مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال سیزدهم تابستان 1391 شماره 18 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

موسیقی زیرزمینی ؛ بازنمای دغدغه های اجتماعی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خرده فرهنگ جوانان نقد اجتماعی موسیقی زیرزمینی جامعة ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۰۷۸
با وجودی که طی چند سال گذشته در مورد گرایش های موسیقیایی جوانان ایرانی مطالعاتی انجام شده اما موسیقی زیرزمینی کمتر موضوع پژوهش قرار گرفته است. مقالة حاضر به بررسی مضامین مستتر در شعر موسیقی های زیرزمینی پرداخته است. در این راستا11 مورد از این شعرها که در زمان نگارش مقاله از شهرت بیشتری برخوردار بودند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، مضامین و دلالت های جامعه شناختی آنها شناسایی شده است. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که شعرهای موسیقی های زیرزمینی دارای سوگیری انتقادی به شرایط فرهنگی ـ اجتماعی جامعة ایران هستند و این ظرفیت را دارند تا با مباحث مطرح درعرصة عمومی ارتباط پیدا کنند.
۲.

رابطة اعتماد اجتماعی با گونه های شخصیتی (مورد مطالعه استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برون گرایی اعتماد اجتماعی گونة شخصیتی نژندی انسجامی و شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۲ تعداد دانلود : ۷۴۸
اعتماد شیوة اجتناب ناپذیر زندگی اجتماعی و شرط اساسی برای یک جامعة سالم است. در رویکرد روان شناختی ـ اجتماعی منشأ اعتماد اجتماعی، در شخصیت افراد جستجو می شود. هدف این مقاله شناسایی رابطة گونه های شخصیتی با اعتماد اجتماعی می باشد. رویکرد مقاله توصیفی ـ همبستگی، روش تحقیق پیمایشی و جامعة آماری شامل استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 1389 می باشد که در حجم نمونة هزار و 212 نفر اجرا شده است . یافته ها حاکی از آن است که میزان اعتماد اجتماعی در سه گروه تفاوت معناداری دارد. کمترین میزان اعتماد اجتماعی مربوط به دانشجویان و بیشترین آن در بین استادان است. رابطة اعتماد اجتماعی با گونه های شخصیتی برون گرایی، انسجامی و شناختی در هر سه گروه معنادار و رابطه آنها به صورت مثبت و مستقیم می باشد. همچنین رابطة اعتماد اجتماعی با گونة شخصیتی نژندی فقط در گروه استادان معنادار شده که این رابطة منفی و معکوس است.
۳.

بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خدا هویت سینما دین داری هویت دینی هویت بازتابنده هویت سنتی فرد دین دار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۶ تعداد دانلود : ۹۲۴
مقالة پیش رو کوششی است که با در نظر گرفتن سه مولفة اساسی (خدا، فرد دین دار و دین داری) و با توجه به نظریة هویت و نظریة بازتابندگی آنتونی گیدنز انجام شده است. سینما نیز به عنوان یکی از اثرگذارترین ابزارهای رسانه ای در جهان معاصر، متن اصلی این بازنمایی است. سوال اصلی، توجه به چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب است. هدف از این مقاله، توصیف چگونگی بازنمایی هویت دینی (سنتی/ بازتابنده) در سینمای ایران است. روش تحقیق نیز مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی است و جامعة آماری، کلیة فیلم های سینمایی پس از انقلاب است که تأکیدی مستقیم یا غیرمستقیم به مولفه های هویت دینی داشته اند که تعداد 20 فیلم به عنوان نمونه و در مصاحبه با صاحب نظران سینمایی و به صورت هدفمند و غیرتصادفی استخراج شده است. نتایج به دست آمده حاکی از حضور قطعی مولفه های هویت دینی در سینمای ایران است که در طول سه دهه پس از انقلاب از قالب سنتی به قالب بازتابنده منتقل شده است و این نتایج با تغییرهای اجتماعی و سیاسی سال های پس از انقلاب همخوانی دارد.
۴.

ابعاد فرهنگ در جامعة آرمانی قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن امامت فرهنگ جامعة آرمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۱ تعداد دانلود : ۷۱۵
جامعة آرمانی یکی از آرزوهای بشر بوده و هست. یکی از شاخص های تحقق چنین جامعه ای ارتقاء فرهنگ در تمام شئون آن است. در این مقاله به طور اختصار به این سوال پاسخ داده می شود که فرهنگ چگونه در تحقق جامعة آرمانی قرآنی نقش آفرینی می کند؟ لذا به چند بعد از ابعاد فرهنگ در جامعة آرمانی مانند شکوفایی عقل، گسترش دانش، برادری و محبت، سلامت و بهداشت و توجه به محیط زیست اشاره شده است. اما از همه مهم تر آن است که ارتقاء فرهنگ بدون تحقق حکومت الهی و حضور امام شکل نخواهد گرفت. بنابراین در این مقاله به اختصار به موضوع امامت در قرآن و ویژگی های امام برای اعتلای فرهنگ در جامعة آرمانی قرآنی اشاره خواهد شد. بدیهی است امامی که خود مظهر عدل، علم و حکمت مطلق خداوند است و علمش وابسته به علم الهی و مبسوط الید برای تحقق تعالیم و دستورهای عادلانة الهی باشد و مردم هم عاقلانه و آگاهانه در خدمت این حاکمیت باشند خواهد توانست جامعة آرمانی را محقق سازد.
۵.

مقایسة شیوه های ارتباطی و تبلیغی چهره های قرآنی با روش های تبلیغ امروزین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارتباط روش تبلیغ تبلیغات جهانی پروپاگاندا تبلیغ قرآنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
تعداد بازدید : ۱۸۲۴ تعداد دانلود : ۹۳۱
امروزه ارتباطات و تبلیغات مهم ترین بستر انتقال و ترویج فکر، فرهنگ، ارزش ها و هرگونه پیام به دیگران است و همة مذاهب، مکاتب و ملل از رهگذر رسانه های گوناگون، سعی در تبلیغ همه جانبه مرام خویش دارند. در روزگار کنونی تقابل نظام سلطه جهانی با فرهنگ حق محور و توحیدی اسلام بیش از هر زمان تبلور یافته و صف مؤمنان و مستکبران را به روشنی جدا ساخته است. آیات حیات-بخش قرآن به عنوان تکیه گاه جبهة توحیدی، مشحون از روش ها و تجربه های دعوت و ترویج انبیا و اولیاست و آبشخور جبهة استکباری، کیدها و مکرهای شیطانی است. در مقال، حاضر، با تکیه بر روش استناد به متون و دیدگاه ها، ضمن مرور و مقایسة روش های تبلیغی دو جبهه روشن می شود که مهم ترین ویژگی روش های تبلیغ قرآنی در مقام اجرا، پایبندی به ارزش ها و حقایق و جامع نگری و توجه به همة ابعاد حیات انسانی و پیشتازی اسوه ها در عمل و در عرصة دستاوردها، تأثیر پایدار و شورآفرینی و ایمان زایی است، در حالی که روش های تبلیغ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در جهان امروز به خاطر عدم پایبندی به حق و حقیقت، عدم انطباق قول و فعل، معنویت گریزی و استفاده از وسایل مشروع و نامشروع ـ علی رغم توانایی ایجاد هیجان ها و انگیزش های زودگذر وجریان سازی مقطعی ـ قادر به تأثیرگذاری درازمدت و ایمان آفرینی و ایجاد امید پایدار به سعادت و فلاح در انسان ها نیستند.
۶.

نقش رسانه های نوین در جنبش های اجتماعی (مطالعة موردی جنبش تسخیر وال استریت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی افکار عمومی جنبش های اجتماعی رسانه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳۰ تعداد دانلود : ۱۸۸۴
این مقاله به بررسی نقش رسانه های نوین در گسترش جنبش وا ل استریت می پردازد. این امر به دو علت است: اول اینکه جنبش های جدید اجتماعی دیگر به رسانه های جریان اصلی که وابسته به کانون های قدرت و ثروت اند اعتمادی ندارند و دوم اینکه رسانه های اجتماعی دارای ویژگی «اجتماعی بودن» هستند. اهداف طراحان شبکه های اجتماعی هر چه می خواهد باشد، مردم این شبکه ها را به کار می گیرند تا اخبار و اطلاعاتی را که به سختی از رسانه های حکومتی اعلام می شود منتشر کنند، اقدام های اعتراضی را برنامه ریزی و هماهنگ نمایند و به جهان بگویند که چه رویدادی در حال وقوع است. جنبش های اجتماعی نیاز دارند بر افکارعمومی تأثیرگذار باشند، چرا که افکارعمومی در بازتولید، حمایت و گسترش این جنبش ها نقشی جدی ایفا می کنند. جنبش های اجتماعی برای تداوم فعالیت خود و به ثمر نشاندن حرکت های اعتراضی نیازمند رسانه های گروهی جریان اصلی هستند، چرا که این رسانه ها بخش وسیعی از مردم در طبقات مختلف را دربرمی گیرند. تأثیر جنبش اشغال وال استریت و گسترش جامعة شبکه ای را باید خط بطلانی دانست بر برخی نظریه ها، مانند مارپیچ سکوت، جهالت چندجانبه، سکوت رسانه ها، نظریة تقویمی رسانه ها و نظریة برجسته سازی رسانه ها.
۷.

روضه خوانی؛ نقل مذهبی ـ شیعی در ایران و تمهیدهای ادبی ـ اجرایی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقل روضه خوانی نقالی مذهبی روضه خوان روضه الشهداء

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر نمایشنامه و تعزیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۷۵۲ تعداد دانلود : ۷۸۲
«روضه خوانی» از گونه های مرسوم قصه گویی نمایشی مذهبی ایرانی است که اساساً کارکردی تبلیغی داشته، با گذشت زمان فراگیر شده و به رسمی مذهبی بدل گشته است؛ چنان که از چندین قرن پیش تاکنون به طور مستمر و همه ساله، روضه خوانی های عمومی و خصوصی بسیاری در سطح شهرها و روستاهای ایران در کنار دیگر آیین های عزاداری ماه های محرم و صفر برگزار می شده است. برقراری این مجالس و همچنین حضور در آن، به شکلی خودانگیخته بوده و با استقبال فراوانی از سوی اهل شیعه روبرو می شود و این به دلیل علاقة بسیار شیعه به امامانش و یادآوری مصائب ایشان در راه نجات دین و شریعت شان است. از این رو شیعیان حضور در این مجالس و گوش سپردن به روضه را ثوابی بزرگ می دانند. روضه خوانی به عنوان پدیده ای فراگیر که چندین قرن از عمر آن می گذرد، مستلزم توجه بیشتر و شناخت عمیق تر است؛ بنابراین این مقاله فرصتی است برای پرداختن به رایج ترین گونة نقل مذهبی در ایران یعنی روضه خوانی و بررسی هرچه بیشتر این موضوع که آیا نقل های مذهبی همچون روضه خوانی، علاوه بر کارکرد دینی و اجتماعی گسترده شان، از منظر زیبایی شناسی نیز غنی بوده و در شأن یک هنر محسوب می شوند؟

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۷