مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال یازدهم بهار 1389 شماره 9

مقالات

۱.

سینمای ایران در تقابل با ویدئو، تلویزیون و ماهواره

کلید واژه ها: رسانه ماهواره سینما تلویزیون ویدئو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۷ تعداد دانلود : ۷۲۱
در این مقاله، ضمن بررسی ادبیات مربوط به موضوع تقابل میان رسانه های گوناگون، با بهره گیری از نتایج برخی مطالعات پیمایشی سال های اخیر دربارة وضعیت کاربری رسانه ها و محصولات فرهنگی در کشور، رقابت کنونی سینما با ویدئو، تلویزیون و ماهواره نیز تحلیل شده که در این رقابت، کفة گرایش مردم ایران به سمت ویدئو، تلویزیون و ماهواره سنگین تر شده است. در بررسی ریشه های رقابت بین سینما با ویدئو، تلویزیون و ماهواره، موضوع از دو منظر تأثیر تغییرات فناوری و ظهور فناوری های جدید رسانه ای در سینما و نیز تغییر در عادت های تفریحی و فراغتی تماشاگران فیلم های سینمایی تبیین شده است.
۲.

بررسی دیدگاه های فعالان و منتقدان سینمایی کشور دربارة بیست وهشتمین جشنوارة فیلم فجر

کلید واژه ها: سینما فعالان سینما جشنوارة فیلم فجر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای نمایشی سینما ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
تعداد بازدید : ۱۰۹۰ تعداد دانلود : ۸۲۰
بیست وهشتمین جشنوارة بین المللی فیلم فجر، در بهمن سال 1388 برگزار شد. پژوهشگاه فرهنگ ، هنر و ارتباطات، در مصاحبه هایی تخصصی با 32 تن از کارشناسان و فعالان سینمایی1 دیدگاه های آن ها را بررسی کرده است. فعالان سینما مزیت هایی برای جشنواره قائل اند: 1. فضای رقابتی انگیزه بخشی به فیلم سازان برای تولید آثار پخته تر؛ 2. شناخت ضعف فیلم ها و اصلاح نسبی پیش از نمایش عمومی؛ 3. شناخت موضوعات مورد اقبال مخاطبان و منتقدان؛ 4. فرصتی سالیانه برای تعامل و تبادل دیدگاه ها درخصوص تحولات سینمای ایران. اغلب اهالی سینما معتقدند در مقطع کنونی تأمین هزینه های برگزاری و سازمان دهی جشنواره به وسیله دولت می تواند برای سینمای ایران مفید باشد. اغلب فعالان اذعان دارند که برگزیده و تحسین شدن یک فیلم یا عوامل آن در جشنوارة فیلم فجر باعث اعتباربخشی به آن می شود. فعالان سینمایی، ضمن تأیید اکران هم زمان فیلم های جشنواره در شهرهای بزرگ، معتقدند سلیقه و ذائقة سینمایی جوانان شهرستان ها ارتقا می یابد و باعث رشد و گسترش متوازن و متعادل سینما در کشور می شود؛ اگرچه بسیاری از آنان مخالف برگزاری بخش اصلی جشنواره در سایر شهرها بودند. اغلب تأثیر جشنوارة فیلم فجر را در اعتبار و جایگاه سینمای ایران در عرصة بین المللی مثبت، اما اندک ارزیابی می کنند. از نگاه آن ها روند برگزاری جشنـواره، اگرچه به دلیل تغییر مدیریت ها در سال های مختلف، افت وخیزهای بسیار داشته است، اما در مجموع، روبه رشد بوده است.
۳.

جامعه شناسی سیاسی سینمای ایران (بایدها و نبایدهای (سیاست گذاران سینمای ایران در دهه های 1370 و 1380)

کلید واژه ها: دولت سیاست فرهنگی سینما ارزش ها مدیریت هنری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه جامعه شناسی هنر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
تعداد بازدید : ۳۷۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۲۵
سینما در ایران در مواجهة سیاسی جناح های مختلف، یکی از محل های اختلاف و بلکه نزاع بوده و هر جناحی، موقعیت سینما در زمان رقیب را نقد کرده است. این مقاله حاصل پژوهشی است در حوزة جامعه شناسی سیاسی سینمای ایران در دهة 1370 که در آن با روش «تحلیل محتوا» و «تحلیل متن» فیلم های منتخب دولت در جشنواره های فیلم فجر از یک سو و فیلم های مورد اقبال مخاطبان سینمای ایران از سوی دیگر، به تبیین سیاست های فرهنگی ـ هنری دولت در عرصة سینما در دو دهة 1370 و 1380 پرداخته می شود و به نقش سیاست گذاران فرهنگی و مدیران هنری نظام در اجرای این سیاست ها اشاره می شود. این تحقیق نشان می دهد که سیاست گذاران و مدیران هنری دو گفتمان با عنوان «گفتمان اصولگرا» و «گفتمان اصلاح طلب» در حوزة سیاست گذاری در بخش سینما، بایدها و نبایدهای خود را بایدها و نبایدهای مردم تلقی کرده اند و هرگاه از سیاست های یکدیگر انتقاد داشته اند، با این استدلال که سینما با ارزش ها و باورهای «مردم» هماهنگ نشده است، به سیاست های فرهنگی و سینمایی یکدیگر تاخته اند. درحالی که آنچه مردم و مخاطبان سینمای ایران همواره از آن در فیلم ها استقبال کرده اند ترکیبی از ارزش های دینی به همراه ارزش های سیاسی ـ اجتماعی بوده است.
۴.

بررسی علل اقبال به پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران

کلید واژه ها: فیلم طنز بسیجی دفاع مقدس اخراجی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۷۴
فیلم سینمایی اخراجی ها، به فروش بالا و بی سابقه ای در تاریخ سینمای ایران دست یافته است. دریافت زمینه ها و علل این موفقیت، بر اساس این نظریه که فروش بالا نشان از رضایت مخاطب سینما دارد، فعالان این حوزه را در سیاست گذاری ها، سرمایه گذاری ها و برنامه های آینده یاری خواهد کرد. بدین منظور پژوهشی پیمایشی از طریق نظرسنجی تلفنی از افراد 15 ساله و بالاتر ساکن در مناطق بیست ودوگانة شهر تهران، که هم فیلم اخراجی های 1 و هم فیلم اخراجی های 2 را دیده اند، انجام شده است. نتایج نظرسنجی نشان می دهد که بیشتر پاسخ گویان اخراجی های 2 را خوب و اخراجی های 1 را بهتر از اخراجی های 2 ارزیابی کرده اند. همچنین بیشتر پاسخ گویان اخراجی ها را فیلمی در فضای طنز می دانند تا دفاع مقدس و به عقیدة آن ها افراد عادی موفق ترین گروهی هستند که در این فیلم نشان داده شده اند. از نظر آن ها عواملی چون فضای طنزآمیز فیلم، حرف های متفاوت، انتخاب درست و به جای بازیگران، بازی خوب، و پخش سریال اخراجی های 1 از تلویزیون در استقبال از اخراجی های 2 تأثیر بسیاری گذاشته است. آن ها موافق اند که در این فیلم نشان داده شده است که دفاع از وطن به گروه خاصی منحصر نبوده، ایرانیان در هنگام تهدید کشور بدون توجه به اختلاف نظرها با هم متحدند. همچنین اظهار کرده اند این فیلم سبب مثبت تر شدن دید مردم به گروه های مذهبی شده است.
۵.

بررسی اقبال مردم شهر تهران به سینما و جشنوارة بیست وهشتم فیلم فجر

کلید واژه ها: سینما جشنواره جشنوارة فیلم فجر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۷ تعداد دانلود : ۷۷۴
جشنوارة فیلم فجر فرصتی است تا ارزیابی کلی ای از سینما ایران به دست دهد؛ بدین منظور هم زمان با برگزاری جشنواره در بهمن 1388 از افراد 15 ساله و بالاتر ساکن در مناطق بیست ودوگانة شهر تهران یک بررسی پیمایشی از طریق نظرسنجی تلفنی انجام شده است. انتخاب تلفن های منازل مسکونی تصادفی و نمونة مورد بررسی 1065 تن بوده است. نتایج نظرسنجی نشان می دهد که 9/42 درصد از پاسخ گویان هدف خود را از شرکت در جشنواره «دیدن فیلم هایی که هنوز اکران عمومی نشده است» اعلام کرده اند و به نظر 40 درصد از آن ها «در جشنوارة امسال فیلم هایی نبودند که اجازة اکران و یا حضور در جشنواره نیابند.» 3/86 درصد از پاسخ گویان موضوع فیلم و 1/57 درصد از پاسخ گویان تبلیغات فیلم را از عواملی می دانند که به میزان بالایی در جذابیت فیلم ها مؤثرند. همچنین با افزایش سن به شدت از تعداد دفعات به سینما رفتن کاسته می شود و بالعکس.
۶.

بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر تقاضای سینمای ایران

کلید واژه ها: اوقات فراغت سینما اقتصاد سینما تابع تقاضای سینما کیفیت فیلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۸ تعداد دانلود : ۹۲۲
مقالة حاضر به دنبال شناسایی عوامل مؤثر در تقاضای سینمای ایران است. بدین منظور، نمونه ای مشتمل بر 192 تن از تماشاگران سینما ارزیابی شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از آزمون کروسکال ـ والیس نشان داد که رابطة مستقیمی بین درآمد افراد با تعداد دفعاتی که به سینما می روند، وجود دارد (به طوری که بیشترین دفعات سینما رفتن، مربوط به کسانی است که درآمد بیشتری دارند). همچنین بین تعداد افراد خانوار با دفعات سینما رفتن، رابطة معکوس وجود دارد (به طوری که با افزایش تعداد افراد خانوار، تعداد دفعات سینما رفتن کاهش می یابد). در ادامه، نتایج حاصل از آزمون دوجمله ای نشان داد که «موضوع فیلم»، «حضور بازیگران و کارگردان مشهور»، «کیفیت فیلم و سینماها»، «روز و ساعت رفتن به سینما»، «تناسب و تنوع موضوعات فیلم برای همة سطوح و گروه ها»، «زمان و مدت مناسب اکران فیلم» و «تبلیغات مناسب» از جمله عوامل مؤثر در سینما رفتن است. همچنین، در ادامة پژوهش به برآورد تابع تقاضای سینما با استفاده از اطلاعات سری زمانی دورة 1386 ـ 1361 پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که تمامی ضرایب از نظر آماری معنی دار و همخوان با واقعیت های اقتصادی است، یعنی افزایش تعداد افراد خانوار تقاضای سینما را کاهش و افزایش درآمد، تقاضای سینما را افزایش می دهد.
۷.

مدل مدیریت تولید با رویکرد ناب در سینمای ایران

کلید واژه ها: رسانه سینمای ایران مدیریت تولید تولید ناب اتلاف سینمایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۳۳
لازمة رقابت در دنیای تولید کنونی بهره گیری از تمام فنون، ابزارها و اندیشه های جدید ناب است. در نیمة دوم قرن بیستم، تولیدکنندگان جهان با محیط رقابتی جدیدی مواجه شدند که با نیمی از سرمایه و امکانات لازم، محصولات را با کیفیتی بهتر، تنوعی بیشتر و قیمتی پایین تر به بازار جهانی عرضه می کردند. یکی از این تکنیک های جدیدْ تولید ناب نام دارد. تولید ناب در واقع رویکردی سامان مند برای حذف ضایعات و اتلاف ها و از بین بردن هر فرآیند اضافی است، از مرحلة تهیة مواد اولیه گرفته تا تولید و در نهایت فروش. این مقاله با توجه به مراحل تولید فیلم سینمایی و تطبیق این فرآیند با آنچه در خط تولید صنعتی اتفاق می افتد، در پی شناسایی و کشف اتلاف هایی است که طی مراحل ساخت فیلم پیش می آید. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از روش تحقیق مفهوم سازی بنیادین منجر به شکل گیری پانزده مفهوم و به تبع آن پنج مقولة اصلی شد. این مقولات شامل سه نوع اتلاف زمان، دوباره کاری، ناهماهنگی و دو عامل زیرساختی و فرهنگی در فرآیند تولید فیلم سینمایی است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۷