درخت حوزه‌های تخصصی

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ویژگیهای مجلات هسته لاتین در تولیدات علمی اعضای هیئت علمی رشته های وابسته به علوم انسانی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، و هنر دانشگاه تهران نمایه شده درنمایه نامه استنادی هنر و علوم انسانی و نمایه نامه استنادی علوم اجتماعی در «وب.آو.ساینس» از لحاظ حضور در «آی. اس. آی»و ضریب تاثیر گزارشهای استنادی مجلات (جی. سی. آر.) است. به این منظور تعداد 5434 استناد مربوط به194 عنوان مدرک علمی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به روش تحلیل استنادی انجام شده است. مجلات هسته نیز بر اساس قانون برادفورد معرفی شدند. یافته های پژوهش نشان داد میزان استناد به نشریات ادواری (44/59%) است، همچنین در بیش از 50 درصد رشته ها میزان استناد به نشریات ادواری بیش از سایر منابع اطلاعاتی است که این امر مؤید وجود تفاوت میان رشته ای است. همچنین از مقایسه سیاهه مجلات هسته با سیاهه مجلات رتبه بندی شده در «جی. سی. آر.» می توان چنین نتیجه گرفت که تا حدود زیادی میان این دوسیاهه مطابقت وجود دارد و میانگین ضریب تاثیر مجلات هسته به دست آمده بیشتر از میانگین ضریب تاثیر مجلات «جی. سی. آر.» در رشته های مربوطه است.

نفع و نفع طلبی از ویژگی های انسان است؛ زیرا وی موجودی نیازمند است و برای رفع نیازهای خود باید بکوشد. رفع نیاز به نوعی ایجاد شعف و لذت می کند و عدم توجه به رفع آن او را ناراحت و مکدر می سازد. از این رو آنچه به شادی و شعف در زندگی انسان بینجامد در اغلب موارد مفید و بر عکس آنچه او را ناخوش آید غیرمفید تلقی می شود. نیازهای اولیه و ذاتی انسان مشخص است اما وقتی از آن فراتر می رود و یا رفع نیاز با تنوع همراه می شود تشخیص مفید و یا غیر مفید بودن آن دشوار می شود. فراگیری علم و دانش برای آسایش بشر است.

در این مقاله به تعریف رشته و میان رشته و تاریخچه این دو پرداخته و این سؤال مطرح می شود که به رغم میل و یا تکرار عده ای که مشتاقانه و رضایت مندانه کتابداری و اطلاع رسانی را یک میان رشته می دانند، نویسنده استدلال می کند که تا رشته ای نباشد میان رشته مفهومی ندارد. او تاکید می کند که میان رشتگی، پاسخی به یک سونگری پوزیتیویسم و فروکاهی مسائل اجتماعی و انسانی به علوم طبیعی است؛ زیرا از زمانی که نارسایی تحقیق در علوم انسانی با محوریت پوزیتیویسم مطرح شد، مسئله میان رشتگی نیز قوت گرفت. در واقع بحث بر روی مسائل انسانی و اجتماعی جز از طریق نگاه های همه جانبه میسر نیست؛ بنابراین میان رشتگی نفی رشته بودن نیست بلکه نقد آن است؛ ازاین رو اگر کتابداری و اطلاع رسانی بخواهد به عنوان یک حوزه علمی مطرح شود، در آغاز باید رشته باشد تا سپس بتواند با سایر رشته ها به ویژه رشته های علوم انسانی و یا دیگر رشته ها تعامل کند. در عین حال اثبات رشته بودن کتابداری و اطلاع رسانی با تعاریف موجود امکان پذیر نیست و باید با تعریف جدیدی از آن، این مسئله را حل کرد. نویسنده معتقد است تعریف جدید او می تواند این مشکل را حل کند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان درستی استنادهای به کار رفته در فهرست منابع و مآخذ مقاله های تألیفی فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است. جامعة مورد بررسی در این پژوهش شامل 585 ارجاع داده شده به کتابها و مجله های فارسی و لاتین تمامی مقاله های تألیفی سال 1387 فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای و جدول مورگان و رجسی حجم نمونه به تعداد 230 استناد تعیین شد. یافته­های پژوهش نشان داد در 8/51% از استنادهای مقاله های لاتین، 39% از استنادهای مقاله های مجله های فارسی، 5/28% از استنادها به کتابهای لاتین و 48% از استنادهای کتابهای فارسی، اشتباه وجود دارد. به طور میانگین، در 8/41% از استنادهای صورت گرفته توسط نویسندگان به منابع مختلف اشتباه وجود دارد که از این میزان 4/21% اشتباهات اساسی هستند. همچنین، از نظر آماری، اختلاف معناداری بین میزان اشتباهات صورت گرفته در استنادها بر حسب نوع مدارک مورد استناد وجود ندارد. از سوی دیگر، در سطح اطمینان 95% می­توان گفت نوع زبان مدارک مورد استناد بر میزان اشتباه تأثیری ندارد. از نتایج پژوهش استنباط میشود که اشتراک مساعی بین نویسندگان، ویراستاران و داوران و همچنین ارزیابی و بررسی برخی از استنادهای مقاله ها به عنوان بخشی از فرایند پذیرش مقاله ها میتواند به رفع این مشکل کمک زیادی کند

افزایش روزافزون هزینة نشریه های چاپی از یک­سو، لزوم دسترسیِ به موقع به آنها، و تکمیل آرشیو نشریه ها از سوی دیگر، کتابخانه­ها را به سمت انتخاب کارگزاری سوق می­دهد که بتواند نشریه ها را در کوتاه­ترین زمان ممکن و با قیمت مناسب تهیه کند. انتخاب کارگزار مناسب، چالشی است که بسیاری از کتابخانه­ها با آن روبرو هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی عملکرد کارگزاران نشریه های ادواری چاپی لاتین در سطح کشوراز دیدگاه کارشناسان سفارشهای کتابخانه­های دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، براساس ملاکهای کیفیت خدمات، میزان انعطاف­پذیری، سرعت عمل و توانایی کارگزاران در تهیه نشریه هاست. پژوهش حاضر به روش پیمایشی بوده و گردآوری داده­ها به کمک پرسشنامه صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده­ها به شیوة توصیفی و تحلیلی و به کمک بستة نرم­افزاری علوم اجتماعی (SPSS)انجام شد. نتایج حاصل نشان داد کارگزاران به لحاظ ملاکهای مورد بررسی اختلاف معنا­داری با هم دارند و در چند گروه مختلف قرار گرفتند

هدف: با توجه به اینکه امروزه ذخیره و بازیابی اطلاعات جزء دغدغه های اساسی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به شمار می رود، یافتن نرم افزار مناسب در این زمینه دارای اهمیت فراوانی است. هدف پزوهش حاضر ارزیابی نرم افزارهای کتابخانه ای تحت وب پارس آذرخش، نوسا و نمایه در بازیابی اطلاعات است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش استفاده شده برای انجام این پژوهش از نوع تحقیقات مشاهده ای و با استفاده از یک سیاهه وارسی متشکل از 84 معیار برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی اَبعاد پژوهش است. علاوه بر این برای انجام پژوهش ضمن بهره گیری از نظر افراد متخصص حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، در موارد لازم با تولیدکنندگان نرم افزارها نیز مصاحبه شده است. یافته ها: وضعیت نرم افزارهای کتابخانه ای مورد مطالعه در 5 ویژگی شامل قابلیت جست وجو، فرمول جست وجو، امکان انواع جست وجوها، نمایش نتایج و چگونگی نمایش امکانات کمکی (راهنما) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان داد که نرم افزار نوسا با کسب 34/93% از میانگین کل امتیازات به لحاظ معیارهای مورد مطالعه در این پژوهش در رتبه اول و نرم افزار پارس آذرخش نیز با کسب 55/82% امتیاز از معیارهای مورد بررسی در رتبه بعدی قرار دارد. در نهایت نرم افزار نمایه با کسب 35/51% میانگین کل امتیازات به لحاظ معیارهای مورد بررسی در این پژوهش در رتبه سوم قرار دارد. اصالت/ارزش: این پژوهش ضمن تهیه یک سیاهه وارسی در زمینه ارزیابی وضعیت بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه ای بر اساس پیشینه های موجود و نظر متخصصان، این امکان را نیز فراهم آورده است تا استفاده کنندگان این نرم افزارها و نرم افزارهای مشابه بتوانند در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان نرم افزارهای مورد مطالعه و سایر نرم افزارها این امکان را می دهد تا ضمن برطرف کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت با معیارها و مولفه های موجود در این زمینه و درجه اهمیت هر یک از آنها بهتر آشنا شده و در تولیدات آتی خود از آنها بهره بگیرند.

این مقاله با بررسی مفهوم معماری اطلاعاتی و ارائه مدل مفهومی جدیدی، عناصر مورد نیاز برای جای گیری دانشگاه مجازی در ایران، شناسایی شده و در چارچوبی جامع بازنمایی شده است. دست یابی به این چارچوب چهار گام را دربر می گیرد: درگام نخست مفهوم دانشگاه مجازی و عناصر سازنده آن بررسی می شود. بخش دوم شامل بررسی تطبیقی چارچوب های معماری سازمانی برای تدوین مدل مفهومی معماری دانشگاه مجازی است.بخش سوم به ترکیب عناصر دانشگاه مجازی و مدل مفهومی آن می پردازد و اعتبار آن به کمک پرسش نامه و به کارگیری روش ها و آزمون های آماری مورد سنجش خبرگان قرار می گیرد و در گام پایانی یافته های پژوهش به شکل چارچوب و عناصرمعماری اطلاعاتی دانشگاه مجازی در ایران مورد تحلیل قرار می گیرد. ویژگی اصلی چارچوب پایانی، ایجاد مدلی جامع برای تحقق دانشگاه مجازی است که در بر گیرنده همه وجوه و عناصر مورد نیاز برای جای گیری محیط یادگیری الکترونیکی با توجه به نیازهای بومی ایران است که بهره گیری از آن را در کاربردهای واقعی امکان پذیر می کند.