غلامرضا ملکشاهی

غلامرضا ملکشاهی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران، بابلسر

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

بررسی نقش و عملکرد شهرهای میانی در توسعه فضایی منطقه ای (مورد مطالعه: نسیم شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۸ ۱۶۵-۱۴۹

کلید واژه ها: شهرمیانی توسعه فضایی شهر نسیم شهر استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 137 تعداد دانلود : 697
بررسی نقش و عملکرد شهرها و تحولات آن ها، مقوله مهمی در مطالعات نوین جغرافیایی به شمار می رود. توزیع فضایی نامتعادل جمعیت، مهاجرت های بی رویه به سمت کلانشهرها و عدم تعادل در توزیع امکانات و فرصت های اقتصادی در سطح مناطق منجر به تمرکز روی ایده شهرهای میانی به عنوان یکی از رویکردهای موثر برنامه ریزی منطقه ای شده است. از این رو هدف این مقاله بررسی عملکرد شهر نسیم شهر به عنوان یک شهر میانی در ساختار توسعه فضایی استان تهران است. روش تحقیق از «نوع توصیفی- تحلیلی» و روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر دو روش کتابخانه ای و میدانی است. برای بررسی نقش شهر از روش ها و مدل های کمی استفاده شده است. مدل های اقتصادی نشان می دهند که سهم این شهر در قیاس با استان تهران به لحاظ اشتغال زایی صنعتی از میانگین بیشتر است. شاخص تغییرات ساختاری نشان می دهد که تغییرات در نسیم شهر بیشتر از استان تهران بوده است. نتایج مدل تغییر سهم حاکی از آن است که بخش خدمات رشد بالاتری نسبت به استان داشته است. در بررسی ساختار فضایی نیز بدون در نظر گرفتن نقش این شهر، عدم تعادل فضایی در شبکه شهری استان محسوس است. مدل های جمعیتی نشان می دهند که نسیم شهر از کشش پذیری بالایی در رابطه با جذب جمعیت سر ریز استان برخوردار بوده، لذا این شهر با توجه به نقاط قوت و داشتن فرصت های مناسب می تواند در سطح بندی منطقه ای به عنوان مرکزیت خدماتی و صنعتی سکونتگاه های جنوب غرب استان نقش اساسی داشته باشد.
۲.

تحلیل ادراک ذینفعان از گردشگری شهرهای ساحلی به منظور توسعه پایدار شهری مطالعه موردی شهر بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۹ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 73 - 86

کلید واژه ها: ادراک ذی نفعان گردشگری ساحلی توسعه پایدار شهر بابلسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 558 تعداد دانلود : 959
گردشگری ساحلی یکی از عوامل انگیزشی مهم در گردشگری است که برنامه های توسعه اکثر مناطقی که دارای سواحل می باشند عامل مهمی در دستیابی به توسعه پایدار به شمار می آید. این امر در صورتی تحقق خواهد یافت که برنامه ریزان و مدیران در تمامی سطوح و تمامی اشکال گردشگری توسعه ای تک بعدی مدنظر قرار نداده و به همه ذی نفعان توجه کنند. موضوعی که در اکثر برنامه های توسعه ای کمتر به آن توجه شده است. پژوهش حاضر باهدف تحلیل ادراک ذینفعان از گردشگری شهر ساحلی بابلسر به منظور توسعه پایدار شهری به این مهم پرداخته است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و متدولوژی پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری شامل چهار دسته ذینفعان شامل گردشگران، شهروندان، فعالان اقتصادی و کارشناسان (مدیران) می باشند که حجم نمونه در میان سه گروه اول با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر و در میان گروه کارشناسان 20 نفر به شیوه در دسترس انتخاب شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار spss و آزمون های کلموگروف- اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن داده ها و از آزمون تی تک نمونه ای برای تحلیل اطلاعات استفاده شد. نتایج نشان داد ازنظر سطح ادراک ذی نفعان نسبت به اثرات گردشگری بر توسعه پایدار شهر بابلسر گردشگران با امتیاز 41/3، شهروندان با امتیاز 63/3، فعالان اقتصادی با امتیاز 1/3 و کارشناسان و مدیران با امتیاز 27/3 و درمجموع با سطح متوسط قرار دارند. و ازنظر آن ها تفاوت معناداری بین ادراک ذی نفعان نسبت به اثرات گردشگری بر پایداری شاخص های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی – زیرساختی، مدیریتی – نهادی و زیست محیطی وجود دارد.
۳.

تحلیلی بر نقش گردشگری ساحلی در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهرهای ساحلی بابلسر، نور و رویان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) ۷۰-۴۵

کلید واژه ها: گردشگری ساحلی توسعه پایدار شهرهای ساحلی رویان بابلسر و نور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 761 تعداد دانلود : 82
پژوهش حاضر در تلاش است تا نقش گردشگری ساحلی را بر توسعه پایدار شهرهای ساحلی بابلسر، نور و رویان در استان مازندران، مورد بررسیقرار دهد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و متدولوژی پژوهش توصیفی – همبستگی و علی – رابطه ای است. جامعه آماری گروه خبرگان در زمینه مورد نظر بوده اند که با روش دردسترس 20 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد شاخص مدیریتی – نهادی با ضریب مسیر 803/0 بیشترین نقش را در توسعه پایدار ایفا می کند. بعد از آن شاخص اقتصادی با ضریب مسیر 776/0 و شاخص اجتماعی – فرهنگی با ضریب مسیر 734/0 و شاخص های کالبدی و زیست محیطی هر کدام با ضرایب 665/0 و 514/0 به ترتیب بیشترین تاثیرگذاری را بر تحقق توسعه پایدار شهری خواهند داشت.
۴.

تحلیل رابطه میان تراکم ساختمانی و سطح پایداری محلات شهر بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 163 - 178

کلید واژه ها: تراکم ساختمانی پایداری محله های شهری بابلسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 750
افزایش روزافزون جمعیت شهری، محدودیت منابع و لزوم بهره وری عقلایی از امکانات موجود، اهمیت توجه به مقوله تراکم در شهرها را دوچندان می نماید. زیرا تعیین تراکم جمعیتی و ساختمانی از مهم ترین ابزارهای شهرسازی در راستای تعادل بخشی و ایجاد نظم در سیستم پیچیده شهری است. بر این اساس، لزوم نگرشی ریشه ای و عمیق به مبحث تراکم شهری و تاثیرات آن بر سایر پدیده های شهری بیش از پیش احساس می گردد. روش شناسی تحقیق حاضر مبتنی بر رویکردهای تحلیلی-توصیفی می باشد. به منظور گردآوری اطلاعات جهت بررسی تراکم ساختمانی از بلوک های آماری سال 1395 مرکز آمار ایران استفاده شده است. همچنین برای ارزیابی سطح پایداری محلات شهر، با انجام یک تحقیق میدانی 384 پرسش نامه جهت گردآوری داده های مورد نیاز تکمیل گردید. در این پژوهش از روش های مختلفی آماری از جمله کروسکال والیس و آزمون دوجمله ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که اختلاف در بین گروه های تراکم ساختمانی، تفاوت معناداری دارد و میزان پایداری محله ای در نقاط متلف شهر بابلسر از لحاظ تراکم برابر نیست. در واقع می توان اینطور بیان نمود که بین محله ها با تراکم ساختمانی متفاوت از نظر پایداری کالبدی و زیست محیطی و اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد. محله های دارای ترکم متوسط ساختمانی از نظر پایداری کالبدی، زیست محیطی و اقتصادی از محلات کم و پرتراکم (ساختمانی) وضعیت بهتری دارند. اما از نظر پایداری اجتماعی-فرهنگی بین محله های دارای تراکم ساختمانی متفاوت، تفاوت معناداری وجود ندارد و وضعیت این بعد از پایداری با تراکم ساختمانی در محله ها ارتباطی ندارد. به طور کلی بابلسر از نظر پایداری در وضعیت مناسبی قرار ندارد.
۵.

گونه شناسی گردشگران داخلی شهری و گردشگری مسوولیت پذیر(مورد مطالعه: گردشگران شهرهای بابلسر، لاهیجان و سرعین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 17 - 34

کلید واژه ها: گردشگری گونه شناسی گردشگری مسوولیت پذیر مدل نهادی کوهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 87 تعداد دانلود : 473
گردشگری مسوولانه، نوعی از گردشگری است که با هدف ایجاد فرصت های خوب از طریق استفاده بهینه از تعطیلات، ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان، مزایای اجتماعی-اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی ارائه شده است. این مفهوم پس از شناسایی اهمیت آن، برای ایجاد و بهبود بخشیدن به فرصت های تجاری در بخش گردشگری، ظاهر شد. این مقاله بر نگرش مصرف کنندگان داخلی محصولات گردشگری نسبت به گردشگری پایدار در سه مقصد گردشگری شهری شمال ایران (بابلسر، لاهیجان و سرعین) تمرکز دارد. ابتدا گونه شناسی انواع گردشگران با بهره گیری از مدل نهادی کوهن و بومی سازی آن برای ایران، انجام شد و گردشگران به سه گروه نهادی، نیمه نهادی و غیر نهادی تقسیم شدند، سپس ، میزان مسوولیت پذیری آن ها در مصرف روزانه، در مقابل اجتماع و محیط زیست مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه آماری، 386 نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از تکنیک های تحلیل عاملی و آزمون آنووا استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگران نهادی بیشترین احساس مسوولیت را مقابل جوامع محلی و محیط زیست دارند. گروه نیمه نهادی از حد متوسط (3) پایین تر هستند و گروه سوم یعنی گردشگران غیر نهادی احساس مسوولیت چندانی در مقابل رعایت حقوق جوامع محلی و محیط زیست ندارند.
۶.

بررسی اثرات کاربری های صنعتی-کارگاهی در مبادی ورودی شهر(مورد شناسی: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 39 - 58

کلید واژه ها: صنایع و کارگاه های مزاحم شهری ورودی شهر منطقه بندی منطقه آمایش هماهنگ منطقه فعالیت های اقتصادی شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 536
جای گیری نامناسب و سازمان نیافته برخی از فعالیت های صنعتی، تولیدی و خدماتی در فضاهای شهری، در سلامت جسمی و روانی شهروندان و همچنین در سیما و منظر شهرها تأثیر نامطلوب می گذارد. هدف این مقاله، مطالعه وضعیت موجود و سنجش نگرش شهروندان درباره اثرات کارگاه ها و کاربری های صنعتی بر مبادی ورودی شهر گرگان (ورودی های شرقی، غربی و شمالی) است و با الهام از مبانی نظری تحقیق و بومی سازی آن در قالب چهار بُعد زیست محیطی، کالبدی، سیما و منظر شهری و ترافیکی انجام شده است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و جمع آوری داده ها با انجام تحقیقات میدانی، پیمایشی و با استفاده از ابزارهایی چون مشاهده و پرسشنامه انجام شده است. نمونه آماری شامل 384 نفر از ساکنان این ورودی هاست که به روش احتمالی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. به منظور بررسی نرمال بودن داده ها، از آزمون هاای آماری کولموگوروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک در نرم افزار SPSS استفاده شد و به دلیل غیر نرمال بودن داده ها، از آزمون ناپارامتریک دوجمله ای (باینومینال)[1] استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که از نظر شهروندان، کارگاه ها و کاربری های صنعتی مستقر در ورودی های شرقی و غربی تأثیرات نامطلوبی در وضعیت زیست محیطی این ورودی ها دارند؛ در حالی که در ورودی شمالی، این تأثیر نامطلوب نسبتاً کمتر است. در رابطه با اثرات کالبدی، نتایج در دو ورودی شرقی و غربی نشان دهنده تأثیر نسبتاً زیاد است؛ ولی در ورودی شمالی، تفاوت میانگین با نقطه انقطاع (3) معنی دار نیست. در رابطه با تأثیر برروی سیما، منظر و ترافیک، در ورودی های شرقی و غربی تأثیر نسبتاً زیاد است؛ درحالی که در ورودی شمالی تأثیر کمی می گذارند. این نسبت تأثیرگذاری منطقی به نظر می رسد؛ زیرا تعداد کارگاه ها و کاربری های صنعتی در ورودی شمالی نسبت به ورودی های دیگر ناچیز است. نتایج به دست آمده، با نتایج پیشینه تحقیق مقایسه شد. نتایج نشان داد که تصمیم گیران در برنامه ریزی های گذشته، اهمیت و ارزش منابع طبیعی و محیط زیست را نادیده گرفته اند و بسیاری از صنایع بدون توجه به ملاحظات زیست محیطی، طراحی و بهره برداری شده اند. جانمایی های نامطلوب و بدون برنامه صنایع و کارگاه ها و بی توجهی به آیین نامه های منطقه بندی و کاربری زمین، ازجمله مشکلات ریشه ای شهرهای مورد مطالعه بوده است. نتایج این تحقیق مشکلات مشابه را در ورودی های شهر گرگان تأیید می کند. [1]. Binomial test
۷.

تحلیل الگوی فضایی شاخص های کیفیت زندگی در اجتماعات شهری (نمونه موردی: اسلامشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 111 - 129

کلید واژه ها: الگوی فضایی کیفیت زندگی اسلامشهر SPSS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 872 تعداد دانلود : 60
توسعه جوامع شهر نشین بعد از تحولات صنعتی شدن، منجر به بروز تحولاتی در جوامع شهری شده است که یکی از جلوه های آن بروز ناهنجاری ها در جوامع شهری است که اغلب با کاهش مولفه ها و شاخص های کیفیت زندگی همراه بوده است. در این بین کاهش این مولفه ها در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی اثرات بسیاری بر تحولات جوامع شهری داشته است. این پژوهش که از نوع هدف کاربردی است و ماهیت توصیفی و تحلیلی دارد، مبتنی بر روش کتابخانه ای و میدانی تنظیم گردیده است. جامعه اماری384نفر از ساکنان اسلامشهر بوده و نتایج حاصل از پرسشنامه در نرم افزار spss با استفاده از آزمون های کای اسکوییر برای تعیین سطح معناداری پاسخ ها، t استیودنت به منظور مقایسه میانگین ها مورد تجزیه و تحلیل گرفته است. پس از بیان نظریات و نقد آنها، نسبت به بررسی وضعیت مولفه های کیفیت زندگی در جوامع شهری پرداخته و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که شهر اسلامشهر در مجموع در شاخص های اجتماعی، اقتصادی، کالیدی، زیستی دارای کیفیت زندگی مطلوبی نبوده است. همچنین در پایان الگوی فضایی رضایت مندی اجتماعی و اقتصادی در شهر اسلامشهر نیز در قالب نقشه ترسیم شده است
۸.

ظرفیت سنجی توسعه میان افزا در حوزه های اصلی و فضاهای ساخته شده منطقه دو اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۵ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۶ 129 - 152

کلید واژه ها: توسعه میان افزا کاربری های ناسازگار بافت فرسوده دیمتل منطقه2اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 38 تعداد دانلود : 796
مشکلات کالبدی-فضایی، گسترش حاشیه نشینی و شکل گیری بافت های فرسوده وعدم تعادل در زمینه های مختلف خدمات رسانی در سطح محلات شهری و همجواری کاربری های ناسازگار، حاصل گسترش بی رویه و کنترل نشده ی شهرها است و موجب افزایش هزینه های حمل ونقل، افزایش هزینه های زیربنایی و افزایش سرانه هزینه های خدمات رسانی در شهر می شود. توجه به اصول توسعه میان افزا در محدوده های دارای ظرفیت شهر، مانند : بافت های فرسوده، مخروبه، حاشیه نشین، اراضی بایر و بافت های ناکارآمد شهری و همچنین مناطق اولویت بندی شده، می تواند به عنوان یکی از راهبردهای اساسی برای دستیابی به رشد هوشمند شهری، جهت پیشگیری و درمان این مشکلات کمک کند. شهر اهواز به عنوان مرکز سیاسی استان، وجود صنایع مختلف برای عرضه شغل، و تنوع در عرضه ی انواع خدمات، از زمان جنگ تحمیلی تا کنون مکانی برای جذب جمعیت های مهاجر از روستاها و شهرهای اطراف بوده است. این امر موجب شکل گیری مشکلات کالبدی-فضایی و گسترش ناموزون شهر و ظهور پدیده پراکنده رویی در شهر شده است. بیشترین محدوده های دارای ظرفیت برای توسعه میان افزا در منطقه2 واقع است. هدف مقاله حاضر شناسایی ظرفیت های توسعه میان افزا در این منطقه و اولویت بندی آن ها می باشد. در این پژوهش ابتدا توسعه میان افزا در سه حوزه اصلی(بافت فرسوده، زمین های بایر و کاربری های ناسازگار) در منطقه 2 شهر اهواز مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای ارزیابی ظرفیت های توسعه میان افزا در بافت های ساخته شده، از شاخص های دسترسی، کالبدی و اجتماعی و برای ظرفیت سنجی توسعه میان افزا در بافت های ساخته شده منطقه از تکنیک دیمتل و روش فازی در نرم افزار ArcGISاستفاده شده است. نتایج نشان می دهد که حدود 1720 هکتار زمین های بایر، 114 هکتار اراضی نظامی و 1.5 هکتار اراضی مخروبه در این منطقه وجود دارند. در رابطه با بافت های ساخته شده، با توجه به نقشه اولویت بندی شده که در 5 دسته تقسیم بندی شده است، اولویت اول با مساحت 58 هکتار، اولویت دوم با مساحت 354 هکتار، اولویت سوم با مساحت 174 هکتار، اولویت چهارم با مساحت 115 هکتار و اولویت پنجم با مساحت 40 هکتار در رتبه های یک تا پنجم قرار گرفته اند. محله های کیان آباد، سیدخلف، امانیه، کیانپارس شرقی و کیانپارس غربی در اولویت اول و دوم قرار دارند.
۹.

مقایسه میزان رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر دولتی و خود مالک مطالعه موردی: شهر آمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 41 - 52

کلید واژه ها: رضایت مندی مسکن مهر خودمالک آمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 396 تعداد دانلود : 915
رضایت از محیط مسکونی، عامل مهمی برای دستیابی به رضایت از زندگی است. یکی از مهم ترین اقدامات دولت برای تأمین مسکن مناسب برای طبقات با درآمد کم و متوسط، سیاست ساخت و عرضه مسکن مهر است. چنین به نظر می رسد که این سیاست تأکید ویژه ای بر جنبه های کمی مسکن داشته و بیش از توجه به جنبه های اجتماعی، بعد اقتصادی مسکن را نشانه گرفته است. پروژه مسکن مهر، بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت ماهیت  گسترده و نو بودن آن در کشور  نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه دارد. هدف این مقاله ارزیابی و مقایسه میزان رضایت مندی ساکنان از  مجتمع های مسکن  مهر دولتی و خودمالک در شهر آمل است. این مقاله از نظر روش شناسی از نوع توصیفی_تحلیلی است. برای  جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، از روش های کتابخانه ای و اسنادی_پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه برآورد شده به روش کوکران برابر 253 نفر بوده است. برای شناخت و تحلیل وضعیت رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر شهر آمل، با توجه به غیرنرمال بودن داده ها از آزمون های ناپارامتریک استفاده شده است. برای تحلیل و شناخت وضع میزان رضایت مندی از آزمون باینومیال، برای مقایسه میزان رضایت مندی در دو مسکن مهر دولتی و خصوصی از آزمون یومن ویتنی و  برای رتبه بندی انواع رضایت از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که در مسکن مهر دولتی، در هیچ مؤلفه ای رضایت وجود ندارد. در مسکن مهر خودمالک نیز نارضایتی از مؤلفه های تسهیلات مجتمع و دید و منظر مشاهده می شود. در مورد بقیه مؤلفه ها، رضایت یا عدم رضایت از هیچ یک از مؤلفه ها معنی دار نمی باشد. نتایج آزمون یومن ویتنی نشان می دهد که در بین تمامی مؤلفه ها، بین مسکن مهر دولتی و خودمالک تفاوت معنی داری وجود دارد.
۱۰.

تحلیل رابطه میان فرم شهر و احساس امنیت (موردمطالعه: شهر آمل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 63-84

کلید واژه ها: احساس امنیت فرم شهر آمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 687
گسترش شهرنشینی و ایجاد شرایط خاص زندگی نیازمند نگاه ویژه به مقولة فضای امن شهری است تا بتوان ابعاد گوناگون احساس امنیت را درک و به کشف عوامل تأثیرگذار در آن پرداخت. هدف پژوهش حاضر شناسایی فرم محلات شهر و تبیین رابطه میان آن ها و احساس امنیت است. نوع پژوهش حاضر کاربردی است و در تدوین آن از روش های توصیفی- تحلیلی و اسنادی-پیمایشی استفاده شده است. داده های مورداستفاده از بلوک های آماری و از طریق پرسشنامه هایی که به طور تصادفی و متناسب با جمعیت هر محله در بین شهروندان توزیع شد، به دست آمد و برای استخراج و تحلیل داده های این پژوهش از نرم افزار GIS و SPSS استفاده شده است. بر این اساس، ابتدا فرم محلات مشخص و سپس برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و ضریب آلفای کرونباخ آن برابر با (۰٫۸۴) به دست آمد و برای محاسبه اختلاط کاربری های شهری از مدل ضریب آنتروپی شانون بهره گرفته شد. نتایج حاصله از پایش آماری اطلاعات جمع آوری شده، نشان داد که رابطه معناداری بین فرم شهر و احساس امنیت وجود دارد؛ به طوری که با افزایش میزان فشردگی در محلات شهری، احساس امنیت بیشتری در بین ساکنان این محلات ایجاد می شود.
۱۱.

شناخت و ارزیابی عوامل مرتبط با مشارکت شهروندان در مدیریت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره پنجم پاییز و زسمتان ۱۳۹۷ شماره ۱۲ 327 - 350

کلید واژه ها: مشارکت مشارکت شهروندی مدیریت شهری آمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 458 تعداد دانلود : 624
مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها پدیده ی نوینی نیست، گرچه از نیمه دوم قرن بیستم اهمیت بیشتری یافته است. برای تقویت و گسترش این مفهوم، شناخت عوامل مرتبط با آن امری ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مرتبط با مشارکت شهروندان در مدیریت شهری می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه ساکنان شهر آمل و حجم نمونه را 352 نفر تشکیل داده اند. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی و نیز میدانی (پرسشنامه ای) و روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد. نتایج آزمون تی نشان می دهد که میزان مشارکت شهروندان کمتر از حد متوسط بوده است. از بین انواع مشارکت شهروندان، تنها مشارکت اجتماعی در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار داشته و مشارکت های مالی، فیزیکی، فکری، ذهنی و سیاسی از حد متوسط پایین تر بوده است. نتایج رگرسیون نشان می دهد که از بین 8 مولفه که مورد آزمون قرار گرفتند، تنها چهار مولفه عضویت انجمنی، آگاهی، بی قدرتی و پایگاه اجتماعی – اقتصادی با ضرایب همبستگی 383/0، 333/0، 230/0- و 227/0 به ترتیب با میزان مشارکت رابطه داشته اند.
۱۲.

تحولات نظام شهری در استان مازندران با تأکید بر شهرهای کوچک

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 151 - 166

کلید واژه ها: نظام شهری شهر کوچک عدم تعادل مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 964 تعداد دانلود : 193
تغییر در نظام های شهری فرایندی پیوسته است که به طور همزمان در سطوح فضایی مختلف در حال رخ دادن است. این مقاله با هدف بررسی تحولات نظام شهری استان مازندران در 60 سال گذشته تدوین شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و مبنای آماری داده ها، نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن می باشد. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار Excel داده های جمعیّتی نقاط شهری طبقه بندی شد و با استفاده از مدل های رتبه اندازه، حداختلاف طبقه ای تصحیح شده و ضریب کشش پذیری نظام شهری استان مازندران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. با کمکGis نقشه های توزیع فضایی نقاط و پهنه های تراکم جمعیت شهری نیز ترسیم شد. نتایج نشان می دهد شهرنشینی در مازندران هر چند همگام با کل کشور حرکت می کند، لیکن شتاب آن نسبت به کشور کندتر است. در این دوره تعداد شهرها 6 برابر، جمعیت شهرنشین 12 برابر و نسبت شهرنشینی نیز به 42.2 درصد افزایش یافت. بر اساس مدل رتبه اندازه بین جمعیت واقعی و مطلوب شهرها اختلاف رو به افزایشی به صورت مازاد جمعیّت دیده می شود، و همان گونه که گرایش به تعادل در سطوح بالا نظام سلسله مراتبی مشهود است در سطوح پایین آنچنان بهبودی ملاحظه نمی گردد. در قاعده تصحیح شده استورجس حد اختلاف طبقات به 6/5 برابر و تعداد طبقات به 10 طبقه شهری افزایش یافته است، و اختلاف چشمگیری بین تعداد شهرها و جمعیت آنها در آخرین طبقه این مدل مشاهده می شود، این امر بیانگر عدم تعادل و گسیختگی وضعیت سلسله مراتب نظام شهری است. نتایج مدل ضریب کشش پذیری نیز نشان می دهد شهرهای کوچک و روستاشهرها در دهه های اخیر رشد پایین و منفی داشته اند که افول نقش آن ها موجب شده است جهت تعادل در نظام شهری مازندران با خطر جدی روبرو شود.
۱۳.

بررسی توزیع خدمات عمومی بر اساس عدالت اجتماعی با استفاده از مدل یکپارچه دسترسی(مطالعه موردی سقز)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۴ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱۳ 70 - 85

کلید واژه ها: خود همبستگی فضایی خدمات عمومی مدل یکپارچه دسترسی عدالت اجتماعی شهر سقز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 593 تعداد دانلود : 906
یکی از معیارهای توسعه پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات شهری باید به گونه ای باشد که عدالت اجتماعی و فضایی را برقرار نماید، هدف از این پژوهش ارزیابی میزان کارایی خودهمبستگی فضایی در تحلیل پراکنش فضایی خدمات عمومی شهری است.  محدوده مورد مطالعه شهر سقز در استان کردستان می باشد. در راستای دست یابی به این هدف ضمن معرفی و ارزیابی کارآیی مدل خودهمبستگی فضایی[1]،شاخص موران[2] و آماره عمومی G با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (Arc GIS) و نرم افزار Geodata  که به وسیله آن امکان تحلیل توزیع خدمات شهری به صورت یکپارچه فراهم می شود. به تحلیل و توزیع فضایی و دسترسی 10 نوع خدمات عمومی که در سطح شهر سقز پراکنده شده پرداخته  تحلیل دسترسی یکپارچه خدمات شهر سقز بیانگر این واقعیت است که ضریب موران (16/0) نشان می دهد الگوی رشد شهر به الگوی پراکنده نزدیک بوده ولی بر اساس شاخص عمومیG  ملاحظه می شود که مقادیر کاربری های خدماتی دارای خوشه بندی پایین هستند ضریب دو متغیره موران برابر 26/0Morans I=- می باشد مدل دو متغیر موران بیانگر این واقعیت است که بین تراکم جمعیت و توزیع کاربری ها رابطه معنادار وجود ندارد.    
۱۴.

بررسی توزیع خدمات عمومی بر اساس عدالت اجتماعی (مورد شناسی: شهر سقز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: عدالت اجتماعی رتبه بندی توسعة پایدار خدمات عمومی سقز آمایش شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 780 تعداد دانلود : 638
توزیع عادلانة خدمات و امکانات شهری، از مهم ترین موضوعات در مطالعات شهری به شمار می آید. ازنظرِ جغرافیایی، عدالت اجتماعی شهر مترادف با توزیع فضایی عادلانة امکانات و منابع، بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنهاست و از اهداف آمایش شهری به شمار می آید . عدم توزیع عادلانة این امکانات و منابع، به بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیدة فضایی خواهد انجامید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی چگونگی توزیع خدمات عمومی در شهر سقز با توجه به عدالت اجتماعی است. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای توصیفی-تحلیلی با استفاده از سه مدل ضریب مکانی ( L.Q )، ضریب امتیاز استاندارد شده و ویکور ( VIKOR ) به منظورِ رتبه بندی توزیع امکانات و خدمات در سطح محله های شهر است. برای اطمینان از صحت داده های به دست آمده، به تلفیق این سه مدل با استفاده از مدل کپ لند پرداخته شده است. همچنین به منظورِ تهیة جداول و نقشه ها، از نرم افزار های ArcGIS و   Excel استفاده شده است. نتایج به دست آمده از مدل استاندارد نشان می دهد که تفاوت بارزی در سطح محله ها وجود دارد؛ به طوری که بیش از 50 درصد از محله ها دارای میانگین استاندارد شدة منفی می باشند. نتایج به دست آمده از مدل   L.Q حاکی از این است که توزیع خدمات بر اساس توزیع جمعیت صورت نگرفته و نتایج مدل ویکور نشان می دهد که محلة یک بیشترین سطح برخورداری از امکانات و خدمات شهری را داراست؛ ازاین رو، به نظر می رسد مسئولان محلی شهر سقز باید با سیاستگذاری های اصولی و منطبق بر عدالت اجتماعی، شکاف بین محله ها را کاهش دهند.
۱۵.

بررسی نقشِ شهرهای نوپا و کوچک درتعادل بخشی سیستم های شهری. مطالعه موردی: شهر خشرودپی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 103 - 114

کلید واژه ها: شهرنوپا تغییر روستا به شهر تعادل بخشی خشرودپی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 400 تعداد دانلود : 766
تجارب نشان می دهد که کانون های کوچک شهری با توسعه متوازن و هماهنگ با شرایط محیطی خود، ضمن کاهش تفاوت های اقتصادی اجتماعی درون منطقه ای، به تحقق عوامل و زمینه های توسعه پایدار می انجامند. با توجه به اهمیت این شهرهای کوچک و نوپا هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش شهرهای نوپا در توسعه پایدار و تأثیر آنها در جلب و جذب جمعیت و بهبود شاخص های اجتماعی و اقتصادی خانوارهای شهری است که با مقایسه رضایت شهروندان با شرایط قبلی اهمیت تغییر مکان روستایی به فضای شهری به بررسی نتایح چنین تغییری پرداخته می شود. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر روش های توصیفی- تحلیلی است که با برداشت و روش پیمایشی جهت تکمیل پرسشنامه های مورد نظر همراه شده است. داده های تحقیق بوسیله نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شده اند. نتایج حاصل از یافته های تحقیق حاکی از آن است که میزان رضایتمندی شهروندان از تمامی امکانات موجود در شهر در سطح بالایی قرار دارد. همچنین نتایج نشان می دهند که تغییر روستای خشرودپی به شهر فرصت های شغلی جدیدی ایجاد نموده و باعث بهبود مؤلفه های اجتماعی مانند آگاهی مردم از حقوق شهروندی آنان گردید. تقریبا همه آزمون های آماری تحقیق تایید نموده است که سطح کیفیت زندگی با تغییر روستا به شهر ارتقا یافته است. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که تجربه تغییر مکان های روستایی به مراکز شهری می تواند شرایط بهتری را برای این کانون ها ایجاد نماید بدون آنکه منجر به مهاجرت روستا - شهری گردد.
۱۶.

ارزیابی شاخص های توسعه پایدار شهری با تأکید بر عدالت در توزیع خدمات (مورد مطالعه: شهر بابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلید واژه ها: توسعه پایدار شاخص های توسعه شهر بابل شهرعدالت محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 567 تعداد دانلود : 337
توسعه پایدار به مفهوم استفاده ی خردمندانه ازمنابع در چارچوبی متشکل از عوامل محیطی،اقتصادی واجتماعی است که هدف آن جلوگیری ازکاهش و نیز بهبود دادن کیفیت زندگی کنونی ضمن اینکه کیفیت زندگی نسل های آینده حفظ شود.درواقع دستیابیبهتوسعهپایدارشهریبه منظوربهره برداریمناسبازمنابع وایجادرابطهمتعادلومتوازنمیانانسان،اجتماعوطبیعتکه هدفنهاییبرنامه ریزانومدیرانتوسعه شهریمی باشد.هدف اصلی تحقیق پاسخ به این سؤال که وضعیت توزیع و پراکنش شاخص ها در بین مناطق 12 گانه شهر بابل جهت دستیابی به توسعه پایدارچگونه است؟روشتحقیقدراینمقالهروش توصیفی-تحلیلیاست.همچنینجهتدستیابیبهاینهدفازضریبآنتروپیشانون،مدلوایکورو ضریبتغییراتشاخص هابرایمیزانتوزیعتوسعهپایداروجهتمیزانتاثیرگذاریشاخص های کهمنتخببر روندتوسعهپایداردرشهربابلازنرمافزار SPSS استفادهشدهاست. براساس5 شاخص کلی و44 متغیرازشاخص های عدالت اجتماعیاستفاده شده است.جامعه آماری 12منطقه شهر بابل براساس تقسیمات کالبدی مرکز آمار ایران در سال1390 است.نتایجحاصل از مدل پرازش رگرسیونی نشانمی دهدکه مناطقدوازده گانهشهربابلازلحاظمیزانبرخورداریازشاخص هایمنتخبتوسعهمتفاوتبوده همچنین،از بین5 شاخص منتخبتنها سه شاخص(کالبدی،درمانی و آموزشی و فرهنگی)درروندتوسعهپایداردرشهربابلرابطهمعناداریدارد به طوریکهاین سهشاخصتأثیرمستقیمیبرروندتوسعهپایدارمناطقشهربابل داشته اند.نتایج حاصل از کاربست مدل وایکور نشان می دهد که مناطق این شهر از لحاظ میزان برخورداری از شاخص های منتخب توسعه متفاوت بوده به طوری که ازلحاظ برخورداری ازشاخص اجتماعی واقتصادی، منطقه9، شاخصآموزشی وفرهنگیمنطقه4،شاخصکالبدی ودرمانی منطقه10و شاخص کیفیت مسکن منطقه12دارای بیشترین میزان برخورداری بوده و ازنظر میزان محرومیت ازلحاظ شاخص اجتماعی و اقتصادی منطقه12،شاخص های آموزشی و فرهنگی،کالبدی و کیفیت مسکن منطقه9وشاخص درمانی منطقه6به عنوان محروم ترین مناطق ازلحاظ برخورداری ازشاخص های منتخب می باشند.همچنین درزمینه شاخص های تلفیقی منطقه9به عنوان محروم ترین منطقه ومنطقه3 به عنوان برخودارترین منطقه مشخص گردید.
۱۷.

بررسی و تحلیل فضایی نابرابریهای اجتماعی درمناطق شهری با رویکرد شهر متراکم مطالعه موردی: شهر بابل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶ 27 - 38

کلید واژه ها: نابرابری اجتماعی عدالت فضایی تراکم شهری ضریب توسعه بابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 496 تعداد دانلود : 758
نابرابری های اجتماعی پدیده ای است که بر تمام مناسبات اجتماعی انسان ها تأثیر می گذارد. تحلیل فضایی توسعه، میزان نابرابری ها و محرومیت نواحی مختلف را مشخص و اولویت اقدامات برای ارتقای سطح زندگی را معلوم می کند. در ادبیات برنامه ریزی شهری دیدگاه های متفاوتی وجود دارند که سعی نموده اند تراکم را به عنوان یکی از متغیرهای تأثیرگذار در توسعه یافتگی مناطق معرفی نمایند. شهر متراکم یکی از الگوهای فرم پایدار می باشد که با هدف جلوگیری از گسترش شهر، به دنبال توزیع مناسب خدمات و تقویت شاخص های اقتصادی_اجتماعی در بین مناطق است. روش پژوهش توصیفی_تحلیلی است که در آن از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون T و مدل های تصمیم گیری چند معیاره (TOPSIS,SAW,VIKOR) و C.V استفاده شده است. در این تحقیق شاخص های توسعه براساس پنج  بعد و 44 متغیر تعریف شده اند و داده های تحقیق نیز از بلوک های آماری سرشماری سال1390 استخراج شده است. جامعه آماری پژوهش، 12 منطقه شهر بابل بوده که محدوده های آن منطبق بر تقسیمات کالبدی مرکز آمار ترسیم شده است. بر اساس نتایج پژوهش، توزیع و پراکنش شاخص های توسعه در شهر بابل نوعی عدم تعادل فضایی را نشان می دهد، به طوری که نزدیک به 8/25 درصد از جمعیت شهر در مناطق توسعه یافته (3، 4و10) ، 5/14 درصد جمعیت در مناطق با توسعه متوسط (7و12) و  5/59 درصد در مناطق ضعیف و کمتر توسعه یافته (1 ،2 ،5 ،6 ، 8 ، 9و11) ساکن هستند. همچنین نواحی مرکزی شهر از سطح توسعه یافتگی بیشتری نسبت به مناطق پیرامونی و نیمه پیرامونی برخوردار می باشند و تفاوت معناداری میان ضریب توسعه در بین مناطق براساس طبقه بندی تراکم ساختمانی دیده می شود؛ به طوری که میانگین این ضریب در مناطق متراکم بیشتر از مناطق کم تراکم است. در نهایت مناطق 3 و 4 به عنوان مناطق توسعه یافته و مناطق 6 و 9 به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته شهر بابل مشخص شده اند. 
۱۸.

ارزیابی نقش سکونتگاه های غیررسمی در گسیختگی فضایی ساختار شهری (مطالعه موردی: شهر گنبدکاووس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال چهارم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: گنبد کاووس عناصر کالبدی سکونتگاه های غیررسمی گسیختگی فضایی ساختارشهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 400 تعداد دانلود : 39
یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری بویژه در کشورهای در حال توسعه، سکونتگاه های غیررسمی می باشد. این سکونتگاه ها ضمن آن که سیمایی آشفته و بی نظم در بخش خاصی از شهر بوجود می آورند، لطمات اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی گسترده ای را برکل مجموعه شهر تحمیل می کنند. امروزه سکونتگاه های غیررسمی شهرگنبدکاووس شامل محلات افغان آباد، سیدآباد، بدلجه و چای بوئی می باشند. این محلات، نابرابری های فضایی - اجتماعی در شهر را تشدید کرده و مدیران شهری را با چالشی جدی مواجه نموده اند. لذا این پژوهش باهدف ارزیابی نقش سکونتگاه های غیررسمی در گسیختگی فضایی ساختار شهری گنبد کاووس انجام گرفت. روش تحقیق بکاررفته نیز؛ ترکیبی ازروشهای تحلیلی- توصیفی و پیمایشی میباشد تا بتواند با تجزیه وتحلیل آماری داده های بدست آمده به اهداف تحقیق نزدیکترشود. لذا در این مقاله از متغیرهای مندرج در 384 پرسشنامه(حجم نمونه) برای پیشبرد تحقیق بهره گرفته شده است. همچنین، برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون کای- دو و نیز همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد اکثر زمینهای محلات مورد نظر فاقد مجوز و سند رسمی برای ساخت و ساز می باشند. با این وجود از خدمات و تسهیلات شهری استفاده نموده و به رشد خود در بدنه شهر همانند محلات دیگر ادامه می دهند لیکن با ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نابسامان خود نوعی گسیختگی را برکل فضای شهر گنبد کاووس تحمیل نموده اند.
۲۰.

بررسی کیفیت کالبدی و کارکردی مبادی ورودی شهری نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه سال نهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۱

کلید واژه ها: شهر مبادی ورودی بابلسر کیفیت کالبدی و کارکردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 618 تعداد دانلود : 937
مبادی ورودی به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای ساختار کالبدی و فضایی شهر، علی-رغم اهمیتی که به لحاظ کالبدی، کارکردی و زیبایی شناسی دارد با جانمایی کاربری های ناهمگن و ناسازگار به فضایی با ساختاری منفصل، فاقد هویت و مغشوش مبدل شده است. بدین ترتیب فضای ورودی بسیاری از شهرهای کشور با اُفت شدید کیفیت کارکردی و کالبدی روبروست و این امر آسیب های جدی به سیما و هویت شهرها واردکرده است. هدف این مقاله بررسی کیفیت کالبدی و کارکردی مبادی ورودی شهر بابلسر به عنوان یک شهر توریستی و دانشگاهی است. بدین منظور از روش های توصیفی و تحلیلی با استناد به معیارها و شاخص-های مربوطه استفاده شده است. مجموعه معیارهای تحقیق در زمینه ی انواع کاربری ها، عناصر و اجزای معبر اصلی، اطلاع-رسانی شهری و کیفیت کالبدی و نمای ساختمان های مجاور می باشد. نتایج نشان می دهد کیفیت کالبدی و کارکردی محدوده ی مورد مطالعه براساس مجموعه شاخص های تحقیق در سطح نازلی است و در صورت بی توجهی به سیما و هویت شهر آسیب خواهد رساند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان