درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش، آگاهی یافتن از دیدگاه کاربران نسبت به تأثیر عمق منو (لایه های منو) بر قابلیت پیش بینی پذیری و گم شدگی آن ها در دسترسی به اطلاعات در وب سایت های کتابخانه ای است. روش: روش مورد نظر ترکیبی (مکاشفه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته) است و جامعه پژوهشی را دو گروه، وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های ایران و دانشجویان غیر کتابداری ارشد و دکتری دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می دهد. برای انتخاب نمونه از گروه اول، وب سایت کتابخانه های مرکزی 10 دانشگاه برتر ایران بر اساس معیارهای رتبه بندی دانشگاه ها و برای انتخاب نمونه از گروه دوم، 30 دانشجوی ارشد و دکتری رشته غیر کتابداری دانشگاه فردوسی مشهد بر اساس اصل دسترس-پذیری انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز نیز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد، عمق سازمان دهی زمانی بر کاهش پیش بینی پذیری و افزایش گم شدگی یا صرف زمان بیشتر برای پیدا کردن اقلام از منو تأثیرگذار است که افزون بر استفاده از لایه های زیاد، اقلام نیز به درستی دسته بندی نشده باشند و از برچسب های خود توصیف و قابل درک نیز برخوردار نباشند.

هدف: پژوهش حاضر بر آن است تا وضعیت اشتراک دانش در میان کتابداران عضو گروه بحث الکترونیکی علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران، آمریکا و استرالیا را مورد مقایسه قرار دهد. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است. بر اساس روش نمونهگیری هدفمند، 460 نفر که بیشترین آمادگی خود را برای پاسخگویی به پرسشنامه طی دوره 7 ماهه 1/8/1389 (23/7/2010) تا 1/3/1390 (22/3/2011) در گروه بحث اعلام نمودند، بهعنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. از 460 پرسشنامه توزیع شده، 400 پرسشنامه (87 درصد) به طور کامل بازگردانده شد. یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل نتایج مشخص شد که رفتار کتابداران عضو هر سه گروه بحث نسبت به اشتراک دانش، فعال و نگرش آنها نسبت به این فعالیت خوشبینانه است. طبق یافته ها، دانش کتابداران عضو گروه بحث ایران در سطح پایین تری نسبت به دانش کتابداران عضو دو گروه دیگر است. بین دانش، نگرش و رفتار کتابداران عضو هر سه گروه بحث نسبت به اشتراک دانش، به تفکیک، تفاوت معنی داری مشاهده شد. همچنین مشخص شد که تفاوت هایی میان دیدگاه کتابداران عضو هر سه گروه بحث نسبت به عوامل فردی، سازمانی و فن آوری مؤثر بر اشتراک دانش وجود دارد. بین شدت تأثیر عوامل مشوق و بازدارنده بر اشتراک دانش در میان کتابداران عضو هر سه گروه بحث تفاوت معنی داری مشاهده شد. افزون بر این، کتابداران عضو هر سه گروه بحث، بیشتر از ابزارهای الکترونیکی برای اشتراک دانش بهره می بردند؛ اما میزان استفاده آنها از ابزارها متفاوت بود. به طور کلی، اشتراک دانش در میان کتابداران عضو گروه بحث استرالیا و آمریکا، به ترتیب، مناسب تر از وضعیت اشتراک دانش در میان کتابداران عضو گروه بحث ایران ارزیابی شد. اصالت/ارزش: این پژوهش برای نخستین بار موضوع اشتراک دانش را بر اساس مؤلفههای رفتار، دانش، و نگرش کتابداران در میان کتابداران عضو گروه بحث الکترونیکی علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران، آمریکا و استرالیا مورد بررسی قرار داده است.

هدف: تعیین اینکه کدامیک از پایگاه های استنادی سنتی (وب آوساینس و اسکوپوس) و استنادهای اخذشده از محیط وب (گوگل اسکالار و گوگل) در ردیابی استنادهای حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند روش/ رویکرد پژوهش: روش علم سنجی است. 211 مقاله پژوهشی از 21 مجله دسترسی آزاد در حوزه علوم انسانی در سال 2008 نمونه را تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای نسبی انجام شده است. یافته ها: استنادهای گوگل اسکالار در حوزه مجلات دسترسی آزاد علوم انسانی خیلی بیشتر از وب آوساینس است. تقریباً نیمی از استنادهای وب آوساینس در پایگاه گوگل اسکالار وجود دارد و همچنین یک چهارم منابع وب آوساینس در گوگل موجود است. استنادهای گوگل اسکالار نشان داد این پایگاه علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان ها را هم پوشش می دهد. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود برای به دست آوردن تصویر جامع از تأثیر مقالات علوم انسانی، از چندین ابزار به صورت جمعی استفاده شود؛ و گوگل اسکالار می تواند یکی از آنها باشد.

مقدمه: از جمله حوزه های سلامت که افراد بسیاری به دنبال کسب اطلاعات در مورد آنها در اینترنت هستند حوزه اختلالات اضطرابی است. این اختلالات با کاهش کیفیت زندگی، احتمال افزایش ابتلا به بیماری های مختلف را به دنبال دارد. لذا ارزیابی اطلاعات مبتنی بر وب در مورد این اختلالات با توجه به گستردگی ابتلا در سراسر دنیا و همچنین در ایران، به منظور تعیین وب سایت های معتبر از نظر اطلاعات ضروری به نظر می رسد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی بر اساس ابزار WebMedQual بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و از نوع مطالعات کاربردی است. به منظور گردآوری داده ها از سیاهه وارسی مبتنی بر مقیاس استانداردWebMedQual که با نظر متخصصان حوزهای روانشناسی، کتابداری و طراحی وب سایت بومی سازی شد استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 15 وب سایت فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در اسفند ماه 1391 خورشیدی بود که مطالب تخصصی در خصوص اضطراب و وسواس ارائه می دادند. حداکثر امتیاز برای هر وب سایت 83 ، حداقل آن صفر و امتیاز متوسط 5/41 بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده شد و یافته ها به صورت میانگین امتیاز و نمره مطلوب ارائه گردید. یافته ها: بر اساس مقیاس WebMedQual میانگین امتیاز وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در 6 شاخص محتوای اطلاعات(18/2±40/7)، اعتبار منابع(11/2±10/5)، دسترس پذیری و قابلیت استفاده(37/0±23/2)، پیوندها(09/1±37/1)، پشتیبانی از کاربر(33/1±57/4) و محرمانگی اطلاعات(95/2±07/3) ضعیف و کمتر از متوسط و تنها در شاخص طراحی(29/1±27/9) بالاتر از امتیاز متوسط بود. برترین وب سایت در حوزه اختلالات اضطرابی وب سایت های «انجمن روان شناسی بالینی ایران» و «روان یار» با 5/38 امتیاز و ضعیف ترین وب سایت «یک فراکاو» با 5/25 امتیاز بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده ضروری است کاربران هنگام استفاده از اینترنت، به مطالب موجود در این محیط به دیده انتقادی نگریسته و بدون در نظر گرفتن معیارهای اعتبار یک منبع، به آن اعتماد نکنند.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی اصلی ترین معیارهای مکانی کتابخانه های عمومی بر مبنای مدلی بهینه و تکنیک تاپسیس- فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی و بررسی این معیارها در فضای جغرافیایی شهر تبریز است. از این رو حاصل این پژوهش نقشه ای از فضاهای متناسب با کاربریِ کتابخانه های عمومی خواهد بود. روش: این تحقیق از نظر نوع جزو تحقیقات کاربردی-توسعه ای و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. روش کار بر مبنای تجزیه، تحلیل و همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار آرک جی. آی. اس (ARC GIS) و تلفیق مدل های وزن دهی معیار از جمله مدل تحلیل سلسله مراتبی، منطق فازی و تاپسیس است. یافته ها: نتایج این پژوهش نشانگر 21 معیار مستقل برای مکان بهینه ساخت کتابخانه های عمومی بود که در نهایت بر مبنای این معیارها و میزان اهمیت آن ها فضاهای جغرافیایی متناسب با کاربری کتابخانه های عمومی مشخص شد. این نقشه نشانگر آن بود که بیشترین نیاز جهت احداث کتابخانه های عمومی از نظر مساحت در منطقه 3 و 4 و بیشترین نیاز از نظر نسبت مساحت کل در منطقه 10 شهر تبریز است. اصالت/ارزش: اصلی ترین نوآوری این پژوهش استفاده از رویکردی جدید برای مکان یابی کتابخانه های عمومی است به نحوی که در این پژوهش بر مبنای نظرات صاحب نظرانی از حوزه های موضوعی مختلف، علاوه بر توجه به ویژگی های جغرافیایی یک مکان به سایر ویژگی ها چون سازگاری، کارآیی، سلامت، ایمنی و ... نیز توجه شد. برای تحلیل این داده ها نیز از مدل های تصمیم گیری معیار همچون تاپسیس- فازی استفاده شد که تاکنون از چنین رویکردی با این هدف استفاده نشده بود.

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر عوامل زمینه ای بر رفتار اطلاع جویی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کرمان در وب است. در این مطالعه چگونگی تأثیر عوامل زمینه ای بر تاکتیک های جستجو و ارزیابی نتایج جستجو از دیدگاه کاربران بررسی شده است. این پژوهش کاربردی به روش پیمایشی و با رویکردی ترکیبی (کمی و کیفی) صورت گرفته است. تعداد 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کرمان داوطلبانه در نیمسال اول سال تحصیلی 92-91 در این پژوهش شرکت کردند. گردآوری داده ها از طریق دو پرسشنامه و فایل گزارش با استفاده از نرم افزار کمتازیا استودیو انجام شد. بر طبق یافته ها، (3/53 درصد) از شرکت کنندگان از موتور جستجوی گوگل استفاده می کردند. استفاده از پرسش جستجوی کوتاه رایج تر از پرسش جستجوی طولانی بود. افراد از گزینه های جستجوی پیشرفته به ندرت استفاده می کردند (23 درصد) و به طور متوسط، تعداد کمی از صفحات نتایج جستجو را مشاهده می کردند (27/2Mean=). همچنین یافته ها تأثیر عوامل زمینه ای را بر زمان جستجو، تاکتیک های جستجو (شامل پرس وجو و مرور) و ارزیابی نتایج جستجو از دیدگاه کاربران (شامل سهولت استفاده، سودمندی، رضایت و قضاوت ربط) نشان داد. تاکتیک مرور به عنوان رایج ترین تاکتیک به کار رفته توسط کاربران شناخته شد. همچنین متغیرهای سهولت استفاده و قضاوت ربط در میان جنبه های مختلف ارزیابی نتایج جستجو از دیدگاه کاربران اختلاف معناداری را بر اساس عوامل زمینه ای، نشان دادند؛ درحالی که تاکتیک-های پویش، استخراج و اعتماد کمتر تحت تأثیر عوامل زمینه ای قرار داشتند. یافته های این مطالعه حاوی مفاهیم کاربردی برای طراحان نظام های بازیابی اطلاعات است؛ بطوریکه می تواند در طراحی نظام هایی با رابط کاربر بهتر و متناسب با سطوح مختلف دانش موضوعی و تجربه ی جستجوی کاربران به کار رود و موجب ارتقای فرایند جستجو و بهبود کیفیت نتایج شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روش شناسانه مقالات پژوهشی منتشر شده در نشریات علم اطلاعات و دانش شناسی کشور طی سالهای 1380 تا 1390 است. روش: به منظور دستیابی به این هدف، تمامی مقالات 10 نشریه منتخب حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی کشور (211 شماره و 2118 مقاله) با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی گردید. تعداد مقالات پژوهشی، پیروی مقالات پژوهشی از ساختار ایمراد (دارا بودن چهار بخش مقدمه، روش، نتایج و بحث)، روشهای پژوهشی و آزمونهای آماری مورد استفاده، از جمله مقوله های مورد بررسی بوده اند. یافته ها: نتایج این بررسی حاکی از آن است که از 2118 مقاله، بیش از 57% ماهیت پژوهشی داشته و در بازه زمانی مورد نظر، تعداد این مقالات همواره رشد داشته است. همچنین تعداد مقالاتی که به طور کلی از ساختار ایمراد پیروی نمی کنند، کمتر از 3% است. بیشترین روش پژوهشی مورد توجه، روش پیمایشی (فراوانی 662) با استفاده از پرسشنامه (فراوانی 597) است. همچنین آزمون های تی، مجذور کا و همبستگی پیرسون به ترتیب از کاربردترین آزمونهای آماری در مقالات منتشر شده می باشند.  

هدف : پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی متون مربوط، استانداردهای کتابخانه دیجیتالی را شناسایی و آنها را بر حسب نقشی که ایفا می کنند، دسته بندی کند تا معماری استانداردها مبتنی بر مدل اُ.اس.آی در کتابخانه دیجیتالی تبیین گردد. روش/ رویکرد پژوهش : روش پژوهش از نوع کتابخانه ای و مرور متون است.پس از انجام کاوش در وب و پایگاه های اطلاعاتی مهم، نزدیک به 300 منبع پژوهشی و مروری مرتبط با زمینه پژوهش شناسایی گردید که پس از بررسی، 107 منبع تفکیک شد. یافته ها : استانداردها بر حسب نقشی که در کتابخانه دیجیتالی ایفا می کنند، در پنج مقوله عمده (استانداردهای نگهداری اسناد دیجیتال، استانداردهای توصیف و دسترسی به منبع، استانداردهای ابرداده ای، استانداردهای مبادله اطلاعات، استانداردهای زبان های نشانه گذاری) دسته بندی شدند. در نهایت، لایه جایگیری هر استاندارد بر حسب حوزه عملکردی، مبتنی بر مدلهفت لایه ای اُ.اس.آی شناسایی و در نهایت معماری استانداردها در کتابخانه های دیجیتالی مبتنی بر این مدل ارائه شد. نتیجه گیری : تحقیقات در حوزه استانداردهای کتابخانه دیجیتالی، به صورت پراکنده و موردی است. از این رو، توصیفی فنی که بتواند در یک شاکله کلی، عملکرد انواع استاندارد، ارتباط بین آنها و اصول و قواعد حاکم بین آنها را نشان دهد، به منظور ارتقای سطح آگاهی، در این زمینه توصیه می شود.  

هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان انطباق فهرست برگه های فیپای کتابخانه ملّی با قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن، فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان، سرعنوان های موضوعی فارسی، و رده بندی های کتابخانه کنگره و دهدهی دیویی انجام شده است. روش : روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیل محتواست. برای گردآوری داده ها از یک سیاهه وارسی محقق ساخته و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد، استفاده شده است. یافته ها : تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد 100% فهرست برگه های فیپای کتابخانه ملّی اشتباه است، اما چون بیشتر فهرست برگه ها فقط دارای اشتباهات ISBN(100%) و توصیف مادی (75/51%) هستند، وضعیت فهرست نویسی کتابخانه ملّی در سطح مطلوبی ارزیابی می شود. همچنین، کتابخانه ملّی در رعایت قوانین مربوط به نشانه گذاری ISBDتا حدودی موفق بوده است چون تنها 71/37% فهرست برگه ها دارای اشتباهات نشانه گذاری ISBDبودند و میزان اشتباهات تایپی فهرست برگه ها نیز حدود 57/6% بود. نتیجه گیری : اشتباهات موجود در فهرست برگه های فیپای کتابخانه ملّی عبارتند از: 1. اشتباهات مربوط به رعایت نکردن قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن، سرعنوان های موضوعی فارسی، فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان، رده بندی های کتابخانه کنگره و دهدهی دیویی و نشانه های مؤلف و عنوان 2. اشتباهات ISBD3. اشتباهات تایپی.    

مقدمه: کتابخانه های علوم پزشکی به مثابه قلب تپنده نظام سلامت کشور، عهده دار انتقال اطلاعات مناسب و به هنگام به شریان های جامعه هستند. بنابراین در حوزه مدیریت بحران های طبیعی مانند زلزله و سیل و ...، حائز نقش محوری و اساسی هستند؛ لذا بایستی در رویارویی با چنین بحران هایی بتوانند مقتدارانه عمل کنند. در این راستا، مطالعه حاضر، واکنش کتابخانه ها در برابر بحران بلایای طبیعی و میزان آشنایی پرسنل کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی را با مباحث مدیریت بحران بررسی کرده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش گروهی متشکل از 130 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران در نیمه اول سال 91خورشیدی، بود. ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن با نظر کارشناسان رشته کتابداری و علوم اطلاع رسانی تایید شد. پایایی آن با استفاده از نرم افزار SPSS، نسخه 19 بررسی شد که مقدار آلفای کرونباخ آن برابر 81/0، که نشانگر پایایی مطلوب است حاصل شد. به منظور تحلیل دادها (درصد، میانگین، واریانس و نمودارها) از آزمون های آماری (به دلیل وجود دومتغیر کیفی) ، آزمون دوطرفه Freidman (چون متغیرها رتبه ای هستند) و آزمون دوجمله ای(برای تشخیص تاثیر یا عدم تاثیر متغیری در پدیده معین) استفاده شد. یافته ها: در میزان آشنایی مدیران با مباحث مدیریت بحران، مورد توجه قرار گرفتن کتابخانه ها در برنامه ریزی راهبردی با میانگین 7/4 در حد زیاد و تلاش برای تهیه منابعی در خصوص مدیریت بحران برای کتابخانه با میانگین 51/2 در حد کم ارزیابی شد. در مرحله اول، مقاوم سازی ساختمان کتابخانه با میانگین 78/15 در حد خیلی زیاد، تهیه و تنظیم نقشه های محل های بحران زا و بحران زدا با میانگین 83/10 در حد کم ارزیابی شده است. در مرحله دوم؛ تنظیم قرارددادهای تفاهم با سایر ارگان ها (مثل، آتش نشانی و نیروی انتظامی)، با میانگین 87/14 در حد زیاد، انتشار اطلاعات عمومی مربوط به شرایط اضطراری با میانگین 07/11 در حدکم برآورد شده است.در مرحله سوم تهیه نسخههای پشتیبان از فایلهای مهم در کتابخانه با میانگین 73/16 در حد خیلی زیاد و ایجاد مرکزی به نام اتاق بحران با میانگین 47/11 در حد کم ارزیابی شده است. در نهایت در مرحله چهارم ارتقا صلاحیتهای حرفهای مورد نیاز کتابداران کتابخانه ها با میانگین 67/14 در حد زیاد و استفاده از نیروهای داوطلب مردمی در بازسازی کتابخانه با میانگین 64/9 در حد خیلی کم توسط پاسخگویان ارزیابی شده است. نتیجه گیری: کتابخانه ها به عنوان مراکز اطلاع رسانی در جامعه در عصر جدید کارکردهای متمایزی می پذیرند. آشنایی مدیران و کارکنان کتابخانه ها با مباحث مدیریت بحران، می تواند کتابخانه را در ارائه خدمات هرچه مفیدتر در زمان وقوع بلایای طبیعی، یاری دهد. در این میان استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات مانند شبکه های اجتماعی، خدمات پست الکترونیکی، پزشکی ازراه دور با همکاری کتابداران پزشکی و انتشار آن لاین تصاویر حوادث طبیعی از طریق کتابخانه؛ کتابخانه را در راستای این مهم توانمندتر خواهد ساخت.

در این پژوهش، استناد به انتشارات ملی به عنوان یک سنجه کمی برای بومی سازی علم در نظر گرفته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مطالعه این سنجه در مجموعه مقاله های علمی- پژوهشی حوزه علوم اجتماعی ایران بین سال های 1389-1381 است. روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و از فن تحلیل استنادی بهره می برد. برای انجام آن، منابع و مآخذ مقالات شش نشریه علمی-پژوهشی حوزه علوم اجتماعی استخراج و به دو گروه انتشارات ملی و انتشارات خارجی تقسیم گردیدند. نشریات مورد مطالعه شامل آن هایی بود که طی دوره زمانی یاد شده به طور مرتب منتشر شده بودند. تحلیل روی 543 نمونه از 1528 مقاله صورت گرفت. اساس تعیین تعداد نمونه ها، فرمول کوکران بود. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که متوسط تعداد استناد به انتشارات ملی در دوره زمانی یاد شده بدون تغییر مانده است. از طرف دیگر، متوسط استناد به انتشارات خارجی طی همین دوره رشد داشته است. آزمون تحلیل همبستگی مشخص ساخت که تابع این رشد، لگاریتمی است. یافته دیگر به تفاوت بین میانگین تعداد استناد به انتشارات ملی در نشریات مورد مطالعه می پردازد. یاقته های پژوهش همچنین نشان داد که این میانگین در نشریات مختلف متفاوت است. نتایج همچنین نشان داد نتایج آزمون آنوا تحت تأثیر نشریه مطالعات راهبردی زنان است. به این معنا که اگر این نشریه کنار گذاشته شده بود، از لحاظ آماری در پنج نشریه باقیمانده نرخ استناد به انتشارات ملی مشابه می شد. شاخص استناد به انتشارات ملی، به جز در نشریه یاد شده بالا، بین 31/0 و 39/0 متغیر است که این مقدار تحت تأثیر سال 1381 و 1382 است و در سال های اخیر به حدود 2/0 رسیده است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه میزان تولید علم در ایران افزایش یافته، میزان استفاده از این منابع در حوزه علوم اجتماعی ثابت مانده است. بر اساس این سنجه، حوزه علوم اجتماعی ایران نه تنها به سمت بومی شدن پیش نمی رود بلکه با گذر زمان، تمایل به بهره گیری از علم خارجی نیز افزایش می یابد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور درباره مؤلفه های اخلاق حرفه ای کتابداران انجام شد. روش: پژوهش حاضر کاربردی است که با روش پیمایشی تحلیلی انجام شده است. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته میباشد. جامعه پژوهش 97 نفر است که کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان میباشند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و با کمک نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: اهمیت آشنایی و آگاهی کتابداران کتابخانه های عمومی با مؤلفه های اخلاق حرفه ای در حد بالایی است. مؤلفه-های اخلاق حرفه ای اولویت بندی شده نیز، مسؤولیت در قبال: جامعه، استفاده کنندگان، حرفه، همکاران، سازمان، خود و متخصصان سایر رشته ها می باشد و بین دیدگاه افراد با رشته کتابداری و غیرکتابداری تفاوتی در اولویت بندی مشاهده نشد. همچنین عوامل مؤثر بر رعایت اصول اخلاق حرفه ای کتابداران به ترتیب عبارتند از: اجتماعی، مدیریتی، دینی، سازمانی، حرفه ای، و شخصی. اصالت/ارزش: از آنجا که تدوین نظامنامهای جامع در اصول اخلاق حرفه ای کتابداران نیازمند بررسی و نگرش دیدگاه های کتابداران در کتابخانه های مختلف است، پژوهش حاضر چارچوب پیشنهادی اخلاق کتابداران کتابخانه های عمومی را مشخص کرده است و می تواند مورد استفاده نهاد کتابخانه های عمومی کشور و دیگر دست اندرکاران حرفه قرار گیرد. همچنین، تعیین میزان آشنایی کتابداران از اخلاق حرفه ای و شناسایی عوامل مؤثر بر رعایت اصول اخلاقی، می تواند به مسؤولین و کتابداران جهت برنامه ریزی و بهبود اخلاقیات یاری رساند.

هدف: این تحقیق به منظور شناسایی مؤلفه های فناوری اطلاعات و تأثیرات آن بر ساختار سازمانی و کارکردهای مدیریتی در کتابخانه های دانشگاه شیراز صورت گرفته است. روش: پژوهش با استفاده از روش پیمایشی - توصیفی و همبستگی انجام شد. برای گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته (بر مبنای طیف 7 مرتبه ای لیکرت) در بین 64 نفر از کارکنان و کارشناسان کتابخانه های دانشگاه شیراز توزیع و سپس داده های جمع آوری و با شیوه های توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که توسعه فناوری اطلاعات بر ساختار سازمانی تأثیرگذار است و به ویژه با کاهش تمرکز در سازمان ارتباط معناداری دارد. اما رابطه میان توسعه فناوری و بهبود کارکردهای مدیریتی تأیید نشد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه معناداری میان توسعه فناوری اطلاعات و بهبود کارکردهای مدیریتی وجود ندارد. توسعه فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه شیراز، بیشترین تأثیر را در کاهش تمرکز، آموزش و توانمندسازی کارکنان و بهبود ارتباطات دارد. همچنین میان فناوری اطلاعات و کارکردهای ارزیابی عملکرد و گزینش نیروهای انسانی نیز رابطه ای یافت نشد. اصالت و ارزش: در پژوهش حاضر پیش فرض های موجود در زمینه تأثیر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباط آن با مؤلفه های ساختار سازمانی و کارکردهای مدیریتی در کتابخانه ها بررسی شد. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در کتابخانه های مورد مطالعه و سایر کتابخانه های مشابه کاربرد دارد و نکات ضعف احتمالی را برطرف و نکات قوت را تقویت می کند.

هدف: هدف از نگارش این مقاله ارزیابی تأثیر شیوه نمایه سازی مفهوم-محور بر بهینه سازی بازیابی تصاویر با استفاده از موتور جست جوی گوگل است و روی ویژگی های مورد توجه موتور جست وجوی گوگل در بازیابی تصاویر بحث می کند. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی می باشد و روش آن، پژوهش مبتنی بر فن آوری و نیمه تجربی است. یافته ها: نمونه پژوهش این پژوهش شامل 900 تصویر بود که بر روی سایتی اختصاصی بارنهاده شد. سایت اختصاص یافته شامل 9 صفحه با کدهای مختلف بود؛ به این معنی که برای هر گروه از تصاویر ویژگی های خاص مفهومی منظور گردید. از 9 کد بازیابی (عنصر فراداه ای توصیف کننده تصاویر) در 4 کد که شامل: «عنوان تصویر»، «متن جایگزین تصویر»، «اطلاعات قالب تصویر» و «تصاویری که هیچ تغییری روی آنها اعمال نشده»، هیچ گونه تصویری بازیابی نشد و بنابراین تحلیل روی 5 کد باقیمانده شامل: «شرح حاشیه تصویر به زبان انگلیسی»، «شرح حاشیه تصویر به زبان فارسی»، «اسم فایل»، «اصطلاحات اختصاص یافته بر اساس زبان نمایه سازی آزاد» و «زبان نمایه سازی مهارشده» صورت گرفت. تعداد تصاویر بازیابی شده در این بخش شامل 417 تصویر بود. از بین 5 کدی که تصاویر آنها بازیابی شد، اختصاص شرح حاشیه تصویر بیشترین تأثیر را در بازیابی تصاویر از نظر تعداد داشت، یعنی تصاویر دارای کد فوق بیشتر از سایر کدها توسط گوگل نمایه سازی شدند. بنابراین در بارنهادن تصاویر به وبگاه های مختلف توجه به این نکته باعث بازیابی بیشتر تصاویر از طریق موتور جست وجوی گوگل می گردد. آزمون خی دو برای تفاوت فراوانی تصاویر بازیابی شده در 5 کد مذکور معنی دار بود و نشان داد که در کدهای مختلف به طور معنی-داری تعداد متفاوتی تصویر بازیابی شده اند. تخصیص شرح حاشیه تصویر به زبان انگلیسی بهترین و تخصیص اسم فایل به تصاویر کمترین تأثیر را در رتبه بازیابی تصاویر در نمونه پژوهشی داشت. آزمون کروسکال والیس برای سنجش تفاوت رتبه های گروه های پنج گانه، معنی دار بود که یعنی میانگین رتبه بازیابی تصاویر در گروه های پنج گانه متفاوت بوده است. اصالت/ارزش: شناخت شیوه ها، ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی تصاویر از طریق موتور جست وجوی گوگل می تواند به کاربران اینترنت و نمایه سازان تصاویر در بازیابی و نمایه سازی تصاویر مورد نظر آنها کمک کند.

مقدمه: تحلیل جریان علمی، نقش اساسی در شناسایی حوزه های پژوهشی مهم ایفا می نماید که نشانگر تحولات، چالش ها و راهکار ها در یک حوزه علمی می باشد. لذا هدف این پژوهش شناسایی جریان و حوزه های پژوهشی مطرح در مدیریت اطلاعات و انفورماتیک سلامت در پژوهش های جهانی است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی توصیفی بود که به روش تحلیل محتوا و علم سنجی انجام شد. نمونه این پژوهش 1502 مقاله حوزه مدیریت اطلاعات در پایگاه Web Of Science مربوط به سال های 2012-2008 میلادی بود. تحلیل داده ها در نرم افزار Histcite ,SPSS, Bibexcel , VOSviewer انجام شد. گروه بندی 14 گانه حوزه های پژوهشی در فرایند تحلیل محتوا توسط متخصصان مدیریت اطلاعات سلامت انجام شد. یافته ها: در این پژوهش چهار خوشه علمی از 100 پژوهش برتر شکل گرفت. در تحلیل محتوا نیز مقالات در 14 حوزه موضوعی گروه بندی شد. فناوری اطلاعات سلامت، سیستم های اطلاعات سلامت، هم کنش پذیری و امنیت سیستم های اطلاعاتی در حوزه سلامت بیشترین محورهای پژوهش در سال های اخیر را درمقالات نمایه شده در پایگاه Web Of Science به خود اختصاص داده بود. شبکه های اجتماعی، سیستم های مبتنی بر وب و فناوری گوشی همراه از رویکردهای جدید در مقالات مدیریت اطلاعات سلامت بودند. نتیجه گیری: تنوع حوزه های پژوهشی، نوآوری در پژوهش ها، کاربردی بودن پژوهش ها یا مبتنی بر تجربه پیاده سازی بودن از ویژگی های عمده مقالات حوزه مدیریت اطلاعات و انفورماتیک سلامت در جهان است.

هدف: هدف بررسی میزان رضایت مندی اعضای هیئت علمی از راهنماها و فیلم آموزشی به هنگام ذخیره آثار در ساعد می باشد. درصورتی که سامانه استفاده پذیر شود اعضای هیئت علمی با مشکلات کمتری روبرو می شوند و این امر می تواند در کاهش خطاها در هنگام ذخیره تأثیرگذار باشد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع ارزیابانه، و از نظر رویکرد، پژوهش پیمایشی با راهبرد قوم نگاری می باشد. در این پژوهش از روش ""مقایسه جایگزین نمونه اولیه"" بهره گیری شد .جامعه آماری، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی هستند که 10 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته ها : رضایت مندی اعضای هیئت علمی با دو مفهوم مفید بودن و کارآمدی ارزیابی شد. آزمون آماری t مستقل برای هر دو فرضیه نشان داد که راهنماها و فیلم های آموزشی توانسته اند نظر اعضای هیئت علمی را نسبت به خود جلب کنند. نتایج نشان داد معیارهایی مانند: در دسترس بودن راهنماها، واضح و قابل درک بودن آن ها و قرار دادن آموزش های مورد نیاز در نقاط مختلف کاربرگه ها و معیارهایی چون وضوح بالای صدا، اضافه کردن متن به فیلم ها، حرکت مکان نما در نقاط در مورد فیلم آموزشی می تواند تا حد زیادی میزان رضایت مندی کاربران در استفاده از سامانه ها را افزایش دهد.

با توجه به توانمندی رو به رشد در عرصه فناوری اطلاعات، تولیدکنندگان اطلاعات نیز بخشی از توان مادی و فکری خود را به ذخیره اطلاعات در محیط الکترونیکی اختصاص داده اند و این روند همچنان رو به رشد است. شیوه های نشر الکترونیکی، که گاه به عنوان انقلاب در حوزه انتشار اطلاعات از آن یاد می شود، نزد ناشران و تولیدکنندگان اطلاعات، به تناسب نوع مطالبی که تولید و منتشر می کنند، متفاوت است. نوع استفاده یک ناشر متون دانشگاهی از نشر الکترونیکی با یک ناشر آثار کمک درسی یا یک ناشر مجلات الکترونیکی کاملاً متفاوت است. امروزه، رسانه های جمعی مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات، مخاطب گسترده ای در جهان و ایران دارند، این در حالی است که رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر، یوتیوب و گوگل پلاس نیز درصد زیادی مخاطب دارند، اما رشد بیشتری نسبت به رسانه های جمعی دارند. از زمانی که چاپ به عنوان بستر رسانه جمعی ظهور کرد تا موقعی که اینترنت به عنوان پلتفرم ظهور رسانه های آنلاین پا به عرصه گذارد، تصور اینکه تعاملات رسانه ای امروز چنین شود و رسانه هایی با عنوان رسانه های اجتماعی رشد بیشتری از سایر رسانه ها داشته باشند و نیاز و خواسته های مخاطب را برآورده نمایند، وجود نداشت. در این مقاله سعی بر آن داریم، به طور گذرا ویژگی های رسانه های جمعی و نشر الکترونیکی را بررسی نموده تا مسیر فعالیت در این حوزه روشن و هموار شود. سپس با اشاره به مهارت های مورد نیاز جهت توسعه نشر الکترونیک، نقش رسانه های جمعی در افزایش مهارت های نشر الکترونیکی را با هدف گسترش این پدیده تبیین نمائیم.

هدف : شناسایی و اولویت بندی عوامل مهم موفقیت مدیریت دانش در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، هدف این پژوهش است. روش : پژوهش حاضر از نظر تقسیم بندی بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها روش ترکیبی، پیمایشی و دلفی است. در روش دلفی، ازنظرهای 27 نفر خبرگان دانشگاهی و مدیران و کارشناسان ارشد سازمان استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، به منظور تجزیه و تحلیل آماری، از روشهای آمار توصیفی و استنباطی مانند: جدول فراوانی، آزمون فریدمن با به کاربردن نرم افزار آماری SPSSبهره گرفته شد. یافته ها:نتایج نشان داد عوامل مهم موفقیت مدیریت دانش در سازمان به ترتیب اولویت، عبارتند از: رهبری و حمایت مدیریت ارشد، فرهنگ سازمانی، آموزش و باز آموزی، مستندسازی، استراتژی مدیریت دانش، مخازن دانش، پاداش دهی و ایجاد انگیزه، مدیریت منابع انسانی، فناوری اطلاعات، مدیریت زیرساختهای سازمانی، فرایندها و فعالیتها، اندازه گیری عملکرد، رفع محدودیت منابع، الگوبرداری از بهترین ها. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش به مدیران سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در شناسایی عوامل مهم موفقیت به منظور پیاده سازی و به کارگیری بهینه مدیریت دانش در سازمان، کمک می کند.    

مقدمه: هدف این پژوهش، ارزیابی مقالات نقد کتاب منتشرشده در مجله کتاب ماه: کلیات بر اساس مدلBREM  است. روش: روش این پژوهش کتاب سنجی و نوع مطالعه کاربردی و ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی استاندارد است. جامعه آماری شامل همه مقالات نقد کتاب فارسی منتشرشده در مجله کتاب ماه: کلیات در سال1390 است که شامل 76 مقاله بود و روش نمونه گیری سرشماری است. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی تأیید شد. از روش های آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی(آزمون t مستقل و واریانس یکطرفه) استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین نمره شاخص های محتوا، نگارشی، ظاهری و سایر شاخص ها در مقالات نقد کتاب منتشرشده در مجله کتاب ماه: کلیات در سال 1390 بر اساس مدل BREM، به ترتیب 2/2، 32/2، 13/1 و 97/2 از 4 است. بین جنسیت، مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی ناقدان و میانگین نمره شاخص های نقد کتاب در مجله کتاب ماه: کلیات تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0P-value>). بین میانگین نمره شاخص محتوایی و همچنین ظاهری و موضوع کتاب، تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P-Value<). یافته ها نشان داد که بین میانگین نمره شاخص نگارشی و همچنین سایر شاخص ها و موضوع کتاب تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0P-value>). نتیجه گیری: نتایج نشان داد توجه ناقدان به ویژگی های محتوایی و نگارشی متوسط به بالا بوده است، در صورتی که توجه به ویژگی های ظاهری اثر اغلب مورد غفلت واقع شده است. با توجه به بالاتر بودن میانگین نمره سایر شاخص ها، به نظر می رسد منتقدان معمولاً ساختار کلی مقاله نقد کتاب را کم و بیش به خوبی می شناسند و رعایت می کنند. البته باید در نظر داشت که آموزش منتقدان و ارائه ساختار صحیح و کامل نقد کتاب، برای نوشتن نقدهای صحیح و آشنا کردن منتقدان با همه اصول نقدنویسی علمی از ضروریات است.