احمدرضا نصر اصفهانی

بعد از خانواده، مهم ترین سازمان مؤثر در تکوین شخصیت و رشد جنبه های مختلف انسان، مدرسه است. بنابراین، رشد مهارت ها و استعدادهای لازم برای زندگی افراد در جامعه باید یکی از اهداف اساسی مدرسه محسوب شود. با توجه به این که آموزش مسائل زندگی خانوادگی به دانش آموزان می تواند در استحکام خانواده و کاهش ناهنجاری هایی از قبیل طلاق نقش داشته باشد؛ این پژوهش درصدد بررسی این موضوع است که از دید دانش آموزان چهار عامل آموزشگاهی: مدیر، دبیر، مشاور، مر بی پرورشی و کتاب های درسی تا چه حد به مسائل زندگی خانوادگی در دبیرستان می پردازند. این تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و جامعه آماری آن را دانش آموزان دختر سال سوم نظام متوسطه نظری در سه شهر یزد، اردکان و میبد تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای متناسب با حجم، 210 دانش آموز از جامعه انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه محقق ساخته شامل 46 سؤال به سبک لیکرت و پنج سؤال باز پاسخ استفاده شد. داده های آن با نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش مشخص نمود که نقش عوامل آموزشگاهی در آموزش مسائل خانواده، از نظر دانش آموزان کمتر از سطح متوسط (3) می باشد. البته نقش این عوامل به نظر آن ها یکسان نبوده، بیشترین تاثیر مربوط به نقش مدیران و کمترین تاثیر مربوط به نقش دبیران بوده است. براساس این یافته ها نتیجه گیری می شود که عملکرد دبیرستان ها در آموزش مسائل زندگی خانوادگی از دید دانش آموزان کمتر از حد مورد انتظار آنان بوده، لازم است برنامه ها و کتاب های آموزشی ویژه ای برای آموزش مسائل زندگی خانوادگی برای دانش آموزان تدارک دیده شود.

"هدف این پژوهش، بررسی موانع و مشکلات فعالیت های پژوهشی دبیران دبیرستان های دولتی آموزش و پرورش شهر اصفهان بوده است. در انجام این پژوهش موانع سازمانی و آموزشی دبیران در زمینه انجام فعالیت های پژوهشی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی بوده است. برای جمع آوری اطلاعات از دو ابزار استفاده شده است، 1)پرسشنامه محقق ساخته، مرکب از 29 سوال بسته پاسخ با طیف لیکرت و چهارسوال باز پاسخ، 2) مصاحبه نیمه سازمان یافته با دبیرانی که اقدام به کارهای پژوهشی کرده اند. جامعه آماری کلیه دبیران دبیرستان های دولتی آموزش و پرورش شهر اصفهان بوده است که به صورت تصادفی، سه ناحیه از پنج ناحیه شهر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. علاوه بر آن‏، با 14 نفر از پژوهشگران سازمان مصاحبه به عمل آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون های t تک نمونه ای، t با دو گروه مستقل t 2 (هتلینگ)، تحلیل واریانس و توکی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که موانع سازمانی و آموزشی در عدم انجام فعالیت های پژوهشی دبیران تاثیر داشته اند. "

 یکی از عوامل برخورداری از آموزش عالی با کیفیت، ایجاد ساختارها و برنامه های آموزشی نوینی است که مورد نیاز جامعه باشد. در حال حاضر، آموزش علوم به عنوان بخشی از دانش بشری در دوحیطه ساختار و محتوا پیشرفت فراوانی در جوامع توسعه یافته داشته است. با این حال، بررسی ها نشان می دهد که ساختار فعلی آموزش علوم در آموزش عالی و دانشگاه های کشور تفاوت اساسی با کشور های توسعه یافته دارد. این مسئله به ویژه در زمینه امکانات کالبدی و نیروی انسانی متخصص آموزش علوم نمایان است. بر این اساس، در پژوهش حاضر امکانات کالبدی مورد نیاز و شرایط علمی استادان و دانشجویان متقاضی ورود به دوره های کارشناسی ارشد آموزش علوم در کشور بررسی شده است . جامعه آماری شامل کلیه متخصصان آموزش علوم کشور و از مصاحبه نیمه ساختار یافته برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک مقوله بندی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که امکاناتی چون آزمایشگاه هایی با ماهیت کارگاهی، کارگاه تولید مواد آموزشی علوم و کارگاه آموزش IT در زمینه آموزش علوم برای تأسیس این دوره ضروری است. بهترین افراد برای ورود به این دوره نیز دانشجویانی با مدارک کارشناسی مرتبط با رشته های علوم است و ورود افرادی با پایه علوم تربیتی به این دوره توصیه نمی شود. استادان این دوره باید متخصصان آموزش علوم باشند؛ البته، متخصصان علوم تربیتی که بتوانند دانش خود را به این رشته مرتبط سازند، می توانند در این دوره تدریس کنند. نتایج این پژوهش می تواند مسئولان نظام برنامه ریزی آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش کشور را برای تأسیس این دوره یاری کند و زمینه راه اندازی دوره را فراهم سازد. شایان ذکر است که در این پژوهش موضوعات دیگرمرتبط با راه اندازی دوره مانند ساختار آموزشی مناسب، برنامه درسی و سرفصل های دوره بررسی شده، لکن به دلیل تفصیل مطالب در مقاله جداگانه ای مورد بحث قرار گرفته است.

هدف این پژوهش، بررسی موانع و مشکلات فعالیت های پژوهشی دبیران دبیرستان های دولتی آموزش و پرورش شهر اصفهان بوده است. در انجام این پژوهش موانع سازمانی و آموزشی دبیران در زمینه انجام فعالیت های پژوهشی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی بوده است. برای جمع آوری اطلاعات از دو ابزار استفاده شده است، 1)پرسشنامه محقق ساخته، مرکب از 29 سوال بسته پاسخ با طیف لیکرت و چهارسوال باز پاسخ، 2) مصاحبه نیمه سازمان یافته با دبیرانی که اقدام به کارهای پژوهشی کرده اند. جامعه آماری کلیه دبیران دبیرستان های دولتی آموزش و پرورش شهر اصفهان بوده است که به صورت تصادفی، سه ناحیه از پنج ناحیه شهر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. علاوه بر آن ، با 14 نفر از پژوهشگران سازمان مصاحبه به عمل آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون های t تک نمونه ای، t با دو گروه مستقل t 2 (هتلینگ)، تحلیل واریانس و توکی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که موانع سازمانی و آموزشی در عدم انجام فعالیت های پژوهشی دبیران تاثیر داشته اند.

بررسی شیوه تصمیم گیری و برنامه ریزی های موجود در مورد روز شمار تحصیلی، امکان شناخت مشکلات احتمالی و اصلاحات مورد نیاز را فراهم می سازد. از این رو، در این مقاله مقایسه حجم زمان آموزش در ایران با برخی کشورها مقایسه شده و مشکلات ناشی از تقویم تحصیلی فعلی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی، تحلیلی بوده است. جامعه آماری از سه گروه دبیران، مدیران و کارشناسان آموزش متوسطه دو شهر اصفهان و یزد تشکیل شده است. تعداد 180 نفر از دبیران با استفاده از روش نمونه گیری دو مرحله ای متناسب با حجم و 35 نفر از مدیران با روش نمونه گیری تصادفی ساده از جامعه مورد نظر انتخاب گردیدند. برای جمع آوری نظریات دبیران و مدیران، از پرسش نامه استفاده شده و برای جمع آوری داده های کیفی از کارشناسان (16 نفر)، مصاحبه نیمه سازمان یافته به عمل آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی پژوهش، در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزار SPSS استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه، روش مقوله بندی به کار گرفته شده است. نتایج حاصل از مقایسه زمان آموزش نشان می دهد که حجم واقعی زمان آموزش در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته کمتر است. یافته های پژوهش همچنین حاکی از آن است که الگوی روز شمار تحصیلی کشور در ایجاد یا زمینه سازی برخی از مشکلات موثر بوده است. این الگو در بروز مشکلاتی چون ایجاد اضطراب در فراگیرنده برای یادگیری محتوا، خستگی و دل زدگی معلم از تدریس، فرسودگی زود هنگام او و کاهش کارایی کمی و کیفی نظام تاثیر دارد.

تعلیم و تربیت نقش مهمی در رفتار فردی و اجتماعی دارد و تاثیر زیادی در فرآیند رشد و توسعه یک کشور برجا می نهد. تعلیم و تربیت علاوه بر انتقال علم و دانش، ارزشهای دیگری را نیز از جمله نظم و انضباط ، تعهد و احساس مسؤولیت در جوانان تقویت می کند و آنان را به سوی پژوهش، خلاقیت و ابتکار سوق می دهد. در کشور ما ، وظیفه آموزش و تربیت افراد جامعه در سطوح عالی بر عهده حوزه و دانشگاه است. به لحاظ اهمیت خاص و جایگاه ویژه دو نهاد آموزشی حوزه و دانشگاه در کشور ما و اهداف و سیاستهایی که این دو نهاد بر عهده دارند، انجام کارهای مقایسه ای در مورد آنها بسیار ضروری است. این مقاله با استفاده از منابع مختلف علمی و دیدگاههای تعدادی از استادان حوزه و دانشگاه، به بررسی و تحلیل نظام آموزشی حوزه و دانشگاه، تحلیل و تبیین نقاط ضعف و قوت آنها می پردازد. در این مقاله، پس از بیان مقدمه و هدف، به دوره ها و مراحل تحصیل، شیوه های تدریس، چگونگی انتخاب استاد و دروس در حوزه و دانشگاه، پرداخته خواهد شد و سپس این دو نظام مورد مقایسه قرار خواهند گرفت. در پایان، پیشنهادهایی برای رفع عیبهای نظام آموزشی حوزه و دانشگاه ارایه شده است

آمار طلاق در کشور روز به روز رو به افزایش است و این معضل بزرگ اجتماعی مانند موریانه پایه های خانواده را فرو می ریزد به گونه ای که در هیچ زمانی مانند عصر حاضر بشر دچار خطر انحلال کانون خانواده و آثار سو ناشی از آن نبوده است. اگر جامعه ای به سوی افزایش طلاق رود، حتما در آستانه بحران قرار می گیرد، لذا جامعه باید در اندیشه کاستن از تعداد طلاق باشد. باید با الهام از زندگی های فرو پاشیده چنان اقدام کرد که علل وعوامل اساسی طلاق به کلی نابود شوند. در این راستا، با توجه به پایین بودن آمار طلاق در استان یزد، این مقاله از بعد خانوادگی به بررسی موضوع می پردازد و سعی دارد مشخص نماید تا چه حد عوامل خانوادگی در پایین بودن آمار طلاق در شهر های یزد، اردکان، و میبد نقش داشته است.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن مشاورین خانواده و قضات خانواده شهرهای یزد، اردکان و میبد می باشد. برای انتخاب نمونه از مشاورین خانواده تعداد 10 نفر مشاور خبره و با تجربه از شهرهای مذکور به صورت هدفمند انتخاب شدند. لکن به دلیل کم بودن قضات، هر چهار قاضی خانواده موجود در این شهر برای انجام مصاحبه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد، و با روش مقوله بندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش مشخص نمود عوامل خانوادگی شامل اعتقادات مذهبی، مداخله بزرگان فامیل، وابستگی زن به شوهر، الگو پذیری دختر از مادر، عدم حمایت خانواده از طلاق و حمایت اقتصادی والدین در پایین بودن آمار طلاق در شهرهای یزد، اردکان و میبد موثر بوده است.

اگر چه وزارت آموزش و پرورش بی وقفه برای اصلاح مشکلات نظام آموزشی کشور تلاش می کند اما شواهد نشان می دهد که مدیریت آموزشگاههای کشور، به خصوص در مقطع متوسطه مشکلات عدیده ای دارد. هدف این پژوهش بررسی عملکرد دانش آموختگان رشته کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در مقایسه با دانش آموختگان سایر رشته های تحصیلی شاغل در پست مدیریت دبیرستان های شهر شیراز است. بدین منظور، چهار مهارت رهبری، انسانی، آموزشی و اداری- مالی دو گروه مدیران مذکور از دیدگاه دبیران دبیرستان ها بررسی و مقایسه شده است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- پیمایشی بوده و ابزار پرسش نامه ی محقق ساخته، مرکب از پنجاه و پنج سوال بسته پاسخ طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مدیران دبیرستان های دولتی شیراز و دبیران این دبیرستان ها بوده است، که با استفاه از روش تصادفی طبقه ای، 75 مدیر و با استفاده از روش تصادفی ساده، 375 دبیر انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با نرم افزار آماری SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که اگر چه میانگین نمرات عملکرد مدیران دانش آموخته رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی نسبت به مدیران دانش آموخته سایر رشته های تحصیلی در مهارت های رهبری، انسانی، آموزشی و اداری- مالی بیشتر بوده است، اما این تفاوت ها در سطح پنج صدم (P<0.05) معنادار نیست. نتایج حاصل از بررسی سوال های مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی مدیران نیز نشان داد که هیچ کدام از متغیرهای جنسیت، سابقه خدمت و سابقه مدیریت بر عملکرد مدیران تاثیرمعنادارنداشته است، اگر چه عملکرد مدیران دبیرستان های دخترانه از مدیران دبیرستان های پسرانه بهتر بوده است.

است‌. بررسی‌ رابطه‌ تعداد دانش‌آموزان‌ کلاس‌ با پیشرفت‌ تحصیلی‌، عامل‌ مهمی‌ است‌ که‌ می‌تواند راهبردی‌ برای‌ تعدیل‌ منطقی‌ توزیع‌ دانش‌آموزان‌ در کلاس‌ها، تهیه‌ تجهیزات‌ و تأمین‌ معلم‌ برای‌ نیل‌ به‌ اهداف‌ باشد. با توجه‌ به‌ اهمیت‌ موضوع‌، مقاله‌ حاضر به‌ بررسی‌ این‌ رابطه‌ پرداخته‌ است‌. بدین‌منظور 72 کلاس‌ پنجم‌ دبستان‌ به‌صورت‌ تصادفی‌ طبقه‌ای‌ متناسب‌ با حجم‌، از سه‌ منطقه‌ پرتراکم‌، تراکم‌ متوسط‌ و کم‌ تراکم‌ با تعداد 2188 دانش‌آموز همراه‌ با معلمان‌ آن‌ها انتخاب‌ شد. روش‌های‌ مورد استفاده‌ در این‌ پژوهش‌، همبستگی‌ و علّی‌ - مقایسه‌ای‌ پس‌ از وقوع‌ بوده‌ و ابزارهای‌ جمع‌آوری‌ اطلاعات‌، پرسشنامه‌ و آزمون‌ پیشرفت‌ تحصیلی‌ بوده‌ است‌. تجزیه‌ و تحلیل‌ آماری‌ پژوهش‌ در دوسطح‌ توصیفی‌ و استنباطی‌، با استفاده‌ از نرم‌افزار آماری SPSS انجام‌ شده‌ است‌. از بررسی‌ یافته‌های‌ تحقیق‌ مشخص‌ شد که‌ بین‌ میانگین‌ کل‌ سه‌ درس‌ اصلی‌ و میانگین‌ درس‌های‌ علوم‌ و ریاضی‌ دانش‌آموزان‌ و تعداد آن‌ها در کلاس‌، همبستگی‌ معناداری‌ وجود نداشته‌ است‌. با وجود این‌، روش‌ تحلیل‌ واریانس‌ نشان‌ داد که‌ با افزایش‌ تعداد دانش‌آموزان‌ در کلاس‌ درس‌ ادبیات‌، سطح‌ عملکرد آن‌ها نیز افزایش‌ یافته‌ است‌.

"هدف پژوهش حاضر آن است که کتاب های عمومی دوره متوسطه را از بعد پرداختن به مهارت های اجتماعی مورد بررسی قرار دهد. به این منظور ابتدا چک لیست مهارتهای اجتماعی مشتمل بر 369 مهارت اجتماعی در نه مقوله مانند مهارت های ارتباطی، مهارت های خودگردانی و شغل یابی تهیه گردید. روایی صوری و محتوایی آن توسط متخصصان تایید گردید و اعتبار آن با استفاده از روش اعتبار بین مشاهده گران محاسبه گردید. ارزیابی ها نشان داد که ابزار از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است که شرح آن در مقاله آورده شده است سپس جدیدترین کتابهای عمومی دوره متوسطه شامل: قرآن (1)، قرآن (2)، بینش اسلامی (3)، بینش اسلامی (2)، ادبیات فارسی (1)، ادبیات فارسی (2)، مطالعات اجتماعی، جغرافی عمومی، تاریخ ایران و جهان، زبان فارسی (1) و عربی (1) انتخاب و با استفاده از چک لیست فوق مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. در این پژوهش واحد تحلیل محتوا « کلمه» و « مضمون» است، به این صورت که هرگاه در متن کلمات مرتبط با مهارت های اجتماعی وجود داشت و یا جمله و پاراگرافی بود که در محتوای آن به مهارت های اجتماعی اشاره شده بود، مورد شمارش قرار می گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که محتوای کتاب های عمومی دوره متوسطه به مهارت های اجتماعی فراوان و متنوعی پرداخته است. مهم ترین مهارتهای اجتماعی که کتاب های فوق به آن ها پرداخته اند عبارت است از: مهارت های ارتباطی ( 24.24 درصد)، مهارت درک ارزش های اجتماعی (19.7 درصد)، مهارت های خودگردانی ( 16.32درصد) مهارت های مقابله ای و اصلاح باورها و شناخت های غلط (12.31) مهارت های جرات ورزی (10.89 درصد) و بالاخره مهارت مسئولیت پذیری ( 9.6 درصد). سه مهارتی که در کتاب های فوق به آنها اصلا اشاره نشده یا اشاره ها درحد بسیار مختصر بوده، عبارتند از: مهارت پرکردن اوقات فراغت(2.74 درصد) مهارت آشنایی با قوانین اجتماعی (2.18 درصد) و مهارت شغل یابی (1.89 درصد) ضمنا مهارت های مربوط به هر کتاب به تفکیک درمتن مقاله آورده شده است."

"این مقاله به عنوان گزارشی از یافته های یک پژوهش گسترده ، درصدد است رابطه متغیرهای فیزیکی کلاس درس را با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار دهد . یافته های مربوط به عوامل انسانی کلاس در مقاله جداگانه ای گزارش شده است . به منظور انجام پژوهش ، 72 کلاس پنجم به صورت تصادفی طبقه ای و 2188 دانش آموز و معلمان این کلاسها از مداس ابتدایی استان اصفهان انتخاب شدند . روش مورد استفاده در این پژوهش کمی و کیفی بوده و ابزار جمع آوری داده ها ، فرمهای پرسشنامه ، مشاهده و آزمون پیشرفت تحصیلی بوده است . تجزیه و تحلیل داده های کمی پژوهش ، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است . "

"زمان یکی از منابع محدود، تحدید نشدنی و بسیار با ارزشی است که نحوه برنامه ریزی و تخصیص بهینه آن ازجمله مباحث با اهمیت هر نظام آموزشی محسوب می شود. برنامه ریزی و ارائه الگوی زمان بندی متناسب برای تحصیل جز از طریق شناسایی، تحلیل و کاربرد عوامل موثر بر زمان بندی امکان پذیر نخواهد بود. به همین منظور پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال است که شرایط اقلیمی، آموزشی و اقتصادی- اجتماعی چه تاثیری بر روز شمار تحصیلی مدارس متوسطه نظری دارد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری آن سه گروه دبیران، مدیران و کارشناسان دوره آموزشی متوسطه شهرهای اصفهان و یزد بوده اند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای متناسب با حجم جامعه، 180 دبیر و با روش نمونه گیری تصادفی ساده و 35مدیر از جامعه تحقیق انتخاب گردید. برای جمع آوری داده های کمی ازنمونه مدیران و دبیران از پرسشنامه استفاده شده است. ازمصاحبه نیمه سازمان یافته نیز برای جمع آوری داده های کیفی از نمونه های کارشناسان (16نفر) استفاده شد. داده های کمی پژوهش با نرم افزار SPSS دردو سطح آمار توصیفی و استنباطی و داده های کیفی با روش مقوله بندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های حاصل از پژوهش نشان داده که شرایط اقلیمی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی از جمله مولفه های اساسی هستند که برای تنظیم زمان آموزش و تهیه روز شمار تحصیلی باید مورد توجه تصمیم گیران قرار گیرند. شدت و میزان تاثیر هر کدام از شرایط در مناطق مختلف کشور متفاوت است که نیازمند پژوهش های گسترده دیگری است."