فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۲۱ تا ۲٬۷۴۰ مورد از کل ۳٬۱۸۸ مورد.
سخن ماه/ جواز آدمکشی
شخصیت قرآنی امام رضا (ع)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر روایات و عترت
بررسی تطبیقی اصل آزادی و اصل امر به معروف و نهی از منکر(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
لیبرال ها در یک نگاه، به دو دسته طرفداران آزادی مثبت و طرفداران آزادی منفی تقسیم می شوند. اصل آزادی اخلاقی در اندیشه لیبرالیسم با برخی از اصول اخلاقی اسلام نظیر امر به معروف و نهی از منکر ناسازگار است. از این جهت مقایسه این دو اصل بحث برانگیز است. هدف این پژوهش، که به روش تحلیلی و رویکرد تطبیقی انجام شده، بررسی تطبیقی اصل آزادی با اصل امر به معروف و نهی از منکر می باشد. تطبیق دو اصل مذکور حاکی از آن است که پذیرش اصل امر به معروف و نهی از منکر نه تنها به دلیل ابتنا بر مبانی متقن عقلی از جمله واقع گرایی اخلاقی بر اصل آزادی ترجیح دارد، بلکه به جهت مبرا بودن از اشکالات وارد بر اصل آزادی، از آن برتر است.
بررسی دیدگاه انتقادی شهید مطهری از مبانی کانت پیرامون رابطه ایمان و عمل اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
درباره عمل اخلاقی و اینکه منشأ و خاستگاه آن چیست، نظرات متفاوتی وجود دارد. کانت در آثار خویش، ایمان را امری معرفی می کند که یکسره مربوط به اخلاق است. او با پس زدن ایمان دینی، قانون اخلاقی خویش را بر مبنای عقل عملی بنا می نهد. شهید مطهری معتقد است که التزام به فعل اخلاقی، بر مبنای عقل نظری به صورت تکیه بر معرفت و ایمان به خداوند متعال است که به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه در انسان وجود دارد. او رابطه ایمان و فعل اخلاقی را رابطه ای دوسویه می داند که به تقویت یکدیگر می پردازند. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و بررسی کتابخانه ای آثار شهید مطهری و کانت است. از جمله نقدهای مطرح شده توسط شهید مطهری، اشکال در انگیزش برای عمل و مغالطه بین نفع فردی و نفع به غیر است.
بازگشت به توحش
مقایسه و نسبت سنجی فقه و اخلاق از منظر گزاره و هدف(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از محورهای مهم فلسفه های ناظر به علوم اسلامی، به ویژه علم اخلاق و فقه، شناخت مؤلفه های معرفتی هر دو علم و نیز تعامل و تأثیر متقابل چنین رشته های علمی است. این دو علم، هرچند هر یک عهده دار ساحت خاصی هستند، شباهت ها و تفاوت هایی دارند که شایسته بررسی و تحلیل است. براین اساس، این پژوهش به بررسی و مقایسه مؤلفه های مهمی مانند شناخت گزاره (موضوع، محمول و مسئله) پرداخته است؛ امری که پرداختن به آن، قبل از ورود در هر علم و مباحث و دستیابی به مسائل آن، ضروری است. نگارنده با روش مقایسه ای و با بهره گیری از منابع مکتوب، به تحلیل و نسبت سنجی این مؤلفه ها پرداخته و شباهت ها و تفاوت ها و نیز نقاط قوت و ضعف هر یک از این دو دانش فقه و اخلاق را آشکار کرده است.
نقد و اصول حاکم بر آن، در سیرة علمی علامه طباطبائی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
نقد، داوری و تشخیص قوت و ضعف اثر، نشان دادن کاستی ها و نمودن راه های تازه و حفاظت از سلامت و حریم دانش است. در هر عصری افرادی هستند که به عرضة آثار نازل، سست و بی پایه اقدام می کنند. ازاین رو، لازم است ناقدان با التزام به اخلاقیات و اصولی خاص، اقدام به نقد آثار نموده و مدافع و حافظ سلامت علمی جامعه باشند. علامه طباطبائی نیز محقق و عالمی فرهیخته و ناقدی متخصص بودند که سره را از ناسره تشخیص می دادند. این مقاله تلاش دارد ضمن تحلیل معنای نقد و بیان مهم ترین اصول اخلاق نقد، مصادیقی از رعایت اخلاق نقد در سیرة علمی علامه طباطبائی بررسی کند. بررسی سیره علمی ایشان از خلال منابع مکتوب و به روش کتابخانه ای، حاکی از این است که علامه طباطبائی مهم ترین اصول حاکم بر نقد مانند داشتن انگیزة الهی و معنوی، آزاداندیشی و پرهیز از تعصب، نقدپذیری و انصاف علمی، پشتکار و خستگی ناپذیری، داشتن تخصص نقد، برهانی و مستدل نویسی، جسارت علمی، حفظ حرمت ها و عدم هتاکی در نقد را رعایت کرده است.
اخلاق
حوزه‌های تخصصی:
اخلاق معیاری؛ راهی ناپیموده در حوزه پژوهش های اخلاق اسلامی
حوزه‌های تخصصی:
راهی ناپیموده در حوزهٔ پژوهش های اخلاق اسلامی وجود دارد که آثار عمیقی در رفتار فرد می تواند داشته باشد. این راه را می توان «اخلاق معیاری» نامید که در میراث اخلاقی ما جز اشاراتی بر آن نمی توان یافت. اخلاق معیاری می کوشد «کارنامهٔ اخلاقی فعلی فرد» را در اختیار او قرار دهد و معیارهایی برای وی فراهم آورد که به کمک آن نه تنها بتواند نفس خود را محک بزند که مثلاً خلق نیکوی صداقت را به واقع داراست، یا از خُلقی سوء مانند حسد مبراست، بلکه از وضعیت کلی اخلاقی خویش نیز آگاه شود. برخی آیات قرآن و روایات از همین منظر آدمی را به امور اخلاقی توجه داده اند؛ اما با این حال اخلاق معیاری به منزلهٔ شاخه ای مستقل در اخلاق، کانون توجه قرار نگرفته است. این پژوهش بر آن است تا جایگاه، ویژگی ها و چالش های پژوهش در باب اخلاق معیاری را تبیین کند.
بازشناسی نفس لوّامه و عوامل بیداری آن از نگاه قرآن و حدیث(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
نفس، یكی از ابعاد وجودی انسان است كه دارای مراتب مختلفی و به حالات و شئون مختلفی متصف می شود. یكی از این حالات، حالت لوّامگی آن است كه پس از اتصاف به آن، «نفس لوّامه» خوانده می شود. اینكه نفس لوّامه چیست و چه عواملی در فعلیت و بیداری آن نقش دارند، مسئله ای است كه این پژوهش به دنبال پاسخ به آنها است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و در جمع آوری داده های، از منابع كتابخانه ای استفاده شده است. با مطالعه و بررسی منابع مربوطه، به دست آمد كه نفس لوّامه یكی از حالات، مراتب و شئون نفس است كه؛ هنگام ارتكاب معاصی توسط آدمی، بدان متصف می شود؛ بدین معنا كه تمامی انسان ها از برّ و فاجر، بعضی هم در دنیا و هم در قیامت و بعضی صرفاً در قیامت، بر اثر حضور و بروز عواملی بیداری آفرین، این حالت لوّامگی را در خود احساس كرده و در نتیجۀ ، به دلیل انجام فجور و یا قلت انجام كار نیك، ندامت حاصل شده و به ملامت خود می پردازند.
اخلاق
حوزه‌های تخصصی:
شیعیان واقعى؛ برخوردار از ملکات و فضایل ناب انسانى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این مقال، به شرح و تفسیر صفات مؤمنان و شیعیان در باب فضایل و ملکات اخلاقى مى پردازد. فضایل بیشتر درباره ملکات راسخ و صفات ثابت کاربرد دارد و فواضل به رفتارهاى اخلاقى مانند احسان به دیگران که هنوز به صورت ملکه راسخ درنیامده، اطلاق مى شود. فضایل از امور تشکیکى و داراى مراتب و درجات کمّى و کیفى هستند. براى تشخیص برترى و مرتبه کیفى و سنجش رفتار از نظر کیفیت، دو معیار و ملاک وجود دارد: یکى معرفت فردى است که آن عمل را انجام مى دهد. دوم اخلاص او، هرچه معرفت و اخلاص فرد بیشتر باشد، ارزش و کیفیت عمل فرد به مراتب فزونى مى یابد. از سوى دیگر، همین معرفت و اخلاص هم متلازم هم هستند. هرکس معرفتش بیشتر باشد، اخلاصش در عمل نیز بیشتر است.
بررسی میزان بهره گیری از جهت گیری های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه درساحت تربیت اعتقادی عبادی و اخلاقی سند تحول بنیادین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳)
135 - 152
حوزه‌های تخصصی:
نهج البلاغه به عنوان بهترین و گویاترین زبان قرآن و تبیین کننده مباحث تربیتی و اخلاقی اسلامی می باشد. آشنایی و بررسی جهت گیری های کلان تربیتی و اخلاقی امام علی(ع) در نهج البلاغه، و تطبیق آن با ساحت تربیت اعتقادی و عبادی و اخلاقی سند تحول بنیادین به عنوان یک سند مادر در حوزه تعلیم و تربیت و فراگیرکردن این جهت گیری ها در جامعه می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات و آسیب های تربیتی و اخلاقی در جامعه باشد. در این تحقیق که به بررسی تطبیقی جهت گیری های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه و ساحت تربیت اخلاقی اعتقادی و عبادی سند تحول بنیادین پرداخته شده است با استفاده از روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا متن کامل کتاب ارزشمند نهج البلاغه و همچنین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. بررسی تطبیقی اصول و رویکردهای حاکم بر این ساحت تربیتی در سند تحول بنیادین با جهت گیری های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه حاکی از ارتباط معنادار و استفاده موثر از متون و آموزه های نهج البلاغه در تدوین این ساحت تربیتی می باشد و نشانگر استفاده کامل مولفین سند از جهت گیری های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه و نیز آموزه های ارزشمند این کتاب شریف می باشد.
درباره بنیان معرفت شناختی اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مسئله حقیقت هم در قلمرو عقل نظری و هم در حوزه عقل عملی قابل طرح است. و تلاش هایی که برای نادیده گرفتن آن شده نه قانع کننده بوده است و نه مفید. دستیابی انسان به شناخت حقیقت فرایند پیچیده ای دارد که همان طور که کانت تصریح کرده است در آن علاوه بر داده های حسی، به مفاهیم مثل علیت هم نیاز است. و مفاهیم برآمده از کوشش فردی انسان ها نیست بلکه دستاوردی فرهنگی و حاصل کار جمعی انسان هاست. پس تلاش های ما برای رسیدن به معرفت به دیگر انسان ها و به تعبیر دیگر به یک نوع ذهنیت مشترک و بینابینی وابسته است. این یعنی نقش مهم «گفتار» در کسب معرفت ما از جهان؛ به تعبیر دیگر معرفت از طربق یک فرایند گفت وگویی به دست می آید. طبعا این فرایند شرایط و استلزامات و قوانینی دارد که در منطق گفت و گو مطرح می شود. مجموعه این قوانین شکل دهنده یک اخلاق معرفتی است که یک نظام صوری مرجع برای حل تعارض ها و نزاع هاست. این نظام نه تنها در حوزه کسب معرفت قابل اعمال است بلکه می توان آن را به حوزه عمل فردی و جمعی انسانی تعمیم داد و برای حل معضلات بشری از آن استفاده کرد. این گونه است که بشر برای پرهیز از خشونت و جنگ به گفت وگو به عنوان فرایندی امیدبخش برای حل و فصل معضلات بشری رهنمون می شود.