بازمهندسی نظام موضوعات علم بر اساس روش تحقیق تکاملی؛ پیش نیاز تحول در علوم انسانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه و اهداف: تحول در علوم انسانی به عنوان موضوعی پیچیده، نیازمند نرم افزار یا الگوی شناسایی، ارزیابی و تصمیم گیری است. نخستین گام در این زمینه - به عنوان پیش نیاز تحول - بررسی، واکاوی و تفرس در منابع موجود این علوم و ارائه طبقه بندی جامع از آنهاست؛ زیرا این علوم در وضعیت خلأ به سر نمی برند و در تمام عرصه ها، علوم تحقق یافته ای وجود دارد. این کار با هدف آگاهی دقیق از علم محقَّق شده، ایجاد انسجام در این علوم و نمایش آن در یک الگو به منظور مشخص شدن کاستی ها، جهت دهی مطالعات آتی و کمک به پژوهشگران برای انتخاب مسیر و جهت گیری صورت می پذیرد. درواقع، «بازمهندسی علوم انسانی»، به عنوان نخستین گام در این راستا و نقطه عزیمت به سوی تحول، باید با قوت برداشته شود. در این راستا، نویسندگان این اثر، در بین علوم انسانی، «دانش مدیریت» را جهت هدف این پژوهش مورد توجه قرار داده اند و در پی بازمهندسی نظام موضوعات این دانش و طبقه بندی آنچه در آن تولید شده، رفته اند. پژوهش حاضر در پی آن است تا با استفاده از یک منطق ازپیش تعیین شده از روش تحقیق تکاملی، آنچه از ابتدا تاکنون در این دانش تولید شده را در یک الگوی جامع طبقه بندی کند. این الگو که از فراتحلیل متون مدیریت به دست آمده است، قالبی برای خوانش مدیریت است که افزون بر نمایش موجودی ها و مفصل بندی علم مدیریت، کاستی های این علم را نیز نمایش می دهد. این اثر آشفتگی ذهنی و پراکندگی ای را برطرف می کند که مخاطب غیرمدیریتی آن را حس می کند و برای کسانی مفید خواهد بود که کمتر در فضای مدیریت هستند؛ زیرا در یک نگاه، فهم کلی از دانش مدیریت را ارائه می دهد. روش: در فاز مقدماتی تحقیق، به منظور تأمین مواد اولیه پژوهش از روش تحقیق دانشگاهی استفاده شده است. براساس پیاز پژوهش ساندرز، مبنای فلسفی تحقیق، تفسیری و جهت گیری آن بنیادی می باشد. همچنین پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی - کیفی و دارای رویکردی استقرایی است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و شناسایی الگو نیز از شیوه تحلیل مضمون استفاده شده است. در فاز اصلی تحقیق (روش تحقیق تکاملی)، به منظور بازمهندسی نظام موضوعات دانش مدیریت، از روش تحقیق تکاملی استفاده شده است. این روش مبتنی بر فلسفه نظام ولایت و توسط مرحوم علامه سیدمنیرالدین حسینیe ارائه شده است. نقطه عزیمت و خاستگاه این حرکت فکری گرایش ها، باورها و قدرمتیقن های دینی است و از مفاهیم انکارناپذیر برای ایجاد روش تحقیقی استفاده می کند که توان تولید تصرف در عینیت را دارد. براساس این روش، کدهای به دست آمده از فاز مقدماتی، در قالب سه دسته کد اصلی «فعل، موضوع و هدف» طبقه بندی شده اند. این سه دسته در طبقه بندی شامل تری تحت عنوان «درون علم» قرار گرفته و به همراه طبقه «بیرون علم» (مبانی، مکتب، نظریه) و «ارتباط» (پیدایش، تغییر، تکامل) جدول و الگوی نظام موضوعات علم مدیریت را به نمایش گذاشته اند. نتایج: مبتنی بر روش تحقیق تکاملی، کدهای به دست آمده در مرحله مقدماتی در سه دسته درون، بیرون و ارتباط طبقه بندی شده و در قالب جدول 1 در هم ضرب می شوند که نظام موضوعات دانش مدیریت را در 27 حوزه بازمهندسی می کند که هر حوزه ممکن است حاوی دانش هایی باشد که آن دانش ها نیاز به تکمیل یا اصلاح دارند یا حوزه هایی که اصلاً ادبیاتی در آن تولید نشده است. جدول 1: طبقه بندی کدهای به دست آمده در مرحله مقدماتی بیرون مبانی مکتب نظریه ارتباط درون پیدایش تغییرات تکامل پیدایش تغییرات تکامل پیدایش تغییرات تکامل فعل 1. تأثیر مبانی در پیدایش فعل مدیریت 2. تأثیر مبانی در تغییرات فعل مدیریت 3. تأثیر مبانی در تکامل فعل مدیریت 4. تأثیر مکتب در پیدایش فعل مدیریت 5. تأثیر مکتب در تغییرات فعل مدیریت 6. تأثیر مکتب در تکامل فعل مدیریت 7. تأثیر نظریه در پیدایش فعل مدیریت 8. تأثیر نظریه در تغییرات فعل مدیریت 9. تأثیر نظریه در تکامل فعل مدیریت موضوع 10. تأثیر مبانی در پیدایش موضوع مدیریت 11. تأثیر مبانی در تغییرات موضوع مدیریت 12. تأثیر مبانی در تکامل موضوع مدیریت 13. تأثیر مکتب در پیدایش موضوع مدیریت 14. تأثیر مکتب در تغییرات موضوع مدیریت 15. تأثیر مکتب در تکامل موضوع مدیریت 16. تأثیر نظریه در پیدایش موضوع مدیریت 17. تأثیر نظریه در تغییرات موضوع مدیریت 18. تأثیر نظریه در تکامل موضوع مدیریت هدف 19. تأثیر مبانی در پیدایش هدف مدیریت 20. تأثیر مبانی در تغییرات هدف مدیریت 21. تأثیر مبانی در تکامل هدف مدیریت 22. تأثیر مکتب در پیدایش هدف مدیریت 23. تأثیر مکتب در تغییرات هدف مدیریت 24. تأثیر مکتب در تکامل هدف مدیریت 25. تأثیر نظریه در پیدایش هدف مدیریت 26. تأثیر نظریه در تغییرات هدف مدیریت 27. تأثیر نظریه در تکامل هدف مدیریت بحث و نتیجه گیری: پژوهش حاضر، پیش نیاز تحول در هر یک از علوم انسانی را بررسی و طبقه بندی دقیق آنچه در این علوم محقق شده است، می داند. روش تحقیق تکاملی این بررسی و طبقه بندی را با عنوان «بازمهندسی نظام موضوعات» ارائه می دهد؛ به طوری که می توان ادعا کرد جنبه ای از این علوم باقی نمانده که در الگوی نهایی پژوهش دیده نشده باشد. طبقه بندی علوم محقق فعلی در این چهارچوب، افزون بر نمایش جایگاه دقیق موضوعات می تواند جایگاه هایی که کمتر مورد نظر اندیشمندان قرار گرفته را نیز نمایش دهد. در چهارچوب ارائه شده از موجودیت علم مدیریت، سه دسته اصلی «فعل، موضوع، هدف» ارائه و اثرات لایه های بالاتر یعنی مبانی و مکتب و حتی نظریات بر این سه نشان داده شده است. مبتنی بر جدول نهایی این پژوهش و همچنین الگوی نمادین ارائه شده در انتهای مقاله، می توان بیان نمود یکی از مواردی که محل تحول می تواند باشد، تغییر در مبانی است که مکاتب و در ادامه نظریات را تحت تأثیر قرار می دهد. به طورمثال، انسان شناسی پارادایم های جامعه شناسی سازمان و مدیریت نشان می دهد هیچ یک، از ساحت های مادی انسان فراتر نرفته اند. طبیعی است که این نگاه در مکاتب و نظریات و در ادامه فعل، موضوع و هدف مدیریت خود را نشان می دهد؛ ازاین رو عنایت به مبانی یکی از بزنگاه ها در تحول علوم انسانی است.Reengineering the Thematic Structure of Science Based on Evolutionary Research Methodology: A Prerequisite for Transformation in Humanities
Introduction and Objectives: The transformation of humanities as a complex undertaking requires a conceptual framework or model for identification, evaluation, and decision - making. The foundational step in this process—as a prerequisite for transformation—involves the systematic examination, analysis, and classification of existing knowledge within these disciplines. Given that these fields are not operating in a vacuum but rather consist of well - established sciences across all domains, this work aims to:
1. Provide precise awareness of existing scholarly achievements,
2. Establish coherence within these disciplines,
3. Present a comprehensive model that reveals gaps,
4. Guide future research directions, and
5. Assist scholars in selecting appropriate methodological pathways.
"Reengineering the humanities" thus constitutes the critical first step toward substantive transformation. Focusing specifically on management science as a case study within the humanities, this research seeks to reengineer its thematic structure and classify its accumulated knowledge through a predetermined evolutionary research methodology. The resulting framework—derived from a meta - analysis of management literature—serves as both a diagnostic tool for mapping existing knowledge and a prescriptive model for identifying systemic deficiencies. This approach resolves the cognitive dissonance often experienced by non - specialists while providing a holistic understanding of management science for those outside its immediate academic sphere.
Methodology: The preliminary phase employed conventional academic research methods grounded in an interpretive philosophical paradigm (per Saunders' research onion model), utilizing qualitative - descriptive methods with inductive reasoning. Thematic analysis was applied for data processing and pattern identification.
The core phase implemented Evolutionary Research Methodology (ERM)—a novel approach rooted in the philosophy of Wilayat - based systems (as developed by the late Allameh Seyyed Munir al - Din Husseini). This methodology:
* Originates from irreducible religious axioms and value commitments
* Utilizes self - evident conceptual foundations
* Generates empirically actionable interventions
Through ERM, codes derived from the preliminary phase were systematized into three core categories (Action, Subject, and Objective). These were further integrated into a broader taxonomy comprising:
1. Intra - scientific dimensions (the core triad above)
2. Extra - scientific foundations (underlying principles, schools of thought, theories)
3. Relational dynamics (emergence, change, evolution)
This tripartite structure (depicted in Table 1) reengineers management science into 27 discrete thematic domains, revealing both developed knowledge areas and underexplored/absent research territories.
Results: The ERM - driven classification system:
* Identifies 27 distinct research domains within management science
* Reveals knowledge gaps requiring completion or revision
* Highlights entirely unexplored research areas
* Demonstrates how higher - order layers (principles → schools → theories) influence core elements (Action/Subject/Objective)
The symbolic model presented in the concluding section illustrates how foundational changes (e.g., anthropological assumptions in organizational sociology) cascade through all levels of scientific structure. For instance, prevailing paradigms that reductively focus on material dimensions of human nature inevitably constrain subsequent theoretical developments and practical applications in management.
Discussion and Conclusion: This study establishes comprehensive classification of existing knowledge as the essential precondition for humanities transformation. The proposed "Reengineering of Thematic Structures" through ERM achieves exhaustive coverage—no substantive aspect of the discipline remains unaccounted for in the final model.
Key contributions include:
1. A diagnostic framework mapping knowledge positions and neglected research frontiers
2. Demonstration of how foundational principles (particularly anthropological assumptions) etermine downstream theoretical and practical outcomes.
3. Empirical validation through application to management science
The study concludes that strategic interventions at the foundational level (e.g., redefining human ontology) represent critical leverage points for substantive transformation, as these necessarily reshape schools of thought, theories, and ultimately, practical applications.
تبلیغات
