نقد و بررسی آزمایش های لیبت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تأملات فلسفی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۳
247 - 275
حوزه‌های تخصصی:
آزمایش های لبیت –علی الادعا- نشان می دهند که فرآیندهای ناآگاهانه مغزی، قبل از آنکه از آنها باخبر شویم، تصمیم های ما را شکل می دهند. برخی بر اساس این مطالعات تجربی مدّعی شده اند که ما فاقد اراده آزاد هستیم. در این مقاله سه پاسخ به این مدّعا ارائه شده است: نخست، بسیار محل تردید است که افعال مورد مطالعه در آزمایش های لیبت نمونه کاملِ افعالی باشند که آزاد شمرده می شوند. چنین افعالی در بهترین حالت نمونه های نازلی از افعال آزاد بشمار می آیند. دوم اینکه، لیبت مفاهیمی مثل "میل" و "قصد" را جابجا بکار می برد درحالی که تفسیری جایگزین از داده های لیبت می گوید آنچه شرکت کنندگان از خود گزارش می کنند تنها میل به حرکت است و نه قصد یا تصمیم به حرکت. و سوم اینکه، نتایج لیبت تهدیدی مستقل بر ضد اراده آزاد بشمار نمی آیند بلکه صرفا تکرار این مدّعا هستند که تعیّن گرایی با آزادی جمع-شدنی نیست. از این جهت، این آزمایش ها نمی توانند دلیلی بر ضدّ همسازگرایی به شمار آیند.