خطای آماری

روش های سهم مکانی نوین برای برآورد ضرایب داده - ستانده منطقه توابع متعددی دارد که می توانند ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده - ستانده منطقه ای را مورد سنجش قرار دهند. در این مقاله ضمن معرفی روش شناسی فوق، مناسب ترین مقدار پارامتر سهم مکانی نوین در تعدیل ضرایب ملی شناسایی می گردد.مناسب ترین مقدار پارامتر بر مبنای الگوی پیشنهادی عرضه محور گش و به روش حداقل نمودن خطای آماری بین ارقام واقعی تولید بخش ها و ارقام برآورد شده تولید بخشی استان تهران انجام می گیرد. بررسی این ابعاد که محورهای اساسی مقاله را تشکیل می دهند مبتنی بر سئوال اساسی زیر است: "تحت شرایط فقدان ضرایب داده - ستانده آماری منطقه ای در کشورهایی نظیر ایران به کارگیری توابع سهم مکانی نوین تا چه حد می تواند مبنای محاسبه ضرایب داده- ستانده منطقه ای قرار گیرد؟ طبیعی است که بدون شناسایی مناسب ترین مقدار پارامتر تابع سهم مکانی، میزان دقت آماری ضرایب منطقه با توجه به تحلیل های ابعاد اقتصاد فضایی به آسانی ممکن نیست.

هدف از این پژوهش شناسایی اشتباهات آماری در مقالات منتشر شده در حوزه علوم تربیتی است. برای این منظور از جامعه مجلات علوم تربیتی تعداد 92 مقاله از 12 شماره به صورت خوشه ای دو مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. طرح پژوهش از نوع تحلیل مستندات و روش تحلیل داده و اطلاعات به روش مقایسه های چندگانه به کمک آزمون فرض مبتنی بر فاصله اطمینان نمودارهای خطا بود. نتایج نشان داد از 92 مقاله مورد بررسی 39 مقاله (42%) دارای حداقل یک اشتباه آماری بوده اند و در بین این مقالات 49 اشتباه رایج مشاهده گردید که شامل 9 نوع اشتباه، «برازش مدل رگرسیون بدون بررسی فرضیات باقی مانده های مدل، استفاده از آزمون T مستقل بدون بررسی همگنی واریانس ها (لِون)،  برازش غلط مدل معادلات ساختاری، روش نمونه گیری اُریب، استفاده از تحلیل واریانس به جای آزمون T، استفاده از روش ناپارامتریک فریدمن بدون بررسی وضعیت توزیع داده ها، عدم همخوانی نتایج تحلیلهای آماری، استفاده از آزمون T مستقل به جای آزمون T وابسته، تفسیر نتایج آزمون لِون به جای نتایج آزمون T، انجام آزمون تعقیبی بدون انجام تحلیل واریانس و نهایتا تحلیل معنی داری آماری تنها براساس نتایج آمار توصیفی» به ترتیب فراوانی بود. نتایج همچنین نشان داد بیشترین فراوانی اشتباهات آماری مربوط به مقالات مستخرج از پایان نامه های کارشناسی ارشد، وابستگی سازمانی مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی، مرتبه علمی مربی، افراد غیر متخصص علوم تربیتی، مجله های دارای سابقه انتشار زیر 20 شماره و دارای 3 نفر نویسنده بوده است.

مقدمه: تشخیص و تصحیح خطا در علم اهمیتی بنیادین دارد و به این اصل اساسی منجر شده است که علم خود-اصلاح گر است. خطا ذاتیِ انسان است، با این حال در پژوهش، اگر خطا راه یابد، علم از جریان اساسی آن دور می گردد. در مرور انتقادی حاضر مؤلف به طور خاص به پژوهش های رابطه ای و خطاهای آن پرداخته است که عمدتاً از کاربرد ناصحیح زبان ناشی می شوند. گفتگوی مشهور هامپتی دامپتی و آلیس در کتاب «آلیس آن سوی آینه»، اثر لوئیس کارول، به زبان خصوصی مربوط می شود. هامپتی دامپتی می گوید وقتی کلمه ای را به کار می برم، معنی، آن است که در ذهن خود دارم. هم چنین با ارجاع به تمثیل ترجمه از زبان چینی جان سرل، تلاش شده، نشان داده شود که چه خطاهای زیادی بر اثر نفهمیدن کاربرد زبانِ نرم افزارهای آماری به پژوهش ها راه یافته است. در این مرور انتقادی به کاربرد خطا در زبان و عملیات نادرست آماری و تفسیرهای دلبخواه از آمار در پژوهش های چاپ شده در مجله رفاه اجتماعی پرداخته می شود. به خطاهای بسیار بزرگتری که سبب ری تراکت شدن مقاله می شود اشاره شده است و برخی از مقاله هائی که شایسته ری تراکت شدن هستند. همه این خطاها در سیزده عنوان دسته بندی و معرفی شده اند. خطاهای تحلیل رابطه ای در مجله رفاه اجتماعی در بیست دسته اساسی تقسیم شده است. بخصوص مفهوم جدید تحلیل متغیر سوم (میانجی، تعدیلگر، همرس، فرونشان و مخدوش کننده) بررسی و نشان داده شده است که پیشینه این پژوهش ها با زبان خصوصی چگونه رابطه ای نادرست را تحلیل می کنند. در پایان چهار پژوهش با طرح قوی را در قالب میانجی و تعدیلگر شناسایی و معرفی شده اند. بحث: در بسیاری از موارد در پژوهش های رابطه ای پژوهشگران از زاویه خاصی روابط را تفسیر کرده اند که نادرست است. آنها دلایلی برای مفهوم بخشیدن به تحقیق خود ارائه کرده اند که ناشی از ناآگاهی آنها به قوانین آمار است. در این بخش خطوط راهنما برای نویسندگان مقاله و داوران مجله ترسیم شده است.

هدف: روش های آماری نقش مهمی را در به دست آوردن نتایح و تحلیل پژوهش ایفاء می کند. پژوهش حاضر با هدف وضعیت شناسی روش های آماری در مقالات توصیفی–پیمایشی منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شده تا ضمن مرور روش های آماری مورد استفاده، فراوانی اشکالات روش شناختی آنها را کشف کند.روش پژوهش: ماهیت پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- پیمایشی است. جامعه پژوهش را مقالات توصیفی – پیمایشی منتشر شده در 13 مجله فعال علم اطلاعات و دانش شناسی تا پایان سال 1400 تشکیل می دهد. بر اساس فرمول کوکران 141 مقاله به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی انتخاب شد. در این مطالعه روش شناسی پژوهش بر روی روش های آماری، روش های نمونه گیری، روایی و پایایی به کار رفته در مقالات صورت پذیرفت و متغیرهای تأثیرگذار بر مشخصات مقاله و خطاهای آماری آنها مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای EXCEL و SPSS 26 با روش های آمار توصیفی انجام گرفت.یافته ها: روش های آماری در مجموع 559 بار استفاده شده است که بیشترین فراوانی مربوط به آمار توصیفی است. آزمون تی، آزمون های خی دو و آزمون کلموگروف-اسمیرنوف بیشترین فراوانی را به ترتیب در روش های آماری استنباطی پارامتری و ناپارامتری دارند. در حوزه روش های پیش بینی کننده و آزمون های تعقیبی، ضریب همبستگی و آزمون توکی بیشترین فراوانی را دارند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که بیشترین خطای آماری مشاهده شده در مقالات، استفاده از آزمون های پارامتری بدون بررسی نرمال بودن داده هاست.نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد با وجود اینکه نویسندگان به خوبی از آمار توصیفی در مقالات خود استفاده می کنند؛ اما توجه کمتری به روش های آمار استنباطی دارند. نکته مهم در استفاده از روش های آماری پارامتری رعایت پیش فرض های آنهاست، چون نقض این پیش فرض ها می تواند نتایج پژوهش را بی اعتبار کند.