برنامه ریزی و آمایش فضا

برنامه ریزی و آمایش فضا

برنامه ریزی و آمایش فضا دوره 25 زمستان 1400 شماره 4 (پیاپی 114) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تدوین سناریوهای تاب آوری شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای آبادان و خرمشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل بالانس اثرات متقابل تاب آوری شهری تدوین سناریو شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 492 تعداد دانلود : 949
پژوهش حاضر با هدف تدوین سناریوهای تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی می باشد. گردآوری داده ها و اطلاعات، به وسیله مطالعه منابع کتابخانه ای - اسنادی و برداشت های میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های کمی و نرم افزاری استفاده شده است. بر این اساس با استفاده از روش تحلیل ساختاری پیشران های کلیدی مؤثر بر تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر، استخراج و انتخاب گردید. به منظور تدوین سناریوهای تاب آوری شهری نیز از روش تحلیل بالانس اثرات متقابل و نرم افزار سناریوویزارد استفاده گردید که پس از تحلیل های انجام شده، قوی ترین (سازگارترین و مطلوب ترین) سناریوهای تاب آوری برای قلمرو مطالعه ارائه گردید. در این راستا تعداد (14) سناریوی باورکردنی استخراج گردید که نتایج مربوط به این سناریوها نشان داد بیشتر سناریوها در وضعیت های ایستا (ادامه روند موجود در تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر) و بحرانی قرار گرفته اند. از مجموع سناریوهای ممکن، تعداد سه سناریو نیز بر اساس امتیاز مجموع ارزش سازگاری و شاخص امتیاز مجموع تأثیرات، به عنوان «سناریوهای قوی تاب آوری» شناخته شدند. از بین سناریوهای قوی، یک سناریو دارای وضعیت های مطلوب و دو سناریوی دیگر نمایانگر وضعیت های بحرانی هستند.
۲.

تحلیلی بر نقش گردشگری ساحلی در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهرهای ساحلی بابلسر، نور و رویان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری ساحلی توسعه پایدار شهرهای ساحلی رویان بابلسر و نور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 928 تعداد دانلود : 491
پژوهش حاضر در تلاش است تا نقش گردشگری ساحلی را بر توسعه پایدار شهرهای ساحلی بابلسر، نور و رویان در استان مازندران، مورد بررسیقرار دهد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و متدولوژی پژوهش توصیفی – همبستگی و علی – رابطه ای است. جامعه آماری گروه خبرگان در زمینه مورد نظر بوده اند که با روش دردسترس 20 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد شاخص مدیریتی – نهادی با ضریب مسیر 803/0 بیشترین نقش را در توسعه پایدار ایفا می کند. بعد از آن شاخص اقتصادی با ضریب مسیر 776/0 و شاخص اجتماعی – فرهنگی با ضریب مسیر 734/0 و شاخص های کالبدی و زیست محیطی هر کدام با ضرایب 665/0 و 514/0 به ترتیب بیشترین تاثیرگذاری را بر تحقق توسعه پایدار شهری خواهند داشت.
۳.

شناسایی چالش های اثرگذار بر توسعه اکوسیستم کسب و کارهای گردشگری با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اکوسیستم کارآفرینی کسب و کارهای گردشگری تئوری بنیانی روش فراترکیب آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 494 تعداد دانلود : 901
با توجه به نقشی که اکوسیستم کسب و کارهای گردشگری در توسعه سکونتگاه های انسانی؛ ایجاد اشتغال و ایجاد منابع درآمدزا ایفا میکند، مهمترین سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که مهمترین چالش های اثرگذار در این زمینه کدامند؟ هدف پژوهش حاضر این است تا با استفاده از روشهای کیفی چندمرحله ای در قالب مکتب پدیدارشناسی و ادغام آن با روش آینده پژوهی، به بررسی این چالش ها در روستاهای بخش ساردوئیه شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان پرداخته بپردازد. جامعه هدف در بحث شناسایی چالش ها را 54 نفر از کارآفرینان گردشگری تشکیل می دهد که به روش کوکران انتخاب شده اند. جهت تحلیل پیشران های کلیدی نیز از 20 کارشناس حوزه کارآفرینی گردشگری و 10 نخبه آکادمیک با تخصص و تجربه در زمینه کارآفرینی کمک گرفته شد. جهت تحلیل ارتباط کدهای محوری با مسئله آینده اکوسیستم کسب و کارهای گردشگری از نرم افزار MICMAC استفاده شد. نتایج نشان داد، ریشه بسیاری از چالش های پیش روی کسب و کارهای گردشگری در منطقه مورد مطالعه را می توان در عواملی همچون همچون فصلی بودن کسب و کارها در پی مسائل اقلیمی؛ محدودیت های دسترسی به خدمات و زیرساخت های فیزیکی در مناطق روستایی؛ وجود بروکراسی ها و تشریفات اداری زمانبر؛ شناخت ضعیف کارآفرینان نسبت به مشاغل گردشگری؛ الگوبرداری های نابجا از کسب و کارهای اطرافیان؛ ضعف در فرهنگ کارآفرینی و پذیرش نوآوری ها؛ ضعف مسائل آموزشی و تحصیلی جستجو کرد که می تواند تاثیر بسزایی در توسعه اینگونه کسب و کارها در آینده داشته باشد.
۴.

بازنگری مفهومی عوامل تحقق پذیری مسکن قابل استطاعت در جهان جنوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استطاعت پذیری پایداری فاکتورهای ضروری موفقیت مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 794
هدف اصلی برنامه های استطاعت پذیری مسکن رفع نیازهای خانواده های آسیب پذیر - افراد کم درآمد و متوسط است. بااین وجود شواهد حاکی از آن است که در تحقق مسکن قابل استطاعت اهداف توسعه پایدار فراموش شده و یا به عمد در نظر گرفته نمی شوند، حال آنکه پیش شرط استطاعت پذیری مسکن، پایداری آن است. این مطالعه باهدف بازنگری مفهومی در عوامل دستیابی به مسکن پایدار قابل استطاعت(SAH) در کشورهای درحال توسعه صورت پذیرفته است. بنابراین از رویکردی بین المللی برخوردار است. برای این منظور از روش تحلیل محتوا، برای مفهوم پردازی استطاعت پذیری مسکن و شناسایی عوامل موفقیت (SFS) استفاده شد. سپس در یک فرایند پیمایشی در قالب پرسشنامه از متخصصان این حوزه درخواست گردید تا هریک از "عوامل موفقیت" شناسایی شده را با توجه به سطح ضرورت یا درجه اهمیت رتبه بندی نمایند. داده های جمع آوری شده از طریق اسناد و پاسخ دهندگان مربوطه به ترتیب با NVivo و بسته آماری برای علوم اجتماعی (SPSS) تجزیه وتحلیل گردید. یافته ها نشان داد که از بین 35 معیار اولیه، 23 معیار کفایت لازم را برای قرارگیری در لیست شاخص های ضروری موفقیت بدست آوردند. "اراده سیاسی و تعهد به مسکن قابل استطاعت"، "تدوین سیاست های کارآمد برای بازار مسکن"، "بودجه کافی و تأمین آن"، "تأمین یارانه مسکن برای خانوارهای کم درآمد" و "حکمروایی خوب" پنج معیاری هستند که بالاترین درجه ضرورت را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج این پژوهش روشن نمود که در بین ابعاد پایداری، بعد نهادی/ مدیریتی به دلیل داشتن روابط مستقیم و غیرمستقیم بسیار با سایر ابعاد مسکن دارای اولویت اصلی در تبیین الگوی مسکن قابل استطاعت پایدار است
۵.

مقایسه الگوریتم های ریزمقیاس نمایی داده های مادیس به لندست-8 به منظور برآورد تبخیر-تعرق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ریزمقیاس نمایی لندست-8 مادیس تبخیر-تعرق کوکریجینگ SADFAT ESTARFM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 859 تعداد دانلود : 945
در بسیاری از کاربردهای سنجش ازدور در علوم زمین، تجزیه و تحلیل با صحت بالا تنها با استفاده از تصاویری با قدرت تفکیک مکانی و زمانی بالا امکانپذیر است. سنجنده ی مادیس برخلاف قدرت تفکیک زمانی بسیار بالا، قدرت تفکیک مکانی بسیار پایینی دارد. هدف ازین مطالعه، استفاده از الگوریتم های ریزمقیاس نمایی به منظور ریزمقیاس کردن تصاویر مادیس به تصاویر لندست 8 است. سپس تصاویر ریزمقیاس شده در برآورد تبخیر-تعرق واقعی با استفاده از الگوریتم سبال در منطقه کشت و صنعت امیرکبیر مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مطالعه از الگوریتم هایSTARFM ، ESTARFM و Regression جهت ریزمقیاس نمایی باندهای بازتابندگی و از الگوریتم های SADFAT ، Regression و Cokriging جهت ریزمقیاس نمایی باندهای حرارتی استفاده شده است. سپس، تصاویر ریزمقیاس شده بازتابندگی و حرارتی به منظور استفاده در مدل سبال، پردازش گردیدند و تبخیر-تعرق واقعی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در میان روش های ریزمقیاس نمایی اعمال شده بر باندهای بازتابندگی، STARFM با مجذور میانگین مربعات خطای0.0180 دارای عملکرد بهتری نسبت به سایر روشها بود. در میان روش های اعمال شده بر باندهای حرارتی، الگوریتم SADFAT با مجذور میانگین مربعات خطای 0.0224 عملکرد بهتری را نسبت به سایر روشها از خود نشان داد. همچنین تبخیر-تعرق واقعی لحظه ای برآورد شده از خروجی روش های ریزمقیاس نمایی به ترتیب ESTARFM /Regression، ESTARFM/ SADFAT، STARFM/Regression و STARFM/ SADFAT با اختلاف کم و مجذور میانگین مربعات خطای 0.218 میلیمتر در ساعت بهترین عملکرد و روش Regression/Cokriging با میانگین مربعات خطای 0.388 میلیمتر در ساعت ضعیف ترین عملکرد را داشتند.
۶.

تحلیل فضایی آموزش و تولید علم در کشورهای عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل فضایی کشورهای عرب زبان آموزش تولید علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 186 تعداد دانلود : 165
گام برداشتن در جهت تولید علم، از مواردضروری وغیر قابل انکار جامعه بشری است.از آنجا که تولید علم از وظایف بخش علمی و دانشگاهی یک جامعه محسوب می شود، باید بر نقش دانشگاه و دانشجویان در تولید علم در جامعه تاکید داشت.هدف تحقیق حاضر تحلیل میزان مشارکت وجایگاه کشورهای عرب زبان(شامل22کشور،10کشور آفریقایی و ۱۲ کشور آسیایی)در تولید علم می باشد.روش تحقیق در مقاله حاضر،توصیفی- تحلیلی می باشد..پس از رتبه بندی های لازم،مقایسه ای بین میزان جمعیت و میزان تولید مقاله در بین دانشجویان این کشورها انجام شدودر نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(بااستفاده ازنرم افزار Arc gis)داده های کسب شده تجزیه وتحلیل شد.نتایج تحقیق نشان داد که اولاً جمعیت زیادی ازکشورهای عرب زبان هنوز بی سواد و کم سواد میباشند که این موضوع در بین زنان بسیار بیشتر مشهود می باشد و از سوی دیگر با توجه به جمعیت در حدود 2 میلیون دانشجویان عرب زبان میزان تولید مقالات در بین این کشورهای فقط 43887 به عبارتی حدود 2 درصد می باشد که نشان دهنده تولید بسیار ناچیز این کشورها در تولیدات علمی در مجلات معتبر دنیا می باشد و تفاوتهای معنا داری بین میزان سرمایه گذاری در تولید علم و وضعیت آموزشی در کشورهای مذکور وجود دارد . کشورهای عرب زبان باید برای مقابله با چالش های موجود در تولید علم،دیر یا زود شروع به انجام برنامه های اصلاحی برای افزایش کیفیت و کارایی نهادهای آموزشی خود اقدام کنند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹