زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)

سقط جنین عمدی یکی از معضلاتی است که برخی از زنان به دلایلی نظیر تنظیم خانواده، مخفی کردن روابط نامشروع، گریز از بارداری ناخواسته، تجاوز به عنف و... به آن متوسل میشوند. تأثیرات جسمی و روحی سقط جنین بر زنانی که آن را تجربه میکنند و نیز شرایط فرهنگی و اجتماعی سقط، توجه به این مسئله را آشکار می سازد. هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان باردار نسبت به سقط جنین عمدی است. روش پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، زنانِِ در سن باروری شهر تهران (سال 1385) می باشند. حجم نمونه بر اساس فرمول 300 نفر برآورد گردیده است. روش نمونه گیری نیز سهمیه ای تعیین گردید. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای دینداری، نگرش اطرافیان نسبت به سقط جنین و طبقه اجتماعی متغیرهایی هستند که بیش از 26 درصد تغییرات متغیر وابسته ی را تبیین می کنند .کم رنگ شدن اعتقادات مذهبی و دینداری در میان زنان با افزایش نگرش مثبت به سقط جنین ارتباط مستقیم دارد. سایر متغیرها نظیر سن، تحصیلات و وضعیت شغلی با نگرش زنان باردار به سقط جنین عمدی رابطه ای ندارند.

این پژوهش با هدف بررسی موانع اجتماعی دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی انجام شده است. بدین منظور براساس نظریه سقف شیشه ای و تعارض نقش فرضیات تحقیق مطرح گردیده است. جامعه آماری تحقیق کلیه زنان شاغل در بانک های ملی شهر تهران بوده که با استفاده از شیوه نمونه گیری سیستماتیک و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران، 323 نفر به عنوان پاسخ گو انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین موانع اجتماعی موجود در دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی مسئولیت های خانوادگی زنان، تفکرات قالبی در زنان و وجود ملاحظات ارتباطی است. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که بین تحصیلات زنان و دستیابی آنان به موقعیت های مدیریتی رابطه معناداری وجود دارد.

شبکه سازی و ورود به شبکه های رسمی و غیر رسمی امروزه اصلی ترین مسیری است که افراد می توانند از آن طریق در سازمان ها ارتقاء پیدا کنند، به طوری که ورود به شبکه های علمی در دانشگاه ها نیز به عنوان یک دغدغه مهم برای افرادی است که خواستار ارتقاء علمی خود می باشند. در ایران علی رغم افزایش چشمگیر تعداد زنان در دانشگاه ها، هنوز ورود و ارتقاء علمی آنها به عنوان هیئت علمی با مشکلاتی همراه است. تحقیق حاضر در تلاش است با بهره گیری از یک تحقیق کیفی با نظریه زمینه ای به شناسایی و تبیین چالش های ورود زنان به شبکه های علمی مردانه در دانشگاه ها بپردازد. بدین جهت تعداد 18 نفر از اساتید دانشگاه ها از طریق روش نمونه گیری هدفمند و شیوه گلوله برفی انتخاب شدند. داده های پژوهش به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده و همچنین از روش مقایسه مداوم استراوس و کوربین استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که شرایط قانونی، فرهنگی و خانوادگی از جمله مهم ترین موانع ورود زنان به شبکه های علمی مردانه در دانشگاه ها می باشد.

نیاز برآورده نشده شکاف بین ایده آل ها و رفتار باروری زنان را نشان می دهد. هدف از این مقاله اندازه گیری و بررسی تعیین کننده های این نیاز در میان زنان کُرد 49-15 ساله ی همسردار شهر مهاباد است. این پژوهش با استفاده از داده های پیمایش باروری مهاباد در فروردین 1391 و با انتخاب نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شده است. بر پایه ی این بررسی، میزان نیاز برآورده نشده برای فاصله گذاری و توقّف فرزندآوری، و نیاز برآورده نشده برای استفاده از روش های مُدرن پیش گیری از حاملگی به ترتیب 85/10 و 85/9 درصد، و مجموع نیاز برآورده نشده 7/20 درصد است. ترس زنان از عوارض جانبی وسایل پیش گیری از حاملگی بیش ترین سهم را در عدم استفاده ی آن ها از این وسایل دارد. محدودیّت های اجتماعی و فرهنگی شامل مخالفت همسر و اطرافیان، و عوامل مذهبی در اولویّت های بعدی قرار می گیرند. یافته های تحقیق در تأیید نظریه های بوشان و بولاتو می باشد. با توجّه به نقش تعیین کننده ی برخی از مشخّصه های فرهنگی در کنار سایر مشخّصه های اقتصادی اجتماعی و عوامل مرتبط با تنظیم خانواده در پیش بینی احتمال نیاز برآورده نشده ی تنظیم خانواده، انجام مطالعات تطبیقی با روش های ترکیبی در مناطق ناهمگن از نظر قومی و فرهنگی به منظور سنجش نیاز برآورده نشده ی تنظیم خانواده و استخراج مضامین فرهنگی مؤثّر بر این پدیده پیشنهاد می شود.

هدف اصلی این مطالعه بررسی نقش عوامل جامعه شناختی مؤثر بر استفاده دختران جوان از لوازم آرایشی می باشد. این پژوهش با روش ییمایش انجام و داده های آن از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند. جامعه آماری کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد واحد اسلام آبادغرب بود. تعداد جامعه آماری برابر 784 نفر است. از این تعداد، 400 نفر بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده برای مطالعه انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بین متغیرهای، تمایل به جلب توجه، تشخص طلبی، میزان نوگرایی، میزان گرایش دینی و تحصیلات پدر و مادر با استفاده از لوازم آرایشی رابطه معنی دار وجود دارد. نتایج ضریب رگرسیونی نشان می دهد که شش متغیر تمایل به جلب توجه، میزان تشخص طلبی، میزان نوگرایی، میزان درآمد، وضعیت شغلی و وضعیت تأهل، به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشته اند، وارد معادله شده و در مجموع مقدار 51 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین نموده اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان قالیباف روستایی استان همدان و عوامل مؤثر بر توانمندی آنها انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی بوده و از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. به این منظور 404 نفر از زنان قالیباف استان همدان براساس جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد میانگین توانمندی اجتماعی زنان قالیباف روستایی از توانمندی اقتصادی آنها بالاتر است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد متغیرهای مساحت فرش دستباف تولیدی، دسترسی به مواد اولیه و ابزار قالیبافی، سطح دانش تخصصی و مدت زمان قالیبافی در طول روز از مهم ترین عوامل مؤثر بر توانمندی اقتصادی زنان قالیباف هستند که در مجموع 42 درصد از تغییرات متغیر توانمندی اقتصادی را تبیین می کنند. در مورد توانمندی اجتماعی نیز متغیرهای رضایت از شغل قالیبافی، توانمندی اقتصادی، سطح دانش تخصصی و میزان تحصیلات در مجموع 43 درصد از تغییرات متغیر توانمندی اجتماعی را تبیین می کنند. با توجه به نتایج این پژوهش، تقویت شاخص هایی که بر توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان قالیباف مؤثر هستند، به ویژه شاخص های دسترسی به مواد اولیه و ابزار قالیبافی و دانش تخصصی قالیبافان از طریق برگزاری دوره های آموزشی به منظور افزایش توانمندی آنها، ضروری است.

از آنجا که آگاهی از قوانین حقوقی در نظام اجتماعی می تواند جهت احیای حقوق و رشد شخصیت افراد مؤثر باشد و رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی نیز از عوامل مهم اجتماعی شدن و افزایش آگاهی افراد است، مطالعه حاضر با هدف سنجش آگاهی حقوقی زنان از قوانین خانواده بر اساس فرضیه شکاف آگاهی و اطلاعات انجام شد. مطالعه به سه روش اسنادی، پیمایشی و کیفی صورت گرفت. جامعه آماری تمام دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان و نمونه آماری تعداد 384 نفر از این دانشجویان بود که به صورت سهمیه ای انتخاب شده و با استفاده از ابزار پرسش نامه که دارای اعتبار و قابلیت اعتماد قابل قبول بود، مورد سنجش قرار گرفتند. برای پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار spss استفاده گردید. نتیجه ی حاصل از تحلیل نشان داد که بین میزان استفاده از رسانه های مکتوب و آگاهی حقوقی دانشجویان ارتباط معنی داری وجود ندارد و فرضیه شکاف آگاهی و اطلاعات مبنی بر اینکه افراد دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی بالا، به دلیل استفاده بیشتر از رسانه های مکتوب آگاهی بیشتری نسبت به افراد دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی پایین دارند، رد شد. در مجموع آگاهی حقوقی دختران دانشجو از حقوق خود در نهاد خانواده بسیار کم بود.