درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه و ساخت و اعتباریابی ابزار اندازه گیری آن در نهاد کتابخانه های عمومی کشور صورت گرفته است. روش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری 385 نفر از کتابداران نهاد کتابخانه های عمومی مراکز استان های تهران، فارس، اصفهان، خراسان جنوبی و کرمانشاه بود که از این تعداد طبق جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان 191 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. روایی ابزار به شیوه تحلیل روایی محتوا، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و پایایی ابزار نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای هر شاخص و کل ابزار بررسی شد. مقدار پایایی 89 / 0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب ابزار بود. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، بارهای عاملی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه نهاد کتابخانه های عمومی عبارت اند از: شور و شوق سازمانی (46 / 0)، همکاری و ارتباطات برون سازمانی (70 / 0)، آموزش مستمر و حمایت از توسعه (62/0)، انسجام و نگرش سیستمی (52/0)، سیاست گذاری و برنامه ریزی برای فرصت تغییر (72 / 0) و خدمات و بازاریابی کتابخانه (68 / 0) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، روایی و پایایی ابزار را تأیید کرد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در معرفی شاخص های فرهنگ سازمانی کارآفرینانه از دیدگاه کاربران و ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش آن در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.

وبگاه های دانشگاهی از مهم ترین معیارهای وب سنجی دانشگاه ها در سطح جهانی هستند. در این مقاله مدلی بر پایه تصمیم گیری چندمعیاره برای اندازه گیری شاخص های ارزیابی وبگاه دانشگاه معرفی شده است. مدل پیشنهادی دارای شش بُعد اصلی شامل «کاربردپذیری»، «محتوا»، «عملکرد»، «خدمات دانشجویان»، «کارایی» و «قابلیت اطمینان» به همراه چهارده سنجه شامل «قابلیت فهم»، «پوشش»، »صحت»، «وضوح»، «هویت دانشگاه»، «اطلاعات آموزشی»، «ناوش پذیری»، «دانشجومحوری»، «کنترل»، «پشتیبانی مبتنی بر وب دانشجویان»، «نگهداری»، «دسترس پذیری»، «سرعت»، و «وقوع خطا در پیوند» است. در گام بعد، به دلیل ابهام ذاتی موجود در مفاهیم این شاخص ها از ترکیب روش مجموعه های فازی همراه با روش رتبه بندی «ویکور» برای وزن دهی و رتبه بندی شاخص ها و سنجه ها استفاده شده است. در روش «ویکور» سعی بر این است که نزدیک ترین جواب به گزینه ایده آل انتخاب شود. در نهایت، مدل ارزیابی دقیقی برای سنجش کیفیت وبگاه های دانشگاهی تدوین شده و سپس، نتایج حاصل از آن با اعمال مدل پیشنهادی بر وبگاه 10 دانشگاه برتر ایران بررسی شده است. با توجه به این نتایج از میان تمامی شاخص ها، شاخص «صحت» بیشترین اهمیت و شاخص «وقوع خطا در پیوند» کمترین اهمیت را داراست. همچنین، این نتایج نشان می دهد که بین روش های «ویکور فازی»، روش «وب سنجی» و روش «شاخص ارزیابی وب» همبستگی معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از این پژوهش به طراحان وبگاه های دانشگاهی کمک می کند تا از ضعف های طراحی خودآگاهی یافته و به کمک آن به تقویت وبگاه های دانشگاهی بپردازند.

هدف: بررسی ساختار فکری دانش در پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی جهان برمبنای تحلیل دیدگاه صاحب نظران ایرانی این حوزه. روش شناسی: این مطالعه با رویکرد کیفی و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته و تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی انجام شده است. درمجموع، 10 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب و آرا و نظرات آنها تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: تحلیل کیفی نتایج حاصل از مصاحبه با متخصصان موضوعی علم اطلاعات و دانش شناسی، به شناسایی 8 مقوله اصلی و 37 مقوله فرعی انجامید. یافته ها نشان داد ماهیت روش شناختی و بین رشته ای مطالعات علم سنجی سبب شده است پژوهش های این حوزه در مقایسه با سایر حوزه های زیرمجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی ازنظر تعداد مدارک و استناد وضعیت بهتری داشته باشند. همچنین، نتایج تحلیل محتوای مصاحبه ها حاکی از آن است که روندهای موضوعی سال های اخیر در علم اطلاعات و دانش شناسی را می توان ذیل مقوله کلی «مطالعات اطلاعات» قرار داد. نتیجه گیری: ماهیت بین رشته ای حوزه های مطالعاتی، نقش بسزایی در میزان تولیدات علمی و استنادهای دریافتی پژوهشگران آنها دارد. نتایج نشان داد آگاهی کشورها از ارتباط تنگاتنگ رشد علمی و توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری همه جانبه بر ارتقای جایگاه علمی، اختصاص سهم درخور توجه از تولید ناخالص ملی به مباحث پژوهشی، و حمایت همه جانبه از طرح های پژوهشی در قالب اعطای پژوهانه، ازجمله مهم ترین عوامل تأثیرگذار در ساختار فکری دانش در علم اطلاعات و دانش شناسی هستند. طبق نتایج پژوهش حاضر، ضعف مبانی نظری و نوپابودن حوزه های مطالعاتی می تواند بر مقاله محوربودن آنها اثرگذار باشد؛ درحالی که حوزه هایی که مبانی نظری قوی تری دارند بیشتر به کتاب روی می آورند؛ زیرا کتاب ماهیت گذشته نگر دارد.

هدف: مطالعه تجربه زیسته حرفه مندان، شناخت نگرش و چگونگی مواجهه آنان با این نوع نیاز. رو ش شناسی: برای شناخت تجربه حرفه مندان به عنوان پدیدار، از روش پدیدارشناسی استفاده شد و بعد از انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با شش نفر از افراد منتخب، متناسب با رویکرد کیفی پدیدارشناسانه، نتایج تحلیل و تفسیر شده است. تجربه زیسته حرفه مندان در مواجهه با نیاز اطلاعاتی در اولین گام با توصیف نگرش آنان درباره ماهیت موزه از دو جنبه دانش شناسی و ارتباط شناسی آغاز شد. سپس مواجهه با نیاز اطلاعاتی مخاطب بر اساس انواع مخاطبان در سه دسته عام، خاص، و کودک قرار گرفت. یافته ها: انواع مواجهه با مخاطب عام، متناسب با تخصص و رشته تحصیلی حرفه مندان دارای ابعاد جامعه شناختی، روا نشناختی، تاریخی و هنری است. در مواجهه با مخاطب خاص، بسته به اندازه موزه، برنامه پاسخ گویی به درخواست ها معیّن می شود. در این مقاله نگرش به نیازهای اطلاعاتی ویژه کودکان در قالب تجربه عمیق موزه عروسک های ملل توصیف و تبیین شده است. نتیجه گیری: کارکرد موزه ها با پاسخ به نیاز اطلاعاتی یا اساساً با ایجاد پرسش و برانگیختن نیاز اطلاعاتی منجر به افزایش دانش مخاطب می شود. این دانش همان تأثیر ژرفی است که مشاهده اشیای موزه ای، تماس و لمس آنها، و محیط و فضای موزه بر بازدیدکننده می گذارد. این دانش قابل اندازه گیری نیست ولی می توان آن را از تجربه زیسته و تعمق در نگرش مراجعان شناسایی کرد.

رایانش ابری، یک پارادایم رایانشی توزیع شده در مقیاس بزرگ است که نقش بسزایی در چابکی و نوآوری سازمانها دارد. این فناوری سبب کارایی هزینه، کاهش زمان دسترسی به بازار، سادگی استفاده، انعطاف پذیری و وفق پذیری در مقابل تغییرات محیطی می شود. در طول سالیان گذشته اهداف سازمانها از بهره مندی مزایای اولیه این فناوری مانند صرفه جویی هزینه به افزایش چابکی و نوآوری سازمان و پیاده سازی مفاهیمی مانند سازمان باز، نوآوری باز و غیره تکامل یافته است. علی رغم مزایا و فرصتهایی که این فناوری در اختیار سازمانها قرار می دهد اما هنوز در بسیاری از سازمانها بخصوص کشورهای در حال توسعه، اتخاذ این فناوری به کندی رخ می دهد. مشکل این است که اکثر پژوهشها در زمینه اتخاذ رایانش ابری به بررسی اثر تعداد محدودی از عوامل پرداخته و مدیران بدلیل عدم اطمینان از جامعیت عوامل درنظر گرفته شده به استفاده کاربردی از آنها نمی پردازند، لذا جهت رفع این نقصان، این پژوهش با بررسی پژوهشهای گذشته با رویکرد نظام مند، برای اولین بار از رویکرد فراترکیب جهت تحلیل و ترکیب عاملهای مختلف و ارائه چارچوبی جامع، استفاده نمود. در این پژوهش با بررسی بیش از 2381 مقاله مجلات و کنفرانسهای معتبر در ارتباط با مبانی نظری موضوع، دسته بندی های مختلف شاخصها و عوامل موثر بر اتخاذ فناوری رایانش شناسایی شده و با استفاده از روش کیفی فراترکیب، چارچوب اولیه از این عوامل شامل نه حوزه (مقوله) اصلی و بیست زیر حوزه تدوین گردید و سپس با استفاده از نظر خبرگان عرصه فناوری رایانش ابری که به روش هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی انتخاب شده بودند، با تشکیل گروه متمرکز (کانونی)، اعتبارسنجی و نهایی سازی شد. این چارچوب به مدیران سازمانها کمک می نماید تا قبل از پیاده سازی فناوری، دید جامعی از عوامل موثر بر اتخاذ فناوری کسب نموده و جهت مدیریت موثر هر عامل، برنامه ریزی راهبردی انجام دهند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل ساختار واژگان و مفاهیم مقالات «علم اطلاعات و دانش شناسی» با استفاده از نگاشت های علمی هم واژگانی در پایگاه «وب آوساینس» است. روش به کاررفته در پژوهش حاضر تحلیل محتوای واژگان و مفاهیم متون است. در پژوهش حاضر از فنون رایج در علم سنجی شامل توزیع فراوانی قانون «برادفورد» و خوشه بندی سلسله مراتبی با رویکرد Between-Groups Linkage ، و همچنین، از تحلیل های آماری شامل فراوانی، درصد، و رگرسیون در نرم افزارهای SPSS و Excel بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالات (16475 مقاله) منتشرشده در پایگاه «وب آوساینس» طی سال های 2009-2013 است. در فرایند انجام پژوهش جهت یکدست سازی واژگان و مفاهیم عناوین مقالات از نرم افزار علم سنجی Ravar Premap استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که واژگان «اطلاعات»، «وب»، «پژوهش»، «تحلیل استنادی»، «دانش»، «کتابخانه»، «مجلات»، و «فناوری» محور اصلی مفاهیم مورد مطالعه در این رشته را تشکیل داده اند. همچنین، مفاهیم مورد مطالعه در 13 خوشه قرار گرفته اند که محورهای اصلی مطالعات شامل «آموزش و یادگیری، سواد اطلاعاتی»، «سازماندهی اطلاعات و دانش»، «منابع اطلاعاتی تحت وب و شبکه های اجتماعی»، «اخلاق حرفه ای در علم اطلاعات»، «انفورماتیک، ارتباطات و خدمات اطلاعات سلامت»، «مدیریت اطلاعات، نظام های اطلاعاتی، مدیریت دانش و نوآوری»، و «مطالعات و شاخص های علم سنجی و اطلاع سنجی» است. بررسی هم واژگانی مفاهیم علم اطلاعات و دانش شناسی بیانگر پدیداری حوزه های مطالعاتی نوظهور در مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی است. همچنین، شاهد حضور مطالعات میان رشته ای در بطن برون دادهای علمی علم اطلاعات و دانش شناسی هستیم.

گراف دانش به عنوان یکی از بسترهای مهم جهت ورود به عرصه وب معنایی و توسعه ابزارهای پردازش زبان طبیعی شناخته می شود. تا کنون پایگاه های دانش مختلفی در زبان های متعدد ایجاد شده است اما فقدان چنین پایگاهی مختص به زبان فارسی در کاربردهای پژوهشی و صنعتی کاملا مشهود است. در این مقاله جامع ترین پایگاه دانش زبان فارسی به صورت عمومی و چند دامنه ای مشتمل بر ۵۰۰ هزار موجودیت و ۷ میلیون رابطه میان آن ها با عنوان فارس بیس ارائه می گردد که به صورت متن باز در دسترس است. منابع اطلاعاتی فارس بیس عبارتند از: اطلاعات ساخت یافته ویکی پدیا مانند جعبه های اطلاعاتی، جداول وب و همچنین اطلاعاتی که توسط ماژول استخراج گر رابطه از متن خام استخراج شده اند. موجودیت های گراف دانش در یک هستان شناسی برگرفته از دی بی پدیا و سفارشی شده برای فارس بیس، سازمان دهی شده است. به منظور پیوند جعبه های اطلاعاتی ویکی پدیا به هستان شناسی بیش از ۷۰۰۰ نگاشت میان الگوها و خصیصه های ویکی پدیا با هستان شناسی برقرار شده است. همچنین با روش های یادگیری ماشین و با نظارت خبرگان، قسمتی از هستان شناسی و تعدادی از موجودیت ها به فارس نت متصل شده اند. مدل داده ای گراف دانش فارسی بر اساس استاندارد وب معنایی و به صورت RDF پیاده سازی شده است بنابراین داده ها به صورت سه تایی در پایگاه دانش ذخیره شده و می توان از طریق زبان SPARQL پرس وجوهای معنایی را بیان نمود. در حال حاضر اطلاعات متنوعی به صورت ساخت یافته راجع به اشخاص مشهور، مکان های مهم، سازمان ها و شرکت ها، آثار ادبی و هنری، گونه های زیستی شامل گیاهان و حیوانات، رویدادها، زیست شناسی و اخترشناسی در این گراف قابل دسترسی است. به منظور خدمت رسانی به موتورهای جستجو یک سامانه جستجو روی موجودیت ها و گزاره های آن پیاده سازی شده است. فارس بیس از چهار جنبه صحت، فراخوانی، پوشش و تازگی اطلاعات مورد ارزیابی قرار گرفته که نتایج به دست آمده حکایت از غنی بودن آن دارد. بستر گراف دانش می تواند در کاربردهای بسیاری نظیر موتورهای جستجو، سامانه پرسش و پاسخ، بازیابی اطلاعات، پردازش زبان طبیعی، تشخیص موجودیت، مشابهت یابی متن و هر کاربردی که نیازمند موجودیت های فارسی و ارتباط میان آن هاست مورد استفاده قرار گیرد

مقدمه: اطلافرینی کارآفرینی با اطلاعات است و به اطلافرینان کمک می کند تا بتوانند در محیط رقابتی بازار، به ایجاد ارزش افزوده بپردازند و با سودآوری در این عرصه پاداش های مورد انتظار را دریافت نمایند. از این رو، این پژوهش با هدف شناسایی و تعیین عوامل و مؤلفه های مؤثر بر اطلافرینی و دستیابی به الگوی نظری اطلافرینی در ایران انجام شده است. روش شناسی : این پژوهش از نوع کاربردی است، که با رویکرد کیفی و روش نظریه مداخله گر یا داده بنیاد انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را 30 نفر از متخصصان و خبرگان در سه قلمرو علم اطلاعات و دانش شناسی، مدیریت و کارآفرینی و فناوری اطلاعات تشکیل میدهند، که با استفاده از نمونه گیری هدفمند و روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق بود، که تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه داشت. داده ها به روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. حاصل این مصاحبه ها، مجموعه ای از مضامین اولیه بود که طی فرایند کدگذاری باز، گردآوری و از درون آن ها مفاهیم اولیه و مقوله های عمده استخراج شد. در مرحله کدگذاری محوری، پیوند میان این مقوله ها با عناوین: شرایط علی، پدیده محوری، راهبردها، عوامل مداخله گر، شرایط مداخله گر و پیامدها در قالب پارادایم کدگذاری محوری تعیین و در ادامه در مرحله کدگذاری انتخابی نیز، سیر داستان ترسیم و نظریه مداخله گر ارائه گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، اطلافرینی در ایران متأثر از عوامل ساختاری، رفتاری، مداخله گر و راهبردی است. همچنین هریک از عوامل مؤلفه هایی دارند که شناسایی و اعلام شدند. شکل ساختار سازمانی، هم راستایی (فلت) پیشنهاد شده است. نتایج: مهمترین عامل در ایجاد پدیده اطلافرینی، وجود اطلاعات و بازیابی آن است که در دو بعد نیاز اطلاعاتی و ایجاد ارزش افزوده، اطلافرینی را تحت تأثیر قرار می دهد. باتوجه به عوامل و مؤلفه های شناسایی شده، الگوی نظری ارائه شد. در این الگو، کلیه عوامل و مؤلفه های مؤثر بر اطلافرینی در ایران اعم از انسانی، دانشی، اقتصادی، فنی، بافتی و مداخله گر مدنظر قرار گرفته است. الگوی ارائه شده می تواند به عنوان نقشه راه و راهنمای جامعی برای کلیه افراد، سازمان های دولتی و مؤسسه های خصوصی علاقه مند به اطلافرینی در کشور استفاده شود.

هدف پژوهش: این پژوهش با هدف بررسی تذهیب های قرآنی عصر تیموری محفوظ در موزه آستان قدس رضوی انجام شده است و ضمن شناسایی آرایه های قرآنی همچون: شمسه، دعای افتتاح، سرلوح، صفحات متن (حاشیه صفحات)، نشان آیات (جزء، سجده، حزب)، گل آیه ها، فهرست سوره ها و صفحات ختم، به نحوه صفحه آرایی و ساختارشناسی فرم نقوش و رنگ می پردازد. از طرفی، مطالعه در این زمینه به منظور دستیابی به آرمان والایی است که در اطلاعات کتاب های آموزشی رشته هنر تذهیب و ارتقای نظام آموزش هنری ایران کمتر به آن توجه شده است. روش پژوهش و جامعه آماری: پژوهش پیش رو به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی _ تحلیلی صورت گرفته و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و گردآوری تصاویر به صورت میدانی از موزه های موردنظر جمع آوری شده است. با مطالعه آثار قرآنی موزه آستان قدس رضوی و مشورت با کارشناسان خبره این بخش، هفت نسخه نفیس سنددار مرتبط با عصر مذکور و زمینه مطالعه پژوهش حاضر به روش هدفمند انتخاب شد. با مشاهده این نسخه ها، ویژگی های آرایه های آن مشخص شده است. یافته های تحقیق: یافته ها نشان داد ساختار عناصر بصری شامل انواع نقوش تزئینی اسلیمی، ختایی، هندسی و خوشنویسی است. نقوش اسلیمی با 38.8% بیش ترین نقوش تزئینی را دربردارد، گل های ختایی22.4% و 3.4% نقوش هندسی و 27.3% توزیع خوشنویسی در صفحه است. صفحه آرایی به صورت 3کتیبه ای، 5کتیبه ای و 6کتیبه ای ساختاربندی شده است. صفحات به طور میانگین با تقسیم های طلایی آراسته و تدوین شده اند. لاجورد و طلا غالب ترین رنگ های به کاررفته در این آثار است. نتیجه گیری: موزه آستان قدس رضوی از جمله کلکسیون های عظیم در جهان است و قرآن های مذهّب فاخر و نفیسی را در خود گنجانده است. نسخه های قرآنی عصر تیموری در آن از ویژگی های خاصی برخوردار است؛ از جمله آن استحکام، منطق، نظم و ریتم، تقارن، ترکیب بندی های سامان دهی شده، صفحه آرایی هایی بر مبنای تناسب های طلایی از جمله مؤلفه های برجسته نسخه های مورد مطالعه هستند. از این رو، شناختن ساختار فرمی عناصر تزئینی _ بصری و عناصر نوشتاری و به کارگیری آنها در قرآن آرایی، لازمه فهم دقیق از اصالت نقوش است. از نقوش تزئینی اصیل مانند اسلیمی، ختایی، هندسی و خطوطی همچون نسخ، محقق و... در آراستن قرآن های تیموری مورد مطالعه بهره برده شده است که بیانگر مشخصه های اصلی تذهیب های قرآنی عصر تیموری است و استفاده از این عناصر، در تثبیت و تحکیم مبانی فکری نظام آموزشی هنری کشور نقش بسزایی دارد.

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی نقش آموزگاران در بهبود کتابخوانی دانش آموزان مقطع ابتدائی استان مازندران صورت گرفت. روش پژوهش، پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روش آماری پژوهش آزمون تی استیودنت تک نمونه بود .جامعه آماری پژوهش، آموزگاران مدارس ابتدائی استان مازندران که شامل 9115 نفر است و حجم افراد نمونه، با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 374 نفر و نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی انجام گرفت. از نظر آموزگاران مقطع ابتدائی استان مازندران 5 شاخص ترویجی کتاب خوانی(قصه گویی و شعرخوانی، جلسات معرفی و نقد کتاب، خواندن گروهی، برگزاری نمایشگاه کتاب و نمایش فیلم و انیمیشن) در بهبود کتاب خوانی دانش آموزان تأثیر زیادی دارد. آموزگاران مقطع ابتدائی استان مازندران از شاخص های «قصه گویی در کلاس»، «معرفی و نقد کتاب در کلاس»، «داستان نویسی و مشارکت دانش آموزان در برگزاری نمایشگاه»، «آزاد گذاشتن دانش آموزان در انتخاب منبع برای پژوهش و کار گروهی»، «استفاده از انیمیشن» در بهبود کتاب خوانی دانش آموزان استفاده می کنند. استفاده از قصه گویی و شعرخوانی و نمایش فیلم و انیمیشن در بهبود کتاب خوانی دانش آموزان مقطع ابتدائی استان مازندران تأثیر زیادی داشت و استاده از سه عامل خواندن گروهی، برگزاری نمایشگاه کتاب و برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب تأثیر چندانی نداشت. بنابراین، به آموزگاران مقطع ابتدائی توصیه می شود از این شاخص ها در محیط مدرسه و کلاس درس دانش آموزان بهره گرفته شود تا هم جذابیت کلاس بالا رود و هم دانش آموزان از همان ابتدای تحصیل به کتاب خوانی و مطالعه کتاب ترغیب شوند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی چالشها و راهکارهای جذب بزرگسالان نوسواد به کتابخانه های عمومی از دیدگاه کتابداران است. این پژوهش کیفی از نوع مطالعه موردی اکتشافی است . جامعه مورد بررسی ،کتابداران عمومی و نمونه مورد مطالعه شامل 14کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهرستان آذرشهر می باشد. داده ها به شیوه نمونه گیری هدفمند با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شده است. َجهت تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه کدگذاری گلاسر و استراوس استفاده شده است. براساس یافته ها، مهمترین چالشها بر سر راه جذب نوسوادان به کتابخانه های عمومی، مواردی از قبیل: چالشهای اجتماعی، چالشهای فردی، چالشهای مادی و فیزیکی، چالشهای انتشاراتی و چالشهای سازمانی می باشند. راهکارهای ارائه شده توسط شرکت کنندگان این پژوهش، جهت رفع چالشهای فوق نیز درچهار مقوله اصلی تبلیغات فرهنگی، ایجاد تسهیلات و امکانات در کتابخانه ها برای نوسوادان، حمایت های بیشترکتابخانه از بخش نوسوادان و همکاری و هماهنگی سازمانها جهت حمایت از بخش نوسوادان کتابخانه های عمومی طبقه بندی شده اند. بکار گیری راهکارهای پیشنهاد شده در این پژهش توسط کتابخانه های عمومی می تواند باعث جذب بیشتر بزرگسالان نوسواد به کتابخانه های عمومی شود.

این مقاله تلاشی برای کشف ارزش اطلاعات موجود در فهرستبرگه های کتابخانه میباشد که در آن ارزش پیشینه های کتابشناختی مارک و اطلاعات مربوط به محل اطلاعات ارزیابی شده است. تأکید مقاله بر محتوای فهرستبرگه های کتابخانه است نه بر ارزش تأثیر استفاده از فهرستبرگه های آن. مثالی از ارزش افزودة حاصل از فهرستنویسی غیربنیادی در مقایسه با فهرستنویسی بنیادی به صورت کم ّی ارائه شده است.

هدف: فراتحلیل یافته های پژوهشی کتاب درمانی در حوزه کودکان و نوجوانان با محاسبه اندازه اثر کلی کتاب درمانی؛ بررسی اثر کتاب درمانی بر مشکلات؛ و شناسایی تعدیل کننده های اثربخش کتاب درمانی. روش شناسی: 58 مقاله با 87 اندازه اثر از پژوهش های پیشین در حوزه کتاب درمانی دوره ده ساله 1384-1394 و دسترس پذیر در پایگاه های اطلاعاتی به دست آمد. برای محاسبه اندازه اثرها از نرم افزار CMA2 استفاده شد. یافته ها: اندازه اثر کلی برای کتاب درمانی 004/1 است به این معنا که کتاب درمانی اثربخشی بالایی دارد. همچنین، متغیرهای تعدیل کننده مانند گروه کنترل، نوع هدایتگر، و تماس با هدایتگر تااندازه ای بر یافته ها اثربخش است؛ اما تعدیل کننده هایی مانند جنسیت بر اثربخشی نتایج تأثیری ندارند و اثربخشی کتاب درمانی برای هردو جنسیت یکسان است. نتیجه گیری: کتاب درمانی اثربخشی بالایی برای کودکان و نوجوانان دارد و می تواند برای رفع اختلالات و مشکلات مختلف در کودکان و نوجوانان استفاده شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های مؤثر بر رفتار اطلاع یابی و سنجش اندازه اثر آن ها از مقالات داخلی و خارجی این حوزه است. علاوه بر این، متغیرهای تعدیلگر مؤثر بر رفتار اطلاع یابی شناسایی و اندازه اثر آن ها نیز محاسبه شده اند. روش: روش پژوهش حاضر فراتحلیل است. جامعه پژوهش کلیه پژوهش های انجام شده در پایگاه داخلی استنادی علوم جهان اسلام ( ISC ) و برای پژوهش های بین المللی پایگاه پروکوئست ( ProQuest ) بود. با توجه به معیارهای ورود به پژوهش تعداد 89 پژوهش انتخاب شدند که از میان آن ها برای محاسبه اندازه اثر، 19 پژوهش دارای متغیر وابسته رفتار اطلاع یابی و متغیرهای مستقل مؤثر بر رفتار اطلاع یابی بودند که وارد فراتحلیل شدند. پژوهش ها به روش پیمایشی و با به کارگیری ابزار پرسش نامه در جوامع متفاوت و برحسب سنجه های پایا به انجام رسیده اند. داده ها با استفاده از نرم افزار جامع فراتحلیل نسخه 2 ( CMA2 ) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: تعداد 16 متغیر و عامل مؤثر بر رفتار اطلاع یابی در چهار زیرگروه اصلی دانشجویان، اعضای هیئت علمی، کادر درمان و شهروندان در پژوهش های این حوزه شناسایی شدند. نتایج کلی فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر یا ضریب تأثیر مؤلفه ها و عوامل موثر بر رفتار اطلاع یابی 589/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، در حد زیاد ارزیابی می شود. همچنین، میزان اندازه اثر متغیرها و عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع یابی بر اساس دو متغیر گروه نمونه (دانشجویان، اعضای هیئت علمی، کادر درمان و شهروندان) و میدان مطالعه ( پژوهش های داخلی و خارجی ) متفاوت است و این دو متغیر، متغیرهای تعدیلگر عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع یابی هستند. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه مطالعات زیادی در خصوص عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع یابی انجام شده است، جای پژوهشی که به صورت فراتحلیل به نتایج آن ها بپردازد خالی بود. در پژوهش حاضر تلاش شده است این خلأ پر شود. یافته های این پژوهش در کل نشان داد مؤلفه هایی وجود دارند که رفتار اطلاع یابی را تحت تأثیر قرار می دهند و اثرات این مؤلفه ها با توجه به گروه های مختلف جامعه و بافت محلی متفاوت است.

هدف : هدف از این پژوهش شناسایی رتبه بندی شاخص های سند چشم انداز 1404 نهاد کتابخانه های عمومی کشور و بررسی میزان سودمند آنها است . روش: برای انجام این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابتدا گویه های شاخص های سند چشم انداز مشخص و بر اساس مدل اولیه پرسشنامه ای تنظیم شد. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیئت علمی رشته و کارشناسان منابع و کارشناسان امور کتابخانه های نهاد کتابخانه های عمومی کشور تشکیل دادند که نمونه ای از آنها به تصادف انتخاب شد. داده های حاصله با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 22 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها : یافته ها نشان داد که نمره شاخص های امانت، مجموعه و کارکنان از نمره معیار بالاتر است و با آن تفاوت معنی دار دارد. نمره شاخص های عضویت و فضای کتابخانه ای نیز از نمره معیار بالاتر بود ولی با آن تفاوت معنی داری نداشت. همچنین در رتبه بندی شاخص ها، شاخص امانت، مجموعه و کارکنان با یکدیگر تفاوت معنی داری نداشتند و در یک رتبه قرار گرفتند. شاخص های عضویت و فضای کتابخانه ای نیز تفاوت معنی داری با هم نداشتند و در رتبه بعدی قرار گرفتند. با وجودی که نمره تمامی شاخص ها از نمره معیار بالاتر بود با این حال این شاخص ها بی نیاز از تغییر نیست و ویرایش و بازنگری در برخی از گویه های هر شاخص برای تحقق اهداف سند چشم انداز لازم به نظر می رسد. اصالت/ارزش : ارزش مقاله پژوهش حاضر در نشان دادن رتبه و میزان سودمندی شاخص ها برای ارزیابی و کنترل سند چشم انداز نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.

هدف: شناسایی عوامل مؤثر بر آینده سامانه های بازیابی اطلاعات متنی هدف این پژوهش است. روش شناسی: داده ها از متون و پیمایش نظرات متخصصان بازیابی اطلاعات به روش نمونه گیری هدفمند گردآوری شده است. یافته ها: بُعد فناوری بیشترین تأثیر را بر آینده سامانه های بازیابی اطلاعات خواهد داشت. بُعد هوش مصنوعی با ضریب 93 مؤثرترین شناخته شد. حق مؤلف در بُعد سیاسی با ضریب86 و وابسته شدن مشاغل به اطلاعات در بُعد اجتماعی-فرهنگی با ضریب 87 و برنامه های همراه با ضریب 86 در شاخص اقتصادی مهمترین عوامل موثر بر آینده سامانه های متنی خواهد بود.

هدف: بررسی مقوله ارتباط در فرایند اطلاع یابی براساس نظریه تغییر بنیادین در فضای مجازی است. روش شناسی:با رویکر کیفی و استفاده از نظریه زمینه ای داده های مورد نیاز گردآوری شد. برای سنجش نظریه، جامعه آماری از میان دانشجویان کارشناسی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تبریز و با روش گلوله برفی نمونه گیری شد. برای تحلیل داده ها نیز نرم افزار مکس کیو.دی.ای. بهره برداری گردید. یافته ها:پس از سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و انتخابی 9 طبقه مفهومی مرتبط به مقوله ارتباط در فرایند اطلاع یابی در بستر فضای مجازی شناسایی شد. این طبقات مفهومی عبارت اند از: ظرفیت و ویژگی های فضای مجازی در راستای برقراری ارتباط، شبکه ارتباطی دانشجویان به هنگام اطلاع یابی در فضای مجازی، تأثیر فضای مجازی بر میزان اعتماد دانشجویان، نحوه به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی در فضای مجازی، چگونگی به اشتراک گذاری احساسات درونی در فضای مجازی، تأثیر فضای مجازی بر میزان تمایل به انجام کارهای مشارکتی، نحوه استفاده از بستر فضای مجازی در انجام کارهای مشارکتی، نحوه حل مسئله به صورت تیمی در فضای مجازی، و نحوه مواجهه با دیدگاه های متنوع. نتیجه گیری:دانشجویان برای اطلاع یابی علاقه مند به استفاده از ظرفیت های ارتباطی فضای مجازی هستند؛ اما با چالش ها و مخاطرات آن آشنایی کامل ندارند.