بلال بگی

باوجود افزایش آگاهی زنان و دسترسی آسان آن ها به وسایل پیشگیری از حاملگی، زنانی هستند که از این وسایل استفاده نمی کنند. عدم استفاده از روش­های پیشگیری، از طریق تأثیر بر حاملگی­های برنامه­ریزی نشده و سقط جنین بر سلامت مادر و کودک تأثیر می گذارد. هدف از این مقاله، بررسی میزان شیوع استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در میان زنان کُردِ همسردار 49-15 ساله شهر مهاباد است. داده­ها حاصل یک پیمایش مقطعی است که در فروردین ماه 1391 بر روی نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شد. یافته ها از شیوع گسترده استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در نمونه مورد بررسی حکایت دارد، به طوری که 3/74 درصد زنان در زمان مطالعه از یکی از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده می­کردند. بر پایه این بررسی، سهم روش­های مُدرن و سنّتی پیشگیری از حاملگی به ترتیب 2/71 و 8/28 درصد است. نتایج تحلیل تمایز نشان داد که عواملی چون هزینه های مرتبط با مخالفت­های فرهنگی و اجتماعی و شمار فرزندان در حال حاضر زنده از بیشترین تأثیر در استفاده زنان از وسایل پیشگیری از حاملگی برخوردارند. استقلال زنان و نگرش آن ها نسبت به هزینه ها و منافع فرزندان از جمله متغیّرهای فرهنگی تأثیرگذار در این زمینه می باشند. نتایج گویای آن است که کاهش هزینه های درک شده برای وسایل پیشگیری، بهبود دانش و آگاهی زنان درباره روش­های مدرن پیشگیری و تثبیت مشروعیّت­های اجتماعی و فرهنگی استفاده از این وسایل، نقش مهمّی در اعمال استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و ارتقاء سلامت مادران و نوزادان دارد.

نیاز برآورده نشده شکاف بین ایده آل ها و رفتار باروری زنان را نشان می دهد. هدف از این مقاله اندازه گیری و بررسی تعیین کننده های این نیاز در میان زنان کُرد 49-15 ساله ی همسردار شهر مهاباد است. این پژوهش با استفاده از داده های پیمایش باروری مهاباد در فروردین 1391 و با انتخاب نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شده است. بر پایه ی این بررسی، میزان نیاز برآورده نشده برای فاصله گذاری و توقّف فرزندآوری، و نیاز برآورده نشده برای استفاده از روش های مُدرن پیش گیری از حاملگی به ترتیب 85/10 و 85/9 درصد، و مجموع نیاز برآورده نشده 7/20 درصد است. ترس زنان از عوارض جانبی وسایل پیش گیری از حاملگی بیش ترین سهم را در عدم استفاده ی آن ها از این وسایل دارد. محدودیّت های اجتماعی و فرهنگی شامل مخالفت همسر و اطرافیان، و عوامل مذهبی در اولویّت های بعدی قرار می گیرند. یافته های تحقیق در تأیید نظریه های بوشان و بولاتو می باشد. با توجّه به نقش تعیین کننده ی برخی از مشخّصه های فرهنگی در کنار سایر مشخّصه های اقتصادی اجتماعی و عوامل مرتبط با تنظیم خانواده در پیش بینی احتمال نیاز برآورده نشده ی تنظیم خانواده، انجام مطالعات تطبیقی با روش های ترکیبی در مناطق ناهمگن از نظر قومی و فرهنگی به منظور سنجش نیاز برآورده نشده ی تنظیم خانواده و استخراج مضامین فرهنگی مؤثّر بر این پدیده پیشنهاد می شود.

تحوّلات گسترده در نقش های زنان در جامعه موجب گردیده تا حضور زنان در عرصه های اجتماعی افزایش یابد و با افزایش استقلال در جنبه های مختلف زندگی آنان از موقعیت و پایگاهی بالاتر نسبت به دهه های قبل برخوردار شدند. این امر زمینه ی دگرگونی در کنش های باروری (رفتار، تمایلات و ایده آل های باروری) زنان را فراهم ساخت. هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر شاخص های مختلف استقلال زنان بر تمایلات، رفتار و ایده آل های باروری زنان کُرد شهر مهاباد است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در فروردین 1391 بر روی 700 خانوار انجام گرفت جمع آوری شده و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که زنان مورد بررسی از استقلال نسبی در همه ی شاخص های مرتبط با استقلال زنان برخوردارند. بر اساس این بررسی، کمی بیش از 61 درصد زنان اظهار داشته اند که تمایل ندارند فرزند دیگری داشته باشند. در میان آن هایی که تمایل به ادامه ی فرزندآوری دارند، نزدیک به 70 درصد شمار فرزندان ایده آل برای یک خانواده را دو فرزند می دانند. نتایج تحلیل طبقه بندی چندگانه نشان داد که ایده آل ها و تمایلات فرزندآوری زنان به ترتیب از شاخص های مستقیم و غیر مستقیم استقلال زنان تأثیر می پذیرند. علاوه بر این، اگرچه رفتار باروری زنان از شاخص های سه گانه ی استقلال تأثیر می پذیرد، ولی استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در کنار سایر متغیرها، نقش تعیین کننده ای در تبیین رفتار باروری زنان دارد. با توجّه به نتایج این تحقیق، انتظار نمی رود سیاست های جمعیتی در راستای تشویق موالید منجر به افزایش باروری در همه ی لایه های اجتماعی شود.