کیهان برزگر

کیهان برزگر

مدرک تحصیلی: دانشیار روابط بین الملل، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۶ مورد.
۲۱.

A Comparative Study of Iran's Neighborhood Policy Discourse with the Ottomans and Russia

کلیدواژه‌ها: Discourse Neighborhood Policy Ottomans Tsarist Russia Convergence divergence Historical Institutionalism

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۱
The importance of the historical study of the Russian and Ottoman neighborhood policy lies in the fact that, in addition to the importance of these two countries in geographical, social, cultural, political and economic dimensions, a large number of Iran's neighboring countries were somehow under the control of these two empires before independence. In this research, the historical process of Iran's relations with these two important neighboring countries has been studied using the descriptive method and discourse analysis of Lacla and Moufe with the approach of historical institutionalism. The results show that during the lifetime of the Ottoman Empire until the disintegration of this empire, coinciding with the Safavid to Qajar governments, we witness two neighboring discourses. The discourse of the first period, the discourse of structural divergence, later with the change of political, economic and social geography and the requirements of the world system, this discourse turns into the discourse of minimal convergence. The discourse of "structural divergence" was formed on the centrality of the neighborhood policy based on the tyranny of the kingdom. The discourse signs of structural divergence included geographical dominance, expansion of religious ideology, political divergence, economic divergence, and world trade. The minimal convergence discourse is based on the centrality of the political signifier based on the court's understanding of global realities. The semantic system of this discourse is based on the main signs of acknowledging the existence of the neighboring country, the unbalanced weight of different aspects of the relations between the two countries, and the continuation of divergence alongside convergence. However, in comparison, the central sign of the discourse of the neighborhood with Russia is tsarist imprudence and court tyranny, and the main signs are passivity against Russia's expansionism, "military weakness in exercising territorial sovereignty, weakness in attracting the Iranian peoples of Central Asia and the Caucasus, and giving in to disgraceful agreements." they give. With the formation of the Soviet Union and the beginning of a new discourse, Russian expansionism in Iran in its territorial form ended and the chapter of ideological confrontations between communism and capitalism began. The discourse of Iran's neighborhood policy with the Ottomans and Russia is like two pieces of a puzzle that are both complementary and effective on each other's growth. If Iran's neighborhood policy regarding Russia and Ottomans had the same importance for Iran's ruling body, it is possible that a different historical path would have been established for the region and Iran.
۲۲.

رویکرد سازه انگارانه به فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران در جغرافیای سیاسی اوراسیا تاثیر آن بر منافع ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اوراسیا ایران روابط راهبردی روسیه فرهنگ استراتژیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۵۷
مفهوم فرهنگ استراتژیک از نظر رفتارهای سیاست خارجی امروز کشورها دارای اهمیت اساسی است. این مفهوم که توسط جک اسنایدر ابداع شده است ، در هسته اصلی درک ماهیت روابط بین دولتی قرار دارد و بنابراین به عنوان اصلی ترین رفتارهای سیاست خارجی کشورهای مدرن ملت عمل می کند. مفهوم فرهنگ استراتژیک از یک طرف ریشه های سازه انگاری دارد در حالی که در طرف دیگر ضربه ای به "تئوری انتخاب منطقی" نیز وارد می کند. این مقاله اساساً با استفاده از رویکرد سازه گرایانه برای درک عناصر سازنده فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران، پتانسیل آن در برقراری روابط راهبردی با ایران است. این مقاله نشان می دهد که ریشه فرهنگ های استراتژیک روسیه نسبت به اوراسیا اساساً بر اساس تجربیات متفاوت تاریخی مفهوم ایدئولوژی و اعتقادات رهبری آنها نسبت به منطقه است. بعلاوه فرهنگهای استراتژیک هر دو کشور همچنین با مفاهیم ما در مقابل دیگران که هسته اصلی الگوی ساره انگاری را تشکیل می دهند ، هدایت می شوند. در این مقاله استدلال می شود که با توجه به ویژگی فرهنگ استراتژیک روسیه که مبتنی بر قدرت سخت است، از پتانسیل اندکی برای برقراری روابط راهبردی میان دو کشور وجود دارد و دو کشور در بسیاری از حوزه ها مانند آسیای مرکزی قفقاز دریای کاسپین و حوزه انرژی با هم رقابت دارند. در این پژوهش منابع الکترونیک و نوشتاری استفاده شده است و اطلاعات به روش کتابخانه ای گردآوری شده است.
۲۳.

مطالعه و تبیین اهداف و استراتژی های عربستان در بحران یمن بر اساس مدل مکعب بحران چارلز هرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عربستان منافع ژئوپلیتیکی مکعب بحران یمن غافلگیری مدیریت هوشمند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۷۳
پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که بر اساس مدل مکعب بحران، ادراک عربستان سعودی در قبال بحران یمن چگونه بوده و با استفاده از چه سازوکارهایی اقدام به مدیریت تحولات کرده است؟ یافته های پژوهش نشانگر این است که مطابق ادراک رهبران عربستان، بحران یمن در سطح «A» مکعب قرار دارد. این کشور با هدف تسخیر برخی مناطق استراتژیک همچون باب المندب، استان حضرالموت و بندر مکلا، استان المهره و بندر نشتون، بندر الحدیده و خروج از انحصار جغرافیایی در جنوب و برخی نواحی جنوب غربی، کنترل جریان حوثی ها و ممانعت از روی کارآمدن نظام شیعی و فدرالیزه کردن یمن به نظام اقلیم ها، اقدام به بحران سازی کرده است و سوم اینکه تحت چنین شرایطی مدیریت هوشمند بحران و بهره گیری هم زمان از اهرم های تهاجمی و سخت (نظامی- امنیتی و اتحادسازی)، نیمه سخت (محاصره و فشار اقتصادی و معیشتی) و نرم (سیاسی- دیپلماتیک و رسانه ای) را در دستور کار قرار داده که هم تهدید حوثی ها را رفع کند و هم اینکه به نیات ژئوپلیتیکی نائل آید. روش پژوهش کیفی بوده و شیوه گردآوری داده ها نیز تحلیلی اسنادی است.
۲۴.

تأثیر راهبرد اتصال جغرافیایی چین برسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: با تأکید بر راه ابریشم جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پترو - یوآن کانگتوگرافی سیاست خارجی راه ابریشم جدید دیپلماسی پیرامونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۷
گاهی ساخت ، تلفیق و بومی سازی مفاهیم تخصصی و کاربردی از سایر علوم قادر است در فهم مناسبات سیاسی و بین المللی راهگشای پژوهشگران باشد.در واقع یکی از بهره هایی که در منظومه زئوپولیتیک کاربرد یافته است مفهوم کانکتوگرافی است..مفهوم کانکتوگرافی از ترکیب اتصال و جغرافیا تشکیل شده و به نوعی آینده امورات جهانی را شکل می دهند.حمل ونقل جهانی، انرژی و زیرساخت های ارتباطاتی که زنجیره عرضه را به ویژه در شهرهای بزرگ با ایجاد کریدورهای وسیع تبادلات اقتصادی، تسهیل می کنند یک شبکه تمدن جهانی با پویایی های پیچیده قدرت ایجاد می کنند .مرزهای سیاسی رفته رفته کم رنگ می شوند و شکل گیری «زنجیره های عرضه جهانی» مهم ترین منبع قدرت برای کشورها می شوند. با این توضیحات قصد داریم در پژوهش حاضر با استفاده از مفهوم یاد شده و در چارچوب نظریه نومنطقه گرایی، تاثیر سیاست خارجی برون گرایانه جمهوری خلق چین را در قالب سه استراتژی دیپلماسی اقتصادی، پیرامونی و پترو-یوان بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماییم..
۲۵.

درهم تنیدگی عناصر منازعه و همکاری در حوزه آبریز هیرمند(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۸
آبراه های مرزی به لحاظ اهمیت استراتژیکی و ژئوپلیتیکی در زیست انسانی و جانوری، اکوسیستم مناطق و توسعه کشورها که با افزایش جمعیت، بالارفتن تقاضا، تغییرات آب و هوایی، گرم شدن زمین، خشک سالی، کمیابی منابع آبی و سوء مدیریت آبی سبب همگرایی و واگرایی در حوزه های رودهای ساحلی گردیده است به رویکردی چالش زا در سیاست خارجی کشورها تبدیل شده است. اختلاف بر سر بهره برداری، مدیریت و تعیین حقابه رودخانه مرزی هیرمند باعث گردیده که همکاری و منازعه توأمان در این حوزه آبی وجود داشته باشد. مفاهیم منازعه - بحران یک ساختار چند لایه با ماهیت پویا را سازمان دهی می کنند و از طرف دیگر از تأثیرگذاری و تأثیرپذیری منازعه و همکاری مدل همزیستی شکل می گیرد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی _ تحلیلی و بنیان نهادن چارچوب نظری به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که چگونه می توان منازعات آبی را در سیاست خارجی ایران در حوزه رودخانه هیرمند مدیریت نمود؟ ایران با امنیتی زدایی از بحران آبی می تواند آن را مدیریت پذیر نماید. پردازش این مهم با محوریت روابط بین دولتین و ادغام با عناصر داخلی که برگرفته از رویکردهای بین الاذهانی، محیط زیست و اجتماع انسانی است پایه گذاری گردیده و اختلافات آبی ایران و افغانستان در رودخانه هیرمند به عنوان مطالعه موردی بررسی می گردد.
۲۶.

بررسی رویکرد چین و روسیه به نظم منطقه ای در اوراسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظم منطقه ای ابنکار کمربند - راه چین اتحادیه اقتصادی اوراسیا اوراسیای بزرگ روسیه نظم هژمون محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۳۷۴
رویکردهای چین و روسیه نسبت به منطقه اوراسیا به ویژه در سال های اخیر در تعامل فزاینده با یکدیگر قرار داشته است. اگرچه مسکو برای اداره روابط منطقه ای خود به نهادهای منطقه ای چندجانبه از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیایی متوسل شده است و چین نیز ابتکار عمل کمربند- راه را عنوان وسیله اصلی بلندپروازی های خود در منطقه اوراسیا قرار داده است، اما در حال حاضر واقعیت های ژئوپولیتیک هر دو طرف را به همکاری در چارچوب طرح های مزبور سوق داده است. از اکتبر 2015 توافقات و گفتگوهایی برای ادغام طرح های منطقه ای دو کشور در جریان است و مسکو و پکن تعمیق بی سابقه و هماهنگی روابط خود در این منطقه را همواره مورد تاکید قرار می دهند، اما با وجود تلاش چین و روسیه برای ادغام و هماهنگی در اجرای طرح های منطقه ای این پرسش مطرح است که آیا می توان همکاری راهبردی فعلی چین و روسیه در ابتکارات منطقه ای را دلیل کافی برای ادامه یافتن چنین رویکردی توسط دو کشور در آینده دانست؟ در پاسخ به مساله تحقیق و در چارچوب مفهوم نظم های منطقه ای، نتیجه کلی این نوشتار نشان می دهد که وجود محدودیت ها و موانعی که از عمق ادغام و هماهنگی ابتکارات دو کشور می کاهد و در کنار آن رویکرد کلان دو کشور نسبت به نظم منطقه ای در اوراسیا را می توان دلایلی برای حرکت مسکو و پکن از نظم کنسرتی کنونی به سمت نظم هژمون محور تلقی نمود.
۲۷.

در جست وجوی هویت: نقش «خود» و «دیگری» در شکل گیری رفتار سیاست خارجی روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خود دیگری روسیه سیاست خارجی هویت ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۵۲۶
از نظر بیشتر پژوهشگران روابط بین الملل رقابت های ژئوپلیتیکی و مسائل سیاسی و امنیتی در سطح های سیاست منطقه ای و جهانی و همچنین مسائل سیاست داخلی روسیه در سال های اخیر، عناصر اصلی شکل دهنده روابط روسیه با ایالات متحد در دهه های گذشته بوده است. در این نوشتار ضمن پذیرش دیدگاه های غالب، به عنصر تأثیرگذار دیگری در شکل دهی به روابط این دو بازیگر، به ویژه در یک دهه اخیر اشاره می کنیم. همچنین می کوشیم ادبیات موجود در این زمینه را تا حد امکان گسترش دهیم. دغدغه ما در این پرسش تجلی می یابد که ایالات متحد چه نقشی در جایگاه «دیگری»، شکل گیری هویت ملی و رفتار سیاست خارجی تهاجمی روسیه در نظام بین الملل در حال گذار ایفا می کند؟ در پاسخ، این فرضیه را به آزمون می گذاریم که روسیه با بازتعریف جایگاهش به عنوان «قدرت بزرگ» در نظام بین المللِ در حال گذار در پی مقابله با اقدام های «دگر» مشخص این کشور یعنی ایالات متحد و شناسایی جایگاهش است. به نظر می رسد رویکرد تهاجمی سیاست خارجی روسیه به ویژه در دوران پوتین ریشه در همین سیاست دارد. براساس یافته ها، ایالات متحد به عنوان «دگر» تاریخی، با برداشتی نادرست از فروپاشی اتحاد شوروی منافع و نقش تاریخی روسیه به عنوان بازیگری مهم در نظام بین المللی را در نظر نگرفت؛ در حالی که شناسایی جایگاه قدرت بزرگ روسیه اهمیت ویژه ای برای هویت ملی آن کشور دارد. ادراک روسیه از خود، تصویر یک قدرت بزرگ است. این چشم انداز، شامل تمایل روسیه به مشارکت در تصمیم گیری در مورد مسائل جهانی و داشتن حوزه نفوذ است. روش تجزیه و تحلیل مدعای مطرح شده در این نوشتار کیفی و ابزار گردآوری داده ها، منابع کتابخانه ای و اینترنتی است.
۲۸.

نقش ایران در تأمین انرژی آینده اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امنیت انرژی ایران اتحادیه اروپا ژئوپولتیک وابستگی متقابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۴۲
با وجود روند رو به رشد تولید انرژی های تجدیدپذیر که وابستگی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی به سوخت های فسیلی را به نحو چشمگیری کاهش خواهد داد، بنا بر پیش بینی آژانس بین المللی انرژی، همچنان در سی سال آینده افزایش وابستگی به واردات نفت و گاز، وجه اشتراک تمامی کشورهای صنعتی از جمله اعضای اتحادیه اروپا است بطوریکه امنیت عرضه انرژی از مباحث محوری این اتحادیه تلقی می گردد. بر پایه نتایج پیش بینی اداره انرژی کمیسیون اروپا، تامین انرژی در داخل اتحادیه اروپا در سال ۲۰۳۰، در مقایسه با سال 2005، حدود 20 درصد افول خواهد کرد بطوریکه از این سال به بعد، اروپا نیاز به واردات بیش از 55 درصد از از انرژی مورد نیاز خود خواهد داشت که در این میان بیشترین میزان وابستگی به انرژی وارداتی مربوط به گاز خواهد بود. تمایل اتحادیه اروپا مبنی بر تنوع بخشی در تامین منابع انرژی و همچنین کاهش وابستگی به گاز روسیه بخصوص بعد از مناقشات این کشور با اوکراین، یکی از مسائل مهمی است که می تواند دیگر کشورهای صادرکننده را در دستیابی به مقاصد خود مبنی بر جایگزینی گاز روسیه یاری کند. با وجود چالش های مختلف در کاهش سهم گاز روسیه در سبد انرژی اروپا، ایران به دلیل دارا بودن منابع فراوان گاز و همچنین موقعیت جغرافیایی استراتژیک می تواند نقشی ویژه در این فرایند داشته باشد. اگرچه به دلیل وجود تحریم های اقتصادی آمریکا، ایجاد برنامه ای ویژه در جهت همکاری استراتژیک بین اتحادیه اروپا و ایران در زمینه انرژی همواره دچار موانعی جدی بوده است اما تمایل شدید دو جانبه در جهت برقراری روابط اقتصادی بویژه پس از توافق هسته ای سال 2013، بخوبی مؤید اینست که می توان از مفهوم وابستگی متقابل برای روابط دو طرف در این خصوص استفاده نمود. در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی، به چگونگی این وابستگی در مقوله انرژی پرداخته شود بطوریکه در نهایت منجر به تبیین نقش ایران در تامین انرژی آینده اروپا گردد. بر اساس نتایج بدست آمده، ایران در صورت فائق آمدن بر چالش های سیاسی در زمینه ارتباطات بین المللی و رفع تحریم ها، توانایی تامین 10 درصد از نیاز مصرف کنندگان جهانی را در درازمدت خواهد داشت که این امر موجب بوجود آمدن مشارکتی راهبردی بین اتحادیه اروپا و این کشور در بهبود سرمایه گذاری و تجارت بین المللی و همچنین انتقال تکنولوژی خواهد شد که رشد با ثبات و سریع اقتصادی ایران از جمله مزایای آن خواهد بود.
۲۹.

چالش ها و فرصت های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در شرایط ژئوپولیتیکی جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی ژئوپولیتیک سیاست خارجی منافع ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۳
. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته دچار یک تحول سخت افزاری (ساختاری) و نرم افزاری (اهداف و برنامه ها) در جهت برجسته تر شدن نقش و جایگاه اقتصاد در سیاست خارجی شده است. اگرچه این تغییر به پایداری و نهادینه سازی نقش عوامل اقتصادی در روابط خارجی ایران منجر نگردید، اما به عنوان میراث و تجربه ای انکارناپذیر، بستر لازم را برای پی گیری اهداف اقتصادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران فراهم آورده است. با این حال جمهوری اسلامی ایران همچنان تاثیر شرایط درون ساختاری اقتصادی –سیاسی و برون ساختاری اقتصادی- سیاسی بهره برداری مطلوبی از ظرفیت های دیپلماسی اقتصادی نداشته است. از این رو ، دغدغه نوشتار حاضر واکاوی الزامات، ضروریات و چالش های بکارگیری و بهره برداری از ظرفیت های دیپلماسی اقتصادی است. در این راستا با روش توصیفی و تحلیلی بر اساس مطالعات کتابخانه ای و رصد رسانه های جمعی ضمن تبیین چالش های پیش روی دیپلماسی اقتصادی در ابعاد داخلی و خارجی، ظرفیت ها و الزامات دیپلماسی اقتصادی برای ایران در شرایط جدید نظام ژئوپولیتیکی جهانی( بعد از اعلام استراتژی دیپلماسی محور دولت جدید ایالات متحده آمریکا) مد نظر قرار داده ایم.
۳۰.

راهبرد سیاسی و امنیتی اسرائیل در قبال بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۶۷
در یکی از خونبارترین تحولات خاورمیانه، از سال 2011 بحرانی سخت سوریه و منطقه را درگیر خود نموده است. در این میان هر کدام از بازیگران منطقه ای و یا قدرت های فرامنطقه ای به فراخور وزن و جایگاه و همچنین به تناسب منافع و ملاحظات خود در این بحران مداخله، نقش آفرینی و یا حداقل اعلام موضع نموده اند، اما اسرائیل به عنوان یک بازیگر منطقه ای و یک همسایه اشغالگر برای سوریه در فضایی غبارآلود از خود واکنش روشنی نشان نداده و از ایفای نقش مستقیم در این بحران خودداری نموده است. این مقاله درصدد است تا با بررسی راهبرد سیاسی امنیتی اسرائیل در قبال بحران سوریه دلایل و عوامل موثر بر این سیاست را شناسایی نموده و راهبردها و تاکتیک های اتخاذ شده توسط این رژیم را مطالعه نماید. برای بررسی این موضوع نظریه رئالیسم تدافعی به عنوان چارچوب نظری مورد توجه قرار گرفته و برای آزمون فرضیه از روش تبیینی- تحلیلی بهره برده و با استفاده از ابزار فیش برداری، اسناد و منابع کتابخانه ای و اینترنتی و مکتوبات موجود این فرضیه به اثبات رسیده که با استخدام عقلایت استراتژیک، راهبرد اسرائیل، انتظار، اجرای سیاست همسایه خوب، تغییر تاکتیک اشغال زمین به گسترش مناطق بافر، ائتلاف غیررسمی منطقه ای علیه ایران و واکنش محدود و موضعی در قبال نقض خطوط قرمز خود در جهت حفظ امنیت شهروندان و منافع ملی خویش است.
۳۱.

شناسایی سناریوهای موثر بر آینده دیپلماسی عمومی تحت تاثیر فراروندهای فضای سایبر با رویکرد تحلیل ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی عمومی آینده نگاری روند فضای سایبر برنامه ریزی بر پایه سناریو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۸۸
با توجه به جایگاه و اثرگذاری فراروندهای فضای سایبری در تمامی حوزه های حیات جمعی و حتی فردی، و نقش تأثیرگذار آن در برتری کشورها در دفاع از منافع ملی شان، این تحقیق در پی آن است که به بررسی و تحلیل نقش این عامل مهم و حساس در آینده حوزه دیپلماسی عمومی بپردازد. فهرستی از فراروندهای فضای سایبر، موثر بر آینده دیپلماسی عمومی با بهره گیری از روش های آینده نگاری شناسایی ، ماتریس تاثیر متقابل طراحی گردید . با تحلیل داده های بدست آمده با نرم افزار میک مک روندهای راهبردی و بازیگران موثر شناخته شدند که شامل ترویج هوش مصنوعی، افزایش اتصالات، مدل های نوین در کسب وکار، تهدیدات خارجی، جهانی شدن، حمایت از سرمایه فکری، تجارت جهانی، ثبات سیاسی، تغییرات گفتمانی، موزانه قوا، ارتباطات استراتژیک، افزایش شبکه های مجازی، ارتباطات اقتصادی، ارتباطات فرهنگی و اجتماعی .با تکنیک سناریو نویسی و با بهره گیری از نرم افزار سناریو ویزارد تاثیرات وقوع هر یک از وضعیت ها وقوع یا عدم وقوع آنها مشخص گردید ، . نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که هفت عامل به عنوان بازیگران اصلی و موثر بر آینده دیپلماسی عمومی هستند که در دو دسته سناریو های مطلوب شامل سه سناریو و نامطلوب شامل یک سناریو پیاده سازی گردیدند .
۳۲.

بررسی تاثیر برجام بر سیاست و راهبردهای منطقه ای ایران: تداوم یا تغییر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران برجام سیاست منطقه ای مهار و موازنه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۷۲۶
یکی از مهم ترین موضوعاتی که پس از برجام در بین اندیشمندان روابط بین الملل و محافل سیاسی مطرح شد، این بوده که سیاست های امنیتی ایران در پسابرجام در منطقه به چه شکلی ادامه پیدا می کنند. سوال تحقیق بدین صورت ارائه  می گردد: برجام چه تأثیری برتداوم و استمرار سیاست ها و راهبردهای منطقه ای ایران دارد؟ فرضیه ای که در پاسخ به سوال مذکور مطرح شده این است که «بازیگران عرصه توافق جامع هسته ای(1+5)ضمن تثبیت و تداوم نظم هسته ای در منطقه ژئواستراتژیکی خاورمیانه با توسل و بهره گیری از ابزارهای همچون مهار و موازنه،اتحاد و ائتلاف های نوظهور منطقه ای، کاهش توان بازدارندگی دفاعی، و تضعیف محور مقاومت بدنبال تغییر در سیاست ها و راهبردهای منطقه ای ایران می باشد.» روش پژوهش بکار گرفته در اینجا با توجه به ماهیت تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» است. برای تبین موضوع پژوهش از نظریه واقع گرایی نئوکلاسیک بهره گرفته ایم.
۳۳.

تأثیر پروژه ایران هراسی در راهبرد منطقه ای جدید اسرائیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران هراسی راهبرد منطقه ای جدید اسرائیل آمریکا کشورهای عربی مکتب کپنهاگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۳۹۴
طی سال های اخیر یکی از رویدادهای مهم در منطقه ، مساله تغییر راهبرد خارجی منطقه ای رژیم اسرائیل با استفاده از ابزارهای گوناگون علیه جمهوری اسلامی ایران است. طبق سند امنیت ملی اسرائیل در سال های 2019 و 2020 اسرائیل قصد دارد تا با مطرح کردن پروژه ایران هراسی، در راهبرد منطقه ای جدید خود علاوه بر بسیج کردن ظرفیت غرب و در راس آن ایالات متحده، برای جلب حمایت بی دریغ از این رژیم خصوصا اعراب خلیج فارس و مشخصا عربستان سعودی ارتباط برقرار کرده و از این طریق علاوه بر تشدید فضای ضد ایرانی در غرب آسیا، توافق و رضایت عملی اعراب را علیه جمهوری اسلامی ایران با خود همراه کند. در حقیقت، پرسش کلیدی در این مقاله این است که گسترش ایران هراسی در راهبرد منطقه ای جدید اسرائیل چه تاثیری داشته است؟ روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصله از این پژوهش موید آنست که هدف اسرائیل از گسترش ایران هراسی به دلیل بیم از نفوذ نظام جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه است و در واقع با استفاده از ابزارهای موجود مانند برخوردار بودن از حمایت آمریکا و آغاز طرح دوستی با کشور های عربی قصد دارد تا بیش از پیش در پیشبرد مسئله ایران هراسی تلاش کند.
۳۴.

شناسایی فراروندهای فضای سایبر موثر بر آینده دیپلماسی عمومی (با رویکرد تحلیل ساختاری، تاثیر متقابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی عمومی آینده نگاری فراروند روند فضای سایبر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۴۰۲
سئوال اصلی و هدف اصلی تحقیق حاضر،شناسایی فراروندهای موثر بر آینده دیپلماسی عمومی است. بنابراین پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و منابع معتبر، فهرستی از فراروندها و روندهای کلیدی فضای سایبر موثر بر آینده دیپلماسی عمومی شناسایی شد، سپس با بهره گیری از روش های آینده نگاری، روش تحلیل ساختاری/ تاثیرات متقابل، ماتریس تاثیر متقابل طراحی گردید و با اخذ نظر 12نفر از خبرگان و اجماع نظرات آنان درباره تاثیرگذاری عوامل بر یکدیگر وارد ماتریس شد.با تحلیل داده های به دست آمده از ماتریس با استفاده از نرم افزار میک مک، میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هرکدام از عوامل و پراکنش عوامل از جمله پایدار و ناپایدار، مشخص و ارزیابی شده است و تمامی روندها در قالب متغیرهای استراتژیک و تعیین کننده یا متغیرهای تأثیرگذار ، متغیرهای دو وجهی، متغیرهای تأثیرپذیر یا وابسته ، متغیرهای مستقل و متغیرهای تنظیمی دسته بندی گردیدند و نهایتا براساس تحلیل های نرم افزاری صورت گرفته روندهای راهبردی موثر شناخته و مشخص شدند که عبارتنداز: ترویج هوش مصنوعی، افزایش اتصالات، ظهور مدل های نوین در کسب وکار، تهدیدات خارجی، جهانی شدن، حمایت از سرمایه فکری، تجارت جهانی، ثبات سیاسی، تغییرات گفتمانی، موزانه قوا، ارتباطات استراتژیک، افزایش رسانه های شبکه های مجازی، ارتباطات اقتصادی و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی؛ این متغیرها به عنوان بازیگران اصلی در آینده دیپلماسی عمومی محسوب می شوند.
۳۵.

اهمیت «تاریخ» و «تئوری» در پژوهش های روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
این مقاله به بررسی اهمیت تاریخ و تئوری در پیشبرد پژوهش های روابط بین الملل می پردازد. در نظام آموزشی رشته روابط بین الملل (و علوم سیاسی) در دانشگاه های ایران، به ویژه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، که دانشجویان ملزم به نوشتن پایان نامه هستند، بهره برداری حداکثری از ابزار «تاریخ» به شکل سنتی آن، یعنی استفاده توصیفی، گسترده و بعضا کلی گونه از تاریخ، بی جهت بر حجم یک کار پژوهشی می افزاید. از سوی دیگر، این نظام، بطور سنتی نقش برجسته و حداکثری به استفاده از «تئوری» برای هدایت پژوهش ها قائل است. این مسئله تبدیل به یک آفت جدی در هدایت و سودمندی پژوهش های روابط بین الملل در کشورمان شده است. تاریخ و تئوری تنها ابزاری هایی برای «قالب بندی» یک پژوهش در روابط بین الملل و ساده سازی فهم آن برای خواننده هستند. بر همین مبنا، بهره برداری از آنها باید به شکل «حداقلی» و صرفا برای کمک به فهم فرضیه اصلی نویسنده و با یک روش «ویژه» با هدف درک صحیح از روندهای جاری سیاسی، امنیتی و اقتصادی مختص به هر جامعه باشد. در این روش، بهره برداری از ابزار تاریخ هم به شکل کاربردی و برای تبیین روندهای موجود و به شکل بازگشت های سریع و آزادانه تاریخی در سرتاسر متن برای تبیین چرایی و تداوم روند رخداد یک پدیده تاریخی در زمان حال یا پیش بینی آینده صورت می گیرد. همزمان از تئوری صرفا برای قالب بندی بحث، آزمون فرضیه و عملیاتی کردن بحث در حوزه سیاستگذاری استفاده می شود.
۳۶.

اهداف استراتژیک آمریکا و اروپا در مورد ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی برجام فشار حداکثری مقاومت حداکثری بازدارندگی منطقه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۶
این مقاله به بررسی اهداف آمریکا و اروپا در مورد شرایط برجام، چرایی سیاست های آنها برای مهار نقش منطقه ای و محدودیت های موشکی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. بحث اصلی مقاله این است که سیاست به اصطلاح «فشارحداکثری» آمریکا علیه کشورمان که با هدف تضعیف ایران از درون و به تبع عقب نشینی از مواضع منطقه ای اش طراحی شده، و به گونه ای هم توسط محافل و جریان اصلی قدرت در دولت های اروپایی، عمدتا به دلیل ناتوانی استراتژیک در مخالفت با سیاست های آمریکا حمایت می شود، در نهایت به نتیجه دلخواه خود نرسیده و حتی نتیجه برعکس داده است. اکنون ایران پنج مرحله اقدام برای کاهش تعهدات هسته ای خود در چارچوب برجام انجام داده، دامنه و عمق نفوذ استراتژیک خود در منطقه را تقویت کرده، بر قدرت بازدارندگی خود افزوده و با مدیریت نسبی اقتصاد داخلی مانع از فروپاشی کشور از درون شده است. در چنین شرایطی، آمریکا همچنان امیدوار به کارآمدی سیاست جاری خود علیه ایران است و احتمالا با اقدامات متقابل ایران از جمله کاهش تعهدات هسته ای و اقدامات دیگر بر فشارهای سیاسی خود بدون ورود به جنگ می افزاید. نویسنده نتیجه می گیرد که سیاست مقاومت حداکثری ایران هرچند سختی های اقتصادی زیادی را به کشورمان تحمیل کرده، اما حداقل آمریکا را وادار به عقب نشینی از اهداف اولیه خود کرده که تضعیف ایران و فروپاشی از درون بوده است. همین تحول بر نقش و ارزش استراتژیک ایران می افزاید. اکنون کشورمان باید به تلاش خود برای تقویت روابط در حوزه همسایگی و با قدرت های غیرغربی ادامه دهد و با تکیه بر ادغام اقتصادی و چندجانبه گرایی منطقه ای و با بهره گیری از موقعیت ممتاز جغرافیایی خود به مقاومت خود در برابر آمریکا ادامه دهد تا شرایط برای گفتگو از یک زاویه «برابر سیاسی» فراهم شود.
۳۷.

تأثیر سیاست شناسایی بر گفتمان سیاست خارجی روسیه با تمرکز بر خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خاورمیانه روسیه سازه انگاری سیاست خارجی سیاست شناسایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۴۳۳
مبارزه برای شناسایی یکی از دلیل های بروز کشمکش و منازعه در عرصه سیاست جهانی و عامل تأثیرگذار بر رفتار بازیگران بین المللی، مورد توجه پژوهشگران رشته روابط بین الملل قرار گرفته است. هویت بازیگران از راه شناسایی شدن یا شناسایی نشدن «دیگران» شکل می گیرد و در تأثیر دیگران، همواره بازتعریف می شود. از این دیدگاه، تشدید تنش میان روسیه و ایالات متحد بیشتر به شناسایی نشدن غرب از جایگاه روسیه به عنوان «قدرت بزرگ» و شریکی برابر در نظام بین الملل مربوط می شود. بحث اصلی نویسندگان نوشتار این است که خواست روسیه برای شناسایی جایگاه قدرت بزرگ و سازگارنبودن این خودانگاره با تصویر غرب از روسیه در کنار آرمان این کشور برای دستیابی به این جایگاه، روایت اصلی گفتمان سیاست خارجی روسیه را شکل داده است. در حال حاضر، روسیه با به کارگیری سیاست خارجی مبارزه جویانه به ویژه در اوکراین و سوریه به دنبال تثبیت و شناسایی جایگاه خود در نظام بین الملل و مبارزه با یک جانبه گرایی ایالات متحد در بحران های بین المللی است. یافته های این نوشتار نشان می دهد که استفاده از مفهوم شناسایی، درک بهتری از تلاش روسیه برای ارتقای جایگاهش در عرصه جهانی ارائه می کند و فهم انگیزه های رفتار سیاست خارجی این کشور را آسان تر می سازد. در این نوشتار تلاش می کنیم تا با بهره گیری از مفهوم سیاست شناسایی در چارچوب نظریه سازه انگاری به تحلیل رفتار سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه توجه و بر این نکته تأکید کنیم که فهم گفتمان سیاست خارجی روسیه با رویکردهای غالب اثبات گرایانه و واقع گرایانه مانند واقع گرایی و بدون توجه به عنصر هویت و سیاست شناسایی، به درستی دست یافتنی نیست.
۳۸.

منابع غیر متعارف نفت (شیل) و روندهای سازمان اوپک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منابع نامتعارف شیل اوپک همگرایی خاورمیانه خلیج فارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۶۹
این مقاله به بررسی نقش منابع غیرمتعارف نفت بر ساختار درونی و تصمیم گیری های سازمان اوپک می پردازد. نحوه تعامل اعضا در سازمان اوپک نشان می دهد که منابع جدید نفت شیل نحوه رفتار متقابل و تصمیم گیری درون این سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که جایگاه و قدرت این سازمان بین المللی، همواره تحت تأثیر اختلافات ساختاری درون این سازمان بوده است و تولید از منابع نامتعارف نفت که قسمت عمده آن در خارج از حوزه سرزمینی اعضای اوپک است، می تواند به تعمیق اختلافات در درون این سازمان و یا ترمیم آنها بینجامد، هرگونه تغییر اساسی در میزان تأثیرگذاری اوپک در اقتصاد جهانی می تواند کلیت وجودی آن را تحت تأثیر قرار دهد. این نوشتار با استفاده از متغیر تاریخی اختلافات درون سازمان اوپک و انطباق آن با سناریوهای کمی آتی تولید نفت از منابع متعارف و غیرمتعارف به این نتیجه می رسد که ورود و تداوم متغیر نفت شیل به بازار بین المللی انرژی، همزمان می تواند عامل تداوم و استحکام سازمان اوپک و یا از هم گسیختگی این سازمان بین المللی بعد از چندین دهه فعالیت در بازار انرژی جهانی شود.
۳۹.

سناریوهای بدیل ج. ا. ایران در تقابل با ائتلاف سازی منطقه ای عربستان در میان کشورهای عربی: (2019-2011)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران عربستان سناریوسازی ائتلاف سازی کشورهای عربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۴۴
تحولات جاری در خاورمیانه نشان از امکان بالای فراگیری تنش در این منطقه دارد که بستر لازم را برای ائتلاف سازی های منطقه ای فراهم کرده است. بطوری که عربستان سعودی که نفوذ منطقه ای خود را در کانون های عمده رقا بت (عراق- سوریه ویمن...) ا فزایش دهد. در همین راستا،پرسش اصلی پژوهش حا ضر این است که «ایران در تقابل با ائتلاف سازی های منطقه ای عربستان در سال های بعد از 2011 چه سناریوهای بدیلی پیش رو دارد؟ »با نظر به ائتلاف سازی منطقه ای عربستان سعودی درخاورمیانه علیه ایران سناریوهای بدیل جمهوری اسلامی ایران در سطح خرد (بحران یمن) تثبیت جایگاه انصار ا... در نظام سیاسی این کشور، درسطح منطقه ای،ایجاد شکاف وگسست در ائتلاف های منطقه ای و در سطح فرامنطقه ای، تنش زدایی وتقویت دیپلماسی فرهنگی، هستند. این پژوهش، بر اساس روش شناسی های آینده پژوهشی و بر مبنای رویکرد پیتر شوارتز انجام شده است. واژگان کلیدی: ایران، عربستان، سناریوسازی، ائتلاف سازی، کشورهای عربی.
۴۰.

Israeli-Arab Relations; from Dream to Reality

کلیدواژه‌ها: Israel Iran Arab Countries Palestine New Israeli regional strategy

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۶۶
This study intends to review Israel's efforts to increase political and economic relations with Arab countries. It is clear that most Arab countries did not have any ties with Israel since the 1980s, and only two Egyptian states had established political relations with Israel since the 1973 war. But over the past few years, and especially after the start of the third millennium, a new trend has been formed by the Israeli authorities, which is still ongoing. This exit-isolation process is aimed at establishing friendships with Arab countries such as Saudi Arabia, the United Arab Emirates, Kuwait and other Arab league members. However, the occurrence of the Islamic Revolution and the initiation of a new ideology in the Middle East brought the new Israeli regional strategy closer to speed, and Iran gradually became the main enemy of the two sides’ in the third millen-nium. It seems that the Arab countries have forgotten their aspirations towards the Pal-estinian people and help Israel achieve its goals.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان