شهناز هاشمی

هنگام بحران ها باید از تأثیرگذاری سلبریتی ها و شبکه های اجتماعی به منظور آموزش مردم برای چگونگی مواجهه با آن و مشارکت همگی به نحو مقتضی بهره جست. شبکه های اجتماعی در زمان شیوع بیماری کووید 19 بسیار فعال بودند. در چنین شرایطی، آموزش مردم و جلب مشارکت آنها به طور هدفمند از چنان حساسیتی برخوردار است که همه چی ز تعی ین کننده می شود و یا ممکن است مخاطره آمیزگردند. در تحقیق حاضر از نظریه کارکردگرایی رسانه ها و مدل جذابیت به عنوان اعتبار منبع بهره گرفته شد. نمونه پژوهش حاضر 386 کاربر اینستاگرام اند که صفحات سلبریتی ها را دنبال می کنند و برای سنجش متغیرها از پرسشنامه محقق ساخته و از آزمون رگرسیون برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. سلبریتی ها از نظر پاسخگویان افراد جذابی هستند که صفحات خود را با ارائه مطالب جدید به روز می کنند آن ها بیشترین تأثیر بر متغیرآموزش یعنی تغییر نگرش مردم به میزان 63 درصد و کمترین تأثیر را بر تغییر رفتار مردم به میزان 16 درصد دارند. سلبریتی ها همچنین بر متغیر مشارکت مردم در بحران کرونا با بیشترین تأثیر بر شرکت داوطلبانه مردم برای رعایت پروتکل های بهداشتی به منظور مقابله با شیوع بیماری کووید 19، به میزان 39 درصد و کمترین تأثیر بر فعالیت فرایند در تصمیم گیری به میزان 25 درصد داشتهاند. بنابراین استفاده از سلبریتی ها به عنوان سرمایه نمادین در مدیریت بحران ها از طریق جلب مشارکت داوطلبانه مردم در برنامه های تدوین شده و آموزش با بیشترین عامل در تغییرنگرش می توانند نقش ایفا کنند.

برای داشتن مخاطبانی توانمند که هوشمندانه از رسانه ها استفاده می کنند؛ به ارتقاء سواد رسانه نیاز داریم. یکی از راه های ارتقاء سواد رسانه، توجه به ظرفیت مدارس است. بسیاری از کشورها مانند کشورهای عضو اتحادیه اروپا گام های موثری در گسترش آموزش سواد رسانه در مدارس برداشتند و از انجام اقدامات مشترک زیر نظر کمیسیون اتحادیه اروپا بهره برده اند. مطالعه عملکرد این کشورها سبب تقویت ادبیات موضوع و ارتقاء دانش و تجربه در راستای طراحی الگویی دلخواه می شود. مقاله حاضر یک تحقیق کیفی با روش تحلیل تم است. در راستای نیل به هدف اصلی پژوهش یعنی شناسایی عوامل موثر بر ارتقاء آموزش سواد رسانه در مدارس، با 11 نفر از کارشناسان سواد رسانه ای اتحادیه اروپا و نیز مرکز تماس مستقیم اتحادیه اروپا مصاحبه شده است. افراد به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و سوالات از طریق ایمیل ارسال گردید. مصاحبه های انجام شده به روش کلارک و برون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. کدهای استخراج شده یا مستقیما در صحبت های مصاحبه شوندگان بیان شده بود یا کدهای تلویحی بودند که توسط پژوهشگر از متن مصاحبه ها استخراج شدند. بر اساس نتایج این مطالعه، 6 تم اصلی شامل توانمندسازی، برنامه درسی، زیرساخت ها، سرمایه مالی، قانونگذاری و مشارکت اجتماعی سبب ارتقاء سواد رسانه ای در مدارس می شود.

با توجه به آنکه محیط زیست مبحثی فراگیر در دنیای کنونی است و تلاش های جهانی درباره آن انجام شده است، نگارندگان معتقدند این حوزه تا به حال در پژوهش های دانشگاهی به ویژه در علوم انسانی مغفول مانده است. از این رو، در این مقاله سعی شده است تا یک مجموعه از دانش زمینه ای مربوط به محیط زیست در این علوم ارائه شود. در راستای رسیدن به این هدف و برای معنادار شدن بیشتر، از نظریه روث وداک بهره جسته ایم؛ چراکه نظریه وی به اندازه کافی قائم به خویش بوده و می توان آن را به عنوان روش نیز به کار برد. وداک هر مفهوم را به عنوان زمینه ای در نظر می گیرد که دارای کارکردهای متنوع است. وی معتقد است هر یک از این کارکردها ژانرهای زبانی خاص خود را دارند که با استفاده از آنها به استدلال ورزی می پردازند. ما نیز محیط زیست را به عنوان زمینه ای در نظر گرفته و در پی کارکردهای آن در برخی از علوم انسانی و همچنین استدلال ورزی های آنها در این حیطه هستیم. چنین رویکرد راهبردی، می تواند نظام معنایی تحقیقات مربوط به محیط زیست را در علوم انسانی قوت بخشد؛ بنابراین در مباحث پیش رو ابتدا به ذکر پیشینه تحقیق، سپس به معرفی نظریه وداک می پردازیم و درنهایت کارکردهای این مفهوم را در علوم مورد نظر و استدلال ورزی هایشان را در حیطه محیط زیست روشن می کنیم

حضور در فضای مجازی، بویژه در شبکه های اجتماعی تلفن همراه ، بنا بر ویژگی ها، امکانات و کارکرد های خاص این فضا و با عنایت به وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهروندان در جامعه ایران، تأثیرات عمیقی بر جنبه های مختلف ارزش های اجتماعی کاربران در شهر های مختلف کشورمان می گذارد. مقاله حاضر، چگونگی این تأثیر را در میان دو نسل جوان و میانسال، مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش به روش پیمایش و از طریق نمونه گیری خوشه ای انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کاربران شبکه های اجتماعی تلفن همراه تشکیل می دهند و 512 نفر از دو نسل جوان و میانسال ساکن در پنج استان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های به دست آمده نشان می دهد که بین استفاده از شبکه اجتماعی موبایلی و میزان تفاوت های ارزشی بین نسلی رابطه وجود دارد اما در بیشتر موارد، این همگرایی مثبت نیست و منجر به کاهش گرایش نسل های جوان و میانسال به ارزش های اجتماعی جامعه ایرانی شده است. همچنین بین میزان بهره مندی از شبکه اجتماعی، با ارزش های فرد گرایی، انتخاب پوشش مدرن و معیار های ظاهری همسرگزینی، رابطه معنادار و مستقیم برقرار است اما در ارزش های قانون گرایی، دین گرایی، مسئولیت پذیری و معیار های اخلاقی همسر گزینی، رابطه معنادار و معکوس است.

هر سازمان و نهادی برای تداوم حیات خود، نیازمند ارتباط با مردم و مخاطبان خود و تأثیرگذاری در اذهان آنان می باشد، که در سازمانها این وظیفه مهم واستراتژیک به عهده واحدهای روابط عمومی گذارده شده است. روابط عمومی امروزه باید به دنبال شیوه های نوین مدیریت ارتباط با مخاطبان سازمان و تعامل حداکثری و دافعه حداقلی باشد. روابط عمومی تنها واحدی در سازمان است که می تواند تنظیم کننده یک رابطه موثر بین مدیریت، کارکنان و مخاطبان بیرونی سازمان باشد و حتی تعاملات بین سازمانی را برای توسعه و پیشرفت طرح های اجرایی سازمان برنامه ریزی و توسعه دهد و به نوعی مدیریت مشارکتی به مفهوم واقعی آن را به منصه ظهور گذارد لذا بررسی وضعیت نظام اطلاع یابی ازمخاطبان برون سازمانی تامین اجتماعی به عنوان یک مطالعه موردی درسطح شهر تهران تعیین گردیده که براساس آن مشخص شود که چگونه ارتباط وتعاملی بین سازمان تامین اجتماعی با انبوه مخاطبان و خدمات گیرندگان آن برقراراست و نقاط ضعف و قوت این ارتباط چیست و به چه راهکارهای برای اصلاح و بهبود این رابطه می توان دست یافت، جامعه آماری این تحقیق را بیمه شدگان 32 شعبه تهران شامل شده است. در این تحقیق از روش پرسشنامه برای سنجش و روش مستقیم برای کسب داده ها استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق حدود 57.3 درصد از پاسخگویان بیان کرده اند که در خصوص خدمات درمانی بیمه شدگان به آنها اطلاع رسانی خوبی شده ولی درخصوص مقرری بیمه شدگان و کمک هزینه ازدواج و حمایت در برابر حوادث و بیماری اطلاع رسانی کمی صورت گرفته است . بیشترین روش آشنایی با خدمات، وظایف و ماموریتهای سازمان تامین اجتماعی از دیدگاه پاسخگویان گزینه سایت و خبرگزاری ها با 31.5 درصد می باشد و کمترین گزینه مطبوعات و سایر بوده است. سایت سازمان با 41 درصد فراوانی بیشترین پل ارتباطی و اطلاع یابی سازمان تامین اجتماعی با پاسخگویان وخدمات گیرندگان سازمان راشامل شده است. نتایج نشان داد بین رضایتمندی مخاطبان بیرونی با نظام جامع اطلاع یابی دارای همبستگی مثبت و برابر وجوددارد. همچنین بین نوع برنامه ریزی با نظام جامع اطلاع یابی رابطه معنا داری وجود دارد.

مقاله حاضر به بررسی میزان شناخت کارشناسان فرهنگی از اهداف فرهنگی سند چشم انداز و رابطه آن با احتمال تحقق اهداف مذکور پرداخته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. داده های حاصل، پس از روایی و پایایی سنجی، با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. رابطه بین آگاهی از ابعاد مختلف الزامات فرهنگی سند چشم انداز و احتمال تحقق سند از طریق آزمون همبستگی پیرسون بررسی شد. نتیجه نشان داد: همه ابعاد طرح با احتمال تحقق اهداف فرهنگی سند رابطه مستقیم و معناداری دارند. متغیرهای مستقل 36 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرد. متغیرهای ایجاد باور، خواسته ها و مطالبات عمومی و هم راستاسازی منافع فردی و التزام مسئولان و ارکان حکومت نسبت به پاسخگویی باقی ماندند و بقیه به علت عدم تأثیر معنادار از مدل رگرسیون خارج شدند. متغیر ایجاد باور بیش از بقیه بر متغیر وابسته احتمال تحقق اهداف تأثیر گذار است.

در مقاله نخست فصلنامه، سند تحول بنیادین آموزش وپرورش و نقش رسانه ها در تعلیم و تربیت مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش و تعامل بر بندهای مرتبط با رسانه ها، به بررسی ضرورت آموزش سواد رسانه ای برای نیل به اهداف متعالی سند تحول پرداخته شده است.

این مقاله با رویکردی کمی کیفی در تلاش است ضمن انجام روش اسنادی کتابخانه ای، با به کارگیری تکنیک تحلیل محتوا، مهم ترین منابع نظری رشته علوم اجتماعی را به لحاظ میزان اعتنا به تفکر انتقادی مورد بررسی قرار دهد. مطالعه حاضر از نوع بنیادی کاربردی است. یافته ها نشانگر آن است که منابع، اعتقادی به تقلید صرف نداشتند، اگرچه تنها نیمی از آنها مشوق تفکر انتقادی در دانشجویان بوده اند. بررسی رویکرد منابع نظری ارائه شده توسط اساتید نسبت به تفکر انتقادی نشان می دهد: نسبت استفاده از منابع داخلی به منابع خارجی 3 به 8 است. بررسی نشریات نشان می دهد: میانگین استفاده از منابع تالیفی، با تنها 03/0 افزایش همراه بود است. نتایج پژوهش نگاه تحقیقات انجام شده در زمینه تفکر انتقادی در علوم اجتماعی را مبنی بر اینکه ظرفیت نوآوری، تنوع و ساختارشکنی در تحقیقات اجتماعی از بین رفته است، تأیید می کند. منابع دانشگاهی و مطالعاتی علوم اجتماعی، تفکر انتقادی را در جامعه علمی تشویق نمی کنند.

جهانی شدن حوزه انتشار رسانه های نوین، چهره جدیدی از قدرت را به وجود آورده است که می توان آن را چهره نامحسوس قدرت دانست. قدرت رسانه ها خلاف قدرت فیزیکی، دارای آثار درازمدت و تدریجی است. دسترسی بیشتر به رسانه ها، دسترسی به قدرت بیشتر و اقناع را نیز به همراه دارد و دیپلماسی رسانه ای از این قدرت نامحسوس بهره می گیرد. کم کاری در این زمینه و عدم انعکاس سیاست های داخلی و خارجی کشورمان به ملل جهان با استفاده از ابزارهای مناسب، باعث شده است زمینه برای سوء استفاده بسیاری از رسانه های توجیه شده کشورها و سازمان های جهانی فراهم شود که به هر شکلی که مایل باشند در ساختن افکار عمومی جهان علیه ما وارد عمل شوند. از این رو توجه به اهمیت و نقش دیپلماسی رسانه ای در بازتعریف و نحوه دستیابی به منافع ملی کشور در عصر رسانه ها ضروری به نظر می رسد.

هدف از مقاله حاضر مطالعه موردی، بررسی رابطه بین سازگاری اجتماعی و نگرش سیاسی اجتماعی نوجوانان با تماشای ماهواره است. نمونه پژوهش، شامل 60 دختر نوجوان (30 دختر از خانواده های دارای ماهواره و 30 دختر از خانواده های فاقد ماهواره) و 60 پسر نوجوان (30 پسر از خانواده های دارای ماهواره و 30 پسر از خانواده های فاقد ماهواره) از مناطق4 و 16 شهرداری تهران بوده و برای سنجش متغیرها از پرسشنامه های سازگاری اجتماعی کالیفرنیا و نگرش سیاسی اجتماعی استفاده شده است. نتایج تحلیل واریانس دوراهه نشان می دهد که میزان سازگاری اجتماعی نوجوانان خانواده های دارای ماهواره ضعیف تر از نوجوانان خانواده های فاقد ماهواره است. همچنین نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان می دهد که در رعایت قالب های اجتماعی و روابط درون خانوادگی، بین نوجوانان استفاده کننده از ماهواره و نوجوانان فاقد ماهواره تفاوت معناداری وجود دارد؛ به این ترتیب که استفاده از ماهواره در خانواده، با سازگاری اجتماعی دختران و پسران نوجوان و نگرش سیاسی اجتماعی پسران رابطه منفی دارد.

"فرایند ارتباطات، در جریان اشاعه نوآوریهای آموزشی نقش به سزایی دارد. مجاری ارتباطی، ممکن است ماهیت میان فردی یا رسانه های جمعی داشته باشند و از منابع محلی یا فراملی نشات بگیرند. پژوهش حاضر نشان می دهد که این مجاری ارتباطی متفاوت، در فرایند «اشاعه نوآوریها» در نظام آموزشی، نقشهای متفاوتی بازی می کنند. رسانه های جمعی، به سرعت به مخاطبان وسیع دست می یابند، اطلاعات خود را گسترش می دهند و نگرشهای ضعیفتر را به تغییر درمی آورند. در فرایند اشاعه نوآوریهای آموزشی، رسانه های ارتباط جمعی و مجاری ارتباطی فراملی در مرحله آگاهی اهمیت نسبتا بیشتری دارند، در حالی که مجاری میان فردی و محلی در مرحله اقناع موثرترند. رسانه های جمعی و مجاری ارتباطی فراملی برای پذیرندگان اولیه، در مقایسه با پذیرندگان متاخر، از مجاری میان فردی و محلی اهمیت نسبتا بیشتری دارند. در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، ترکیبی از ارتباطات رسانه ای جمعی و میان فردی، موثرترین راه انتقال افکار جدید به افراد و متقاعد ساختن آنها برای استفاده از نوآوریهای آموزشی است. مراحل پذیرش نوآوری، شامل دانش، ترغیب، تصمیم وهمنوایی است. این پژوهش برای تعیین رابطه میان ""میزان بهره مندی دبیران از مجاری ارتباطی"" (جمعی و فردی) و ""پذیرش نوآوریهای آموزشی"" انجام شده است. به این منظور، از پرسش نامه ای 42 پرسشی استفاده شد و نتایج حاصل از 390 پرسشنامه تکمیل شده توسط دبیران دبیرستانهای استان تهران درسال تحصیلی 83-1382 نشان داد که: 1- بین میزان بهره مندی دبیران از مجاری ارتباط جمعی و دانش نوآوری رابطه ای مستقیم وجوددارد. 2- بین میزان بهره مندی دبیران از مجاری ارتباط فردی و رغبت آنها به تغییر، رابطه معناداری وجود ندارد. 3- بین میزان بهره مندی دبیران ازمجاری ارتباط جمعی و همنوایی با ایده های جدید آموزشی رابطه معکوس وجود دارد. 4- بین میزان بهره مندی دبیران از ارتباط فردی وهمنوایی آنها با ایده های جدید آموزشی، رابطه ای مستقیم وجود دارد. 5- بین میزان بهره مندی دبیران از مجاری ارتباط جمعی و مشارکت آنان در اجرای نوآوریهای آموزشی، رابطه معناداری وجودندارد. "