ولی الله شجاع پوریان

گام برداشتن در جهت تولید علم، از مواردضروری وغیر قابل انکار جامعه بشری است.از آنجا که تولید علم از وظایف بخش علمی و دانشگاهی یک جامعه محسوب می شود، باید بر نقش دانشگاه و دانشجویان در تولید علم در جامعه تاکید داشت.هدف تحقیق حاضر تحلیل میزان مشارکت وجایگاه کشورهای عرب زبان(شامل22کشور،10کشور آفریقایی و ۱۲ کشور آسیایی)در تولید علم می باشد.روش تحقیق در مقاله حاضر،توصیفی- تحلیلی می باشد..پس از رتبه بندی های لازم،مقایسه ای بین میزان جمعیت و میزان تولید مقاله در بین دانشجویان این کشورها انجام شدودر نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(بااستفاده ازنرم افزار Arc gis)داده های کسب شده تجزیه وتحلیل شد.نتایج تحقیق نشان داد که اولاً جمعیت زیادی ازکشورهای عرب زبان هنوز بی سواد و کم سواد میباشند که این موضوع در بین زنان بسیار بیشتر مشهود می باشد و از سوی دیگر با توجه به جمعیت در حدود 2 میلیون دانشجویان عرب زبان میزان تولید مقالات در بین این کشورهای فقط 43887 به عبارتی حدود 2 درصد می باشد که نشان دهنده تولید بسیار ناچیز این کشورها در تولیدات علمی در مجلات معتبر دنیا می باشد و تفاوتهای معنا داری بین میزان سرمایه گذاری در تولید علم و وضعیت آموزشی در کشورهای مذکور وجود دارد . کشورهای عرب زبان باید برای مقابله با چالش های موجود در تولید علم،دیر یا زود شروع به انجام برنامه های اصلاحی برای افزایش کیفیت و کارایی نهادهای آموزشی خود اقدام کنند.

یکی از موضوعات محوری که بیشتر شعرای برجسته ی ایرانی و عرب بدان پرداخته و آن را از ضروریات زندگی دانسته اند، مفاهیم حکمی و اخلاقی است؛ زیرا موضوع آن، انسان و سازندگی روحی و معنوی اوست. فردوسی و متنبّی دو چهره شاخص در شعر فارسی و عربی به شمارمی آیند که سروده های حکمی و اخلاقی شان در میان دیگر شاعران از فراوانی و شهرت بیشتری برخوردار است. این پژوهش نشان می دهدکه علاوه بر توارد خاطرِ برآمده از ذوق هنری و فطری، همزمانی تاریخی، شیعی بودن دو شاعر، بهره گیری از منابع غنی فرهنگ اسلامی - ایرانی، از منابع حکمت و اخلاق در شعر این دو شاعرِحکیم بوده است و امکان تأثیرپذیری مستقیم فردوسی و تأثیرپذیری غیرمستقیم متنبّی از آیین و اندیشه های حکمی و اخلاقی ایران باستان محتمل و در برخی موارد قطعی است. این پژوهش براساس چارچوب ادبیات تطبیقی (مکتب فرانسه) به تحلیل جنبه های مشترک و متفاوت موضوعات حکمی و اخلاقی دو شاعر پرداخته است. محور اساسی پژوهش عبارت از: تحلیل تطبیقی حکمت و اخلاق دو شاعر با ذکر تفاوت ها براساس جدول فراوانی. مهم ترین یافته ی این تحلیل تطبیقی این است که متنبّی از حکمت و اندیشه ی ایرانی تأثیر پذیرفته است و شاهنامه بازتاب اصیل این حکمت و اخلاق ایرانی است.

تصویر همان تبلوّر معانی و اندیشه های بلند یک هنرمند ادبی است که در چارچوبی منسجم و نظامند، طراحی گشته و نمود عینی از تجربه شعری وی را به نمایش می گذارد. گرایش تأویلی عارفان و حکیمان ایرانی به هستی و پدیدارهای فراسوی آن و بهره گیری از زبانی تصویری برای گزارش «آنچه نادیدنی است» و خِرَد آدمی از دریافت معانی بیانی آن درمی ماند، بر همگان آشکار است. در همین راستا همواره اندیشمندان ایرانی در عرصه های گوناگون ادب عربی یکّه تاز مفاهیم ناب عرفانی و حکمی بوده اند، تاجائیکه ادب عربی در زمینه عرفان خود را وام دار صاحب نظران ایرانی می داند؛أبوبکرأرجانی ملقب به ناصح الدین، یکی از چهره های نامدار ادبی است که هم از نظر دانش عرفانی و فقهی و هم ادبی، جایگاه ویژه ای در دوره سلجوقیان و حکومت عباسی کسب نموده بود. وی در القای مضامین ناب عرفانی و حکمی خود با بهره مندی از عناصر تصویرپردازی همچون استعاره،آیرونی لفظی، پویایی تصویر شعری و مجاز در تلاش است تا مفاهیم عرفانی از قبیل: وحدت وجود، آفرینش هستی، تجرید و نفی و عشق الهی و خردوزی را به مخاطب خود انتقال دهد.در این پژوهش مفاهیم حکمی عرفانی همانند وحدت وجود، خلوص در عشق، آفرینش هستی و نفی و اثبات در دیوان ناصح الدین ارجانی به شکل هنرمندانه ای حضور یافته، و در مقاله حاضر با هدف شناخت بیشتر نسبت به این مفاهیم با تکنیک های بلاغی در تصویرپردازی، و معرّفی شاعر ایرانی ناصح الدین أرجانی و تثبیت جایگاه وی به عنوان یکی از شاعران برجسته در عرصه مفاهیم حکمی و عرفانی که اشعارش محل استناد کتب بلاغی بوده، پرداخته شد. نگارندگان در مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی به پردازش داده ها می پردازند.