درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش به سنجش بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات بر اساس چارچوب COBIT 5 در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پرداخته است. روش پژوهش بر مبنای مدل ارزیابی بلوغ COBIT 5 انجام گرفته که به اندازه گیری قابلیت فرایندهای فناوری اطلاعات با استفاده از استاندارد ISO/IEC 15504 می پردازد. بر اساس این استاندارد قابلیت هر فرایند در مقیاس رتبه بندی ۰ تا ۵ بررسی می شود تا سطح بلوغ آن تعیین شود. داده ها با استفاده از سیاهه ارزیابی COBIT 5 در ۵ حوزه فرایندی برای ۳۷ فرایند فناوری اطلاعات به کمک واحدهای مسئول هر حوزه (بر مبنای چارت واگذاری مسئولیت COBIT 5) تکمیل شده و پس از تحلیل شاخص های عمومی و تخصصی هر فرایند نمره بلوغ فرایندها، میانگین بلوغ و شکاف بلوغ هر حوزه مشخص گردید. نتایج بدست آمده نشان دادند که سطح بلوغ بدست آمده در پنج حوزه فرایندی یعنی (فرایندهای مربوط به نظام راهبری فناوری اطلاعات، همسوسازی، طرح ریزی و سازماندهی، ساخت، اکتساب و اجرا، تحویل، خدمات و پشتیبانی و نظارت، سنجش و ارزیابی) در راستای راهبردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیستند و میانگین کلی سطح بلوغ ۳۷ فرایند ارزیابی شده ۰/۸۱ از ۵ است و این سازمان دارای شکاف بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات ۴/۱۹ تا سطح مطلوب است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی معانی لفظی و ضمنی مفاهیم مرتبط با زنان و خانواده در قرآن کریم انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و ترکیبی است از تحلیل محتوای کمی و کیفی با رویکرد دلفی. جامعه آماری پژوهش، شامل تمام آیات قرآن کریم (6236 آیه) در 114 سوره است. جهت گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات از تفسیر نمونه برای استخراج کلیدواژه ها، از نرم افزار MAXQDA برای تعیین مفاهیم و مقوله ها و برای انجام آزمون کندال از SPSS 20 استفاده شده است. یافته ها: مفاهیم مربوط به زنان، در 9 مقوله و 65 زیرمقوله طبقه بندی شد که در 88 سوره از قرآن کریم به صورت لفظی و ضمنی آمده اند، مفاهیم مرتبط با خانواده، در 21 مقوله و 217 زیرمقوله طبقه بندی شده است که در 106 سوره از قرآن کریم به صورت لفظی و ضمنی وجود دارد. در مفاهیم لفظی مربوط به زنان «سوره نسا» با 16 آیه بیشترین کلیدواژه ها را در حوزه زنان دارند. در مفاهیم مربوط به خانواده بیشترین کلیدواژه ها به «سوره یوسف» با 39 آیه لفظی اختصاص دارد. سیاهه وارسی تهیه شده، با استفاده از تکنیک دلفی توسط خبرگان علوم قرآنی و مطالعات زنان و خانواده تأیید شد، از آزمون کندال جهت بررسی میزان اجماع نظرات خبرگان استفاده شد. نتیجه گیری: تأکید بیشتر قرآن کریم در حوزه زنان، بر مقوله های مسائل و ویژگی های مرتبط با زنان و زنان اسوه و در حوزه خانواده، بر مقوله های فرزندان و همسر است.

هدف: یکی از مهمترین شناسه هایی که کاربران هر نظام اطلاعاتی در جستجوهای خود از آن بهره می برند، شناسه نام پدیدآور است. بنابراین طراحان و مدیران هر نظام اطلاعاتی همواره در پی آن هستند تا کیفیت بازیابی محتوا را بر اساس جستجوی نام پدیدآورنده بهبود بخشند. محتوای مخازن اطلاعاتی و کیفیت ارائه خدمات در آن ها متأثر از کیفیت و چگونگی ذخیره و بازیابی نام های اشخاص است. هدف مقاله حاضر، بررسی مشکلات و چالش های جستجوی نام اشخاص در مخازن سازمانی دانشگاهی از جنبه کاربردی آن است. روش: به منظور بررسی چالش های عملی جستجوی نام پژوهشگران در مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد، از روش ارزیابانه و مشاهده استفاده گردید. در این روش، از اندازه گیری عملکرد که نوع اختصاصی تری از پژوهش ارزیابانه است، استفاده شده است. بر این اساس، در این پژوهش تلاش شده است تا عملکرد موتور جستجوی سامانه مخزن دانشگاه فردوسی مشهد از جهت جستجوی نام اشخاص دارای ابهام مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها: با وجود حجم نسبتاً کم اطلاعات در این مخزن در مقایسه با مخازن سازمانی خیلی بزرگ، بررسی جستجو بر اساس نام پدیدآور در این مخزن سازمانی نشان داد مسائل و چالش های مربوط به جستجوی نام در این مخزن نیز وجود دارد. درصد بالایی از نام های خانوادگی مشابه نشان داد که کاربران مجبورند در بسیاری از جستجوها علاوه بر نام خانوادگی از نام کوچک افراد نیز آگاه باشند. حدود 40 درصد از اسامی چندبخشی یا مرکب بودند که به دلایل مختلف باعث ایجاد بازیافت نامربوط یا کم مربوط می گردند. نتیجه گیری: مستندسازی اسامی پژوهشگران در سطح ملی و بین المللی از جمله مهمترین و اثرگذارترین راهکارهای برون رفت از چالش جستجوی نام ها است. ضروری است تا از پژوهشگران خواسته شود اطلاعات خود را با دقت در سامان ه ای جامع وارد نمایند و کتابداران نیز به صورت دستی نام آن ها را کنترل و مستند نمایند. به این ترتیب نظام ملی کنترل مستند نام های پژوهشگران ایرانی به زبان فارسی و انگلیسی پدید می آید که می تواند استفاده های فراوانی داشته و مشکلات جستجو بر اساس نام را تا حدود زیادی مرتفع سازد.

با پیشرفت جامعه بشری و فناوری اطلاعات و ارتباطات، اینترنت اشیا در ابعاد مختلف زندگی روزمره مردم و صنایع نفوذ کرده است. اینترنت اشیا با وجود تمامی تسهیلات، به دلیل ساختار ضعیف امنیتی تبدیل به یکی از اهداف هکرها شده است. فناوری نوظهور بلاکچین با توجه به ویژگی های ذاتی از قبیل توزیع شدگی، امنیت، تغییرناپذیری و قابل بررسی بودن تبدیل به راه حلی مناسب برای تأمین امنیت اینترنت اشیا شده است. با وجود این، ادغام اینترنت اشیا و بلاکچین دارای چالش هایی مانند تأخیر، گذردهی، مقیاس پذیری و محدودیت توان دستگاه است. روش های یادگیری ماشین در حل مسائل پیچیده که برای انسان دشوار است، کارایی مناسبی از خود نشان داده و به همین دلیل، به تازگی به عنوان یکی از راه های حل چالش های بلاکچین در اینترنت اشیا مطرح شده اند. در این پژوهش برای بهبود چالش های بلاکچین در اینترنت اشیا یک مدل جدید مبتنی بر عامل توصیه گر ارائه داده ایم. هدف این مدل بهبود چالش گذردهی پایین بلاکچین در اینترنت اشیا و محدودیت منابع دستگاه های اینترنت اشیا برای استفاده از بلاکچین است. برای بهبود گذردهی عامل توصیه گر که از یادگیری تقویتی عمیق استفاده می کند، بلاک با تنظیم اندازه و زمانِ ساخت می تواند گذردهی را بهبود بخشد. همچنین، عامل توصیه گر با دریافت توان محاسباتی دستگاه اینترنت اشیا و میزان انرژی مورد نیاز برای فرایند استخراج، رویکرد بهینه را از بین انجام فرایند استخراج در دستگاه اینترنت اشیا و یا واگذاری به لایه لبه محاسباتی انتخاب می کند. رویکرد بهینه در این پژوهش رویکردی است که میزان تأخیر و انرژی مصرفی فرایند استخراج را کمینه سازد. در این پژوهش افزون بر ارائه معماری منطقی، به گردش کار عناصر مدل پیشنهادی نیز با جزئیات پرداخته شده است. طراحی مدل پییشنهادی با استفاده از روش اصل واحد برای حل چالش های بلاکچین در اینترنت اشیا مورد بررسی قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت مدل بیان شده است.

در چند ماه و خصوصاً چند هفته اخیر همه گیری بیماری کووید-۱۹ (کرونا)، به یک بحران بین المللی تبدیل شده است. صرف نظر از تمام پیامد های ناشی از آن، یکی از محسوس ترین نتایج آن تحت تأثیر قرار دادن نظام های آموزشی رسمی و به تعطیلی کشیدن مدارس در 188 کشور جهان می باشد. لذا در این برهه از زمان می بایست آموزش عمومی در کشورها به جای مدارس در خانه ها به اجرا درآید. یکی از راه های موثر برای حل این مساله، ایجاد زمینه های یادگیری سیار(از راه دور) می باشد. بنابراین، بررسی تأثیر مؤلفه های سواد رسانه ای معلمان بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور مساله این پژوهش تعیین شد. پژوهش حاضر براساس هدف و سبک گردآوری داده توصیفی، به لحاظ نوع کاربردی و به لحاظ روش کمّی است (به منظور پاسخ به پرسش اول روش پژوهش سندکاوی و برای پاسخ به پرسش دوم، از روش توصیفی -  پیمایشی استفاده شده است). ابزار اندازه گیری در مرحله دوم پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن طبق نظر متخصصان تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 864/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در این پژوهش، جامعه آماری را کلیه مدیران و معلمان شاغل در مدارس شهر تهران در سال 1399-1398 تشکیل داده و نمونه آماری در بخش کمّی به روش در دسترس به حجم 102 نفر انتخاب شد. به منظور پاسخ به پرسش های پژوهش حاضر از روش های آماری توصیفی و استنباطی چون آزمون خی – دو استفاده شده است. نتایج پژوهش چنین نشان داد که از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس، سه مولفه اصلی سواد رسانه ای به ترتیب: مؤلفه اصلی دسترسی و استفاده از فضای مجازی با 5 مولفه فرعی، مؤلفه اصلی نگاه انتقادی به رسانه های مجازی با 5 مولفه فرعی و مؤلفه اصلی تولید رسانه ای مجازی با با 5 مولفه فرعی، به عنوان تاثیرگذارترین مؤلفه های سواد رسانه ای بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور شناسایی و اولویت بندی شدند.

بیماری کووید-19 به عنوان یک بیماری ناتوان کننده، به عنوان ششمین بحران سلامت عمومی اعلام شده است. این بیماری علاوه بر پتانسیل کشنده بودن و عوارض جسمانی، پیامدهای روانی متعددی نیز دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای روانشناختی ناشی از اپیدمی کروناویروس در بین دانشجویان بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 801  نفر از دانشجویان سراسر کشور در سال 1399 بود که به صورت آنلاین به پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگی (DASS-21)، پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر، پرسشنامه اضطراب ناشی از کروناویروس و اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دادند. از آزمون مجذور خی، آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین اضطراب کرونا ویروس آزمودنی ها برابر با 77/13، میانگین اضطراب برابر با 83/6، میانگین تنیدگی برابر با 68/6، میانگین اضطراب فراگیر برابر با 85/4 و میانگین افسردگی برابر با 54/5 بود. نتایج همچنین نشان داد که اضطراب عمومی و اضطراب فراگیر قادر به پیش بینی اضطراب کرونا ویروس در بین شرکت کنندگان پژوهش بودند. نتایج آزمون t و آنووا نیز بیانگر آن بود افرادی که سابقه بیماری کرونا داشتند، در مقایسه با افرادی که این بیماری را نداشتند، اضطراب کرونا بیشتری داشتند؛ همچنین در افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها بیماری کرونا داشته، اضطراب کرونا ویروس بیشتری مشاهده شد؛ افزون بر این، افرادی که با دوستان زندگی می کردند، اضطراب کرونا ویروس بیشتری داشتند (001/0p < ). یافته های پژوهش نشان می دهد که بیماری کویید-19 مشکلات روانشناختی زیادی برای افراد بوجود آورده است که این مشکلات در افرادی که خود یا یک نفر از نزدیکانش مبتلا به کرونا ویروس شده است و با دوستان زندگی می کنند، بیشتر است.

هدف : هدف پژوهش حاضر، شناسایی نقش جامعه شبکه ای در هویت حرفه ای کتابداران آستان قدس رضوی بر پایه نظریه جامعه شبکه جهانی کاستلز است. روش شناسی: پژوهش از نوع کیفی و دارای جهت گیری کاربردی است. جامعه پژوهش، کتابداران کتابخانه های آستان قدس رضوی و روش نمونه گیری، غیراحتمالی هدفمند است. حجم نمونه را 14 کتابدار تشکیل داده که حجم نمونه بر اساس اشباع نظری نهایی شده است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته است و داده ها از طریق روش کیفی تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافته ها : از تحلیل مصاحبه ها، 5 مضمون فراگیر استخراج گردید که عبارتند از: نقش ها و اهداف حرفه ای، نحوه تعامل با شبکه جهانی، قلمروهای نفوذ، تأثیرپذیری هویت حرفه ای از مشارکت در شبکه های جهانی و اثرات تعامل کتابداران با جامعه شبکه ای بر حرفه کتابداری مضامین فراگیر، شامل 15 مضمون سازمان دهنده است که از 135 مضمون پایه استخراج شده است. نتایج : توسعه شبکه جهانی همواره بخشی از دغدغه خاطر کتابداران به جهت تهدید های شغلی ناشی از این امر است. چالش هایی چون تغییرات سریع فناوری و انتشار حجم زیاد اطلاعات که گاهی غیرعلمی بوده و مستند نیستند و کمرنگ شدن نقش کتاب، کتابخانه و کتابدار، نگرانی هایی را برای کتابداران ایجاد کرده است. با پیشرفت فناوری و پیوستن به شبکه های جهانی، رسالت اصلی کتابخانه ها و به تبع آن کتابداران تغییر نمی کند، تنها شیوه و ابزار فعالیت کتابخانه ها و کتابداران تغییر می پذیرد و تکامل می یابد. کتابداران شبکه ارتباطات اجتماعی و فردی خود را توسعه داده و با دسترس پذیر کردن اطلاعات و انتقال تجارب و ارائه آموزش های لازم مخاطبان را جهت مشارکت در جامعه شبکه ای همگام می کنند. در این میان نقش مدیران متخصص، با تجربه و مشوق در احساس هویت کتابداران بسیار حائز اهمیت است.

هدف: شیوع ویروس کووید-19 به تعطیلی طولانی مدت کتابخانه های دانشگاهی و افزایش میزان دورکاری کتابداران منجر شد. در پژوهش حاضر رضایت شغلی و ابعاد آن (ارتباطات، ارتقای شغلی، پاداش ها، حقوق و مزایا، سرپرستی، شرایط کاری، ماهیت کار، و همکاران) در دوران دورکاری در جامعه کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بررسی شده است. روش: هدف پژوهش حاضر کاربردی و از نوع هم بستگی است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (دانشگاه اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، و دانشگاه صنعتی اصفهان) به تعداد 118 نفر در سال 1400 بوده است (n=90(. نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انجام شده است. به منظور جمع آوری نظریات افراد، از پرسش نامه محقق ساخته دورکاری و پرسش نامه رضایت شغلی براساس مقیاس استفاده شد. در تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری مانند کلموگروف اسمیرنوف، هم بستگی پیرسون، و آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها : میان دورکاری و رضایت شغلی در دوران کووید-19 رابطه معنا دار وجود داشت (05/0p<). تمامی مؤلفه های رضایت شغلی کتابداران نیز با دورکاری همبستگی دارند. نتیجه آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد در میان مؤلفه های رضایت شغلی، فقط مؤلفه «سرپرستی» توان پیش بینی دورکاری را دارد (518/0>r). نتیجه گیری : رضایت شغلی  در دوران دورکاری می تواند به بهبود ارائه خدمات به کاربران منجر شود. همچنین مؤلفه سرپرستی بیشترین رابطه را با دورکاری نشان داد و با توجه به اهمیت این مؤلفه در پیش بینی دورکاری، یافته های این پژوهش می تواند به تغییراتی مفید در سازمان ها، به ویژه در سبک مدیریتی کتابخانه های دانشگاه منجر شود.

هدف: سواد انتقادی دانشجویان با تولید و نوسازی دانش و اعتبار ادعا های دانش به ارزیابی دقیق متون (چاپی دیجیتالی) در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات می پردازد؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی بوده است. روش شناسی: طرح این پژوهش سنتزپژوهی کیفی، از نوع فراترکیب تبدیلی است. جامعه آماری پژوهش، دربرگیرنده مقاله های علمی پژوهشی کیفی و ترکیبی چاپ شده در مجلات معتبر در زمینه سواد انتقادی بین سال های 2010 تا 2020 و 1389 تا 1399 می باشد. این پژوهش با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. در گام اول و پس از انتخاب تیم فراترکیب، سؤال پژوهش برای کشف مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی تنظیم و معیار های شمول مقاله ها مشخص شدند. در گام دوم، به جستجوی نظام مند منابع در پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی و فارسی پرداخته شد. در گام سوم ارزیابی کیفیت مقاله ها انجام و در نهایت با توجه به معیار خروج 51 مقاله اصیل انتخاب شدند. در گام چهارم با تکنیک دسته بندی یافته ها و تکنیک کمی فراچکیده نویسی، مضامین پایه استخراج شدند. اعتبار یابی یافته ها نیز با تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری صورت گرفت. یافته ها: با اجرای گام پنجم از فرایند شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو یعنی ترکیب و ارائه یافته ها، 37 مضمون پایه استخراج شده، در 13 مضمون سازمان دهنده سطح اول و 4 مضمون سازمان دهنده سطح دوم (دانشی، مهارتی، نگرشی و اجتماعی) به عنوان مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان، دسته بندی شدند. در نهایت تمامی مضامین مذکور در قالب مضمون فراگیر سواد انتقادی دانشجویان ارائه شدند. در گام ششم اعتبار یابی یافته ها انجام شد. نتیجه گیری: پس از انجام مراحل پژوهش فراترکیب، مؤلفه های 4گانه تشریح و در انتها چارچوب سواد انتقادی به عنوان یک شایستگی اجتماعی دانشجویان معرفی شد که می تواند سرلوحه سیاست گذاران برنامه درسی در سطح دانشگاه در حین طراحی برنامه های درسی قرار گیرد.

مقدمه: این مطالعه در راستای تبیین ضرورت اشتراک دانش میان سازمانی در هوشمندسازی مراکز اطلاعات و دانش، درصدد است، در مورد وضعیت موجود و همچنین اهمیت شناسایی عوامل زمینه ای تأثیرگذار، مراحل و فرایندها، روش ها و ابزارها و در نهایت پیامدهای حاصل از اشتراک دانش میان سازمانی در مراکز فوق در بستر شهرهای هوشمند طرح مسئله کند. روش شناسی: مطالعه بنیادی کاربردی حاضر با رویکرد مروری تحلیلی با استفاده از روش اسنادی کتابخانه ای مبتنی بر ادبیات و متون مرتبط در حوزه های مدیریت دانش، شهر هوشمند و توسعه فرهنگی این شهرها با تمرکز بر مراکز اطلاعات و دانش تدوین شده است. یافته ها: در سایه مدیریت و اشتراک گذاری دارایی های دانشی موجود میان مراکز اطلاعات و دانش، از دوباره کاری در تولید و استفاده از داده، اطلاعات و دانش توسط مراکز ذکرشده جلوگیری شده، هزینه ها کاهش یافته و از قابلیت اشتراک دارایی های دانشی در راستای برنامه ریزی ها، تصمیم گیری ها و هوشمندسازی خدمات به طور مؤثری بهره برداری می شود. نتیجه گیری : شهرهای هوشمند نتیجه برهم کنش های میان شهروندان، نهادها و کارکردهای شهری با استفاده از داده، اطلاعات، دانش و فناوری های اطلاعات و ارتباطات خواهد بود. در نتیجه، لازم است تمام سازمان هایی که در شهر، منشأ ارائه خدمات به شهروندان در حوزه های مشخصی هستند، بر اساس یک سری داده، اطلاعات و دانش مشترک و در نقطه ای مشترک، تصمیمات خود را اتخاذ کرده و فقط نتیجه ای که حاصل کار چند سازمان است به ذی نفعان اصلی یا همان شهروندان ارائه گردد. در این راستا شهرهای هوشمند به عنوان زیست بوم های شهری جدید با استفاده از نظام داده، اطلاعات، دانش و نوآوری باز، منجر به یکپارچه شدن فناوری های دیجیتالی، دانش و دارایی ها و به تبع، افزایش پاسخگویی به شهروندان و ارتقای کیفیت زندگی آنان خواهند شد.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی اضطراب منزلت و شناسایی مؤلفه های آن در بین کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که شامل 65 گویه ذیل سه مؤلفه فردی، سازمانی و اجتماعی-فرهنگی است. برای توصیف و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون فریدمن، آزمون t مستقل، آزمون F و آزمون همبستگی پیرسون به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان اضطراب منزلت در مؤلفه فردی بیشتر از مؤلفه سازمانی و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی است. میانگین رتبه اضطراب منزلت در مؤلفه فردی زیاد و در مؤلفه سازمانی و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی متوسط است. همچنین میزان اضطراب منزلت به لحاظ جنس، سن و سابقه شغلی کتابداران، تفاوت معناداری ندارد و اضطراب منزلت در بین همه کتابداران دانشگاه های دولتی شهر تهران تجربه می شود. نتیجه گیری: از آنجا که کتابداران کتابخانه های دانشگاهی بخشی از نظام رسمی آموزش و پژوهش دانشگاهی هستند و با طیف متنوعی از دانشجویان در رشته های مختلف سروکار دارند، مطلوب است که از اضطراب منزلت در حرفه شان کاسته شود و احساس ارزشمند بودن در آنها به وجود آید. آموزش کتابداران برای مدیریت اضطراب، تأمین هرچه بهتر مالی و رفاهی کتابداران و معرفی ارزش های حرفه کتابداری ازطریق رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی، می تواند به لحاظ فردی، سازمانی و اجتماعی-فرهنگی به افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب منزلت کتابداران کمک کند.

هدف: کتابخانه های عمومی همچون سایر سازمان های درگیر با اضطراب ناشی از شیوع کرونا رویکردهای مختلفی را برای انجام فعالیت های خود در پیش گرفته اند. یکی از مهم ترین چالش ها، سازگاری شغلی و مدیریت تغییر در دوران شیوع ویروس کرونا است. این تحقیق به بررسی تأثیر اضطراب ناشی شیوع ویروس کرونا بر مدیریت تغییر و نقش میانجی سازگاری شغلی در کتابخانه های عمومی پرداخته است. روش . نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات، توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی استان چهار محال و بختیاری در سال 1400 (160 نفر) می باشند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 115 نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شده اند. جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامه ترکیبی شامل: ارزیابی اضطراب ناشی از کرونا (علیپور، قدمی، علیپور و عبدالله زاده،1398)، سازگاری شغلی (دیویسولافکوایست، 2011) و مدیریت تغییر (آرمناکیس، برنرث، پیت و والکر، 2007) استفاده شده است. در این تحقیق به کمک تحلیل عامل تأییدی و با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی به تعیین تأثیراضطراب ناشی از شیوه ویروس کرونا بر سازگاری شغلی و مدیریت تغییر در میان کارکنان کتابخانه های عمومی پرداخته شده است. نرم افزارهای مورد کاربرد جهت تحلیل داده ها اس پی اس اس و اسمارت پی ا ل اس هستند. یافته ها . اضطراب ناشی از ویروس کرونا (اضطراب روانی و جسمانی) می تواند تأثیری منفی بر سازگاری کارکنان و مدیریت تغییر داشته باشد. اما یکی از نکات مهم که در آزمون فرضیه های تحقیق به دست آمد تأثیرگذاری سازگاری شغلی بر مدیریت تغییر است. با توجه به این که در دو سال اخیر فضای سازمان ها با چالشی اساسی به نام شیوع ویروس کرونا رو به رو بوده است؛ نتایج تحقیق نشان می د هد که در چنین شرایطی بهبود سازگاری شغلی کارکنان می تواند یک گزینه مناسب برای کاهش اثرات منفی ناشی از اضطراب کرونا باشد. اصالت و ارزش. بررسی تأثیر اضطراب ناشی از شیوع کرونا بر سازگاری شغلی و مدیریت تغییر در کتابخانه های عمومی استان فارس برای اولین بار مورد مطالعه قرار گرفته است و از این نظر دارای نوآوری است.

هدف: شناسایی ویژگی های سازماندهی اطلاعات در کتابخانه های کودک و آموزشگاهی مقطع دبستان برمبنای مرور نظام مند متون و استانداردهای مرتبط، سپس مقایسه فرایند سازماندهی اطلاعات در کتابخانه های آموزشگاهی مدارس مقطع دبستان شهر تهران با ویژگی های شناسایی شده است. روش: پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت داده ها، در دسته پژوهش های آمیخته قرار می گیرد. داده های کیفی از طریق مرور نظام مند متون (براساس چارچوب پریسما) و مصاحبه گروه کانونی و داده های کمّی از طریق سیاهه وارسی گردآوری شدند. تحلیل داده ها در بخش کیفی به روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. جامعه پژوهش در بخش کیفی، متون مرتبط و متخصصان سازماندهی اطلاعات و در بخش کمّی، کتابداران متخصص کتابخانه های آموزشگاهی مقطع دبستان شهر تهران بود. یافته ها : در بخش نخست، ویژگی های سازماندهی اطلاعات مؤلفه های مؤثر در فرایند سازماندهی در کتابخانه های کودک و آموزشگاهی مقطع دبستان در سه بخش فهرست نویسی توصیفی، فهرست نویسی تحلیلی، و رده بندی شناسایی شد. در بخش فهرست نویسی توصیفی، در ارتباط با مقوله اصلی فهرست نویسی استاندارد، فهرست نویسی براساس استانداردها و قوانین فهرست نویسی و در مقوله یادداشت، درج چکیده و فهرست مطالب و درج گروه سنی یا پایه تحصیلی پیشنهاد شد. در بخش فهرست نویسی تحلیلی، در ارتباط با مقوله سازمان، توجه به کارکرد و رسالت سازمان، در مقوله کاربر توجه به نیازها، علائق و ویژگی های بیانی کاربران در گروه های سنی مختلف، در مقوله منبع اطلاعاتی شناسایی موضوعات و فعالیت ها براساس منبع از طریق ارتباط با افراد متخصص، وبگاه ها، گروه ها و سازمان های مرتبط با ادبیات کودک و در مقوله روش و ابزار، موضوع و کلیدواژه های استاندارد و اخص، ایجاد هستی شناسی و برقراری روابط معنایی میان موضوعات ازجمله پیشنهادات بود. در بخش رده بندی، در ارتباط با مقوله رده بندی استاندارد، رده بندی دیویی و در مقوله روش های تکمیلی، تفکیک منابع براساس دسته بندی موضوعی و همچنین تفکیک منابع براساس گروه سنی یا پایه تحصیلی پیشنهاد شد. در بخش دوم پژوهش، یافته ها نشان داد بیش از نیمی از کتابخانه های آموزشگاهی در بخش فهرست نویسی توصیفی، از امکان انتقال ایزو ازطریق پایگاه کتابخانه ملی استفاده کردند. در بخش یادداشت ها، بیشتر کتابداران گروه سنی متناسب با کتاب را درج کرده اند. موضوعات در بخش فهرست نویسی تحلیلی، با درنظرگرفتن مواردی مانند گروه سنی، تصاویر و قالب کتاب، موضوعات فیپا و به ندرت کلیدواژه هایی از طریق نمایه سازی و تحلیل محتوای کتاب اختصاص داده شده اند. کتابداران به سایر مؤلفه های تأثیرگذار ازجمله کارکرد و وظایف مدرسه، علائق دانش آموزان کمتر توجه کرده اند. در بخش رده بندی، کتابخانه ها بیشتر از رده بندی دیویی و موضوعات کلی در کنار سایر علائم و روش ها استفاده کرده اند. نتیجه گیری : به ذخیره سازی، بازنمایی و بازیابی منابع اطلاعاتی کودکان براساس ویژگی های شناسایی شده توجه کافی نشده است.

هدف : بررسی تطبیقی تعدد کانون های استنساخ آثار فقهی در دوره صفوی اول؛ بررسی فراوانی تعداد مدارس و میزان استنساخ آثار فقهی در مدارس دوره صفوی اول. مسئله اصلی این پژوهش، تعیین مراکز و مدارس استنساخ منابع فقهی و بررسی فراوانی آثار فقهی کتابت شده در مدارس شیعی در دوره صفوی اول است. قلمرو پژوهش (از نظر موضوعی، زمانی و مکانی) : با توجه به کثرت آثار فقهی کتابت شده در دوره صفویه و گستردگی موضوع، دامنه موضوعی این پژوهش، آثار فقهی کتابت شده در مدارس شیعی در دوره اول صفویه، از ابتدای حکومت صفویه تا عصر شاه عباس اول (از 907 تا 1038ق) و در محدوده جغرافیایی شهرهای مهم ایران است. یافته های پژوهش: الف) از میان 392 کتاب و رساله فقهی تألیف و کتابت شده در دوره صفوی اول، فقط در 86 نسخه از آثار فقهی مورد پژوهش، کانون استنساخ ذکر شده که بیشترین فراوانی استنساخ مربوط به مدرسه است که با 65 استنساخ در 47 مدرسه، فاصله معنی داری با بقیه کانون ها دارد که آن ها جمعاً دارای 20 استنساخ هستند. ب) در میان شهرهای ایران دوره صفوی اول، شهرهای مشهد و شیراز هرکدام با 9 مدرسه و اصفهان با 6 مدرسه دارای بیشترین مدارس شیعی با بیشترین فراوانی کتابت آثار فقهی بوده، سپس شهرهای کاشان با 4 مدرسه و تهران با 3 مدرسه و شهر حله عراق با 2 مدرسه و بقیه شهرها هر کدام با 1 مدرسه در رتبه های بعدی به لحاظ فراوانی استنساخ آثار فقهی در مدارس شیعی قرار دارند.

هدف: رابط کاربر نخستین نقطه تماس کودک و نوجوان با یک وبگاه است. چنانچه محتوای وبگاه، به ویژه نمادهای متنی و گرافیکی آن، با ویژگی ها و توانایی های ایشان در هر گروه سنی متناسب نباشد، به احتمال بسیار وبگاه را ترک خواهند کرد. پژوهش حاضر درک پذیربودن نمادهای متنی و گرافیکی رابط کاربری یک پرتال کودک و نوجوان را برای این دو گروه سنی سنجیده است. روش: جامعه آماری این پیمایش 600 نفر کودک و نوجوان عضو فعال سه مرکز فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در شهر بیرجند بوده اند. از میان آن ها 115 نفر به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبی انتخاب شدند و به پرسش نامه محقق ساخته پاسخ دادند که با بررسی پیشینه های نظری و پژوهشی مرتبط و مطالعه محیط رابط کاربر پرتال های کودک تهیه شد. در پژوهش حاضر، از واژگان استاندارد این اصطلاح نامه برای تهیه پرسش نامه متن به متن استفاده شد. پرتال استفاده شده، کودک 24 نام دارد و متعلق به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. یافته ها : توانایی کودکان و نوجوانان در شناسایی نمادهای متنی و گرافیکی از حد مط،وب بیشتر بود؛ اما توانایی ایشان در ترکیب نمادها متغیر بود (سطح معناداری برابر با 000/0 و کوچک تر از 05/0 است). در شناسایی نمادهای متنی و گرافیکی بین گروه سنی (10 تا 12) و (14 تا 16) سال اختلاف معنی دار یافت شد. میانگین توانایی شناسایی نمادهای گرافیکی در گروه سنی 10 تا 12 سال 82/71 و در گروه سنی 14 تا 16 سال 76 به دست آمد. میان توانایی دختران و پسران تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری : واژگان به کاررفته در پرتال کودک و نوجوان ساده، فهم پذیر و استاندارد است. اگر در طراحی رابط کاربری به توانایی های ذهنی و شناختی کودکان و نوجوانان و همچنین نیازهای آن ها توجه شود، شناسایی نمادهای گرافیکی و متنی رابط کاربری و استفاده از بخش های مختلف وب سایت ها برای کودکان و نوجوانان راحت و جذاب خواهد بود.

امروزه، محیط های کسب و کار و سازمان ها نیازمند استفاده از منابع پردازشی، ذخیره سازی و نرم افزاری متعددی برای دستیابی به اهداف مشخص شده خود هستند. پیدایش محاسبات ابری شیوه دستیابی به منابع ذخیره سازی و پردازش اطلاعات را دگرگون نمود. وجود ویژگی های دسترسی آسان از طریق مکانیسم های استاندارد ارتباطی شبکه و افزایش خودکار موجب علاقه وافر سازمان ها به استفاده از خدمات ابری شده است. با وجود این، انتخاب خدمت مناسب به دلیل افزایش تنوع خدمات ابری از نظر قیمت، مکان خدمت و پارامترهای کیفیت خدمات موجب شده است که فرایند انتخاب خدمت ابری در سازمان ها با دشواری فراوان همراه باشد. از الزامات انتخاب صحیح خدمت ابری در سازمان، تشخیص عوامل تأثیرگذار در انتخاب و برآورد میزان اهمیت هر یک از این عوامل است. در این پژوهش کوشش شده با پیروی از رویکرد آمیخته و استفاده از روش بررسی نظام مند ادبیات و «دلفی فازی در قالب طرحی اکتشافی، عوامل مؤثر در انتخاب خدمت ابری سازمان ها شناسایی شده و این عوامل با کمک روش بهترین-بدترین رتبه بندی شود. در گام اول، با بررسی نظام مند ادبیات این حوزه و همچنین، بررسی تطبیقی سه استاندارد صنعتی توافقنامه های سطح خدمت ابری، ۲۴ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری شناسایی گردید. به منظور بهره گیری ازتجارب و نظرات صاحب نظران این حوزه در جهت گسترش بدنه دانشی موجود، اعتبارسنجی و پالایش عوامل مؤثر در انتخاب خدمت ابری از روش «دلفی» فازی استفاده شد. بر اساس اجماع خبرگان، ۲۰ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری سازمان ها در قالب ۴ مؤلفه اصلی تأیید و نهایی شد. در پایان، عوامل تأیید شده از مرحله قبل با روش بهترین-بدترین وزن دهی و رتبه بندی گردید. نتایج نشان داد که در انتخاب خدمت ابری به ترتیب، مؤلفه های عملکردی، امنیتی، محیطی و سازمانی از بیشترین اهمیت برخوردار هستند. از ۲۰ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری به ترتیب، عوامل دستر س پذیری با وزن ۰/۱۳۷، قابلیت اطمینان با وزن ۰/۱۳۴، زمان پاسخگویی/ تأخیر با وزن ۰/۱۲۲، حاکمیت با وزن ۰/۰۹۶، ظرفیت با وزن ۰/۰۷۲بیشترین وزن را دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 8 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی سیمرغ، پیام مشرق، پارس آذرخش، پیام حنان، رسا، تبیان، سامان و پاسارگاد بود. ابزارگردآوری داده ها سیاهه وارسی است که در زمینه کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی بر اساس نظر متخصصان و با روش دلفی در سه بخش معماری فناوری معنایی، ابزارهای فناوری معنایی، فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات و سطوح پیاده سازی آن ها مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS 25، آنالیز واریانس و انحراف معیار استفاده شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی از نظر کاربرد فناوری معنایی در معماری فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات وضعیت مطلوبی ندارند و نیازمند لایه هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند. همچنین در خصوص ابزارهای معنایی و استفاده از مؤلفه های فناوریی معنایی و سطوح پیاده سازی آن ها نیز عملکرد مناسبی نداشته و با توجه به اهمیت این بخش در بازیابی اطلاعات، نیاز به بازنگری جدی از سوی طراحان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی دارند.

هدف: با توجه به رشد جمعیت سالمندی در سال های آینده و مشکلات پیش روی آن ها در جامعه، لازم است نیازها و انتظارات سالمندان شناسایی شود. پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی نیازها، انتظارات و خواسته های سالمندان از کتابخانه های عمومی انجام شد. روش پژوهش : پژوهش حاضر به صورت پیمایشی انجام شده است و به بررسی نیازها و انتظارات سالمندان از کتابخانه های عمومی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، پرداخته است. نمونه آماری شامل 303 سالمند از سراسر کشور بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. یافته ها: یافته های پیمایش نشان داد که می توان نیازها و انتظارت سالمندان از کتابخانه های عمومی ایران را در سه مقوله کلی «منابع اطلاعاتی مورد نیاز»، «خدمات و برنامه های مورد انتظار»، و «تجهیزات و تسهیلات مورد نیاز» دسته بندی کرد. یافته های حاصل از تحلیل آزمون فریدمن به منظور رتبه بندی عوامل نشان داد که بین میانگین مقوله های فوق از نظر سالمندان تفاوت معنی داری وجود دارد. بر همین اساس در مقوله «منابع اطلاعاتی مورد نیاز» از نظر سالمندان «منابع مربوط به سلامتی، پزشکی و بهداشت»، «منابع مربوط به تغذیه و رژیم غذایی» و «منابع مربوط به داستان های تاریخی و رمان»، در مقوله خدمات، «رعایت شأن و احترام به سالمندان توسط کتابداران»، در مقوله تجهیزات و تسهیلات مورد نیاز، «وجود آسانسور»، «نور»، «روشنایی مناسب» و «وجود صندلی های مناسب و مبلمان برای استفاده در کتابخانه» از نظر اهمیت، در رتبه های اول قرار داشتند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بین خدمات و برنامه ها و نیازهای اطلاعاتی سالمندان بر اساس سن و جنسیت سالمندان تفاوت معنی داری وجود داشت اما تفاوت معنی داری بین دو متغیر جنسیت و سن سالمندان و مقوله تسهیلات و تجهیزات یافت نشد. نتیجه گیری: با توجه به تنوع و گستردگی نیازهای سالمندان و طیف وسیع خدمات قابل ارائه به سالمندان توسط کتابخانه های عمومی، لازم است تا نهاد کتابخانه های عمومی با مشارکت سایر سازمان ها برنامه های مشترکی را به منظور ارتقای کیفیت خدمات به طور مداوم و پایدار مد نظر قرار دهند.

هدف: به منظور توسعه خدمات کتابخانه های دانشگاهی و ارائه خدمات نوین با عنوان «مدیریت داده های پژوهشی» برای کمک به اعضای هیئت علمی و پژوهشگران در مدیریت داده های پژوهشی خود و بهره مندی از داده های پژوهشی دیگران، این مقاله به دنبال شناسایی مؤلفه های مدیریت داده های پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی است. از نتیجه پژوهش می توان به منزله مدلی برای پیاده سازی مدیریت داده های پژوهشی به طور نظام مند و مؤثر استفاده کرد. روش: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. گام نخست تحلیل محتوای کیفی برای شناسایی مؤلفه های مدیریت داده های پژوهشی بود. در گام دوم با استفاده از مؤلفه های شناسایی شده پرسش نامه ای تهیه و در دو دور دلفی بین ۲۰ نفر از متخصصان ایرانی در این زمینه برای اعتبارسنجی و پالایش توزیع شد. برای اطمینان از پایایی پرسش نامه و همسانی درونی پرسش ها، ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه ۰/۹۷ محاسبه شد. یافته ها : در گام نخست ۶۹ مؤلفه برای شش مرحله فرایند مدیریت داده های پژوهشی شناسایی شد: ۱) برنامه ریزی؛ ۲) اصول اخلاقی و قانونی؛ ۳) سازمان دهی، مستندسازی، تولید فراداده؛ ۴) ذخیره سازی و تهیه نسخه پشتیبان؛ ۵) نگه داری، حفاظت، و حذف داده ها؛ و ۶) اشتراک گذاری، و انتشار داده ها . سپس متخصصان دو مرحله جدید ۱) آموزش و مشاوره و ۲) فنی را به شش مرحله قبلی افزودند. همچنین برخی از مؤلفه ها حذف، اصلاح، ادغام و جابه جا شدند و درنهایت بر 56 مؤلفه در هشت مرحله تأکید شد.