فریبا اسفندیاری درآباد

فریبا اسفندیاری درآباد

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۷ مورد.
۱.

تحلیل و شناسایی ظرفیت های ژئوتوریستی و ژئوموفوسایت های شهرستان خوی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 889 - 908

کلیدواژه‌ها: شناسایی پتانسیل ژئوتوریسم ژئومورفوسایت شهرستان خوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۵۰
ژئوتوریسم شکلی از گردشگری است که موجب رشد و پایداری جغرافیایی منطقه، محیط زیست، فرهنگ، میراث تاریخی و زیبایی شناختی آن و همچنین بهبود زندگی ساکنین آن منطقه می گردد. هدف از این پژوهش واکاوی پتانسیل های ژئوتوریستی و مقاصد ژئومورفولوژیکی شهرستان خوی با استفاده از مدل پائوولوا و دینامیکی می باشد. مدل دینامیکی به وسیله شاخص های ارزش علمی و ارزش های مازاد آن مکان ژئوتوریستی برآورد می شود. در این مدل رقابت پذیری مقاصد و پتانسیل های ژئوتوریستی شناسایی و عوامل رقابت پذیری تعیین می گردد. براساس مدل پائوولوا نتایج حاصل نشان می دهد منطقه ژئوتوریستی خوی با بیشترین امتیازدهی در عوامل مثبت ارتقا دهنده رقابت پذیری مقاصد ژئوتوریستی شامل ثروت طبیعی با امتیاز (5/8) بوده و بیشترین مقدار درمیان گویه های منفی رقابت پذیری، کسری بودجه و عدم وجود متخصصان ماهر با امتیاز (5) بیشترین تاثیر منفی را در جذب گردشگران در منطقه ایجاد می کند همچنین طبق نتایج حاصله از مدل دینامیکی باتوجه به بررسی ارزش های علمی و مازاد طبق نظر کارشناس و گردشگر نتایج حاصل نشان داد، بیشترین امتیاز از نظر ارزش علمی تنوع در اشکال ژئومورفولوژی دارای امتیاز 23/4 در بین کارشناسان بوده و دربین ارزش مازاد بیشترین امتیاز بامجموع امتیاز 14/4 از بین کارشناسان شاخص امکان سازماندهی برای برخی از رویدادهای فرهنگی خاص محاسبه گردید. بنابراین نتیجه گیری می شود با ارزیابی و شناسایی پتانسیل های ژئوتوریستی و توسعه توانمندی ها منجر به توسعه منطقه ژئوتوریستی خوی و جذب گردشگر خواهد شد. در نهایت پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی برای بررسی بهتر از نرم افزارهای جدیدتری هم چون هوش مصنوعی نیز استفاده گردد.
۲.

ارزیابی و پهنه بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از شاخص های ژئومورفومتری و رویکرد فازی در حوضه خیاوچای مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۵۶ 45 - 28

کلیدواژه‌ها: تغییرات مکانی فرسایش منطق فازی شاخص رطوبت توپوگرافی انحنای سطح زمین شاخص مورفومتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۲۳
هدف: فرسایش به عنوان یکی از مهم ترین فرایندهای ژئومورفولوژیک، به دلیل خسارات قابل توجه مخصوصاً تخریب اراضی، کاهش حاصل خیزی و اثرات محیط زیستی بر اکوسیستم های آبی به عنوان یک مخاطره محیطی نیز مطرح است. در پژوهش حاضر پتانسیل فرسایش خاک در حوزه خیاوچای مشگین شهر با استفاده از شاخص های ژئومورفومتری و رویکرد فازی پهنه بندی شده است.روش و داده: متغیرهای مورد استفاده در ارزیابی وضعیت فرسایش شامل شیب، جهت، انحنای سطح، طول دامنه، ضریب ناهمواری ملتون، توان آبراهه، تراکم زهکشی، شاخص رطوبت توپوگرافی، فاصله از آبراهه، پوشش گیاهی، بارش و سازندهای زمین شناسی بوده است. پس از تهیه لایه های اطلاعاتی، با توجه به نقش و میزان اثرگذاری در فرسایش با استفاده از توابع مختلف فازی ساز همسان شدند. در ادامه ترکیب و روی هم گذاری شاخص ها با عملگر گامای فازی در بستر GIS انجام شده است.یافته ها: نتایج نشان داد که حدود ۸/۴ درصد مساحت منطقه مورد مطالعه در کلاس با پتانسیل فرسایشی بسیار زیاد و حدود ۱۸/۷ درصد آن در کلاس با پتانسیل فرسایش زیاد واقع شده اند که در قست های میانی حوضه توزیع شده اند. دلایل شرایط مساعد فرسایش پذیری این پهنه ها را می توان با وجود سازندهای زمین شناسی فرسایش پذیر، شیب زیاد، تراکم زهکشی بالا توجیه نمود. علاوه بر این، غالبیت جهت های شیب جنوبی و غربی، طول بیش تر دامنه ها و ضعف پوشش گیاهی از دیگر عوامل مؤثر بر پتانسیل بالای فرسایش در مناطقی با فرسایش بالا است. نتیجه گیری: شاخص های مورد استفاده در این پژوهش، منعکس کننده وضعیت ژئومورفولوژیکی و هیدرولوژیکی منطقه مورد مطالعه است. تهیه نقشه های پتانسیل فرسایش گامی اساسی در راستای مدیریت و کاهش اثرات فرسایش محسوب می شود. نقشه فرسایش تهیه شده می تواند مبنای اولویت بندی مناطق از نظر اقدامات مدیریتی باشد.نوآوری، کاربرد نتایج: در این تحقیق از ترکیبی از شاخص های ژئومورفومتریک و رویکرد فازی برای ارزیابی دقیق پتانسیل فرسایش خاک استفاده شده است. کاربرد عملی یافته های مطالعه حاضر در راستای اولویت بندی مؤثر مناطق برای اجرای اقدامات کاهش فرسایش و حفاظت خاک در مدیریت اراضی است.
۳.

بررسی و تحلیل قابلیت های ژئوتوریستی و مقاصد ژئومورفولوژیکی شهرستان جلفا

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 651 - 668

کلیدواژه‌ها: قابلیت های ژئوتوریستی مقاصد ژئومورفولوژیکی مدل پائوولوا شهرستان جلفا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۴۳
گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی صورت می گیرد که مهم ترین بخش گردشگری شهری می باشد. ژئوتوریسم شاخه ای از صنعت گردشگری است و محوریت اصلی آن را رفتارشناسی سیستمهای ژئومورفوسایت ها تشکیل میدهد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل قابلیت های ژئوتوریستی و مقاصد ژئومورفولوژیکی شهرستان جلفا می باشد. در این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیل و به کمک دو مدل ژئوتوریستی با مشارکت گردشگری و مسئولین فعال در صنعت ژئوتوریسم منطقه به بررسی و تحلیل قابلیت های ژئوتوریستی و مقاصد ژئومورفولوژیکی با استفاده از روش فیولت و پائوولوا پرداخته شده است. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، نتیجه مدل فیولت نشان می دهد منطقه ی جلفا با کسب امتیاز ۱۰ از مجموع امتیاز های نرخ گردشگری و مدیریت در زمینه-های مختلف علمی، فرهنگی ،حفاظتی و ارزش استفاده دارای توان ژئوتوریستی می باشد. همچنین طبق ارزیابی های صورت گرفته با مدل پائوولوا از عوامل منفی رقابت پذیری منطقه جلفا به وجود ثروت طبیعی با مجموع 5/8 رقابت-پذیری که بیشترین امتیاز را دارا می باشد و کمترین امتیاز در بین عوامل منفی مربوط به زبان و نیز اسکان غیر رسمی با مجموع 2 می باشد. در بین عوامل مثبت بیشترین امتیاز مربوط به شاخص وجود ثروت طبیعی با مجموع 5/8 رقابت پذیری بوده و شاخص آبگرم و درمانی با مجموع 5/0 کمترین رقابت پذیری را نسبت به سایر عوامل کسب کرده اند. بنابراین نتیجه گیری می شود با ارزیابی و شناسایی پتانسیل های شهرستان جلفا و توسعه توانمندی ها منجر به توسعه منطقه ژئوتوریستی و جذب گردشگر خواهد شد.
۴.

ارزیابی مکانی و پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبریز زمکان با استفاده از ماشین بردار پشتیبان و رگرسیون لجستیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی دوره ۱۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۰ 123 - 102

کلیدواژه‌ها: زمین لغزش رگرسیون لجستیک ماشین بردار پشتیبان (SVM) حوضه آبریز زمکان استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
در پژوهش حاضر خطر وقوع زمین لغزش در حوضه آبریز زمکان، واقع در استان کرمانشاه، ارزیابی شد. دو مدل ماشین بردار پشتیبان (SVM) و رگرسیون لجستیک برای تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش استفاده شد. در راستای اهداف تحقیق، 13 لایه اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، عدد ناهمواری ملتون، تحدب سطح زمین، طول دامنه، عمق دره، رطوبت توپوگرافیک، بارش، سازندهای زمین شناسی، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و پوشش گیاهی به عنوان متغیرهای مستقل استفاده شد. حدود 70 درصد پیکسل های لغزشی حوضه به منظور آموزش و 30 درصد برای اعتبارسنجی مدل استفاده شدند. اعتبارسنجی مدل ها با کاربست منحنی ROC صورت گرفت. نتایج نشان دهنده کارایی و دقت بالاتر تابع پایه شعاعی (RBF) مدل SVM برای تهیه نقشه خطر زمین لغزش منطقه است. مساحت زیر منحنی (AUC) تابع پایه شعاعی حدود 951/0 برای آموزش مدل و 944/0 برای آزمون مدل به دست آمد. نتایج بیانگر این است که فاکتورهای شیب با ضریب 28/0، بارش با ضریب 27/0، لیتولوژی با ضریب 26/0 و ارتفاع با ضریب 22/0 کنترل کننده های اصلی وقوع زمین لغزش در سطح حوضه آبریز زمکان هستند. توابع مدل SVM و هم چنین رگرسیون لجستیک نیز اثرات قطعی فاکتورهای انتخابی بر وقوع زمین لغزش را تائید کردند. براساس نقشه پهنه بندی زمین لغزش حدود 35 درصد مساحت حوضه مطالعاتی در کلاس خطرپذیری زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است. پهنه های مذکور عمدتاً در نیمه شرقی حوضه توزیع شده اند. ارتفاع زیاد، غلبه شیب های تند، دریافت نزولات جوی قابل توجه و رخنمون وسیع سازند کژدمی با تناوبی از لایه های آهکی، رسی، مارنی و شیلی مهم ترین دلایل حساسیت بالای این پهنه ها نسبت به زمین لغزش هستند.
۵.

بررسی تغییرات کاریری اراضی با استفاده از تکنیک شی گرا و پیکسل پایه (مطالعه موردی: حوضه فیروز آباد خلخال)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۸۷ 347 - 329

کلیدواژه‌ها: شی گرا ماشین بردار پشتیبان نزدیکترین همسایه کاربری اراضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۱
از جمله شروط مهم برای بهره برداری بهینه از زمین، دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با الگوهای کاربری اراضی و تغییرات آن در طول زمان می باشد. کاربری اراضی، معمولا بر اساس استفاده انسان از زمین، با تأکید بر نقش کاربردی زمین در فعالیت های اقتصادی تعریف می شود .امروزه فناوری سنجش از دور به عنوان عنصر اصلی در پایش کاربری اراضی به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر استخراج نقشه های کاربری اراضی سال های 2000 و 2021 در منطقه فیروز آباد خلخال و بررسی تغییرات ایجاد شده در بازه ی زمانی مورد مطالعه در منطقه با استفاده از تصاویر سنجنده های ETM و OLIماهواره ی لندست می باشد. همچنین بررسی قابلیت روش های پیکسل پایه و شی گرا جهت طبقه بندی کاربری اراضی هدف دیگر این مطالعه است. در پژوهش حاضر برای طبقه بندی کاربری اراضی از الگوریتم نزدیکترین همسایه تکنیک شیءگرا و روش ماشین بردار پشتیبان الگوریتم پیکسل پایه استفاده شده است. سپس برای صحت سنجی این دو روش، صحت کلی و ضریب کاپا استخراج شد نتایج این ارزیابی نشان دهنده ی دقت بالای روش شی گرا در استخراج طبقات کاربری اراضی می باشد. براساس نتایج حاصله از آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در دوره زمانی مورد مطالعه، بیشترین میزان تغییرات اتفاق افتاده مربوط به کاربری مرتع خوب به مرتع ضعیف با مقدار 72/51 کیلومتر مربع و بعد آن جنگل به مرتع خوب با مقدار 11/30 است و کمترین تغییرات مربوط به کاربری مرتع به آب با مقدار 03/0 کیلومتر مربع می باشد. دلایل این تغییرات افزایش جمعیت، چرای بی رویه دام، استفاده نادرست و غیرقاونی از اراضی مختلف می باشد. استفاده از پارامترهایی بیشتری نظیر مقیاس، شکل، فشردگی، رنگ، بافت، معیار نرمی و الگو، برای طبقه بندی کاربری اراضی در تکنیک شیءگرا می توان به عنوان نوآوری مطالعه ی حاضر مد نظر قرار داد.
۶.

ارزیابی پتانسیل فرسایش خاک در سطح حوضه آبریز فیروزآبادچای با استفاده از شاخص های ژئومورفیک و منطق فازی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 178 - 185

کلیدواژه‌ها: فرسایش ژئومورفولوژی GIS منطق فازی حوضه فیروزآبادچای اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
فرسایش خاک جزو مهم ترین فرایندهای ژئومورفولوژیکی سطح زمین به شمار می رود که با دخالت انسان آهنگ پرشتابی به خود گرفته است. این فرایند باعث خسارت های متعدد نظیر از بین رفتن خاک های حاصلخیز، تخریب زیرساخت ها و پر شدن سدها می شود. در ارزیابی فرسایش خاک می بایست فاکتورهای متعددی به صورت ترکیبی و یکپارچه استفاده شوند. در این رابطه، در حوضه های فاقد آمار یا با آمار محدود می توان از مجموعه ای از شاخص های ژئومورفولوژیکی در ترکیب با سایر شاخص ها استفاده کرده و پتانسیل فرسایش را مورد ارزیابی قرار داد. در پژوهش حاضر پتانسیل فرسایش حوضه آبریز فیروزآبادچای واقع در استان اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این رابطه از تعداد 13 شاخص عمدتا ژئومورفولوژیکی استفاده شد. به منظور ترکیب و روی هم گذاری لایه ها از منطق فازی در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده گردید. نتایج نشان دهنده پتانسیل بالای فرسایش خاک در سطح حوضه آبریز فیروزآباد می-باشد. عوامل متعددی در فرسایش پذیری خاک های حوضه موثرند که در این زمینه می توان به رخنمون وسیع سازندهای آبرفتی کواترنری، مارن های ژیپس دار، لاهار و خاکسترهای آتشفشانی، پوشش گیاهی ضعیف، غلبه شیب های تند، تراکم زهکشی بالا و وجود آبراهه های متعدد، مقادیر بالای عدد ناهمواری و دامنه های طولانی اشاره نمود. در پهنه هایی از حوضه مطالعاتی که چندین فاکتور موثر بر فرسایش از شرایط مساعدی برخوردارند میزان فرسایش تشدید شده است. در این رابطه، می توان به زیرحوضه های مرکزی حوضه مطالعاتی اشاره نمود که به دلیل وجود سازندهای آبرفتی و مارنی، پوشش گیاهی ضعیف، شیب زیاد، تراکم زهکشی بالا و چندین عامل دیگر جزو پهنه های بحرانی حوضه به شمار می روند.
۷.

بررسی و تحلیل پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی استان آذربایجان غربی بااستفاده از مدل های دینامیکی و پارک ملی (مطالعه موردی: روستای بند، مارمیشو و راژان ارومیه)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 526 - 543

کلیدواژه‌ها: تحلیل ژئومورفوسایت ژئومورفولوژی مدل دینامیکی مدل پارک ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۴۱
ژئوتوریسم یکی از شاخه های گردشگری پایدار است که بر روی ویژگی های زمین شناسی و مناظر طبیعی یک منطقه تمرکز دارد. گردشگری دارای اشکال و انواع گوناگونی است که با جغرافیا و گردشگری در ارتباط می باشد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی استان آذربایجان غربی بااستفاده از مدل های دینامیکی و پارک ملی می باشد.بدین منظور منطقه های ژئوتوریستی بند، مارمیشو و راژان شناسایی و پتانسیل های ژئومورفوسایت ها و مقاصد ژئومورفولوژی آن مناطق مورد ارزیابی واقع گردید. در این پژوهش از مدل فیولت استفاده گردیده است و بدین منظور مناطق ژئوتوریستی بند، راژان و مارمیشو را بر اساس چهار معیار منشا شکل-گیری، پراکندگی جغرافیایی، گردشگری و وضعیت دسترسی مورد بررسی قرار می دهیم. نتایج حاصله از مدل فیولت نشان داد که منطقه ژئوتوریستی روستای بند با امتیاز(25/8) از مجموع گویه های موثر از قابلیت های متنوعی برخوردار است و در مقایسه با دو منطقه دیگر دارای امتیاز بالایی در راستای توسعه و جذب گردشگر می باشد. همچنین این مناطق با مدل دینامیکی ارزایی گردید. طی این بررسی، نتایج حاصله نشان داد که منطقه ژئوتوریستی بند دارای امتیاز بالاتری در میان ارزش ها و شاخصه های ژئوتوریستی نسبت به سایر مناطق می باشد. شاخص بودن در مقصد با امتیاز(8/4) از بیشترین مقدار و ارزش برخوردار است. بر این اساس با استفاده از پتانسیل های ژئوتوریستی در محدوده مورد مطالعه این نتایج حاصل شد که منطقه بند ارومیه برای جذب گردشگر و توسعه توریسم بسیار مفید خواهد بود. بنابراین نتیجه گیری می شود با شناسایی و ایجاد امکانات در مناطق ژئوتوریستی منطقه بند منجر به جذب گردشگر و توسعه زیرساخت های رفاهی خواهیم شد. بنابراین پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی در این محدوده نگرشی تازه و نو نسبت به ژئوسایت ها در این مناطق فراهم گردد..
۸.

ارزیابی مخاطرات نهشته های بادی دشت سیستان و تأثیر آن بر مخازن حیاتی چاه نیمه زابل

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 610 - 627

کلیدواژه‌ها: مخاطرات طبیعی نهشته های بادی دشت سیستان مخازن چاه نیمه زابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۷۷
هدف: هدف از انجام این تحقیق ارزیابی مخاطرات رسوبات بادی دشت سیستان و تأثیر آن بر مخازن حیاتی چاه نیمه در دو کانون بحرانی نیاتک و جزینک با وسعتی در حدود 131660 هکتار در جنوب شرقی زابل واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان است. این عرصه قطاعی در جهت جنوب شرق به شمال غرب را شامل می شود که ازنظر ژئومورفولوژی دارای 2 واحد دشت سر و پلایا است. از اهداف مهم این پژوهش ارائه راهکارهای مناسب برای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از مخاطرات نهشته های بادی و خسارات ثانویه آن، در بخش های تأسیسات، کشاورزی، جاده ها و خسارات وارده به منطقه به ویژه برمخازن آبی چاه نیمه است.روش شناسی پژوهش: روش انجام این پژوهش، بررسی های میدانی، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای با دوره های زمانی مختلف، بررسی مورفولوژی عمومی و بادهای منطقه (120روزه) و مکان یابی به لحاظ مطالعه ژئومورفولوژی منطقه انجام شد. در این پژوهش از نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی، نرم افزارهای رایانه ای ازجمله ENVI و GIS استفاده شد. نمونه برداری از رسوبات (رسوب شناسی و ترسیم نمودارهای مربوطه) و مطالعات آزمایشگاهی XRF (فلوئورسانس اشعه ایکس)، تحلیل مقایسه ای و روش تجزیه وتحلیل داده ها صورت خواهد پذیرفت. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق، عامل اصلی مخاطرات، بادهای فرساینده منطقه بوده که جهت شمال تا شمال غربی با زاویه 330 تا 360 درجه (باد120روزه سیستان) دارند و مهم ترین رخساره های برداشت، اراضی رهاشده، اراضی ماسه زار و عرصه های شور و پف کرده بستر دریاچه هامون و دشت های شمالی (کشور افغانستان) هستند. تفسیر نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای در سال های مختلف نشان داد که سرعت و جهت حرکت تپه های ماسه ای منطقه متناسب با باد غالب 120روزه و در جهت شمال غربی-جنوب شرقی هستند. علاوه برآن، ارتفاع تپه های ماسه ای و حجم ماسه ها فاکتور مهمی در سرعت حرکت و میزان پیشروی تپه های ماسه ای در سطح دشت سیستان و ورود به مخازن چاه نیمه هستند.
۹.

شناسایی پتانسیل های ژئوتوریستی شهرستان شبستر با استفاده از مدل های دینامیکی و فیولت

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 516 - 544

کلیدواژه‌ها: پتانسیل ژئوتوریسم مدل پارک ملی (فیولت) دینامیکی شبستر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۶۷
امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیت های مطرح شده در جوامع جهانی بوده است و گردشگری روستایی از جدیدترین نوع گردشگری می باشد. ژئوتوریسم به صورت چندبعدی بوده و به بررسی ویژگی های اجتماعی، فرهنگی، فیزیکی، اقتصادی و سیاسی می پردازد. حفظ محیط زیست و شناخت منطقه ای با ویژگی های زمین شناسی، زیست محیطی و طبیعی از اهداف منحصر به فرد ژئوتوریسم می باشد. هدف از این پژوهش شناسایی پتانسیل های ژئوتوریستی شهرستان شبستر با استفاده از مدل های دینامیکی و فیولت است. منطقه مورد مطالعه شامل منطقه ژئوتوریستی شبستر انتخاب شده است. با بررسی و ارزیابی پتانسیل های ژئوتوریستی شهرستان شبستر با روش فیولت نتایج حاصل نشانگر مجموع امتیاز 75/9 از مجموع امتیاز های نرخ گردشگری و مدیریت در زمینه های مختلف علمی، فرهنگی ،حفاظتی و ارزش استفاده دارای توان ژئوتوریستی می باشد. همچنین نتایج حاصل از مدل دینامیکی، دربین مولفه های علمی از کارشناسان تمامیت(بی عیبی) امتیاز بدست آمده برابر با 68/4 می باشد و بیشترین امتیاز ازنظر گردشگران برابر با منابع آموزشی می باشد. همچنین باتوجه به پرسشنامه های بدست آمده از کارشناسان و گردشگران بیشترین امتیاز از نظر ارزش مازاد مربوط به مولفه ارزش چشم با امتیاز به ترتیب 72/4 و91/0 محاسبه گردید بنابراین پیشنهاد می گردد برای توسعه ی فعالیت های ژئوتوریستی در منطقه ی مورد مطالعه شناسایی مناطق از سامانه مجازی صورت گیرد. بنابراین نتیجه گیری می شود با شناسایی پتانسیل های ژئوتوریستی شهرستان شبستر و توسعه توانمندی ها منجر به توسعه مناطق ژئوتوریستی و جذب گردشگر خواهد شد.
۱۰.

ارزیابی و تحلیل فعالیت های نئوتکتونیکی و توان لرزه خیزی گسل ها (مطالعه موردی: حوضه آبخیز نیر)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰ 568 - 589

کلیدواژه‌ها: ارزیابی فعالیت نئوتکتونیک شاخص های ژئومورفیک گسل حوضه نیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۷
ژئومورفولوژی تکتونیک به مطالعه لندفرم های ناشی از تکتونیسم و تعامل بین تکتونیک و فرایندهای ژئومورفیک می پردازد. نئوتکتونیک، اشکال ایجاد شده بر روی زمین که بر اثر مکانیسم های زمین ساختی ایجاد شده است را مورد مطالعه قرار می دهد. به منظور بررسی نئوتکتونیک فعال، از شاخص های نئوتکتونیکی حوضه آبریز و توان لرزه خیزی استفاده می گردد. در این پژوهش فعالیت های نئوتکتونیکی حوضه آبخیز نیر با استفاده از شاخص های ژئومورفیک مورد تحلیل قرار گرفته است. در ابتدا با استفاده از نرم افزار Gis10.3 و افزونه Archydro زیرحوضه ها و آبراهه های منطقه مورد مطالعه استخراج شد. برای محاسبه دقیق در هر زیرحوضه 26گانه از نقشه های توپوگرافی 1:25000، نقشه های زمین شناسی 1:100000، مدل رقومی ارتفاع 12 متر استفاده شد. سپس درنهایت برای هریک از شاخص ها نقشه پهنه بندی حوضه مورد بررسی در پنج رده تهیه شد. در نهایت با توجه مقادیر محاسبه شده هریک از شاخص ها شاخص زمین ساخت نسبی فعال برای حوضه استخراج شد. با توجه به شاخص زمین ساخت نسبی فعال منطقه مورد مطالعه به پنج رده بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم نئوتکتونیکی تقسیم شد. براساس نتایج بیشترین میزان فعالیت تکنتونیک مربوط به زیرحوضه های 9، 11، 17، 18، 22 می باشد. براساس ارزیابی توان لرزه خیزی این نتیجه حاصل شد رابطه زارع با مقدار 98/5 ریشتر، نوروزی و اشجعی با مقدار 5/6 ریشتر و نوروزی 63/2 ریشتر می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش فعالیت نئوتکتونیکی متوسط را در بیشتر زیرحوضه های نیر نشان می دهد که در این مناطق فعالیت گسل شدت نداشته و بنابراین در این مناطق برای مناطق مسکونی خطرات چندانی ایجاد نمی کند از مهم ترین گسل حوضه نیر می توان به گسل نیر اشاره کرد که برای مناطق مسکونی در صورت فعال شدن مخاطره آمیز خواهد بود.
۱۱.

پهنه بندی سیلاب رودخانه نوران با دوره بازگشت 100 سال با استفاده از مدل هیدرودینامیکی HEC-RAS

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 43 - 51

کلیدواژه‌ها: سیل رودخانه دوره بازگشت مدل HEC-RAS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۱
رودخانه ها به عنوان اصلی ترین منابع تأمین کننده آب برای انسان و سایر موجودات به شمار می روند و بعضا این منشأ زندگی باعث نابودی و وارد شدن خسارات جبران ناپذیری می شود. پیش بینی رفتار هیدرولیکی رودخانه ها در مقابل سیلاب های احتمالی برای کاهش خسارات وارده بر مناطق شهری و روستائی، تأسیسات در حال ساخت، مزارع و سایر کاربری های موجود، در اطراف رودخانه دارای اهمیت ویژهای می باشند.وقوع سیل یک پدیده طبیعی است و خطر وقوع آن در اطراف رودخانه ها به خصوص مناطق شهری و روستایی یک مسلئه جهانی است. هدف این تحقیق پهنه بندی سیلاب رودخانه نوران با دوره بازگشت 100 سال با استفاده از مدل هیدرودینامیکی HEC-RAS میباشد. داده های اصلی موردنیاز برای این پژوهش شامل: نقشه های توپوگرافی 1:2000 رودخانه نوران چای، داده های هیدرومتری و شرایط مرزی رودخانه می باشد که از سازمان آب منطقه ای استان اردبیل تهیه گردید. همچنین برای محاسبه دوره بازگشت سیلاب از نرم افزار SMADA استفاده گردید. نتایج تحقیق این را نشان داد که پهنه بندی سیلاب با دوره بازگشت 100 مشخص گردید که میزان اثرگذاری سیلاب با مساحت 304 هکتار و عرض پهنه سیل گیری حدود 445 متر می باشد .بنابراین این نتایج حاصل شد که سیلاب با دوره بازگشت 100 سال برای جوامع بشری بسیار خطرساز خواهد بود و باید در برنامه ریزی های آتی به مخاطرات ناشی از سیلاب با دوره بازگشت 100 سال اهمیت زیادی در نظر گرفته شود.
۱۲.

ارزیابی ارتباط عوامل مؤثر بر ضریب زبری مانینگ و سرعت برآوردی جریان آب در رودخانه قره سو، اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 59 - 72

کلیدواژه‌ها: رودخانه قره سو مورفولوژی رودخانه ضریب زبری مانینگ پوشش گیاهی شعاع هیدرولیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
سرعت جریان تحت تأثیر مقاومت پوشش گیاهی درختچه ای، بوته ای و علفی در بستر و سواحل رودخانه ها و سیلاب دشت ها قرار دارد. با کاهش سرعت جریان، عمق جریان در مسیر افزایش می یابد که نتیجه آن، طغیان جریان در سیلاب دشت رودخانه است. در پژوهش حاضر، تأثیر پوشش گیاهی و عوامل مؤثر بر ضریب زبری مانینگ و برآورد سرعت جریان آب رودخانه ای مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انجام این پژوهش به صورت برداشت میدانی، خصوصیات پوشش گیاهی و سرعت جریان در 24 مقطع عرضی در بازه ای به طول 70/16 کیلومتر از رودخانه قره سو اردبیل (محدوده روستای انزاب تا پل سامیان)، اندازه گیری شد. سپس ضریب زبری مانینگ با روش کوان برای هر یک از مقاطع رودخانه محاسبه شد. هم چنین به منظور بررسی ارتباط بین متغیرها و تأثیر آن ها بر یکدیگر، از آزمون همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS، استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که عمق جریان به ترتیب با سرعت جریان و عرض جریان رابطه معکوس معنی دار (889/0- r=، 934/0- r= و 01/0>p) و با ضریب زبری مانینگ رابطه مستقیم معنی دار (357/0- r= و 05/0 >p)، دارد. هم چنین، عرض جریان نیز به ترتیب با ضریب زبری مانینگ، رابطه معکوس معنی دار (387/0- r= و 05/0>p)، با سرعت جریان رابطه مستقیم معنی دار (941/0r= و 01/0 >p) دارد. ضریب زبری مانینگ به ترتیب با سرعت جریان، دبی رودخانه، شعاع هیدرولیکی و عرض جریان رابطه معکوس معنی دار (347/0- r=، 474/0- r=، 412/0- r=، 387/0- r=، و 05/0>p دارد. هم چنین نتایج پژوهش نشان داد که همبستگی مقادیر سرعت برآورد شده و اندازه گیری شده، نشان دهنده صحت قابل قبول معادله کوان در برآورد ضریب زبری و سرعت جریان در بازه های رودخانه موردمطالعه است.
۱۳.

تحلیل فضایی مخاطره سیلاب در حوضه آبریز نیرچای با استفاده از مدل HEC-HMS و منطق فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۶ ۱۰۳-۷۹

کلیدواژه‌ها: سیل مدل HEC-HMS سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) هم پوشانی فازی نیرچای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
سیلاب ها جزو فراوان ترین و مخرب ترین بلایای طبیعی هستند که همه ساله موجب خسارات جانی و مالی سنگینی می شوند. خسارت های سیلاب به دلیل دستکاری انسان در سیستم های رودخانه ای و ساخت و ساز در حریم رودخانه ها دارای روند صعودی است. در این رابطه، یکی از مهم ترین اقدامات غیرسازه ای در جهت کاهش خسارات سیلاب تهیه نقشه های پهنه بندی خطر سیل و استفاده از آنها در برنامه ریزی های مکانی است. در پژوهش حاضر خطر سیلاب در حوضه آبریز نیرچای واقع در استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، از مدل HEC-HMS برای شبیه سازی بارش- رواناب و شناسایی پهنه های سیل خیز و از منطق فازی به منظور روی هم گذاری لایه های موضوعی و تهیه نقشه خط سیلاب استفاده شد. نتایج شبیه سازی نشان دهنده کارایی بالای مدل HEC-HMS در شبیه سازی بارش- رواناب حوضه آبریز نیرچای و برآورد دبی های پیک سیلاب می باشد. تبدیل بارش به رواناب در سطح حوضه نیرچای عمدتا در کنترل ژئومورفومتری و پوشش زمین می باشد. بیشترین ارتفاع رواناب و دبی های پیک حوضه نیرچای در زیرحوضه های بالادست است. این امر به دلیل شیب زیاد، نفوذپذیری اندک خاک، فراوانی سطوح غیرقابل نفوذ و CN بالاست. ترکیب لایه های موضوعی با استفاده از منطق فازی نشان داد که در حدود 6/8 درصد از سطح حوضه در پهنه های با خطر بسیار بالای وقوع سیلاب واقع شده اند. این پهنه ها عمدتا منطبق بر دشت سیلابی رودخانه نیرچای می باشند. این اراضی به علت کم عرض بودن دره و شیب کم همیشه در معرض سیلاب هستند. اکثر سکونتگاه های منطقه مطالعاتی در پایین دست حوضه مستقر شده اند. این امر باعث افزایش مخاطرات ناشی از سیلاب شده است.
۱۴.

ارزیابی نتایج تغییرات کاربری اراضی بر دبی رودخانه دره رود در بازه زمانی 30 ساله با استفاده از مدل SWAT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی سال ۹ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 69 - 51

کلیدواژه‌ها: تغییر کاربری اراضی طبقه بندی شی ءگرا مدل SWAT روش SCS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۱۳
در این پژوهش نقشه کاربری اراضی حوضه آبریز دره رود با روش شیء گرا و با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 5 و 8 در بازه زمانی 30 ساله، سال های 1990 و 2019 بهره گرفته شده است تا تاثیرات آن بر تغییرات دبی رودخانه دره رود مورد بررسی قرار بگیرد. تصاویر در چهارده کلاس طبقه بندی شد و تغییرات مساحتی کلاس ها مشخص شد که کلاس های کشت آبی، زراعت دیم، مناطق سنگی، مناطق مسکونی، باغات و دریاچه دارای افزایش مساحت و زمین های بایر، مراتع، اراضی جنگلی و بستر رودخانه دارای کاهش مساحت بودند. جهت مشاهده در تغییرات روند جریانی رودخانه، از روش SCS استفاده شد. این روش در مدل SWAT اجرا گردید. 2019 در مدل SWAT بر اساس لایه رقومی ارتفاع مرزبندی حوضه تعیین شد. پارامترهای لازم به مدل مذکور، شامل لایه های خاک و تغییرات کاربری اراضی و داده های اقلیمی به مدل فراخوانی شد. جهت نیل به نتیجه صحیح و قابل قبول، دو سناریوی مجزا برای سال 1990 و 2019 اجرا و استخراج شد. نتایج نشان داد که با تغییر کاربری اراضی مقدار CN در سناریو دوم نسبت به سناریوی اول، 5 درصد افزایش داشته و از70/02 به 73/5 افزایش یافته که به دلیل تغییر در روند کاربری اراضی به نفع غیر قابل نفوذتر شدن حوضه در برابر بارش نسبت به سال 1990 می باشد. همچنین بدلیل افزایش تغییر در نوع پوشش گیاهی میزان نفوذ عمقی نیز از سناریو اول به سناریو دوم از 09/257 به 9/97 کاهش داشته است.
۱۵.

شبیه سازی تغییرات رودخانه بالیخلی چای با استفاده از مدل سزار (CAESAR)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 64 - 82

کلیدواژه‌ها: استان اردبیل مورفولوژی دشت رودخانه بالیخلی چای شبیه سازی مدل CAESAR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
تغییرات بستر رودخانه، فرسایش و رسوب گذاری فرایندهای طبیعی رودخانه هستند که هر کدام به نوبه خود باعث تخریب زمین های اراضی و خسارات بسیار زیادی به تاسیسات انسانی می گردند. هدف از تحقیق فوق، شبیه سازی تغییرات رودخانه بالیخلی چای با استفاده از مدل سزار (CAESAR) و مدل هیدرولیکی HEC-RAS در استان اردبیل می باشد. هم چنین جهت برآورد احتمال وقوع سیلاب از نرم افزار Hyfran استفاده گردید.نتایج مدل هیدرولوژیکی HEC-RAS نشان داد که بیش ترین پهنه سیلابی در دوره های بازگشت 2000 و 10000 سال به ترتیب با مقادیر 2/237 و 2/242 هکتار و احتمال وقوع 95/99 و 99/99 درصد است و هم چنین عرض پهنای به ترتیب 1170 و 1288 متر می باشد که برای جوامع انسانی و تاسیسات بشری مخاطره آمیز خواهد بود.. نتایج حاصله از مدل اتومای سلولی نیز نشان داد که تغییرات مورفولوژیکی بستر رودخانه در مقاطع عرض شماره 1 در بازه اول برابر 5/0 متر بوده است. هم چنین تغییرات بستر رودخانه در بازه دوم مقاطع 28 به ترتیب برابر 1 متر و 30 سانتی متر را نشان داد که در این مقاطع حداقل و حداکثر میزان تغییرات قابل مشاهده است. تغییرات بستر رودخانه در بازه سوم در حدود 5/1 متر و میزان تغییرات در بازه جهارم حدود 5/1 متر بوده است. بنابراین نتیجه گیری می گردد با توجه به نتایج حاصله بیش ترین میزان تغییرات بستر رودخانه بالیخلی چای در بازه سوم و چهارم در نزدیک مناطق مسکونی استان اردبیل رخ داده است زیرا دخالت های انسانی منجر به رشد سریع فرسایش و تغییر بستر رودخانه گردیده است. درنهایت پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی به بررسی میزان تاثیرگذاری جوامع بشری در ایجاد و افزایش میزان تغییرات بستر رودخانه و افزایش فرسایش و رسوب گذاری پرداخته شود و اقدامات پیش گیرانه هم چون کاهش دخالت های انسانی در بستر رودخانه، عدم تجاوز به حریم رودخانه، جلوگیری از تغییر کاربری های اراضی انجام گردد و این امر منجر به حرکت عادی رودخانه در بستر خود خواهد گردید.
۱۶.

تلفیق شاخص های زمینی و پوشش گیاهی برای برآورد و شناسایی خطر فرسایش خاک در حوضه آبخیز عموقین اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال نهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ ۹۶-۷۷

کلیدواژه‌ها: برآورد فرسایش خاک اولویت بندی مدیریت پوشش گیاهی کاربری اراضی شاخص پوشش گیاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۳۳
فرسایش خاک یکی از مشکلات محیطی است که تهدیدی برای منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست به شمار می رود. در این راستا، اطلاعات زمانی و مکانی فرسایش خاک در اقدامات مدیریتی، کنترل فرسایش و مدیریت حوزه های آبخیز نقش مؤثری دارد. امروزه عدم استفاده صحیح از اراضی و تغییرات کاربری اراضی مانند تبدیل جنگل ها و مراتع به اراضی کشاورزی، چرای مفرط، شخم روی شیب های تند، باعث افزایش میزان فرسایش خاک و رسوب شده است. کاربری های مختلف اراضی مقادیر مختلف فرسایش را ایجاد می کنند و مدیریت اراضی نقش به سزایی در جلوگیری از فرسایش دارد. در مطالعه حاضر، هدف تلفیق شاخص های زمینی و پوشش گیاهی برای برآورد و شناسایی خطر فرسایش خاک در حوضه آبخیز عموقین با استفاده از مدل RUSLE است. لایه پارامترهای مدل RUSLE شامل لایه فرسایندگی باران، لایه خاک، لایه توپوگرافی، لایه پوشش گیاهی و عامل حفاظتی خاک هم چنین آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه های باران سنجی، هیدرومتری، نقشه های توپوگرافی، و زمین شناسی و نیز بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و سنجش از دور استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار متوسط فرسایش سالانه خاک برای کل حوضه در دامنه بین 21/1 تا 53/5 تن در هکتار در سال متغیر است. هم چنین بررسی روابط رگرسیونی بین فاکتورهای مدل RUSLE و مقدار فرسایش سالانه خاک نشان داد که فاکتور توپوگرافی (LS) دارای ارتباط کمی با میزان فرسایش سالانه خاک به وسیله مدل RUSLE دارد. هم چنین در بررسی دیگر بین شاخص های زمینی با مدل RUSLE نتایج نشان داد که عامل پوشش گیاهی با ضریب تعیین 47/0 درصد نسبت به سایر شاخص های مورد مطالعه دارای هم بستگی بیش تری است، شاخص قدرت جریان نیز با ضریب تعیین 07/0 درصد دارای کم ترین هم بستگی بین شاخص های مورد مطالعه است. این تحقیق امکان تلفیق شاخص های موثر توپوگرافی و پوشش گیاهی بر فرسایش و نیز امکان استفاده از سایر شاخص های موثر را تائید می نماید.
۱۷.

مدل سازی تغییرات فرسایش و رسوب رودخانه سجاسرود قبل و بعد از ساخت سد گلابر با روش GCD(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 57 - 87

کلیدواژه‌ها: DEM GCD DOD رسوب گذاری فرسایش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۲
امروزه از داده های تصاویر ماهواره ای در زمینه های مختلف برای رصد و کشف تغییرات پدیده های مختلف ژئومورفولوژی استفاده می شود.در همین راستا با هدف تعیین و تبیین تاثیر سد گلابر بر مورفولوژی و میزان فرسایش و رسوبگذاری رودخانه سجاسرود در پایین دست، از مدل GCD استفاده گردید. داده های این مدل از طرق مختلف قابل حصول است. در این مقاله مدل های رقومی ارتفاعی سری زمانی، از تصاویر ماهواره ای استر سری L1A و L1B برای مدل GCD تهیه گردید. پس از تهیه DEM های تاریخی مورد نیاز ، مدل با سه روش حداقل سطح تشخیص ، مدل خطاهای انتشاریافته و تعیین آستانه احتمالی با استفاده از تعریف یک فاصله اطمینان توسط کاربر، در محیط نرم افزار ARCGIS و الحاقیه GCD اجرا گردید. خروجی روش های سه گانه مدل نشان داد، در تمام طول دوره مطالعه 2003تا 2019 فرایند رسوبگذاری در بستر رودخانه بر فرایند فرسایش غلبه داشته است. از طرفی بعد از بهره برداری از سد، ضمن کاهش کلی نرخ فرسایش و رسوب در پایین دست سد، خروجی مدل GCD در هر سه روش و نمودارهای رواناب سری زمانی، حاکی از کاهش معنادار میزان فرسایش در بستر رودخانه دارد. با کاهش قدرت حمل بار رسوب و فرسایش رودخانه در بخشهایی از مسیرش با جابجایی و افزایش عمق مواجه شده است. .همچنین میانگین درصد تغییرات اختلاف حجم خالص در رودخانه از 19/0 درصد قبل از ساخت سد تا 50/0 درصد بعد از ساخت سد برای مدل های مختلف در نوسان است.
۱۸.

مطالعه اثرات ژئومورفولوژیکی و نئوزمین ساخت با تأکید بر توان لرزه خیزی گسل ها و مخاطرات ناشی از آن ها (مطالعه موردی: نمین، آستارا، تالش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 1034 - 1054

کلیدواژه‌ها: آستارا گسل لرزه خیزی مخاطرات ژئومورفولوژیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۳
هدف پژوهش حاضر بررسی شواهد ژئومورفولوژیکی فعالیت های نئوزمین ساختی بویژه توان لرزه زایی گسل ها و مخاطرات ناشی از آن است. منطقه مورد مطالعه منطقه آستارا در شمال غربی گیلان می باشد. نتایج نشان می دهد، شاخص های ژئمورفولوژیکی، تصاویر ماهواره ای لندست 8 مربوط به سال2020، عکس های هوایی، نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی منطقه؛ گسل های آستارا، هیر، نئور و سنگور به ترتیب توان لرزه زایی برابر با 031/6، 877/5 ، 103/9؛ 834/5، 701/5، 094/7؛ 031/6، 877/5، 103/9 و 497/5، 400/5 و 660/3 ریشتر را دارند. بر اساس نتایج حاصل از نقشه پهنه بندی خطر زمین لرزه، شهرهای نمین، عنبران، لوندویل و اسالم در پهنه خطر بسیار زیاد زمین لرزه قرار دارد. هم چنین، شهر آستارا در پهنه خطر زمین لرزه زیاد قرار گرفته است. علاوه براین، شهرحویق در پهنه خطر متوسط و شهرهای هشتپر و ابی بیگلو در پهنه خطر بسیار کم قرار گرفته است. شهر آستارا در پهنه خطر زیاد حرکات دامنه ای و شهرهای هشتبر، حویق و آبی بیگلو در پهنه خطر متوسط حرکات دامنه ای قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه بندی خطر فرسایش، شهرهای اسالم، لوندویل، عنبران و نمین در پهنه های خطر بسیار زیاد قرار گرفته اند. هم چنین، شهر آستارا در پهنه خطر زیاد قرار گرفته است. هم چنین، شهر آبی بیگلو در پهنه خطر متوسط و شهرهای حویق و هشتبر در پهنه های خطر کم قرار گرفته اند. با توجه به نقشه پهنه بندی خطر سیلاب، در محدوده مورد مطالعه شهرهای نمین و عنبران در پهنه خطر بسایر زیاد، شهرهای آستارا، لوندویل و اسالم در پهنه خطر زیاد و شهرهای هشتپر، آبی-بیگلو و حویق در پهنه خطر متوسط قرار گرفنه اند.
۱۹.

مدل سازی نوین گردشگری برای تداوم فعالیت کسب و کارهای بخش توریسم در شرایط کرونا ویروس (مطالعه موردی: شهر توریستی سرعین)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 1 - 15

کلیدواژه‌ها: شهرستان سرعین کرونا ویروس کسب و کار مدل گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
کرونا ویروس برای اولین بار در شهر ووهان چین در سال 2019 پیدا شد. در واقع کرونا ویروس یکی از بحران های است که اخیراً نه تنها سلامتی، بلکه تمام ابعاد زندگی انسان (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی)، را در معرض خطر قرار داده است. بخش گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که ضررهای فراوانی را در اثر پیدایش و شیوع این ویروس به خود دیده است و متأسفانه برنامه ریزی های که در جهت مدیریت بحران کرونا ویروس اعمال می گردد آسیب های اقتصادی وارده را دوچندان کرده است. با این که کووید 19 ناخوانده مشکلاتی برای جوامع انسانی ایجاد کرده است، اما با تلاش و سیاست گذاری مناسب می تواند از تهدید به یک فرصت تبدیل شده و زمینه شکوفایی و توسعه بلندمدت را در راستای ایجاد شرایط مناسب اقتصادی فراهم نماید. در این راستا، هدف از تحقیق حاضر ارائه مدل گردشگری ایمن برای تداوم بخشیدن کسب و کارهای بخش گردشگری در شرایط حال حاضر کرونا ویروس در شهر توریستی سرعین است. جامعه مورد مطالعه، صاحبان مشاغل های موجود در بخش توریسم در شهر سرعین بودند. برای گزینش مصاحبه شوندگان از نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی استفاده شد. معیار تعیین حجم نمونه رسیدن به اشباع نظری بود که در این تحقیق با بررسی 56 نمونه از جامعه مذکور اشباع نظری به دست آمد. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه باز، یاداشت برداری، مصاحبه و به کارگیری اسناد و مدارک انجام شد. تحلیل اطلاعات با استفاده از کدگذاری باز، انتخابی و محوری صورت پذیرفت. بر این اساس، مدل پژوهش ایجاد گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که می توان از طریق برنامه ریزی و سیاست گذاری دقیق و مناسب و با رعایت کامل دستورالعمل های بهداشتی و با نظارت و هماهنگی دستگاه های مربوطه و استفاده از فناوری های نوین صنعت گردشگری در شرایط بحرانی کرونا مسائل مربوط به رونق گرفتن صنعت گردشگری در شهرستان سرعین را بهبود بخشد.
۲۰.

اثرات ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال و پهنه بندی خطر زمین لرزه با تاکید بر توان لزره زایی گسل ها (مطالعه موردی: نمین، آستارا، تالش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸۲ 145 - 160

کلیدواژه‌ها: کوه زایی گسل زمین ساخت پهنه بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۵
امروزه به منظور ارزیابی نئوتکتونیک عمدتاً از اثرات ژئومورفیکی ناشی از فعالیت های زمین ساخت، مطالعه ی مناظر و اشکال ایجاد شده، هم چنین اندازی گیری کمی لندفرم ها از شاخص های ژئومورفولوژی استفاده می شود. در این مطالعه، فعالیت های نئوزمین ساخت منطقه مورد مطالعه با تأکید بر توان لرزه زایی گسل ها، با بهره گیری از آثار و شواهد ژئومورفیک ارزیابی و سپس شهرها و مراکز پرتراکم جمعیتی نسبت به مراکز لرزه ای و حریم گسل ها پهنه بندی گردید. بدین منظور ابتدا نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، تصاویرماهواره ای، عکس های هوایی و مدل ارتفاعی رقومی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. سپس بر اساس نتایج حاصل از بازدید های میدانی و مطالعات انجام شده، آثار و شواهد بارز در منطقه مورد مطالعه، مانند پرتگاهگسلی، خطواره های گسلی، چشمه های تکتونیکی و ... مورد شناسایی قرار گرفتند.با بهره گیری از داده های تهیه شده، گسل های اصلی شناسایی، و با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژی میزان فعالیت زمین ساخت در منطقه مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت و نقشه پهنه بندی فعالیت های زمین ساختی ترسیم گردید.در ادامه با استفاده از معادلات ولز و کوپر اسمیت، نوروزی، اشجعی و زارع، توان لرزه زایی گسل ها محاسبه شد. متوسط توان لرزه زایی برای گسل های آستارا، هیر، نئور و سنگور به ترتیب 9/6،2/6،7،8/4ریشتر محاسبه شد. سپسموقعیت مناطق مسکونی در حریم گسل ها پهنه بندی و با نقشه کاربری اراضی ومقاومت سازندها که پس از فاصله از گسل بیشترین آسیب پذیری از زلزله هارا دارند، هم پوشانی انجام گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که شهرهای نمین، عنبران، لوندویل و اسالم در پهنه خطر بسیار زیاد زمین لرزه، آستارا در پهنه خطر زیاد، حویق در پهنه خطر متوسط و شهرهای هشتپر و آبی بیگلو در پهنه بندی خطر بسیار کم قرار دارند

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان