درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، انگیزة مطالعه و کتابخوانی و رابطه آن با الگوی انگیزشی مزلو را مورد بررسی قرار داده است. نمونه ای متشکل از 1535 نفر در دامنه سنی 12 تا 60 سال از چهار شهر استان خراسان رضوی(کلات، تربت حیدریه، فردوس و مشهد) به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. نتایج پژوهش نشان داد بالاترین سطح نیاز جامعه مورد مطالعه، «نیاز به احترام» است. نیاز های «تعلق و دوست داشتن»، «خود شکوفایی»، «ایمنی» و «فیزیولوژیک» در مرتبه های بعدی قرار دارند. تمامی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده مورد مطالعه در این پژوهش، نقش زیادی در بازدارندگی و تسهیل کنندگی مطالعه و کتابخوانی داشته اند. آزمودنیها نگرش مثبت نسبت به مطالعه داشته و این نگرش از جنبه شناختی بالاتر از جنبه هیجانی قرار دارد. بین سطوح 1،3،4و5 سلسله مراتب نیازهای مزلو، با نگرش به مطالعه، رابطه ای معنا دار وجود دارد. بین افراد در دامنة سنی 35-31 با افراد در دامنه های سنی 15-10، 20-16 و25-21 سال تفاوت معنا داری در نگرش به مطالعه پیدا شد. همچنین، افراد با مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر تفاوتی معنا دار را با افراد با مدارک تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در گرایش به مطالعه از خود نشان دادند. از سوی دیگر، نتایج تحلیل واریانس نشان داد بین مشاغل فرهنگی و سایر مشاغل مانند کارمندان، نظامیان، مشاغل آزاد، افراد بیکار و کارگران، تفاوت معنا داری در گرایش به مطالعه وجود دارد. نتایج آزمون T نشان داد زنان به طور معنا داری نسبت به مردان دارای گرایش مثبت به مطالعه و کتابخوانی هستند

با وجود آنکه هر دو گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام دیویی و کنگره توسط یک سازمان (کتابخانه ملی ایران) و یک فرد (کامران فانی) انتشار یافته اند، چه به لحاظ حجم و چه به لحاظ تعداد شماره های اختصاص داده شده به هر یک از مدخلها، اختلاف چشمگیری با یکدیگر دارند. نوشته حاضر بر آن است تا از طریق مقایسة گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام رده بندی دهدهی دیویی و کنگره، ابتدا دلایلی را که نگارندة هر دو گسترش در توجیه اختلاف یاد شده ذکر کرده، مورد نقد و بررسی قرار دهد و در مرحلة بعد، نارسایی ها و مشکلاتی را که ممکن است کتابخانه ها به هنگام استفاده از گسترش ردة تاریخ ایران در نظام دیویی با آن مواجه شوند، در قالب مثالهای متعدد تشریح نماید

هدف: بررسی توانمندی رشته کتابداری و اطلاع رسانی است که چنانچه با نگاهی نو به آن نگریسته شود میتواند قابلیت های خود را نشان دهد. روش: روش به کار گرفته در این مقاله تاریخی و در عین حال مقایسه ای است. در روش تاریخی به سابقه رشته کتابداری و اطلاع رسانی توجه شده و در روش مقایسه ای آن را با رشته های دیگر مقایسه شده است. یافته ها: یافته ها نشان میدهد که کتابداری و اطلاع رسانی با مفهوم نو میتواند به تشکیل دانشکده ای با حداقل 7 رشته بیانجامد. این رشته ها شامل گروه مرجع، گروه فن آوری اطلاعات، مدیریت و بهره-وری اطلاعات. یادمانه ها (آرشیو) و نسخ خطی و ... میشود

به منظور آشنایی با چگونگی روند ارائه خدمات در بخش مرجع دبجیتال کتابخانه ها و ویژگی های خدمات ارائه شد. توسط آنها، بازدیدی از 150 سایت ""وب مستقر درکتابخانه های دانشگاهی صورت گرفت، تقریبا 45 درصد ازکتابخانه های مورد بررسی، خدمات مرجع دیجیتال را ارائه. داد. و با بخش ها و مؤسسات بزرگ تر و جامع تر ودر ارتباط بودند. علاوه بر این ارتباط مسنقیم توسط صفحهء خانگی کتابخانه ها راه هایی که از طریق آن استفاده کنندگان پرسش های خود را ارائه می دهند، سؤالات تکراری و همیشگی (FAQ) سیاست هاموانع فنی و نقش کنترل- سازمانی نیز بررسی گردید.

هدف این پژوهش بررسی وضعیت میزان خوداستنادی در مقاله های تالیفی اعضای هیات علمی دانشگاه تهران در مجله های «نامه علوم اجتماعی» و «پژوهش های جغرافیایی» بین سال های 1378 تا 1386 است. برای نیل به مقصود تعداد 212 مقاله ی تالیفی مشتمل بر 4565 استناد با استفاده از روش تحلیل استنادی مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که نسبت قابل توجهی از مقاله های این دو مجله (در حدود نیمی از مقاله ها) از خوداستنادی برخوردارند و یک سوم نویسندگان در مقاله های تالیفی، خوداستنادگر هستند. متوسط خوداستنادی در مجله ی «نامه ی علوم اجتماعی» 8/0درصد و در مجله ی «پژوهش های جغرافیایی» 6/0 درصد به دست آمد. بررسی سالیانه ی مقاله ها نیز نشان داد که خوداستنادی در این مجله ها از روند منظمی برخوردار نیست و مقاله های مجله ها از نظر نوع مدرک بیشترین مدرک مورد استفاده در خوداستنادی ها را تشکیل می دادند. همچنین تفاوت معنی داری میان میزان خوداستنادی و تعداد نویسندگان در مقاله ها وجود دارد. در بررسی عمر خوداستنادی نیز مشخص شد که حدود 46 درصد خوداستنادی ها در بازه ی زمانی دو ساله قرار می گیرند و نویسندگان در رفتار استنادی خود بیشتر به متون و مقاله های اخیر خود استناد کرده اند.

در عصر اقتصاد دانش مدار، دانش به عنوان یک منبع حیاتی برای کسب برتری رقابتی شناخته شده است. برای اینکه سازمانها بتوانند به رقابت بپردازند، مدیریت داراییهای دانشی ضرورت یافته است. با وجود این، دانش هنگامی میتواند به بهبود و ارتقای عملکرد سازمانها منجر شود که در سطح سازمان به اشتراک گذاشته شود. بنابراین، اشتراک دانش به عنوان یک عنصر کلیدی در فرایند مدیریت دانش شناخته شده است. بر همین اساس، تحقیق حاضر به منظور مطالعه و بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراکگذاری دانش در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی انجام شده است. در اجرای این پژوهش از روش تحقیق موردی از نوع پیمایشی استفاده شده است. به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و سیاهه وارسی بر مبنای الگوی «نوناکا و تاکه اوچی» که چارچوب این پژوهش را تشکیل میدهد، طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد در میزان بهره گیری کتابداران از این سازوکارها، میزان استفاده در دو مرحله اجتماعیسازی و ترکیب، از میزان استفاده از سازوکارهای موجود در مرحله برونیسازی بیشتر بود. از جمله پیشنهادهای پژوهش، فراهم کردن شرایط لازم برای ایجاد انگیزه از طرف مدیران برای مشارکت بیشتر کتابداران و استفاده از این بسترهاست.

پژوهش حاضر بررسی و مقایسه الگوهای استنادی دانشجویان دکتری شیمی دانشگاه تهران و تربیت مدرس است که در آن ویژگیهای منابع اطلاعاتی مورد استناد شناسایی، و تفاوت ها و شباهت های آنها در دو دانشگاه مشخص شده است. در این پژوهش از روش تحلیل استنادی استفاده شده و در آن 6382 استناد متعلق به 60 پایان نامه دکتری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که در دانشگاه تهران نشریات ادواری با 9/82 درصد و کتاب با 5/11 درصد و در دانشگاه تربیت مدرس نشریات ادواری با 3/81 درصد و کتاب با 9/13 درصد استنادها بیشترین استنادها را به خود اختصاص داده اند. زبان اکثر استنادها انگلیسی است و به منابع فارسی بسیار کم استناد شده است. دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس از منابع روزآمدتر نسبت به دانشجویان دانشگاه تهران استفاده کرده اند. میانگین استنادها در دانشگاه تهران 16/116 استناد و در دانشگاه تربیت مدرس 56/96 استناد است. نشریات هسته رشته شیمی بر اساس قاعده برادفورد (سه عنوان در دانشگاه تهران و چهار عنوان در دانشگاه تربیت مدرس) شناسایی گردید.

پژوهش حاضر شش عنوان نشریه علمی پژوهشی انگلیسی زبان حوزه فنی و مهندسی را که در ایران به چاپ می رسند، مورد بررسی قرار داده است. الگوی مشارکت نویسندگان، ضریب مشارکت آنها (CC)، میزان همکاری نویسندگان ایرانی و خارجی، میزان منابع استناد شده در مقالات مورد بررسی، و نسبت ارجاع به مقاله در هر مجله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد که 4/75% از مقالات با همکاری نویسندگان ایرانی و 6/24% از مقالات با مشارکت نویسندگانی از 25 کشور دنیا انتشار یافته است. در تولید 367 مقاله مورد مطالعه، 1052 نویسنده مشارکت داشته اند که به طور میانگین برای هر مقاله، نزدیک به 3 نفر همکاری داشته اند. از این تعداد، 814 نویسنده ایرانی و 238 نویسنده خارجی بودند؛ بیشترین مشارکت مربوط به نویسندگان کشور هندوستان بود. در مورد پرکارترین مؤسسات و دانشگاه های داخل کشور در زمینه نشر مقالات حوزه فنی و مهندسی، نتایج نشان داد که دانشگاه علم و صنعت ایران در صدر دانشگاه ها و مؤسسات این حوزه قرار دارد. ضریب مشارکت نویسندگان حاکی از میل به مشارکت گروهی نویسندگان بود. در این میان، نشریه زیست فناوری ایران با ضریب مشارکت 668/0 در رتبه اول مجلات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش می تواند برای هیات تحریریه نشریات جامعه تحقیق و سیاست گذاری آینده مفید باشد.

تهیه آمارهای استفاده کاربران از منابع اطلاعاتی، همیشه مدنظر کتابداران و مدیران کتابخانه ها بوده است. با وجود فناوریهای نوین و تغییر در الگوی استفاده از منابع، آمارهای استفاده به صورت دیگری نیز تهیه میشود که با تجزیه و تحلیل تعاملهای کاربران، قابل انجام است. این روش، که از رفتار کاربران در استفاده از منابع و نظامهای اطلاعاتی به دست میآید، تحلیل گزارش تعاملات (TLA) نامیده میشود. در این روش، کلیه فعالیتهای کاربران مورد پیگیری قرار گرفته تا الگوی استفاده از منابع اطلاعاتی کشف و ترسیم شود. به منظور سنجش رضایت کاربران منابع، از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده و برای بررسی میزان و نحوه استفاده از منابع، از روش تحلیل گزارش تراکنش استفاده میشود. این دو روش به عنوان مکملی برای شناخت جامعه استفاده کننده از منابع بهکار گرفته میشوند. ترکیبی از این دو روش باعث میشود از کاربران شناخت بیشتری حاصل شده و بررسی رویکرد آنان در محیط الکترونیکی، به بهبود خدمات اطلاعاتی منجر شود. در این مقاله، سعی شده به جنبه های عملی و نظری تحلیل گزارش پرداخته شود تا شناخت بیشتری از این روش حاصل گردد و مورد مطالعه کاربران قرار گیرد.

تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل موثر درمطالعهبا استفاده از روش پیمایشی بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه های آزاد انجام گرفت.فرضیه تحقیق این بود که عادت به مطالعه دردوران کودکی –نوجوانی در تداوم مطالعه در دوره ی بزرگسالی تاثیر دارد.درپژوهش حاضر تعداد 3500پرسشنامه بین دانش آموزان نمونه توزیع گردید. یافته های پژوهش نشان داد که حدود 31 درصد پاسخگویان در روز فقط 30 دقیقه وحدود24 درصد آنان درروز تا یک ساعت وحدود 10 درصد پاسخگویان درروز بیش از یک ساعت مطالعه کتب غیردرسی دارند.همچنین مهمترین عوامل کمبود میزان مطالعه کتاب درکشورازنظرپاسخگویان عبارت ازگران بودن کتاب ،ارج نگذاشتن جامعه به علم ودانش ،مشکلات اقتصادی جامعه،عادت نداشتن مردم به مطالعه از دوران کودکی –نوجوانی ،نداشتن انگیزه برای مطالعه ومشغله زیاد مردم می باشد .حدود 32 درصد پاسخگویانی که در حال حاضر از کتابخانه دانشگاه استفاده میکنند دردوران کودکی ونوجوانی خود به کتابخانه مدرسه برای مطالعه مراجعه می کردند.نتایج تحقیق نشان داد که بین مطالعه ی دوران کودکی –نوجوانی وتداوممطالعه در دوران بزرگسالی رابطه معنی دار وجود دارد و بین مطالعه والدین ومیزان مطالعه ی فرزندان همبستگی مثبت مشاهده گردید.همچنین بین متغیرهای برنامه های وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو وتلویزیون،دسترسی به کتاب های مورد نیاز ومورد علاقه،وضعیت اقتصادی خانواده ومتغیر مطالعه دوران بزرگسالی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد .علاوه برآنها بین تعداد اعضای خانواده ومیزان مطالعه کودکان –نوجوانان وهمچنین میزان مطالعه ی بزرگسالان رابطه منفی مشاهده شد . با توجه به نتایج این پژوهش،خانواده ها ،وزارت آموزش وپرورش،وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی ،رسانه های گروهی وسایر سازمان های فرهنگی کشور می توانند نقش مهمی در ترویج فرهنگ مطالعه درمیان قشروسیع کودک ونوجوان ایفا نمایند.

یکی از راه­های شناساندن جایگاه هر رشته علمی برای جامعه و بخصوص دانش­آموزان انعکاس مسائل مربوط به آن رشته در متون درسی است. نظر به اهمیت نقش محتوایی کتابهای درسی در انعکاس موضوعات و مسائل گوناگون و از طرف دیگر ناشناخته ماندن رشته کتابداری و اطلاع­رسانی در دوران تحصیل برای دانش آموزان، در پژوهش حاضر میزان توجه به حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاع­رسانی در محتوای کتابهای درسی با استفاده از روش تحلیل محتوا، بررسی و تحلیل گردید. ابزار اندازه گیری در این پژوهش چک لیست محتوای کتاب درسی بود. یافته های حاصل از بررسی 43 کتاب دوره متوسطه و پیش دانشگاهی شاخه نظری نشان داد کتابهای رشته علوم انسانی نسبت به سایر رشته­ها بیشتر به موضوعات این رشته علمی توجه داشته اند. در بین کتابها از لحاظ میزان اطلاعات، کتاب «زبان فارسی» سال دوم دبیرستان مشترک تمامی رشته­ها و از نظر تعداد دفعات کتاب «دین و زندگی» دوره پیش­دانشگاهی مشترک تمامی رشته­ها به موضوعات علوم کتابداری و اطلاع­رسانی پرداخته اند. مقولة مرجع و کلیات در رشته کتابداری و اطلاع­رسانی هم از نظر تعداد دفعات و هم از نظر حجمی که کتابهای درسی به آن پرداخته اند، بیشتر از سایر مقوله ها در کتابهای درسی دوره دبیرستان و پیش­دانشگاهی شاخه نظری، منعکس گردیده است