درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیای انسانی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
جغرافیای روستایی جغرافیای شهری
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۰٬۶۲۶ مورد.
۴۱.

سنجش پایداری و واکاوی عوامل مؤثر بر آن در باغات انگور مناطق روستایی سیستان

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 409 - 429

کلیدواژه‌ها: پایداری روش تحلیل عاملی رگرسیون گام به گام انگور یاقوتی سیستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۱
انگور به عنوان مهم ترین و اقتصادی ترین محصول باغی در منطقه سیستان، نقشی کلیدی در ساختار اقتصادی این منطقه ایفا می کند. با توجه به غالب بودن کشت انگور و تأثیرات قابل توجه آن بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی منطقه—که از ارکان اصلی پایداری محسوب می شوند—سنجش سطح پایداری و شناسایی عوامل تهدیدکننده ی آن، گامی مؤثر در جهت تقویت الگوی تولید این محصول به شمار می رود. رویکرد اصلی این تحقیق، پیمایشی بوده و به منظور ارزیابی پایداری باغات انگور منطقه و شناسایی عوامل مؤثر بر آن، از داده های سال زراعی ۱۳۹۸–۱۳۹۹ استفاده شده است. این داده ها از طریق ۸۶ پرسشنامه، به صورت تصادفی از میان باغداران منطقه جمع آوری گردید. در مرحله نخست، پس از شناسایی و تدوین شاخص های سنجش پایداری، شاخص ها با استفاده از روش رفع اختلاف مقیاس گذاری شده و سپس از طریق تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) وزن دهی شدند. یافته ها نشان می دهد که بیش از نیمی از باغات انگور منطقه در سطح نسبتاً ناپایدار قرار دارند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام حاکی از آن است که تولید، مساحت باغ، تعداد درخت، نیروی کار، مصرف کود حیوانی، تجربه کشاورزی و سطح تحصیلات، از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر شاخص پایداری محسوب می شوند. در مقابل، نهاده هایی مانند کود شیمیایی و سم تأثیر اندکی داشته و دریافت وام نیز اثری منفی بر پایداری داشته است
۴۲.

مطالعه مردم شناختی روستای دکاموند در شهرستان سلسله با استفاده از رویکرد مونوگرافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 59 - 80

کلیدواژه‌ها: مونوگرافی الشتر روستای دکاموند کهمان گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۳
دکاموند یکی از روستاهای کوهستانی در شهرستان سلسله و شهر الشتر است که دارای جاذبه های طبیعی منحصربه فرد و مکان های زیارتی می باشد. هدف از این پژوهش مطالعه مردم شناختی روستای دکاموند با رویکرد مونوگرافی در سال 1402 است. پژوهش حاضر به صورت کیفی، از نوع توصیفی با رویکرد مونوگرافی است. محقق با تکیه بر مشاهدات و پژوهش های میدانی که از طریق مصاحبه، مشاهده و عکس برداری انجام شده به گردآوری داده ها پرداخته است. جامعه موردمطالعه شامل کلیه افراد ساکن در روستای دکاموند می باشند. در توصیف ویژگی ها با رویکرد تک نگاری و به منظور شناخت کامل روستا سعی بر آن شده است تا تمامی سطوح تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی در نظر گرفته شود. در نهایت پیشنهادهایی از جمله ساماندهی گردشگران، آموزش برداشت اصولی و متعارف گیاهان دارویی از جمله موسیر، تأسیس صنایع و شرکت های گیاهی دارویی در منطقه موردمطالعه جهت ایجاد شغل، اجرای تمهیدات لازم جهت تأمین سوخت دامداران و جلوگیری از بوته کنی، طراحی برنامه زمان بندی شده برای ورود به چراگاه ها و استفاده ایلات و عشایر، تغییر شیوه دامداری دام سبک به پرورش گاو شیری اصیل و ... ارائه شد
۴۳.

تبیین گرانیگاه جریان های روستایی-شهری در راستای تعادل ناحیه ای، مطالعه موردی: شهرستان بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ۱۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 133 - 157

کلیدواژه‌ها: گرانیگاه بردار نیرو جریان های روستایی - شهری تعادل ناحیه ای شهرستان بوشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۶
عدم تعادل در تخصیص منابع و شاخص های توسعه، سبب گردیده که تعادل ناحیه ای و منطقه ای در سطح کشور با چالش های بسیاری روبرو شود. این چالش ها در سطح استان های جنوبی، از جمله استان بوشهر پررنگ تر می شود. لذا هدف این پژوهش ارائه الگویی جدید به نام گرانیگاه است تا بتوان به کمک آن، جریان های روستایی-شهری را در راستای تعادل ناحیه ای، تبیین و با دقت زیاد بردارهای نیرو را در ابعاد مختلف مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. به منظور کاهش محاسبات پیچیده ریاضی، شاخص ها و مؤلفه های تحقیق در ابعاد سه گانه اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیرساختی به ترتیب بر محورهای مختصات (X, Y, Z) منطبق گردید. پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع کاربردی و با توجه به ماهیت تحقیق، توصیفی-تحلیلی و از نوع اکتشافی است. در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری تحقیق و پیشینه پژوهش از روش کتابخانه ای و جهت جمع آوری اطلاعات برای پاسخ به سؤالات پژوهش و آزمون تحقیق از روش میدانی استفاده شده است. یافته های تحقیق مشخص نمود که گرانیگاه جریان های روستایی-شهری با دقت زیاد قابل تبیین است به گونه ای که مقدار بردار نیروی گرانیگاه جریان های اقتصادی در مناطق موردمطالعه (244/0)، گرانیگاه جریان های اجتماعی-فرهنگی (223/0) و گرانیگاه جریان های زیرساختی (244/0) حاصل گردید. نتایج پژوهش ثابت نمود که مقدار بردار نیروی جریان های روستایی-شهری در گروه اول از مناطق روستایی کمتر و در گروه دوم بیشتر از میزان گرانیگاه است.
۴۴.

واکاوی ویژگی های کالبدی مؤثر بر سلامت روانی ساکنین در مسکن قشر کم درآمد مطالعه موردی شهرک اندیشه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: تبریز سلامت روانی شهرک اندیشه قشر کم درآمد مسکن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۵
اقشار کم درآمد جامعه به طورمعمول در زمینه برخورداری از امکانات مطلوب مسکونی مورد غفلت قرارگرفته اند. این در حالی است که تأثیر عوامل محیطی نظیر مسکن، ازجمله مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر سلامت روانی ساکنان می باشد. هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به مؤلفه های ارتقای سلامت روانی در مسکن قشر کم درآمد می باشد. حال این پرسش مطرح می گردد که نقش مسکن در سلامت ساکنان چیست و چگونه می توان از این رویکرد در مطالعه مسکن قشر کم درآمد استفاده نمود. برای پاسخگویی به این پرسش در پژوهش ترکیبی حاضر که از نوع توصیفی-تحلیلی است، به منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای–اسنادی و همچنین روش میدانی به صورت پرسش نامه و انجام مصاحبه از ساکنان شهرک اندیشه شهر تبریز از طریق روش پس کاوی بر اساس مدل استخراجی در محدوده هدف مطالعه استفاده شده است. بدین ترتیب که نخست ابعاد، مؤلفه و سنجه های کالبدی مسکن در کنار ابعاد سلامت روانی استخراج شده، سپس در محدوده موردمطالعه، مورد آزمون قرارگرفته شده است تا نهایتاً پیشنهاد اصلی ارائه گردد. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که ارتقا سلامت روانی ساکنین در مسکن قشر کم درآمد منوط به مجموع ابعاد کالبدی، محیطی، اقتصادی، اجتماعی، عملکردی و ساختاری می باشد. این ابعاد به عنوان عوامل کلیدی، دارای نقش اساسی در برنامه ریزی و طراحی مسکن قشر کم درآمد ایفا می کنند، لذا از طریق دخالت دادن ابعاد استخراجی در برنامه ریزی ها و طراحی مسکن قشر کم درآمد، شاهد روندی مثبت و مؤثر در سلامت روانی ساکنین بخصوص در مسکن اقشار آسیب پذیر خواهیم بود.
۴۵.

ارزیابی تأثیر طراحی فضاهای عمومی در تقویت تاب آوری روانی شهروندان پس از بحران های شهری (نمونه موردی: شهر اسکو)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اکولوژی انسانی سال ۴ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱۰ 797 - 814

کلیدواژه‌ها: طراحی فضاهای عمومی تاب آوری روانی بحران های شهری شهر اسکو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶
در دوران معاصر، بحران های شهری یکی از بزرگترین چالش ها برای جوامع شهری محسوب می شوند که تأثیرات منفی بر سلامت روانی شهروندان دارند. از این رو، طراحی فضاهای عمومی به عنوان ابزاری مهم برای تقویت تاب آوری روانی و مقابله با بحران ها مطرح است. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مولفه های مؤثر در طراحی فضاهای عمومی و بررسی تأثیر آن ها بر تاب آوری روانی شهروندان در شرایط بحران است. این تحقیق به طور ترکیبی از روش های کیفی و کمی استفاده کرده است. ابتدا در بخش کیفی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۲۰ نفر از خبرگان انجام شد. این مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA برای کدگذاری و تحلیل داده ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های کیفی نشان داد که مولفه های طراحی بیوفیلیک، روانشناسی محیطی، امنیت و قابلیت استفاده فضاهای عمومی بیشترین تأثیر را بر تاب آوری روانی دارند. در ادامه، برای تحلیل کمی از روش رگرسیون چندگانه استفاده شد و داده ها از ۳۸۳ نفر از شهروندان اسکو جمع آوری شد. نتایج کمی نشان داد که طراحی بیوفیلیک با ضریب رگرسیونی ۰.۳۱ و ضریب تعیین ۰.۴۲ بیشترین تأثیر را بر تاب آوری روانی دارد. همچنین، تاب آوری روانی با ضریب رگرسیونی ۰.۲۸ و ضریب تعیین ۰.۳۵ در رتبه دوم قرار دارد. سایر مولفه ها تأثیرات معناداری بر تاب آوری روانی دارند، اما از نظر ضریب رگرسیونی کمتر از مولفه های فوق الذکر هستند. در نهایت، نتایج تحقیق نشان می دهند که طراحی فضاهای عمومی با توجه به مولفه های بیوفیلیک و روانشناسی محیطی می تواند تاب آوری روانی شهروندان را به طور چشمگیری افزایش دهد. این نتایج می تواند راهگشای توسعه شهری در شهرهای کوچک نظیر اسکو باشد.
۴۶.

ارائه الگو مفهومی رتبه بندی مبلمان شهری در پیاده راه های شهر تبریز از نظر فرهنگی-اجتماعی (مطالعه موردی پیاده راه های ارک، مقصودیه، تربیت و ولیعصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اکولوژی انسانی سال ۴ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱۰ 836 - 853

کلیدواژه‌ها: پیاده راه مبلمان شهری کیفیت فضای شهری شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶
این پژوهش با هدف ارائه الگو مفهومی برای رتبه بندی مبلمان شهری در پیاده راه های ارک، مقصودیه، تربیت و ولیعصر در شهر تبریز انجام شده است. مبلمان شهری به عنوان یکی از اجزای اصلی فضاهای شهری، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت زندگی، تعاملات اجتماعی و جذب گردشگران ایفا می کند. روش تحقیق این مطالعه، ترکیبی از رویکردهای کمی و کیفی بوده است. در بخش کمی، داده ها از طریق پرسشنامه ای میان ۲۰ متخصص شهری جمع آوری و با استفاده از تکنیک های آنتروپی شانون و TOPSIS تحلیل شد. در بخش کیفی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با متخصصان انجام و داده ها با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. یافته ها نشان داد که پیاده راه ولیعصر با شاخص شباهت ۰.۸۲۲ به دلیل هماهنگی با محیط، کیفیت طراحی و رفاه کاربران، در رتبه اول قرار گرفت. پیاده راه تربیت با شاخص شباهت ۰.۷۵۱ به دلیل طراحی مناسب و دسترسی به خدمات، رتبه دوم را کسب کرد. پیاده راه های ارک و مقصودیه به ترتیب با شاخص های ۰.۶۲۷ و ۰.۵۴۸ در رتبه های سوم و چهارم جای گرفتند و کاستی هایی در مبلمان شهری و عدم هماهنگی با محیط داشتند. الگوی مفهومی ارائه شده شامل طراحی و هویت بخشی، استفاده از فناوری های هوشمند، ایجاد فضاهای اجتماعی و تضمین ایمنی کاربران است. این پژوهش نشان می دهد که کیفیت مبلمان شهری تأثیر مستقیمی بر عملکرد پیاده راه ها دارد و مدل پیشنهادی می تواند به عنوان الگویی جامع برای ارتقای کیفیت و جذابیت پیاده راه های شهری در تبریز و سایر شهرها مورد استفاده قرار گیرد.
۴۷.

ارزیابی و امکان سنجی نقش شهر هوشمند در پایداری زیست پذیری شهری (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 208 - 227

کلیدواژه‌ها: ارزیابی امکان سنجی شهر هوشمند زیست پذیری شهری کلانشهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۶
گسترش شهرنشینی و دستاوردهای شهری، آلودگی های زیست محیطی که از مهم ترین تولیدات یک شهر است توان پایداری آن را به شدت کاهش داده، به گونه ای که کیفیت محیط زیست به پایین ترین درجه خود رسیده و همه شاخص های پایداری دگرگون گردیده است. به کاهش مصرف انرژی و افزایش خودکفایی می انجامد. استفاده از فناوری هوشمند در کالبد ساختمان باعث بهبود کیفیت زندگی شده و همین امر علاوه بر کاهش اتلاف انرژی در افزایش سطح کیفی محیط زیست طبیعی نقش بسزایی را ایفا می کند.هدف اتحقیق ارزیابی و امکان سنجی نقش شهر هوشمند در پایداری زیست پذیری شهری مطالعه موردی کلانشهر اهواز می باشد، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعات و بررسی های میدانی و پیمایشی است.جامعه آماری در دوگروه کارشناسان و شهروندان تقسیم بندی شده است، نمونه آماری کارشناسان هدفمند 15 نفر و شهروندان با استفاده از روش نمونه گیری کوکران 377 نفر مشخص شده است.ابزار گردآوری دیتاها پرسشنامه محقق ساخته و با استفاده از تحلیل آماری SPSS و مدل تاپسیس فازی تجزیه و تحلیل دیتا صورت گرفته است شاخص های مورد بررسی در دوبخش عوامل تاثیر گذار بر شهر هوشمند با 6 مولفه ( زیرساخت های هوشمند، حمل و نقل هوشمند، مدیریت انرژی هوشمند مدیریت پسماند هوشمند، کیفیت هوا و آب هوشمند، خدمات شهری هوشمند، اقتصاد هوشمند) و عوامل تاثیر گذار در محیط زیست شهری با 6 مولفه (مدیریت پسماند، آب و فاضلاب، فضای سبز شهری، حمل و نقل عمومی، آموزش و آگاهی محیط زیستی، پایداری و نوآوری شهری) مورد بررسی قرار گرفتند.طبق نتایج به دست آمده رابطه مثبت و معناداری میان شاخص های شهر هوشمند و پایداری زیست محیطی شهری در اهواز مشاهده شده است. بر اساس رتبه بندی تاپسیس، مؤلفه های "اقتصاد هوشمند" و "حمل ونقل هوشمند" به عنوان مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر پایداری زیست محیطی شناخته شدند.
۴۸.

پیش بینی جریان بار معلق رسوب با استفاده از برنامه ریزی بیان ژن (مطالعه موردی: حوضه آبریز ناورود گیلان)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 316 - 337

کلیدواژه‌ها: رسوب بار معلق رودخانه ناورود بیان ژن RMSE GEP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۵
در پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی و دقت روش برنامه ریزی بیان ژن در پیش بینی رسوب بار معلق رودخانه ناورود در استان گیلان با استفاده از نرم افزار (GEP)، از داده های متوسط بارندگی، میانگین دبی رواناب، متوسط دمای حداکثر، متوسط دمای حداقل و میانگین دمای سالانه حوضه، به عنوان متغیرهای ورودی و همچنین داده های رسوب بار معلق مشاهده ای در ایستگاه هیدرومتری خرجگیل اسالم، به عنوان متغیر خروجی در دوره آماری مشترک 20 ساله (از سال آبی 75-74 لغایت 94-93) استفاده گردید. برای این کار، مقادیر رسوبات بار معلق حوضه از روش منحنی سنجه، مقادیر متوسط بارندگی از روش منحنی های هم باران با استفاده از مدل Kriging در محیط نرم افزار GIS و مقادیر سه شاخص درجه حرارت سالانه از طریق روابط گرادیان حرارتی منطقه برای سال های آماری مختلف برآورد گردید. جهت دست یابی به ساختار مناسب بین ورودی ها و خروجی مدل، اطلاعات 13 سال اول آماری برای آموزش برنامه و 7 سال باقی مانده برای صحت سنجی آن به کار گرفته شد و به منظور شناسایی ورودی های مؤثر، تعداد 6 الگوی مختلف بر اساس ترکیب داده های ورودی طراحی گردید. در نهایت، برای تعیین مناسب ترین رابطه جهت پیش بینی رسوبات حوضه، از دو شاخص معتبر جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب همبستگی (2R) استفاده گردید. نتایج نشان داد، با ساختار متوسط بارندگی، میانگین دبی رواناب، متوسط حداکثر و میانگین دمای سالانه حوضه، ضریب همبستگی (2R) بین داده های محاسباتی و مشاهد ه ای در دوره صحت سنجی به بیشترین مقدار خود (84%) و مقدار شاخص RMSE به کمترین مقدار خود (1.06) -می رسد. در نتیجه ساختار فوق به عنوان مناسب ترین الگوی ورودی جهت تخمین رسوبات سالانه حوضه پذیرفته شده و بر این اساس و با استفاده از زبان برنامه نویسی MATLAB و به کارگیری چهار عملگر اصلی حسابی، رابطه نهایی برای تخمین رسوب حوضه استخراج گردید.
۴۹.

تحلیل موقعیت استراتژیک ورزش های آبی-تفریحی در استان خوزستان

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 574 - 586

کلیدواژه‌ها: موقعیت استراتژیک ورزش های آبی تفریحی استان خوزستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تحلیل موقعیت استراتژیک ورزش های آبی-تفریحی در استان خوزستان بود. روش شناسی: پژوهش حاضر با توجه به هدف در زمره پژوهش های کاربردی و با توجه به نحوه گرداوری داده ها از نوع توصیفی پیمایشی بود که به روش آمیخته کیفی و کمی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مدیریتی ورزش های آبی تفریحی استان خوزستان، اساتید مدیریت ورزشی، کارشناسان و کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خوزستان در بخش کیفی و کمی بودند. در بخش کیفی با انجام مصاحبه کدهای اولیه به دست آمد. از کدهای نهایی حاصل از بخش کیفی پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته طراحی شد که توسط ۱۲ تن از اساتید مدیریت ورزشی روایی صوری و محتوایی آن مورد تایید قرار گرفت. در نهایت مدل تحلیل سوات طراحی شد و موقعیت استراتژی ورزش های آبی تفریحی استان خوزستان مشخص گردید. یافته ها: تعداد ۴۰ کد باز استخراج گردید. پس از تحلیل کدها و پالایش و حذف مفاهیمی که همپوشانی داشتند، تعداد ۲۲ کد نهایی به دست آمد که ۱۰ گویه مربوط به محیط داخلی و ۱۲ گویه مربوط به محیط خارجی بودند. در نهایت مشخص شد که نقاط ضعف بر نقاط قوت و همچنین فرصت های محیطی بر تهدید های محیطی غلبه کرده اند و موقعیت استراتژیک ورزش های آبی تفریحی در استان خوزستان در موقعیت WO قرار داشت. نتیجه گیری: توسعه ورزش های آبی-تفریحی در استان خوزستان نیازمند یک رویکرد جامع و یکپارچه است که هم به تقویت نقاط ضعف داخلی و هم به بهره برداری بهینه از فرصت های خارجی بپردازد.
۵۰.

Analysis of Urban Development and Land Use Change in Urmia City

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 788 - 798

کلیدواژه‌ها: Urban Development land use LCM MLP Urmia

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۲
The two decades the urban growth has been caused in changing land cover in the urban areas, especially in agricultural lands locating in borders of cities. It is necessary for suitable urban planning to achieve suitable urban growth plans, the past evolution of the physical and spatial development of cities in order to predict the appropriate zones for future development in proportion to the ecological conditions of the region. The purpose of this research is to identify, describe and predict land use change for the year 2030 by using Land Cover Change Modeling (LCM). For this purpose, Landsat satellite images Landsat 1995 and 2016 have been used to illustrate user changes and classifying the land cover which uses logistic regression model to study the factors affecting land cover variations and then modeling the transmission potential of the artificial neural network multilayer perceptron model (MLP) with five variables. Finally, the allocation of users to each other with the Markov chain has been assess. The results in study indicate that the most changes are related to the lands built with 5600 hectares (more than the conversion of agricultural land into built). The land cover predict map also showed that the most development will be in the north, northeast, and northwest in 2030.
۵۱.

ارزیابی چالش های سرمایه گذاری در مناطق روستایی با تأکید بر گردشگری: مطالعه روستاهای هدف گردشگری در بخش الموت شهرستان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 207 - 230

کلیدواژه‌ها: اقتصاد روستایی سرمایه گذاری توسعه گردشگری استان قزوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۴
تأمین سرمایه و سرمایه گذاری در فعالیت های اقتصادی به ویژه گردشگری یکی از مهمترین چالش های توسعه پایدار مناطق روستایی در کشورهای در حال توسعه است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی چالش های سرمایه گذاری در گردشگری در مناطق روستایی انجام شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی– تحلیلی مبتنی بر گردآوری داده ها از طریق مشاهده مستقیم و تکمیل پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاهای هدف گردشگری بخش الموت (شهرستان قزوین) است که روش تمام شماری استفاده شده است. در سطح خانوار با توجه به داده های سرشماری نفوس و مسکن (1395)، از بین تعداد 918 خانوار ساکن، تعداد 271 مورد با بهره گیری از فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه بر اساس محلات روستا با همکاری دهیاری به صورت تصادفی ساده توزیع شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج نشان داد که از بین چالش های سرمایه گذاری در گردشگری در مناطق روستایی در چهار بعد چالش های سیاسی- نهادی، اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی، به ترتیب چالش های اقتصادی (4.72) و اجتماعی (4.67) بیشترین اهمیت را داشته اند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان داد که نتیجه حاصل از تقلیل 55 متغیر، معرف 9 عامل بوده که 68.3 درصد از واریانس را تبیین می کند. به طوری که، عامل "ضعف سیاسی و ناتوانی مسئولین محلی" با (17.2) درصد و "ضعف اطلاع رسانی و خدمات زیرساختی" با (12.15) درصد از واریانس به عنوان مهمترین عوامل تأثیرگذار در پایین بودن میزان سرمایه گذاری در گردشگری منطقه روستایی بخش الموت بوده است.
۵۲.

تحلیل نقش کنشگران کلیدی در تحقق الگوی مسکن سالم: مطالعه موردی منطقه سه سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۷ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳۱) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: مسکن سالم کنشگران مسکن سیاست گذاری مسکن نظریه شبکه کنشگران شهر سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۴
در مواجهه با بحران های بهداشتی اخیر، به ویژه پاندمی کووید-19، اهمیت طراحی مسکن سالم و مقاوم که قادر به مقابله با شرایط اضطراری بهداشتی باشد، بیش ازپیش نمایان شده است. این پژوهش با هدف تحلیل نقش و تأثیرگذاری کنشگران کلیدی در فرآیند تحقق الگوی مسکن سالم در منطقه سه شهر سنندج انجام شده است. روش شناسی تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و با استفاده از رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) طراحی شده است. داده ها ابتدا از طریق تحلیل منابع اسنادی و سپس با به کارگیری تکنیک دلفی و گردآوری نظرات 13 کارشناس محلی به دست آمدند. پس از شناسایی 18 کنشگر کلیدی و تقسیم آن ها به پنج گروه اصلی، ماتریس تحلیل اثرات متقابل برای ارزیابی ارتباطات و تأثیرات بین کنشگران تدوین شد. این ماتریس سپس با استفاده از نرم افزار Ucinet تحلیل شد تا ساختار و دینامیک شبکه کنشگران به دقت بررسی شود. نتایج تحقیق نشان داد که سه گروه کنشگر اصلی شامل «سازندگان»، «شورای اسلامی شهر سنندج» و «مصرف کنندگان» با توجه به نقش محوری و تأثیرگذاری بالای خود، نقش های اساسی در تحقق الگوی مسکن سالم ایفا می کنند. در مقابل، برخی نهادها نظیر «شهرداری» و «وزارت راه و شهرسازی» به عنوان کنشگران فرعی شناسایی شدند که با وجود داشتن نقش های مکمل و نظارتی، از قدرت تصمیم گیری محدودتری برخوردارند. این یافته ها نشان می دهند که تقویت تعاملات میان کنشگران کلیدی و فرعی و همچنین بهره گیری از تجارب موفق بین المللی، می تواند به بهبود فرآیندهای برنامه ریزی و طراحی مسکن منجر شده و به ارتقای ساختار و کارایی شبکه کنشگران در مواجهه با چالش های بهداشتی آینده کمک کند.
۵۳.

جغرافیای تاریخی اردبیل (از ورود اسلام تا تأسیس حکومت صفویه)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 560 - 573

کلیدواژه‌ها: اردبیل آذربایجان جغرافیای تاریخی روابط انسانی موقعیت جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
شهر اردبیل جایگاه ویژه ای در تحولات ایالت آذربایجان و کشور ایران داشته است. اردبیل در سده های اولیه هجری مرکز ایالت آذربایجان بود، به همین خاطر موردتوجه جغرافی دانان جهان اسلام قرارگرفته و آن ها به جنبه های مختلف جغرافیای تاریخی این شهر اشاره کرده اند. مقاله حاضر بر آن است تا جغرافیای تاریخی اردبیل را با استفاده از متون جغرافیایی بر پایه روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای بررسی و تبیین کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهر اردبیل یکی از قدیمی ترین شهرهای آذربایجان است و نه تنها در دورهای پیش از اسلام، بلکه در دوره های بعد از اسلام نیز به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شهرهای منطقه آذربایجان به حساب می آمده و نقش مرکزیت را در این منطقه ایفا می کرده است. همچنین با بررسی شرایط طبیعی حاکم بر اردبیل ازجمله آب وهوا، مشخص گردید که نوع آب وهوای غالب در اردبیل که آب وهوایی سرد و خشک بوده و این منطقه را به یکی از سردترین نقاط ایران تبدیل کرده بود در کنار موقعیت جغرافیایی بر جنبه های مختلف زندگی در این شهر تأثیر گذاشته و نقش مهمی در حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر داشت.
۵۴.

واکاوی و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی در جهت توسعه استان گلستان با استفاده از مدل های (K.F)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 649 - 666

کلیدواژه‌ها: واکاوی نقاط ضعف و قوت ژئوتوریستی توسعه استان گلستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۴
ژئوتوریسم از جمله مفاهیم جدید در ادبیات جغرافیایی و گردشگری است که بر تعیین مکان های ویژه گردشگری از منظر زمین شناسی و ژئومورفولوژی تأکید می کند. ژئوتوریسم به عنوان شاخه ای از توریسم طبیعت گرا (اکوتوریسم) با هدف مشاهده جاذبه های زمین شناسی و ژئومورفولوژی با تأکید بر حفظ محیط زیست و توسعه پایدار می باشد که در کنار دیگر زمینه های مربوط به گردشگری مانند گردشگری روستایی فرهنگی میتواند نقش مؤثری در توسعه اقتصادی داشته باشد. واکاوی و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی در جهت توسعه استان گلستان با استفاده از مدل های (K.F) می باشد. مناطق مورد مطالعه شامل مناطق ژئوتوریستی چشمه آب گرم زیارت، آبشار لوه، غار شیرآباد، چشمه گل رامیان، گلفشان نفتلیجه و تپه ماهورهای هزار دره در استان گلستان است که برای ارزیابی این مناطق از مدل های فیولت و کوبالیکوا استفاده شده است. نتایج حاصله از مدل فیولت نشان می دهد که منطقه ژئوتوریستی آبشار لوه با مقدار امتیاز 97/8 بیش ترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و کم ترین امتیاز مربوط به منطقه ژئوتوریستی تپه ماهور هزار دره با مقدار 42/8 را به خود اختصاص داده است. هم چنین نتایج حاصله از مدل کوبالیکوا بیش ترین امتیاز کسب شده با مقدار 72/10 مربوط به آبشار لوه می باشد و کم ترین امتیاز به منطقه هزار دره اختصاص یافته است. بنابراین نتیجه گیری می شود که آبشار لوه در استان گلستان دارای پتانسیل مناسبی در سطح استان تلقی می شود. در نهایت پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی از مد ل های جدید ژئوتوریستی استفاده گردد.
۵۵.

شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی گردشگری ورزشی در ایران

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 103 - 122

کلیدواژه‌ها: گردشگری بازاریابی گردشگری گردشگری ورزشی تحیل تماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۲
هدف از تحقیق حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی گردشگری ورزشی در ایران بود. روش تحقیق حاضر، کاربردی از نوع تحقیقات کیفی با روش تحلیل تماتیک است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید مدیریت ورزشی، اساتید گردشگری و گردشگری ورزشی، مدیران فدراسیون های ورزشی، مدیران و کارشناسان خبره وزارت ورزش و جوانان و پژوهشگران دکتری مدیریت ورزشی و گردشگری بودند و نمونه آماری از بین اعضای جامعه با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 16 نفر از متخصصان تحقیق که تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت، روایی تحقیق توسط متخصصان مربوطه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی تحقیق با استفاده از روش توافق درون موضوعی 73 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد، تحقیق حاضر دارای 79 تا مضامین اولیه، 15 تا مضامین فرعی و شش تا مضامین سازمان دهنده هستند که این مضامین اصلی؛ شامل ویژگی های فردی بازاریابان گردشگری ورزشی، پویایی اقتصادی، مدیریت مقاصد گردشگری، مدیریت برند، ماهیت نوآورانه ایده ها، توسعه پایدار گردشگری می باشند؛ بنابراین برای ارتقای جایگاه گردشگری ورزشی در ایران، نیاز به بهبود مهارت ها و ویژگی های بازاریابان، مدیریت مؤثر برند و مقاصد و حمایت از ایده های بازاریابی و پایداری مقاصد گردشگری ورزشی است؛ از این رو، می توان با اجرای استراتژی های بازاریابی هدفمند و سیاست های حمایتی، زیرساختی قوی برای توسعه گردشگری ورزشی فراهم کرد و این صنعت را به عنوان یک منبع ارزشمند اقتصادی و فرهنگی در کشور معرفی کرد.
۵۶.

نقش عوامل محیط نیاز بر میزان مشارکت ورزشی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 137 - 157

کلیدواژه‌ها: عوامل محیط نیاز مشارکت مشارکت ورزشی تحلیل تماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۲
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش عوامل محیط نیاز بر میزان مشارکت ورزشی بود. روش پژوهش حاضر، کاربردی از نوع پژوهش های کیفی با روش تحلیل تماتیک است. جامعه آماری پژوهش شامل، اساتید جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، اساتید برنامه ریزی توسعه شهری، اساتید علوم ورزشی، پژوهشگران دکتری علوم ورزشی و برنامه ریزی شهری بودند و نمونه آماری از بین اعضای جامعه با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از متخصصان پژوهش که تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت، مصاحبه ها به صورت نیمه ساختاریافته با نمونه های آماری با هماهنگی و زمان بندی قبلی انجام شد. در پژوهش حاضر با 15 نفر مصاحبه انجام شد که از مصاحبه دهم به بعد، تکرار در اطلاعات دریافتی مشاهده گردید و از مصاحبه سیزدهم به بعد داده ها کاملاً تکراری و به اشباع نظری رسید اما برای اطمینان تا مصاحبه ها تا نفر پانزدهم ادامه یافت. روایی پژوهش توسط متخصصان مربوطه مورد بررسی و تأیید قرار گرفت و پایایی پژوهش با استفاده از روش توافق درون موضوعی 86 درصد به دست آمد. نتایج پژوهش نشان دادند که 73 کد اولیه در قالب 12 مفهوم و 4 مقوله اصلی شامل عوامل زیست محیطی، الزامات زیست محیطی، عوامل مدیریتی و سیاست گذاری و عوامل توسعه پایدار سازمان دهی شدند؛ بر این اساس، بهبود زیرساخت های زیست محیطی، تدوین و اجرای سیاست های پایدار، ارتقای مدیریت ورزشی، و افزایش آگاهی عمومی می تواند نقش مهمی در افزایش مشارکت ورزشی داشته باشد.
۵۷.

بررسی نقش شهرداری در بهبود کیفیت محیط زندگی شهروندان (مطالعه موردی: منطقه 9 شهرداری مشهد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 429 - 450

کلیدواژه‌ها: اقدامات شهرداری کیفیت زندگی تامین خدمات شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
در پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شهرداری در بهبود کیفیت محیط زندگی شهروندان، به عنوان یک تحقیق کاربردی، از روش پیمایشی و رویکرد توصیفی استفاده شده است. پس از تعیین اهداف و تدوین سؤالات تحقیق، پرسشنامه ای مرکب شامل 39 سؤال با استفاده از آیتم های نظری متناسب با فضای کلی موضوع طراحی گردید. برای بررسی روایی، از روش روایی صوری بهره گیری شد و پرسشنامه مورد تایید اساتید قرار گرفت؛ همچنین با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، پایایی ابزار مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی خانوارهای ساکن در منطقه 9 شهرداری مشهد می باشد. بر اساس آخرین آمار سرشماری سال 1395، این منطقه دارای 327,061 نفر ساکن و 103,093 خانوار است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با سطح خطای 5 درصد تعیین شد که در این صورت 383 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند؛ روش نمونه گیری از نوع غیراحتمالی به کار گرفته شد و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26، از طریق آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که کلیه شاخص های مربوط به وضعیت کیفیت زندگی مردم در ارتباط با اقدامات شهرداری منطقه 9 و شاخص های رضایت از خدمات شهری، از نظر آماری معنی دار هستند. در نهایت، یافته های پژوهش حاکی از آن است که اقدامات شهرداری در تأمین خدمات شهری تأثیر مثبت و معناداری بر بهبود کیفیت زندگی ساکنان منطقه 9 دارد.
۵۸.

Ranking of Effective Natural Factors in Location and Spatial Distribution of Castle Settlements by Using MABAC Model (Case Study: West Azerbaijan Province)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 736 - 753

کلیدواژه‌ها: castle settlement natural factors Iran West Azerbaijan MABAC model

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۲
The specific patterns of life formed on Earth are due to interactions that exist between man and the environment. In this regard, the present study is based on field and documentary data and using MABAC model and GIS, seeks to evaluate and rank the effective natural variables in the location and spatial distribution of castle settlements of west Azerbaijan province in Iran. In order to data analysis, after forming a database, the spatial distribution of identified castle settlements evaluated and analyzed in relation to variables of distance from the river, elevation levels, slope, aspect, landform, climatic classes, land use/vegetation and soil type. Findings obtained from the data analysis in the form of MABAC model show that distance from the river, elevation levels and landform (plain and mountainous) have the most effect on location and spatial distribution of castle settlements in studied region and other natural variables such as climatic classes, land use/ vegetation, soil type, slope and aspect have been effective in spatial distribution of these settlements in terms of importance and effective, respectively.
۵۹.

Patterning the Heavy, Erosive, and Widespread Rainfalls of the Northwest of Iran by the Factor Analysis Technique

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 768 - 787

کلیدواژه‌ها: Cluster Analysis Factor Analysis Heavy Rainfall Northwest of Iran Synoptic Analysis

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
This research aim is to identify the dynamic and thermodynamic patterns of heavy and widespread rainfall in northwest of Iran in the period 2000-2019. The percentile method was used to determine heavy rainfall. In dynamic and thermodynamic patterning of heavy rains, factor analysis and hierarchical clustering methods were used. After determining heavy rainfall patterns, two representative days were selected and 500Hpa atmospheric maps were drawn and interpreted. Then, in the GIS software, the heavy rains in the northwest of Iran were zoned. The results showed that in the first pattern, the main factor of air ascent and the occurrence of heavy and widespread rainfall in the northwest of Iran is the Mediterranean cyclone. The presence of a short front in the studied area has increased the intensity of instability, and the establishment of blocking in the mid-level of the atmosphere has caused the strengthening and continuation of precipitation. The results also showed that the main sources of moisture supply for heavy rainfall in the northwest of Iran are the Black Sea and the Mediterranean Sea. The synoptic maps of the representative day of the second pattern showed that the primary cause of the rise of moist air and the occurrence of heavy rain in the northwest of Iran is the merging of the Sudanian cyclone and the Mediterranean cyclone. The existence of a short front and the blocking has caused the creation of a baroclinic atmosphere and, as a result, the rise of air in the studied area.
۶۰.

بررسی آثارICT بر توسعه اقتصادی و کالبدی - زیرساختی جوامع روستایی (مورد پژوهی؛ روستای محمودآباد – شهرستان خدابنده)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۸ 630 - 648

کلیدواژه‌ها: ICT توسعه اثرات اقتصادی و کالبدی - زیر ساختی محمودآباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱ تعداد دانلود : ۴
فن آوری های اطلاعات و ارتباطات(ICT) جنبه جدایی ناپذیر توسعه و تمدن مدرن، به طور مداوم به فناوری های همیشه در حال تغییری که بر اساس آن ساخته شده است، وابسته است. صنعت ICT برای دستیابی به توسعه پایدار ضروری است، به طوری که مشاغل فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر بسیار مثبت بر جنبه های اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و... جامعه دارد. این فناوری فرصت های کم هزینه ای را برای جوامع محلی فراهم می آورد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ICT بر توسعه اقتصادی و کالبدی – زیر ساختی جوامع روستایی در روستای محمودآباد از توابع بخش مرکزی شهرستان خدابنده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی است و گرد آوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی استفاده شده است و ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسش نامه می باشد. برای تعیین اعتبار پرسش نامه 100 پرسش نامه به صورت تصادفی در رابطه با موضوع تحقیق به توجه به شاخص های مربوط بین آنها توزیع گردید، برای تجزیه و تحلیل پرسش نامه از نرم افزار SPSS و Excel 2016 استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که ICT بر توسعه اقتصادی و کالبدی - زیر ساختی این روستا از دیدگاه روستائیان و مدیران محلی تاثیر گذاشته است. و با توجه به سطخ معنا داری آزمون فرضیه کمتر از 05/0 می باشد، می توان گفت که فرض پژوهشگر بر تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطلات بر توسعه اقتصادی و کالبدی – زیر ساختی پذیرفته می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان