مسعود صفایی پور

مسعود صفایی پور

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۲ مورد.
۲۱.

پهنه بندی حریم ایمنی و آسیب پذیری در شهر اهواز از منظر پدافند غیرعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی ایمنی آسیب پذیری پدافند غیرعامل اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۲۹
آسیب پذیری را می توان نقص ذاتی در ابعاد ویژه محیط شهر دانست که بنا به ویژگی های بیولوژیکی و فیزیکی و یا مشخصه های طراحی آن مستعد آسیب است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختارهای شهر اهواز و ریز پهنه بندی آسیب پذیری آن از منظر پدافندغیرعامل و سوق دادن آن به سوی چشم انداز آینده شهر ایمن انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات مکانی- مدلی است. داده های این پژوهش شامل شاخص های 11 گانه آموزشی، آتش نشانی، اداری- انتظامی، خطوط برق، پایانه ها، تأسیسات شهری، مراکز تجاری، راه، صنایع شهری، مراکز انتقال گاز و مراکز بهداشتی می باشند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS استفاده شده است. بنابراین جهت سنجش الگوی همجواری، پس از شناسایی لایه های مؤثر در آسیب پذیری و با استفاده از ابزار Distance نقشه های فواصل برای آن ها طراحی و استاندارد شد. برای توزیع فضایی و ریزپهنه بندی آسیب پذیری شهر اهواز از ابزار FUZZY OVERLAY در نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در بخش ریز پهنه بندی آسیب پذیری، 29/73 درصد مساحت شهر کاملاً آسیب پذیر، 29 درصد آسیب پذیر، 21/18 درصد آسیب پذیری متوسط، 13/22 درصد آسیب پذیری کم و 6/85 درصد از پهنه کل شهر در وضعیت آسیب پذیری خیلی کم قرار دارد.
۲۲.

تحلیل ساختاری توسعه شهری کلان شهر اهواز با رویکرد آینده پژوهی

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی تحلیل ساختاری توسعه شهری میک مک کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۴۴۲
امروزه چالش های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده ی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش های متداول در آینده پژوهی است و با استفاده از نرم افزار میک-مک به تحلیل مؤلفه های توسعه ی شهری در کلان شهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 37 مؤلفه به عنوان شاخص های توسعه ی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی شش دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل ریسک، هدف، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل، تنظیم کننده) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 37 عامل کلیدی، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان شهر اهواز با روش های مستقیم و غیرمستقیم، 13 پیشران مؤثر و کلیدی از جمله؛ جمعیت، توزیع عادلانه ی خدمات شهری، توسعه ی صنعت گردشگری، ساماندهی محورهای ویژه ی گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه نشین، کنترل آلودگی هوا و ارتقای بهداشت محیطی، گسترش فضای باز عمومی و ایجاد مراکز فراغتی، فراهم آوردن سطح مناسب رشد اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی در بافت فرسوده ی شهری، ساماندهی و بهسازی بافت فرسوده، گسترش کارگاه های کوچک و زودبازده، توانمندسازی سازمان های مردم نهاد، توسعه ی مراکز تفریحی و گردشگری که بیش ترین نقش را در وضعیت آینده ی توسعه ی شهری اهواز دارند، مشخص شدند و به عنوان عوامل و پیشران های مؤثر بر توسعه ی شهری اهواز انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان داد که عوامل توسعه ی صنعت گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه ی شهر در وضعیت ریسک قرار دارند. عوامل جمعیت، توزیع عادلانه ی خدمات شهری، توسعه ی صنعت گردشگری، بیش ترین میزان تأثیرگذاری بر فرآیند توسعه ی شهری کلان شهر اهواز را خواهند داشت.
۲۳.

سنجش و ارزیابی وضعیت مؤلفه های مدیریت یکپارچه سازی شهری در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: یکپارچه سازی تکنیک پرامیتی شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۶۹
تعدد مدیریت و ناهماهنگی سازمان ها و نهادهای دولتی و خصوصی متولی امور شهری از مسائل اساسی در حوزه مدیریت شهری است؛ بنابراین امروزه اداره مطلوب شهرها، بدون مدیریت یکپارچه شهری امکان پذیر نیست. هدف پژوهش، سنجش و ارزیابی وضعیت مؤلفه های مدیریت یکپارچه سازی در کلان شهر اهواز است. پژوهش براساس هدف، کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. مؤلفه های مدیریت یکپارچه شهری شناسایی و تبیین شده و با بهره گیری از ابزار پرسشنامه محقق ساخته این مؤلفه ها در شهر اهواز بررسی شده اند. جامعه آماری تحقیق مهم ترین دستگاه های اجرایی حوزه مدیریت شهری است که فعالیت های مشابه و متداخل در حیطه مدیریت شهری انجام می دهند؛ از جمله: اداره آب و فاضلاب، سازمان برق، گاز، مخابرات، شرکت های خصوصی و سازمان و نهادهایی چون شهرداری، شورای اسلامی شهر، مسکن و شهرسازی، استانداری، نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی، سازمان بهداشت- درمان و نهاد مردمی. حجم نمونه براساس فرمول کوکران انجام گرفته که مطابق با هر سازمان، پرسشنامه هایی اختصاص داده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل پرامیتی در محیط (V-Promethee) بهره گرفته شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مؤلفه های مدیریت یکپارچه سازی شهری، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. در تکنیک پرامیتی نیز رتبه بندی نهادها براساس سه تحلیل خروجی (رتبه بندی مثبت، رتبه بندی منفی و خروجی خالص) صورت گرفته است و وضعیت ابعاد مدیریت یکپارچه شهری به تفکیک نهادها براساس نمره 1+ و 1- به دست آمد. شاخص های با نمره 1+ در سطح مناسب و شاخص های با نمره 1- در سطح نامناسب قرار دارند. به صورت کلی وضعیت شاخص های مدیریت یکپارچه سازی مدیریت شهری ازنظر مدیران و کارشناسان سازمان های مختلف شهری در شهر اهواز نشان دهنده آن است که وضعیت هیچ یک از شاخص ها، بالاتر از میانگین فرضی نیستند و به ترتیب شاخص های هماهنگی، بسترسازی، وحدت، حکمرانی خوب، تعامل، ساختار، انسجام، هم پایانی و دیدگاه سیستمی به ترتیب در جایگاه اول تا آخر قرار گرفته اند.
۲۴.

چالش های ساختاری طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد راهبردی (اولویت ها و تأثیرات آن در کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۵
در این پژوهش، با هدف شناسی کاربردی-توسعه ای و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا به تحلیل چالش ها و نارسایی های موجود در ساختار طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد برنامه ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز پرداخته شود. بنابراین دو سؤال اصلی پژوهش به صورت ارزیابی چگونگی اولویت چالش های مراحل ساختاری طرح ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز و چگونگی تأثیر این مراحل بر تحقق پذیری رویکرد راهبردی در طرح ریزی توسعه شهری در کلان شهر اهواز می باشد. جامعه نمونه پژوهش 60 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش می باشد. برای جمع آوری داده ها به روش دلفی هدف مند و پیمایشی به صورت ابزار پرسش نامه اقدام شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که اولاً بر اساس نتایج مدل فازی مرحله ساختاری تهیه طرح ها با توجه به چالش های شناسایی شده دارای بیشترین اولویت برای بهبود شرایط در بین مراحل ساختاری هشت گانه رویکرد راهبردی در کلان شهر اهواز می باشد و ثانیاً با توجه به نتایج مدل معادلات ساختاری AMOS مرحله سیاست گذاری دارای تأثیر معناداری در راستای تحقق رویکرد برنامه ریزی راهبردی در فرایند طرح ریزی توسعه شهری در کلان شهر اهواز می باشند.
۲۵.

تحلیلی بر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر جغرافیای جنسیتی در کشور(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری حکمروایی خوب شهری شهروندان شهر بیستون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
برابری جنسیتی به عنوان یکی از مقولات مرتبط با توسعه ی اقتصادی- اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار است. نابرابری های جنسیتی دارای اثر منفی بر توسعه ی انسانی و ارتقای کیفیت نیروی انسانی دارد.این پژوهش بر آن است تا بر اساس مقایسه ی آمار سرشماری سال 1390 و 1394، بهبود وضعیت زنان را در مقایسه با مردان در مناطق مختلف کشور مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این پژوهش با استفاده از نرم افزار Arc/Gis و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. با وجود برخورداری سهمی از فعالیت های اقتصادی زنان در روستاها نسبت به مردان اما همچنان سهم مردان بیش از زنان برآورد شده است. به گونه ای که در منطقه ی سه (شامل: استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، گیلان و کردستان) زنان دارای درآمد هم وزن با کل مشارکت کنندگان در فعالیت های اقتصادی نیستند اما تمایل به استقلال آنان را به این سو حرکت داده است. یافته ها بهبود بیشتر در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نشان می دهد. اما با این حال موقعیت زنان بر حسب شاخص های مذکور تغییر چندانی را به دنبال نداشته است. کلمات کلیدی: برابری جنسیتی، سرشماری، جغرافیای جنسیت، مناطق.
۲۶.

آینده نگاری توسعه شهری با رویکرد سناریونویسی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری میک مک سناریو توسعه شهری اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۹۹
امروزه نگاه متفاوت به آینده باعث شده که انسان هوشمند به دنبال یافتن آینده نباشد، بلکه با بهره گیری از ابزارهای گوناگون آینده مطلوب خود را بسازد. هدف پژوهش حاضر، آینده پژوهی و سناریونگاری در توسعه شهری کلانشهر اهواز بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع و CIB می باشد. پژوهش حاضر در سه مرحله ی تعیین شاخص های کلیدی از طریق روش دلفی، شناسایی پیشران های مؤثر از طریق نرم افزارMicMac بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع و تدوین سناریو بر پایه نرم افزار Scenario Wizard مبتنی بر روش سایب انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش از میان 37 عامل کلیدی، 10 پیشران مؤثر از جمله؛ جمعیت، کنترل آلودگی هوا، صنعت، ساماندهی محور گردشگری، تولید محصولات ویژه، توانمندسازی سازمان ها، توجه به گسترش کارگاه ها، توجه به صنعت گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه و فضای باز را به عنوان عوامل و پیشران های مؤثر بر توسعه شهری اهواز مشخص کرد. در نهایت پیشران های حیاتی با سه وضعیت تدوین شده و 82 درصد وضعیت ها نشان از مطلوبیت و 18 درصد نشان از ثبات و بحران توسعه شهری اهواز داشتند. مطلوب ترین سناریو، سناریوی شماره یک پیشنهاد گردیده که شامل جمعیت مبتنی بر افزایش، کنترل آلودگی هوا مبتنی بر بهبود، صنعت مبتنی بر توسعه، ساماندهی محور گردشگری مبتنی بر بهبود، تولید محصولات ویژه مبتنی بر حفظ روند فعلی، توانمندسازی سازمان ها مبتنی بر افزایش، توجه به گسترش کارگاه ها مبتنی بر توسعه، توجه به صنعت گردشگری مبتنی بر توسعه، ساماندهی مناطق حاشیه مبتنی بر بهبود و فضای باز مبتنی بر گسترش بوده است.
۲۷.

تدوین سناریوها و ارائه راهبردهای مؤثر در تاب آوری اجتماعی آینده (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اجتماعی مطالعات آینده پژوهی برنامه ریزی سناریو برنامه ریزی راهبردی کلانشهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۴۳۳
تبیین موضوع: پژوهش حاضر با رویکرد آینده پژوهی، به تدوین سناریوهای تاثیرگذار در آینده تاب آوری اجتماعی و ارائه راهبردهای موثر در این زمینه خواهد پرداخت. روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، بر اساس روش جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش برای آینده نگری تاب آوری شهری تعداد 45 نفر از متخصصین حوزه شهری است که از آن ها پرسش گری به عمل آمد و نتایج حاصل از بررسی آنان برای شناسایی عوامل کلیدی بر شکل دهی تاب آوری اجتماعی در آینده مورد استفاده قرار گرفت. نیروهای پیشران با روش دلفی مشخص، و سپس این عوامل براساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت بندی شده و حیاتی ترین عوامل مشخص، و برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرم افزار آینده پژوهی استفاده شده است. یافته ها:در نمودار پراکندگی متغیرها وضعیت ناپایداری سیستم بر تاب آوری اجتماعی کلان شهر اهواز حاکم است. نتایج: از میان 54 عامل یاد شده پس از بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده این سکونتگاه ها در خروجی نرم افزار میک مک ده عامل کلیدی با بیشترین میزان تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر آینده تاب آوری اجتماعی کلان شهر اهواز مشخص شد: وضعیت درآمد، تحریم، فقر، ضعف مدیریت شهری، افزایش مهاجرت، مشوق های مالی، بیکاری، کم شدن صادرات نفت، بافت فرسوده، ضعف نهادها که بیشترین نقش رادروضعیت آینده تاب آوری اجتماعی در کلان شهر اهواز ایفا می کنند.
۲۹.

تبیین چالش های ساختاری در طرح ریزی راهبردی توسعه شهری کلان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: چالش های ساختاری رویکرد راهبردی طرح ریزی شهری کلان شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۴ تعداد دانلود : ۶۲۶
ساختار طرح ریزی توسعه شهری در کشور ما دارای بنیان های غیر منعطف، ناکارآمد و با رویکرد کارکردی هندسه گراست که ناکارآمدی نظری و روش شناختی پارادایم آن، یعنی برنامه ریزی متمرکز، بیش از پیش بر ضعف و ناکارآمدی آن صحه می گذارد. در این فرایند، رویکرد برنامه ریزی راهبردی با دگرگونی ساختار برنامه ریزی در دو بخش تصمیم سازی و تصمیم گیری، اسلوبی منعطف، مشارکتی و شفاف را در عرصه طراحی توسعه شهری فراهم کرده است. کاربست این رویکرد نیازمند شناخت اولویت ها، تأثیرها و چالش های پیش رو برای درک از واقعیت موجود آن در فرایند توسعه شهری است.  در این راستا، پژوهش حاضر با ماهیت «کاربردی- توسعه ای» و با روش شناسی «توصیفی- تحلیلی» انجام شده است. جامعه نمونه پژوهش، 50 نفر از کارشناسان و نخبگان مرتبط با موضوع پژوهش هستند که به شیوه دلفی هدفمند انتخاب شده اند. ابزار تحلیلی پژوهش با توجه به اهداف آن، مدل حداقل مجذورات لگاریتمی فازی FLLS و مدل سازی معادلات ساختاری AMOS است. نتایج حاکی از آن است که سیاست گذاری به عنوان مهم ترین مرحله ساختار راهبردی مبتنی بر تصمیم سازی و مرحله اصلاح و بازنگری طرح ها به عنوان مهم ترین مرحله ساختار راهبردی مبتنی بر تصمیم گیری دارای بیشترین اولویت برای ایجاد تحولات ساختاری در طرح ریزی توسعه شهری کلان شهر اصفهان است. تبیین ارتباط ساختاری مراحل ساختاری برای تبیین تحقق بخشی طرح ریزی راهبردی در کلان شهر اصفهان، نشان از معناداری ارتباط ساختاری و ضرایب رگرسیونی وزن دار به دست آمده در این فرایند، نشان از اهمیت پیشران اصلاح و بازنگری طرح ها در تبیین ارتباط ساختاری پیشران های هشت گانه در تحقق طرح ریزی راهبردی در کلان شهر اصفهان دارد.
۳۰.

تحلیل مؤلفه های بازآفرینی شهری در بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی شهری بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۳۱۵
بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز نیز به عنوان نخستین هسته شکل گرفته و شهر اهواز، با مشکلاتی چون افول کیفیت کالبدی، مشکلات دسترسی و ترافیکی، تراکم و تمرکز بیش از حد جمعیت به علت ماهیت تجاری آن و سایر عوامل،  همچنین با دارا بودن ارزش های تاریخی به لحاظ داشتن بناهای تاریخی مهم در این محدوده و ارزش های فرهنگی و مهم تر از همه به عنوان قلب تپنده تجاری شهر، بحث مطالعه و برنامه ریزی های درست و با رویکرد پایدار را بیش از پیش طلب می کند. بنابراین، در این پژوهش سعی شد تا از رویکرد بازآفرینی در جهت شناسایی اولویت برنامه ریزی بافت های فرسوده مرکزی شهر اهواز بهره گرفته شود. این پژوهش از لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده های توصیفی از اسناد کتابخانه ای و برای گردآوری داده های تحلیلی پژوهش به روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه از نظرات 40 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه برنامه ریزی امور شهری اهواز استفاده شده است. جهت تحلیل داده های پژوهش نیز از مدل تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی FDAHp و همچنین رگرسیون خطی در محیط نرم افزارSPSS استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش مشخص شد در وزن گذاری فازی نسبی برای ابعاد پژوهش، مؤلفه بازآفرینی اقتصادی بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز حائز بیشترین وزن نسبی در این مرحله شده است و بازآفرینی فرهنگی نیز در رتبه دوم قرار دارد. در این مرحله مؤلفه بازآفرینی زیست محیطی از سوی کارشناسان با اولویت کمتری ارزیابی شده است. بنابراین از نظر کارشناسان شهر اهواز، بازآفرینی اقتصادی دغدغه اصلی برای اقدام به بازآفرینی در این بافت است.
۳۱.

تحلیل فضایی و سطح بندی توسعه روستایی در استان خوزستان با استفاده از فنون تصمیم گیری چندشاخصه جبرانی و مجموعه ادغامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان خوزستان تحلیل فضایی شاخص های توسعه روستایی فنون تصمیم گیری چندشاخصه جبرانی مجموعه ادغامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۹۲
درک بهتر پدیده های جغرافیایی و شناخت علمی مکان های جغرافیایی مستلزم داشتن اطلاعاتی جامع از مناطق مورد نظر است. همچنین، آگاهی از وضعیت توزیع فضایی سطوح توسعه، پیش نیاز طرح ها و برنامه های توسعه روستایی محسوب می شود؛ از این رو، مسئله اصلی پژوهش حاضر، «تحلیل فضایی سطوح توسعه روستایی در گستره استان خوزستان» است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش از نوع داده های ثانویه است که با طراحی چک لیستی با عنوان شناسنامه روستا با مراجعه به سالنامه آماری استان خوزستان در سال 1390 تکمیل شد. در پژوهش حاضر، برای سنجش وضعیت توسعه روستایی در استان، از روش وزن دهی آنتروپی شانون و فنون تصمیم گیری چندشاخصه جبرانی مانند تاپسیس، الکتر، ویکور و پرومته استفاده شد. همچنین، با به کارگیری چهار روش میانگین رتبه ها، بُردا، کاپلند و پُست در قالب مجموعه ادغامی، نتیجه ای واحدی از سطح بندی توسعه روستایی در استان به دست آمد. درنهایت، نتایج سطح بندی شهرستان ها به تفکیک تمامی شاخص ها، با استفاده از نرم افزار ArcGIS10.4.1، به صورت نقشه ارائه شد. کلی ترین نتیجه پژوهش، ناهماهنگی و گسست فضایی میان مناطق استان در توزیع جغرافیایی سطوح توسعه روستایی است. این مسئله در سطح استان، از نظر نماگرهای مورد بررسی در موضوعات مختلف قابل ملاحظه است. بیشتر شاخص های توسعه در نیمه های شمالی، مرکزی و غربی استان خوزستان متمرکز شده است؛ به گونه ای که سه ناحیه در مرتبه اول، شش شهرستان در مرتبه دوم، هفت ناحیه در مرتبه سوم، شش ناحیه در مرتبه چهارم و پنج ناحیه در مرتبه پنجم توسعه قرار گرفته اند.
۳۲.

نقش مدیریت شهری بر پایداری محیط زیست (مطالعه ی موردی: منطقه 2 شهر اهواز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری پایداری محیط زیست شهرداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۵
این پژوهش با هدف بررسی عملکرد شهرداری به منظور پایداری محیط زیست در منطقه 2 شهری اهواز صورت گرفته است (N=97458).از نظر ماهیت، نظری-کاربردی و از لحاظ روش مطالعه، توصیفی-تحلیلی می باشد حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 384 نفر برآورد شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه در این تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب پایایی آن 84/0 به دست آمد. به منظور آزمون فرضیات از آزمون مقایسه میانگین استفاده شد. یافته ها نشان داد که میانگین عملکرد شهرداری در مسیر پایداری محیط زیست منطقه 2 شهر اهواز، 56/3 با انحراف معیار(68/1) است. نتایج آزمون مقایسه میانگین شاخص ها را نشان می دهد که مقدار سطح معنی داری تمام شاخص ها کوچکتر از 05/0 است. سپس برای رتبه بندی میزان نقش شهرداری در بهبود این هشت شاخص از مدل تاپسیس استفاده شده است. و با استفاده الویت بندی که از نتیجه مدل تاپسیس شاخص های، فضای سبز، خاک و صوتی با میانگین ضریب الویت 0.50 بالاترین سطح و فاضلاب و مدیریت شهری با میانگین ضریب الویت 0.25 سطح متوسط و همچنین شاخص های استفاده از حمل ونقل، مشاغل آلاینده و آلودگی آب با میانگین ضریب الویت 0.08 در سطح پایین نقش مدیریت در پایداری این سه شاخص قرار گرفتند.
۳۳.

تحلیل وضعیت شاخص های ضروری سکونتگاهی (مطالعه موردی: دهستان های شهرستان دزفول )(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۶۳
روستا کهن ترین شکل سکونتگاه های بشری و روستانشینی یکی از قدیمی ترین شیوه های زندگی اجتماعی بشر است. کیفیت توسعه و زیرساخت های آن در اثر برنامه ریزی های نامطلوب و متمرکز گذشته مسایل عمده ای را در روند توسعه روستاهای کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگی ساختاری این موضوع یکی از تنگناهای اساسی درعرضه مدل مناسب برای توزیع اعتبارات به شمارمی آید. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی روستاها از نظر برخورداری در زمینه های مختلف است. هدف از انجام این پژوهش بررسی درجه پیشرفت نواحی روستایی (دهستان ها) شهرستان دزفول می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. روش گرد آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای که بر گرفته از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 می باشد. جامعه آماری دهستان های شهرستان دزفول می باشد. شاخص های مورد استفاده در سه بخش بهداشتی- درمانی، رفاهی زیر بنایی و فرهنگی- مذهبی در نظر گرفته شده  و با استفاده از سه مدل SAW ،  TOPSIS و VIKOR  مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عامل توپوگرافی و عامل دسترسی به مرکز شهرستان در میزان پیشرفت دهستان ها تاثیر دارد به گونه ای که دهستان هایی که اکثر آبادی های آن در مناطق دشتی واقع شده اند و همچنین به مرکز شهرستان دسترسی بیشتری دارند از میزان پیشرفت بیشتری برخوردار هستند.
۳۴.

تحلیل وضعیت و تعیین استراتژی های مبتنی بر سناریو در تاب آوری کلانشهرهای ایران(موردپژوهی؛ کلانشهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل وضعیت تاب آوری شهری مطالعات آینده پژوهی برنامه ریزی سناریو کلانشهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۴۶۵
در سال های اخیر، مطالعه درباره ی ضرورت و اهمیت به کارگیری اصول تاب آوری شهری و عوامل مؤثر بر آن در زمینه کاهش خطرات در شهرها توجه بسیاری از صاحب نظران را به خورد جلب کرده است. در این میان ضررورت توجه به رویکرد آینده پژوهی و از آن جمله نقش و جایگاه آن در ارتقای تاب آوری از اهمیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است. هدف این مقاله سنجش تاب آوری شهری و تدوین استراتژی های مبتنی بر سناریو در مبحث تاب آوری می باشد که با ترسیم تصاویری از آینده صورت گرفته است. برای آینده نگری تاب آوری شهری از تعداد 35 نفر از متخصصین در حوزه شهری پرسش گری به عمل آمد و نتایج حاصل از بررسی آنان برای شناسایی عوامل کلیدی بر شکل دهی تاب آوری اجتماعی در آینده مورد استفاده قرار گرفت. سپس به منظور سنجش تاب آوری اجتماعی از آزمون های آماری کولموگروف- اسمیرنوف و تی تک نمونه ای، استفاده شد. در بخش آینده پژوهی نیروهای پیشران با تکنیک دلفی مشخص و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت بندی شده و برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرم افزار (Micmac) استفاده شده است. با توجه به میانگین ارزش تاب آوری اجتماعی که عددی زیر میانگین نظری (میانگین نظری4) را نشان می دهد، می توان گفت که تاب آوری اجتماعی کلانشهر اهواز از وضعیت خوبی برخوردار نیست. و نتایج به دست آمده از نرم افزار Micmac، از بین این عوامل پایین بودن میزان درآمد (با امتیاز 422) تاثیرگذارترین عامل کلیدی در تاب آوری این کلان شهر و دارای بیشترین اثرگذاری مستقیم و شاخص پایین بودن مشارکت با مجموع 201619 ارزش ستونی محاسبه شده، دارای بیشترین میزان اثرپذیری بوده اند.
۳۵.

برنامه ریزی راهبردی به منظور توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی مطالعه موردی: شهرک پیام نور دزفول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی توانمندسازی اسکان غیررسمی شهرک پیام نور دزفول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۳ تعداد دانلود : ۵۹۳
سکونتگاه غیررسمی به عنوان یک چالش عمده اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و غیره، دامن گیر بسیاری از شهرهای جهان، به ویژه شهرهای کشورهای درحال توسعه می باشند. لذا، لزوم توجه و ارائه برنامه ریزی راهبردی برای آن یک ضرورت اساسی محسوب می شود. پژوهش حاضر، با هدف برنامه ریزی راهبردی به منظور توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهرک پیام نور شهر دزفول تدوین شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف شناختی، توصیفی – تحلیلی، روش گرداوری داده ها به صورت پیمایشی و ابزار سنجش آن پرسشنامه محقق ساخت بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک ویکور و سوات به صورت ترکیبی استفاده شده است. جامعه آماری شامل صاحب نظران بخش های دولتی، عمومی و خصوصی در حوزه اسکان غیررسمی است که جمعاً شامل 60 نفر بودند و به صورت نمونه های هدف مند انتخاب شده اند. نتایج نشان داد که مهم ترین عامل قوت؛ پایین بودن هزینه خانوارها، مهم ترین عامل ضعف؛ وجود زمینه های شکل گیری اشتغال کاذب و غیررسمی، مهم ترین عامل فرصت؛ سنددار کردن پلاک های مسکونی و مهم ترین عامل تهدید؛ گرایش کودکان لازم التعلیم به ترک تحصیل جهت ورود به بازار کار غیررسمی و کمک به تأمین مالی خانواده می باشد. بنابراین، با توجه به نمره نهایی حاصل از نقاط داخلی، می توان گفت که در ساماندهی فضایی شهرک پیام نور دزفول نقاط ضعف و نقاط قوت، نسبت به یکدیگر برتری ندارند و هر دو در حد متوسط می باشند. هم چنین تهدیداتی که از طرف محیط خارجی برای ساماندهی فضایی اسکان غیررسمی شهرک پیام نور وجود دارند، با فرصت های آن برابر می باشد.
۳۶.

ارزیابی پهنه های مناسب جهت ایجاد پایگاه های خدمات اجتماعی روستایی (مطالعه موردی: دهستان لامی اهواز)

کلیدواژه‌ها: پایگاه های خدمات اجتماعی توسعه روستایی تحلیل سلسله مراتبی روش نقطه بهینه لامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۹۸
انتخاب مکان های بهینه جهت استقرار پایگاه های ارائه خدمت در سطح یک روستا می تواند کمک بزرگی به روستاییان جهت دسترسی راحت و سریع به این خدمات باشد. ازاین رو، مسئله ای که شاکله اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد، ارزیابی پهنه های مناسب جهت ایجاد پایگاه های خدمات اجتماعی روستایی در دهستان لامی شهرستان اهواز است. این پژوهش از حیث هدف، از نوع تحقیقات نظری، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش، از نوع تحلیلی و توصیفی است. گردآوری اطلاعات به دو صورت تکمیل پرسشنامه از 30 کارشناس امور روستایی و داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 انجام گرفت. همچنین از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و روش نقطه بهینه IPM جهت دستیابی به اهداف پژوهش استفاده شد. آنالیز داده ها به ترتیب در محیط ArcGIS10.4.1 و نرم افزار Expert Choice و Excel انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که معیار دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی با مقدار 196/0 درصد، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و همچنین معیارهای تراکم جمعیت، دسترسی به تأسیسات زیربنایی و نیز دسترسی به خدمات آموزشی و فرهنگی در مراتب بعد حائز اهمیت هستند. همچنین از بین روستاهای این دهستان، روستای دغاغله از وضعیت کاملاً مناسبی برای ایجاد پایگاه های خدمات اجتماعی و توسعه روستایی برخوردارند. از محاسبات روش نقطه بهینه چنین استنباط می شود که روستاهای جسانیه بزرگ و دغاغله، به ترتیب با مقادیر 0070/0، 0246/0 کمترین مقدار +Si را داشته و به عنوان توسعه یافته ترین روستاهای دهستان لامی شناخته شد. همچنین روستای شعیمط سه با مقادیر 0977/0، بیشترین مقدار +Si را داشته و با عنوان محروم ترین روستای دهستان ازلحاظ امکانات و تسهیلات روستایی شناخته شد.
۳۷.

شناخت و سنجش ارتباط ساختاری پیشران های تبیین کننده ی رهبری استراتژیک در مدیریت شهری (نمونه ی موردی: کلان شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری رهبری تغییرات رفتاری رهبری استراتژیک کلان شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۳۳
نمود پذیرش تغییر در رفتار سازمانی در سطح هدایت گرایانه ی آن، گذار از مدیریت به سمت رهبری می باشد. دراین بین، رهبری استراتژیک توانمندی هدایت گران را در چشم اندازسازی توسعه ی استراتژیک و ارتباطات دوسویه و چندسویه با محوریت دانش با محیط درون و بیرون سازمان مدنظر قرار می دهد. در مطالعه ی حاضر با رویکرد کاربردی در هدف شناسی و رویکرد «توصیفی-تحلیلی» در بخش روش شناسی؛ به تحلیل و شناسایی پیشران های رهبری استراتژیک در فرآیند مدیریت شهری کلان شهر اصفهان پرداخته شده است. سؤال های پژوهش این است که اولاً پیشران های تبیین کننده ی رهبری استراتژیک در مدیریت شهری کلان شهر اصفهان کدام اند؟ دوماً آیا پیشران های شناسایی شده دارای ارتباط ساختاری معناداری برای تبیین رهبری استراتژیک در مدیریت شهری کلان شهر اصفهان می باشند؟ در این راستا از روش اسنادی - مصاحبه ای برای تدوین و شناسایی پیشران های عملیاتی پژوهش و از روش پیمایشی به صورت ابزار پرسش نامه ای برای جمع آوری داده های تحلیلی پژوهش استفاده شده است. جامعه ی نمونه 60 نفر از اساتید دانشگاه و کارشناسان و مسئولان اجرایی شهرداری و سازمان راه و شهرسازی کلان شهر اصفهان است. ابزار تحلیلی پژوهش، نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری (AMOS) می باشد. نتایج مطالعه  در وهله ی اول منجر به شناسایی سه پیشران اصلی تبیین کننده ی رهبری استراتژیک؛ یعنی تحولات دانش مبنا با روایی ترکیبی (CA) 87/0، تحولات ارتباط مبنا با 89/0 و تحولات توانمندگرا با 88/0 در عرصه ی مدیریت شهری کلان شهر اصفهان شد. در وهله ی دوم نتایج به دست آمده نشان داد که پیشران های شناسایی شده دارای ارتباط ساختاری معناداری بر اساس رگرسیون وزن دار (WR) در قالب مدل معادلات ساختاری می باشند.
۳۸.

سنجش میزان رضایتمندی از پروژه های مسکن مهر مورد شناسی: مسکن مهر شهر جدید سهند تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسکن رضایتمندی مسکن مهر گروه های کم درآمد شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۹ تعداد دانلود : ۴۱۰
در چند دهة اخیر با رشد و گسترش شهر نشینی در کشورهای جهان سوم به خصوص در کشورمان، تأمین مسکن برای گروه های کم درآمد شهری به یکی از مسائل و چالش های پیشِ روی دولت تبدیل شده است. یکی از سیاست های تأمین مسکن برای این گروه های کم درآمد، پروژة مسکن مهر به عنوان بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس می شود؛ از این رو، هدف از این تحقیق سنجش رضایتمندی از پروژة مسکن مهر شهر جدید سهند تبریز می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی بهره جسته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از مدل های تحلیل عاملی و رگرسیون چند متغیّره در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که میزان رضایتمندی از مسکن مهر شهر جدید سهند در 8 عامل ترکیبیِ ویژگی های کالبدی؛ روشنایی، تهویه و دید و منظر؛ تسهیلات و زیر ساخت ها؛ روابط همسایگی؛ دسترسی ها و حمل و نقل؛ مدیریت و نگهداری ساختمان؛ ویژگی های اقتصادی و امنیت قرار گرفته اند گه در مجموع 78.409 درصد از واریانس را تبیین می کنند. همچنین، نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین رضایتمندی مربوط به عامل اول، یعنی ویژگی های کالبدی است که به تنهایی 15.729 درصد از واریانس را تبیین می کند. کمترین میزان رضایتمندی نیز مربوط به عامل های اقتصادی و امنیت است که به ترتیب 6.732 و 4.227 درصد از واریانس را تبیین می کنند.
۳۹.

ارزیابی طیف تاب آوری کالبدی شهرها در برابر زلزله با استفاده از مدل های برنامه ریزی (نمونه موردی شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری زلزله برنامه ریزی کالبدی شهر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۵۰
تاب آوری شهری یک مفهوم نسبتاً جدید در مطالعات شهری و شهرسازی می باشد لذا برنامه ریزی شهری نقش حیاتی در شکل گیری شهرهای انعطاف پذیر دارد. که جهت این فعالیت برنامه ریزی استراتژیک در جهت کالبد شهری برای انطباق موضوع لازم می باشد. بنابراین جهت هرجه بیشتر کاهش و جلوگیری از خسارات آن نیازمند مطالعه و بررسی در ابعاد موضوع می باشد. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای-  کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوع در شهر ایلام پرداخته است. از آنجا که پیش بینی لرزه ای بر پایه روش های آماری می تواند نتایج قابل قبولی ارائه دهد؛  این پژوهش با بهره گیری از مدل COPRAS و GIS، نرم افزارهایGRAFER، MINITAB، VISIO، Excel و SPSS به بررسی موضوع پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داده است بر اساس مدل COPRAS میانگین تاب آوری در مناطق برابر 65 درصد بوده است. که خسارت کالبدی در اثر زلزله تا شدت 5 مرکالی با استفاده از وزن متغیرها در نواحی ترکیب که منجر به رتبه بندی تاب آوری در شهر ایلام گردید. همچنین با توجه به نتایج مدل های آمار فضایی مورد استفاده در شهر ایلام 17/54 درصد از نواحی شهر با حفظ وضع موجود در مقابل خطرات و ناآرامی ها تاب آور می باشد.
۴۰.

بررسی اثرات عینی و ذهنی الحاق روستا به شهر (مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهر نورآباد، استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهر نورآباد الحاق روستا به شهر اثرات عینی و ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۵۵
رشد شتابان جمعیت شهری ایران در چند دهه اخیر، سبب گسترش فیزیکی شهرها و الحاق و ادغام بسیاری از سکونتگاه های روستایی پیراشهری در محدوده رسمی شهرها شده است. الحاق و ادغام روستاهای پیرامونی در شهر، با توجه به شرایط مکانی و زمانی دارای فرایند و اثرات خاص خود است. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر بررسی اثرات اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی الحاق چهار روستای کاظم آباد، کرم آباد، خلیفه آباد و چشمه خانی به شهر نورآباد در استان لرستان است. برای دستیابی به اهداف تحقیق، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، تصاویر ماهواره ای و داده های حاصل از پیمایش خانوار با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که الحاق روستا به شهر، فرایندی پیچیده، چندبعدی و چندمرحله ای است که به فراخور شرایط مکانی و زمانی، نیازمند اقدامات خاص خود است. بررسی اثرات ذهنی الحاق روستا به شهر نشان داد که در بیشتر معرف های بررسی شده، وضعیت ساکنان محلی پس از الحاق روستا به شهر بهبود یافته است. در میان مؤلفه های حاصل از تحلیل عاملی، چهار مؤلفه وضعیت کالبدی روستا، میزان تولید و انگیزه فعالیت در بخش کشاورزی و دامداری، دسترسی به امکانات و تأسیسات زیربنایی مهم ترین پیش بینی کننده های میزان رضایت از الحاق روستا به شهر هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان