۱.
کلید واژه ها:
ارزش یابی نظام نظام ارتباطات مدل های ذهنی عناصر ارتباطات نظریه های معنا
پژوهش پیش رو تلاش دارد چرخه زیست نظام ارتباطات را با رویکردهای مدل های ذهنی بر اساس نظریه های معنا ارائه کند. روش پژوهش از نوع هدف بنیادی و به روش تحلیل محتوای کیفی به شیوه قیاسی است. گردآوری اطلاعات از طریق مرور پژوهش ها و تحلیل ادبیات مرتبط بوده و نیز یکپارچه سازی پژوهش های انجام شده مبنای ارائه یافته ها و تبیین نتایج است. جامعه پژوهش شامل مفاهیم اولیه از مطالعه متون بر اساس ماتریس ساخت نیافته است. در فرایند پژوهش، با مطالعه مفاهیم اولیه در 6 مرحله، نسبت به اضافه کردن مفاهیم جدید اقدام شده است. روایی و پایایی پژوهش بر قابلیت اعتماد و اطمینان به متون موردپژوهش مبتنی است. واکاوی پژوهش های پیشین نشان می دهد ارزش یابی نظام ارتباطات با رویکرد عینی و ذهنی در حل مسائل چهارگانه ارتباطات موجب شکل گیری اشکال ارتباطات در فرایند عناصر ارتباطات شده است و از طرفی 8 نظریه معنا با رویکردهای مدل های ذهنی که می توانند بخشی از تفکر، تجربه، فرض های ذهنی، محسوسات و سازوکار پردازش اطلاعات باشند چرخه زیست نظام ارتباطات را با دخالت افراد و متخصصان ایجاد می کنند. چرخه زیست نظام ارتباطات با تأکید بر «وجود معنا در ذهن نه در پیام» در ذهن ارتباط گر و ارتباط گیر موجب حیات و پویایی خواهد شد. پیشنهاد می شود چرخه زیست نظام ارتباطات با تبیین فلسفی نظریه های معنا بر اساس بازنمود شناختی ذهن مورد بررسی قرار گیرد و به نظر می رسد به تحلیل گفتمان و شبکه ارتباطی جدیدی منجر شود.
۲.
کلید واژه ها:
ویژگی های جمعیتشناختی (جنسیت و سن) شهروندان تهرانی مهارت های زندگی سواد رسانه ای سبک زندگی
پژوهش پیش رو با هدف بررسی تأثیر مهارت های زندگی بر سواد رسانه ای شهروندان تهرانی با تأکید بر ویژگی های جمعیت شناختی طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایش است. جامعه آماری پژوهش عبارت است از تمامی شهروندان ساکن شهر تهران که، طبق آمار اسناد ملی، 8 میلیون و 963 هزار نفر اعلام شده است. حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر برآورد شد. نمونه موردنظر به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته است که روایی آن به شیوه روایی صوری مورد سنجش قرار گرفت و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ویژگی های جمعیت شناختی بر مهارت های زندگی و سواد رسانه ای تأثیر دارند. همچنین بر اساس یافته ها، جنسیت بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی و مؤلفه های آن ها تأثیری ندارد؛ اما، گروه های سنی بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی و مؤلفه های آن ها تأثیر دارند. در تبیین یافته ها می توان گفت که جنسیت افراد نمی تواند متغیرهای مؤثر بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما، گروه سنی (جوان، میان سال و سالمند) بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی تأثیر دارند. علت آن را شاید بتوان در تفاوت در سبک زندگی، میزان دسترسی به رسانه ها، و محدودیت زمانی مواجهه با رسانه دانست. همچنین سطح معناداری به دست آمده (001/0) نشان می دهد که مؤلفه های مهارت های زندگی بر سواد رسانه ای تأثیرگذارند.
۳.
کلید واژه ها:
رسانه سالمندان سبک زندگی کیفیت زندگی
بنابر آمار سازمان ملل متحد، تعداد سالمندان تا سال ۲۰۵۰ بیش از دو برابر می شود و از ۸۴۱ میلیون نفر به ۲ میلیارد نفر می رسد. ازجمله مسائل مهمی که در دوره سالمندی نیز مطرح است سبک زندگی است. محققان در این پژوهش از مدل بومی استاندارد داخلی موجود در خصوص سبک زندگی سالمندان استفاده کردند که دارای 5 بُعد پیش گیری؛ فعالیت های جسمی، تفریحی، سرگرمی و ورزشی؛ تغذیه سالم؛ مدیریت تنش و روابط اجتماعی و بین فردی است. در این پژوهش، از دو راهکار هم بستگی و توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری تمام شهروندان تهرانی با حداقل 60 سال سن هستند. نتایج نشان داد که رسانه ها در ابعاد پیش گیری، تغذیه سالم و روابط اجتماعی و بین فردی نقش دارند؛ درحالی که بر ابعاد فعالیت های جسمی، تفریحی، سرگرمی و ورزشی و مدیریت تنش تأثیر معناداری ندارند.
۴.
کلید واژه ها:
اضافه بار اطلاعاتی تفکر انتقادی رژیم مصرف رسانه ای سرمایه اجتماعی سواد رسانه ای
پژوهش پیش رو با هدف طراحی الگوی نقش سواد رسانه ای در ارتقای سرمایه اجتماعی در شهر یزد و با بهره گیری از روش گراندد تئوری انجام شد و از نوع کیفی و بنیادی است. داده ها با مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 19 نفر از متخصصان استخراج شدند و برای انتخاب افراد از روش نمون ه گی ری نظری تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. در ادامه، مصاحبه ها به متن تبدیل شدند و فرایند تحلیل داده ها آغاز شد. برای کدگذاری باز، تحلیلِ خط به خط به کار رفته است و همراه با بسط مفاهیم و مقوله ها، کدگذاری محوری و گزینشی انجام شد. برای اعتبارسنجی یافته ها، چهار راهبرد از هشت راهبردِ کرسول و میلر (بررسی همکاران، تشریح کلیشه های ذهنی و پیش داوری های محقق، تأیید مشارکت کنندگان، توصیف غنی) مورد استفاده قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند درصورتی که شرایط زمینه ای (ویژگی های پیام، شرایط مخاطب، جوامع رسانه ای، دسترسی، رسانه، شناخت هنجارها) ایجاد شوند و عوامل مداخله گر (مرتبط با مخاطب، رسانه ای، محیطی) کنترل شوند و راهبرد مناسب (بومی سازی سواد رسانه، کاربری هوشمندانه، نقد آگاهانه و...) به کار رود، می توان به پیامد نهایی موردنظر (ارتقای سرمایه اجتماعی) دست یافت.
۵.
کلید واژه ها:
شبکه های اجتماعی تلفن هوشمند نوموفوبیا بی موبایل هراسی تحلیل نگرش
پژوهش کیفی کمّی (آمیخته) پیش رو به منظور تحلیل نگرش صاحب نظران علوم ارتباطات اجتماعی درباره عوامل مؤثر بر بی موبایل هراسی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. ابتدا، با رویکرد کیفی و روش تحلیل داده بنیان، ویژگی ها و مؤلفه ها را استخراج کردیم. بر این اساس، با 22 نفر از استادان و نخبگان دارای سابقه تدریس و پژوهش در حوزه رسانه، علوم ارتباطات اجتماعی و جامعه شناسی ارتباطات مصاحبه عمیق انجام شد. تحلیل داده بنیان داده های بخش کیفی به استخراج 72 مفهوم، 6 مقوله اصلی و 19 مقوله فرعی منجر شد که بیشترین تأکید بر چهار مؤلفه اصلی (عوامل فردی و خانوادگی؛ عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی؛ عوامل مداخله گر و نقش رسانه ها) در بروز پدیده بی موبایل هراسی بود. در مرحله دوم، برای سنجش یافته های بخش کیفی (چهار عامل بروز پدیده بی موبایل هراسی)، از رویکرد کمّی و روش پیمایش استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها در بخش کمّی پرسش نامه استاندارد، محقق ساخته و موردتأیید خبرگان با 40 سؤال بود که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. واحد تحلیل در بخش کمّی دانشجویان هستند. پس از آزمون فرضیات، وجود رابطه میان عوامل عدم خودآگاهی و اضطراب، عدم اعتماد به نفس، خودنمایی، سواد رسانه ای، وابستگی به تلفن همراه هوشمند و فضای مجازی، کتاب خوانی، مهارت و خودکنترلی با بروز پدیده بی موبایل هراسی تأیید شد.
۶.
کلید واژه ها:
توئیتر رسانه های اجتماعی انتخابات قالب بندی شبکه ای کنش وصلی
توئیتر در سال های اخیر به رسانه محبوب در بین کاربران خصوصاً در جریان رویدادهای سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. با توجه به تأثیرگذاری کنشگری در توئیتر بر رویدادهای سیاسی در ایران، این پژوهش به دنبال شناسایی و تحلیل این مسئله است که همگان های شبکه ای در توئیتر فارسی چگونه انتخابات ریاست جمهوری سال 1396 را به عنوان رویدادی سیاسی قالب بندی کرده اند تا از این رهگذر چگونگی برساخت واقعیت در بین آن ها مشخص شود. برای انجام پژوهش، از مفهوم همگان شبکه ای و قالب بندی شبکه ای استفاده شده است. داده های پژوهش (2,596,284 توئیت) در دوران انتخابات با روش گلوله برفی و با استفاده از 94 کلیدواژه و هشتگ از API توئیتر گردآوری شدند و با انتخاب 10,416 توئیت از 50 کاربر مؤثر در هر همگان شبکه ای، قالب های شبکه ای شکل گرفته در توئیتر فارسی شناسایی شدند. رویکرد تحلیلی پژوهش ترکیبی از روش تحلیل محتوای مردم نگارانه و تحلیل گفتمان انتقادی رسانه های اجتماعی بود. نتایج پژوهش نشان داد که تبلیغات انتخاباتی، ویژگی های اخلاق مداری نامزدهای انتخاباتی و حامیانشان، فساد، و مسائل مرتبط با کارآمدی یا شایستگی نامزدها قالب های مسلط در کل شبکه بوده اند. همچنین، سه همگان اصلی در توئیتر فارسی شکل گرفته بود (همگان های اصلاح طلبان، اصول گرایان و مهاجران). یافته های پژوهش نشان داد که کاربران عادی در هر سه همگان نقش مؤثری در تولید این قالب ها داشته اند.
۷.
کلید واژه ها:
زنان شبکه های اجتماعی مجازی ماهواره منابع احساسی
با فرارسیدن عصر فنّاوری های نوین ارتباطی و گسترش فراگیر آن که به دنبال خود مفاهیم جدیدی چون واقعیت مجازی، فضای سایبری و... را به همراه آورد تغییر و تحولات گسترده ای در روابط زوجین ایجاد شد. رسانه های جمعی، با ایجاد تغییرات فرهنگی، دگرگونی های عمده ای در نگرش های زوجین به عواطف و احساسات نسبت به یکدیگر در زندگی مشترک رقم زده اند. هدف پژوهشِ پیش رو بررسی تأثیر گرایش به برنامه های ماهواره و شبکه های اجتماعی مجازی بر منابع احساسی زنان است. چارچوب و مدل نظری پژوهش بر اساس نظریه «خویشتن و تجربه در جهان رسانه ای» تامپسون تدوین شده است؛ اما، برای افزایش غنای آن از نظریه گربنر، کمپر و کالینز نیز استفاده شده است. روش پژوهش علّی تبیینی است و جامعه آماری زنان متأهل 20 55 ساله شهر بروجرد است. نمونه گیری به روش طبقه ای نامتناسب و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 400 محاسبه شد. از طریق پرسش نامه هدایت شده اطلاعات موردنیاز جمع آوری و به کمک نرم افزار spss پردازش شد. یافته ها نشان می دهد که برنامه های ماهواره، شامل میزان و نوع استفاده، رابطه مستقیم و مثبتی با تغییرات منابع احساسی زنان داشته اند. رگرسیون چندمتغیره نشان داد که درمجموع عوامل مربوط به ماهواره توانسته اند 37 درصد واریانس مربوط به منابع احساسی زنان را تبیین کنند. درمورد شبکه های اجتماعی مجازی، عضویت در شبکه و میزان استفاده، به جز جذابیت استفاده، نیز رابطه مستقیم و مثبتی با منابع احساسی زنان نشان داده است. رگرسیون چندمتغیره توانسته درمجموع 44 درصد واریانس مربوط به منابع احساسی زنان را تبیین کند. بنابراین، یافته های پژوهش چارچوب نظری را تأیید کردند و نشان می دهند که با آن متناسب هستند.
۸.
کلید واژه ها:
روایت شناسی بازی ویدئویی روایت گرایی بازی گرایی خدای جنگ
وابستگی کامل به تعامل انسانی، بازی ویدیویی را از سایر رسانه های روایتگر متفاوت ساخته است. دو نظرگاه اصلی درباره ی روایت شناسی بازی ویدیویی، دیدگاه روایت گرایانه و دیدگاه بازی گرایانه هستند که اولی بر وجود روایت و لزوم وجود آن در بازی های ویدیویی تاکید دارد و دومی بین بازی و روایت ادبی تمایز بنیادینی می نهد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مهم ترین دیدگاه ها و چالش های رایج در باب روایت شناسی بازی های ویدیویی و همچنین تشریح روایت بازی خدای جنگ 2018 بر اساس دیدگاه های مورد بررسی است. تألیف این مقاله در حوزه ی روایت شناسی با رویکرد تحلیلی تطبیقی و با هدف توسعه ای صورت پذیرفته و یافته های کیفی آن به شیوه اسنادی داده اندوزی شده اند و در مورد بازی مذکور به کار گرفته شده اند. در راستای تحقق هدف پژوهش دو نظرگاه اصلی درباره ی روایت شناسی بازی ویدیویی نقد و بررسی شده اند؛ و پس از آن سه تقسیم بندی از انواع روایت در بازی ها وارسی شده، و روایت بازی خدای جنگ براساس هر کدام تشریح شده است. در نهایت با جمع بندی ملاحظات مذکور در این مقاله شمایی کلی از روایت شناسی بازی های ویدیویی ترسیم گردیده است.
۹.
کلید واژه ها:
نهاد خانواده کارکردهای زیارت آیین مذهبی مناسک دینی پیاده روی اربعین
زیارت یکی از کهن ترین مناسک دینی و آیین های مذهبی محسوب می شود که ارتباط نزدیکی با خانواده دارد. خانواده از مهم ترین نهادهای اجتماعی در هر جامعه محسوب می شود. اجتماعی شدن در فرهنگ اسلامی همراه با الگوسازی و الگوبرداری از اجتماع کوچک و گرم و پرمحبت خانواده صورت می گیرد. خانواده امروزه در یک دگردیسی تاریخی در حال از دست دادن کارکردهای اجتماعی خود است و واقعیت بیانگر این است که در رویارویی با مشکلات و خطرها، چندان که باید و شاید، توانمند نیست. به نظر می رسد از میان عوامل کمک کننده به حفظ بنیان و کارکرد خانواده، در مقابل امواجی که کانون این نهاد انسان ساز را مورد تهاجم قرار داده است، استمدادجستن از الگوهای زیست دین مدارانه یکی از مؤثرترین گزینه ها باشد. یکی از الگوهای زیست خانوادگی مؤمنانه در جریان زیارت شکل می گیرد که خصوصاً در چند سال اخیر در ایام اربعین حسینی با حضور خانوادگی زائران و میزبانان در پیاده روی زیارت اربعین بهتر خود را نشان داده است. نوشتار پیشِ رو، با استفاده از روش کیفی «پدیدارشناسی»، به دنبال پاسخ به این پرسش است که «مناسک دینی و آیین های مذهبی، همچون آیین پیاده روی زیارت اربعین حسینی، چه اثراتی در زیست خانوادگی دین داران می تواند بر جای بگذارد؟». یافته های این پژوهش به تأثیرات پنج گانه 1. عقلانیت تمدن ساز؛ 2. ظرفیت کارآمدی قابل توجه در عرصه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی؛ 3. ایجاد پویایی و حیات مبتنی بر محبت؛ 4. تثبیت و تقویت هویت الهی؛ و 5. هماهنگی عناصر مختلف خانواده رسیده است و به تبیین و تشریح آن ها می پردازد.
۱۰.
کلید واژه ها:
آفریده های فکری مد مالکیت فکری بازتولید ضمانت اجرا جرم انگاری
آفریده های فکری مد یا عنصر حیاتی صنعت مد از ارزش اقتصادی هنگفتی برخوردارند. چون رویکرد اصلی حمایت کیفری ارزش گرایی است، تلقی مد به عنوان ارزش موضوع حمایت کیفری در نظام کیفری ایران با چالش هایی در زمینه جرم انگاری و تعیین ضمانت اجرا روبه روست که این پرسش را طرح کرده: موازین جرم انگاری، مبانی، معیارها و مصادیق و تناسب ضمانت اجراها چقدر مورد توجه قانون گذار بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی منابع کتابخانه ای، و در بخش تطبیقی با استفاده از منابع اینترنتی معتبر در قالب کتب، مقالات و متون قانونی حقوق مالکیت فکری مرتبط با حمایت از آثار فکری هنری مد به ارزیابی میزان رعایت موازین جرم انگاری، مبانی و معیارها و مصادیق در نظام های حقوقی ایران، فرانسه و امریکا پرداخته است. مطالعه حمایت های حقوق مالکیت فکری متناظر با آفریده های فکری یا طرح های مد در نظام حقوقی ایران، فرانسه و امریکا نشان می دهد اگرچه، برای مد، نظام حمایتی کلی زیر عنوان هایی که مستقیماً درباره مد نیستند وجود دارد، امّا تصریح جایگاه این آثار در قانون، جرم انگاری رفتارهای ضرری اصلی، بازتولید و صور پخش مغفول مانده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد حمایت کیفری از آثار فکری هنری مد در نظام های فرانسه و بعضاً آمریکا بر موازین جرم انگاری مبتنی بوده و در تعیین ضمانت اجراها به ماهیت نوآورانه، هنری و اقتصادی آفریده های فکری مد توجه شده؛ اما، در ایران، نابسندگی رعایت موازین جرم انگاری رفتارهای نقض حق و عدم تناسب و نابسندگی ضمانت اجراهای موجود از چالش های عمده حمایت کیفری به شمار می آیند.
۱۱.
کلید واژه ها:
راهبرد تحلیل SWOT سینمای ایران دیپلماسی فرهنگی بازنمایی
استفاده بهینه از ظرفیت های سینما، به عنوان رسانه ای که در زمینه های اجتماعی و به ویژه فرهنگی تأثیرگذار است، نیازمند داشتن هدف، راهبرد و برنامه ریزی است. پژوهش پیش رو، با هدف دست یابی به راهبردهایی برای سینمای ایران، با رویکرد معرفی فرهنگ ایرانی در عرصه بین الملل صورت گرفت. این پژوهش کیفی به روش پیمایشی و با نمونه گیری به شیوه گلوله برفی و هدفمند انجام شد. پس از مطالعات اسنادی، با بهره گیری از مصاحبه عمیق با استادان، منتقدان، کارگردانان، مدیران حوزه پخش بین المللی فیلم و خبرگان، محیط و عوامل درونی و بیرونی سینما در عرصه بین الملل بررسی شد و گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه صورت گرفت. روایی پرسش نامه به شیوه صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ تأیید شد. با تعیین نقاط قوت، ضعف و فرصت ها و تهدیدها، تحلیل داده ها و تدوین راهبردها برای هریک از مناطق چهارگانه با ماتریس SWOT انجام شد. بر اساس نتایج پژوهش، موقعیت راهبردی سینمای ایران در سطح بین الملل رقابتی نشان داده شد؛ اما ازآنجاکه نقطه به دست آمده بسیار به بخش محافظه کارانه نزدیک است، راهبردهای این بخش نیز مورد توجه اند. ساخت و حمایت از فیلم هایی با شاخصه های فرهنگ ملی ایران و ساخت فیلم هایی با تأکید بر مؤلفه های عشق، انسانیت، صلح جویی و اخلاق؛ سرمایه گذاری و حمایت از فیلم های مستند باکیفیت با موضوع ایران و مردم ایران؛ فراهم آوردن امکان نمایش آن ها در خارج از کشور؛ استفاده از افراد آشنا به پخش بین المللی فیلم در نمایش فیلم در خارج از کشور و نظارت بر شاخص های کیفی محتوایی و تکنیکی ازجمله راهبردهای مناسب در این زمینه هستند.
۱۲.
کلید واژه ها:
عنصر غالب سنت مدرنیته جای خالی سلوچ دولت آبادی
«وجه غالب» یا «عنصر غالب» یکی از مفاهیم اساسی در نظریة فرمالیسم و مؤلفة برجستة هر اثر هنری است که بر دیگر اجزا و عناصر آن اثرگذار است و موجب تحول و دگرگونی آن ها و مرکزیت معنایی در اثر و انسجام ساختاری آن است. هدف پژوهشِ پیش رو بررسی عنصر غالب در آثار محمود دولت آبادی، با تأکید بر جای خالی سلوچ ، است. آثار او از جنبه های گوناگون روان شناختی و جامعه شناختی شایسته تأمل اند؛ اما، به نظر می رسد وجه غالب این آثار «جدال سنت و مدرنیته» باشد که در سایة آن، سایر موضوعات ازجمله خشونت علیه زنان و بحران هویت و فقر معنادارتر می شوند. بر اساس نتایج پژوهش، این عنصر غالب (جدال سنت و مدرنیته) به صورت های مختلف انزوا، طردشدگی، نفی اراده، بحران هویت و... متجلی شده است.
