و پرسشنامه های موانع شخصی خلاقیت (فیفر) و مدیریت تعارض (پوتنام و ویلسون) را تکمیل کردند. داده ها به کمک آزمون t مستقل، آزمون معناداری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه (گام به گام) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که راهبردهای مدیریت تعارض با مؤلفه های خلاقیت رابطه معناداری دارند که در این میان مولفه های «نیاز به موفقیت» و «تفکر انتزاعی» می توانند اتخاذ راهبرد مدیریت تعارض را تبیین نمایند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که اتخاذ راهبرد رقابت در کتابداران دارای تحصیلات کتابداری به طور معناداری بیش از فارغ التحصیلان سایر رشته هایی است که به حرفه کتابداری مشغولند. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به توسعه خلاقیت کتابداران تاکید مینماید. خلاقیت علاوه بر آنکه تاثیر مستقیمی در کار کتابداران دارد، می تواند به طور غیرمستقیم نیز سبب تقویت سایر مهارت های رفتاری (نظیر مدیریت تعارض) شود.

این پژوهش با هدف بررسی محدودیتها و موانع فراروی استفادة مطلوب دانشجویان از خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، انجام گرفته است.به لحاظ روش شناسی، این تحقیق بر مبنای راهبرد پیمایش استوار است. جامعه آماری تحقیق، تمامی دانشجویان عضو کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان را شامل میشود (3400N=). حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه (310n=) و از تکنیک نمونه گیری منطبق با انتساب متناسب برای گزینش تصادفی نمونه ها، بهره گرفته شده است. ابزار این تحقیق، پرسشنامه ای محقق ساخته بوده که برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز، مورد استفاده قرار گرفته است. روایی پرسشنامه بر پایة نظرهای گروهی از صاحب نظران کتابداری و اطلاع رسانی کشور تأمین شده و پایایی آن نیز با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ (76/0) برای 30 پرسشنامه تکمیل شده در طی مطالعة راهنما، محرز شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، از نرم افزارهای SPSS و EXCELبهره گرفته شده است. بر حسب ضریب تغییرات، به اولویت بندی موانع و محدودیتها پرداخته شده است. یافته ها حاکی از آن است که سطح رضایت بیشتر پاسخگویان (75%) از خدمات کتابخانه مرکزی، در حد متوسط است. تحلیل عاملی موارد محدودیت دانشجویان در استفاده از کتابخانه مرکزی با رویکرد پالایش داده ها، به استخراج هفت عامل به نامهای 1) منابع موجود در کتابخانه 2) شرایط بهره گیری از خدمات کتابخانه مرکزی 3) کیفیت خدمات ارائه شده 4) تسهیلات و فضای کتابخانه 5) برنامه زمانی کار کتابخانه 6) آموزشی و 7) دانشجویی منجر شده است که روی هم رفته توانسته اند 21/77% واریانس کل را تبیین نمایند

تلفن همراه به عنوان انقلاب ارتباطی و مخابراتی سالهای اخیر، تأثیرهای بسیار زیادی برحیات فردی و جمعی جوامعی داشته است. این ابزار توانمند ارتباطی، تأثیری انکارناپذیر بر همه شئون زندگی، اعم از اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و ... گذاشته است، به طوری که نادیده گرفتن آن در طراحی، پیاده سازی و اجرای هیچ سیستمی خردمندانه نیست. بنابراین، در این مقاله سعی شده است با معرفی ظرفیتهای این ابزار ارتباطی در راستای بهره گیری در خدمات کتابخانه، زمینه برای استفاده گسترده از این قابلیتها در کتابخانه ها، به جامعه کتابداری کشورمان شناسانده شود

اشتراک منابع به عنوان یکی از راههای ضروری غلبه بر محدودیتهای کتابخانه ها در پاسخگویی به نیاز مراجعان، در قالب برنامه ها و اقدامهایگوناگون و براساس محورهای مختلفی قابل انجام است، اما آنچه پیش از طراحی و اجرای هر گونه برنامه ای باید از آن اطمینان حاصل کرد، میزان موفقیت این برنامه ها و آگاهی از عواملی است که بر میزان موفقیت آنها تأثیرگذار هستند. در این مقاله ابتدا عوامل موفقیت اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانـه ها که در نوشته ها به آنها اشاره شده است ارائه گردیده اند و سپس برای شناخت و تحلیل بهتر، این عوامل با دید سیستمی و استراتژیک دسته بندی و تحلیل شده اند.

شناسایی میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در سند ملی آموزش و پرورش میتواند بیانگر برنامه ریزیهای آتی در این زمینه باشد. در پژوهش حاضر با تکیه بر روشهای کتابخانه ای و تحلیل محتوا و با استفاده از یافته های تحقیقات مرتبط و همچنین با انجام مطالعه بر روی سند ملی چشم انداز آموزش و پرورش، میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در دو ساحت علمی ـ فناوری و فرهنگی ـ هنری تا پایان دیماه 1386 مطالعه شده است. برای جمع آوری داده ها از سیاهه وارسی و برای تجزیه و تحلیل یافته های کمّی تحقیق، از آزمون تحلیل «تی ـ استیودنت» استفاده شده است. نتایج نشان میدهد میزان بهکارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در ساحت علمی فناوری سند ملی نسبتاً زیاد و در ساحت فرهنگی ـ هنری سند پایین تر از متوسط است و تعداد مقوله های مرتبط با استانداردها در سند ملی به میزان پایین تر از متوسط است. گنجاندن سواد اطلاعاتی برای آموزش مادام العمر و در سیاستهای کلان آموزش و پرورش و سند ملی و توجه به سواد اطلاعاتی به عنوان عنصر کلیدی برای توسعه توانمندیهای عمومی مورد نیاز برای اعتبارگذاری به همه برنامه های مهارت آموزی و آموزشی، پیشنهاد شده است

هدف: میزان همخوانی واژگان کلیدی مقاله های چاپ شده در مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی طی سال های 1387-1388 است. روش/رویکرد پژوهش: با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته تعداد 1005 کلیدواژه از 269 مقاله در 58 عنوان مجله پزشکی فارسی دارای درجه علمی پژوهشی 1 و 2 از کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) از 1387 تا پایان 1388 بررسی شده است. یافته ها: در دو حوزه علوم پایه و بالینی، 5/38 درصد همخوانی کامل، 41 درصد همخوانی نسبی و 5/20 درصد فاقد همخوانی است؛ از نظر همخوانی کامل و نبود همخوانی میان کلیدواژه های مقاله های مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی، تفاوت معناداری وجود ندارد، اما از نظر همخوانی نسبی تفاوت معنادار است؛ همخوانی نسبی کلیدواژه های مقاله های مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی بیش از همخوانی کامل است. نتیجه گیری: وجود ناهماهنگی میان اصطلاحات مورد استفاده نویسندگان، نمایه سازان و جستجوگران اطلاعات ناشی از عوامل متعددی است که در مقاله به آن اشاره شده است.

هدف این پژوهش، بررسی وضعیت استناد در پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دأنشکده ادبیات دانشگاه تهران در سالهای 1370-1374 می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها گویای آن است که از لحاظ نوع مواد استناد به منابع کتابی نسبت به سایر انواع منابع بیشتر است. در بررسی زبان منابع میزان استفاده از منابع فارسی و عربی بیشتر از منابع لاتین می باشد. در خصوص موضوع استنادها: مشخص گردید که پژوهشگران حوزه ادبیات فارسی بعد از رده ادبیات، به رده دین , رده زبان و در مرتبه آخر به رده تاریخ و جغرافیا، بیش از سایر رده ها، استناد کرد ه ا ند و پربسامدترین منابع نیز در این چهار رده به دست آمد. از لحاظ فرم ادبی به آثار نظم بیشتر از نثر استناد شده است. قابل ذکر است که کتاب ""تاریخ ادبیات در ایران "" تألیف ذبیح الله صفا، پربسامدترین منبع و ""عبدالحسین زرینکوب پربسامدترین مؤلف در این تحقیق شناخته شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اعتبار، وسعت و کیفیت کتاب های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیده اند، صورت گرفت تا بدین وسیله میزان مطابقت شان با معیارهای کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی محقق ساخته مبتنی بر مرور متون و منابع است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده، 150 اثر دانش نامه، 33 اثر واژه نامه، 8 اثر سرگذشت نامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، و 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی بودند. بر اساس نتایج، معیارهای ارزیابی در تعداد زیادی از کتاب ها به صورت کاملاً مطلوبی رعایت نشده بود. کتاب های تألیفی ترجمه ای بیشتر از سایر کتاب ها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین به جز سال 1390، در بقیه سال ها کیفیت منابع مورد بررسی سیر صعودی داشتند. این در حالی است که تعداد کتاب های تألیفی ترجمه ای تنها 6 درصد از کل کتاب ها را در این 6 سال تشکیل می دادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیه سیاهه وارسی در زمینه ارزیابی کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان بر اساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان کتاب های مرجع این امکان را می دهد تا تصمیم گیری بهتری در زمینه تألیف کتاب های مرجع داشته باشند.