۱.
کلید واژه ها:
ایدئولوژی انقلاب اسلامی شهید وصیت نامه جنگ تحمیلی
انقلاب اسلامی ایران دارای ایدئولوژی بود که نیروهای اجتماعی را برای وقوع انقلاب و پس از آن، در جنگ تحمیلی برای حفاظت از کشور و انقلاب بسیج کرد. برای شناخت ساختار و عناصر ایدئولوژی انقلاب اسلامی، وصایای شهدای جنگ ایران و عراق منابعی منحصربه فرد هستند. در پژوهش حاضر، ششصد هزار کلمه مربوط به وصایا و آثار مکتوب 1500 شهید ازمیان همه وصایای شهدا، به روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شدند و با تکنیک تحلیل محتوا تحلیل شدند تا ساختار ایدئولوژی انقلاب اسلامی در دهه اول شناخته شود. یافته ها نشان دادند که محتوای وصایای شهدا به طور آشکار با هنجار اجتماعی وصیت نامه نویسی رایج در ایران متفاوت است و عمدتاً بیانیه های عقیدتی، اخلاقی، سیاسی هستند که خانواده و دوستان و سپس، همه مردم را مخاطب قرار می دهند. بررسی مضمون غالب در وصایا در سه بعد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نشان داد که ایدئولوژی انقلاب اسلامی در دهه اول، برپایه سه عنصر خدامحوری، رهبری و اتحاد قرار دارد و رابطه ای عمودی میان این سه از کلی به اختصاصی برقرار است. تفسیر کنش های دیگران در چارچوب این سه اصل اساسی صورت می گیرد.
۲.
کلید واژه ها:
مصرف رسانه ای تجمل گرایی پایگاه اجتماعی-اقتصادی
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطه میزان مصرف رسانه ای (تلویزیون، ماهواره و اینترنت) با تجمل گرایی زنان 29-15 ساله شهر مشهد بود که به روش پیمایش انجام شد. حجم نمونه برابر با 384 نفر بود که با روش نمونه گیری طبقه بندی متناسب با حجم انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسش نامه بود. یافته ها نشان داد که تجمل گرایی زنان با میانگین 47 درصد (در دامنه 100-0) درحد متوسط و میزان مصرف رسانه ای آزمودنی ها با میانگین 6/23 درحد پایین بود. همچنین، پایگاه اجتماعی-اقتصادی خانوادگی بیشتر افراد درحد متوسط بود. برطبق نتایج مشخص شد که بین میزان مصرف رسانه ای و تجمل گرایی زنان با ضریب همبستگی 127/0، رابطه معنادار و مثبت وجود داشت؛ یعنی با افزیش میزان مصرف رسانه ای، بر میزان تجمل گرایی نیز افزوده می شود. در این بررسی، بین متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده، تحصیلات فرد و سن با تجمل گرایی زنان رابطه معنادار یافت نشد.
۳.
کلید واژه ها:
مواجهه با خشونت عملکرد تحصیلی خشونت خانگی
پژوهشگران علوم رفتاری و اجتماعی تعریف روشن و واحدی از مفهوم خشونت ارائه نداده اند. به طورکلی، تعریف خشونت تحت تأثیر فرهنگ، تجربه و اعتقادات جوامع، متفاوت است. رفتارهای خشونت آمیز بر انواعی از رفتارهای اجتماعی ناظر هستند که با قصد آشکار، ضمنی یا پنهان برای واردکردن صدمه به فرد دیگری انجام می شوند. پژوهش های دانشمندان مختلف مؤید عوارض جسمی، روانی و اجتماعی فراوان برای خشونت دیدگی ازجمله در ارتباط با عملکرد تحصیلی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه مواجهه با خشونت در محیط خانه با عملکرد تحصیلی دربین دانش آموزان دوره اول متوسطه شهرستان چناران بود. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده شده است. علاوه براین، برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و مروری بر پژوهش های پیشین، از روش کتابخانه ای (اسنادی) بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق از دانش آموز پسر و دختر مدارس متوسطه اول شهرستان چناران تشکیل شده است که در سال 95-1394 مشغول به تحصیل بودند. از این تعداد، 281 نفر پسر و 211 نفر دختر بودند. نتایج نشان داد که بین میزان مواجهه با خشونت خانگی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. براساس تحلیل های رگرسیونی، دربین ابعاد مختلف خشونت، بعد اجتماعی آن و دربین عاملان خشونت خانگی، خشونت پدر دارای تأثیر منفی شدیدتری بر عملکرد تحصیلی بودند. علاوه براین، براساس بررسی های چندمتغیره مشخص شد که متغیرهای جنسیت، تحصیلات والدین و درآمد خانوار نیز بخشی از تغییرات متغیر وابسته (عملکرد تحصیلی) را تبیین می کنند.
۴.
کلید واژه ها:
شکل های سرمایه جهت گیری های دینی و قومی مدارای اجتماعی چندفرهنگ گرایی
مدارا، عنصر ضروری برای فرهنگ دموکراتیک و شهروندی و مفهومی کلیدی در سیاست اجتماعی به شمار می رود که بدون آن، زندگی جمعی در جوامع چندفرهنگی دشوار و پرهزینه خواهد بود. با نظر به بافت چندفرهنگی شهر میاندوآب (به عنوان میدان موردمطالعه) و سابقه مسئله دارشدن روابط بین فرهنگی در این شهر، در پژوهش حاضر، با الهام از سنخ شناسی مدارای اجتماعی پیترسون کینگ به بررسی وضعیت مدارای اجتماعی پرداخته شده است. این پژوهش با روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه، روی 313 نفر از شهروندان میاندوآب در بازه سنی 18 تا 50 سال با نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. برمبنای یافته های توصیفی، مدارای اجتماعی دربین پاسخ گویان در سطح متوسط ارزیابی شد. درمیان ابعاد مدارا، بیشترین میانگین به مدارای هویتی اختصاص داشت. برمبنای نتایج تبیینی، شکل های سرمایه (اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) با مدارای اجتماعی در ابعاد چهارگانه آن رابطه مستقیم داشتند. همچنین، با شدت یافتن جهت گیری قومی و دینی پاسخ گویان، مدارای اجتماعی کاهش یافت. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای شکل های سرمایه و جهت گیری های قومی و مذهبی 3/52 درصد از تغییرات مدارای اجتماعی را تبیین کردند.
۵.
کلید واژه ها:
زنان خانواده جامعه پذیری خشونت حاشیه نشینی
براساس اطلاعات موجود، خانواده یکی از ناامن ترین واحدهای اجتماعی به ویژه برای زنان و کودکان است. در مناطق حاشیه ای شهرها، رنج زنان و کودکان به دلیل تحمل خشونت، بیشتر است. در وضعیتی که گسترش مناطق حاشیه ای در شهرهای بزرگ به چالش مهمی در مسیر توسعه پایدار شهری تبدیل شده است و توجه به اقشار آسیب پذیر در این نواحی بیش ازپیش ضرورت یافته است، آگاهی از نقش زنان حاشیه نشین نیز به عنوان قربانیان و به عنوان دست اندرکاران اصلی جامعه پذیری افراد خشن در جامعه، از اهمیت زیادی برخوردار است. این مطالعه با روش پیمایشی، در دو منطقه حاشیه ای شهر کرمانشاه به نام های جعفرآباد و دولت آباد انجام شده است. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی نقش زنان درزمینه خشونت در خانواده است. جوانان 15 تا 29 ساله ساکن در این دو ناحیه جامعه آماری پژوهش را تشکیل داده اند که ازمیان آنان 384 نفر به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. براساس یافته های پژوهش، خشونت دربین جوانان حاشیه نشین به طور گسترده رواج دارد. پسران بیش از دختران کارهای خشونت آمیز انجام می دهند. بین میزان خشونت و تجربه خشونت در کودکی رابطه ای مثبت و قوی وجود دارد. بیشتر رفتارهای خشونت آمیز جوانان با اعضای خانواده به ویژه خواهران است. نتایج پژوهش مؤید آن است که خانواده در شرایط محرومیت و فشار ناشی از حاشیه نشینی، رابطه ای دوسویه با خشونت برقرار می کند: ازیک سو، مناسبات نابرابر قدرت در خانواده زمینه ساز پرورش افراد خشن است و ازسوی دیگر، غالب رفتارهای خشونت آمیز با اعضای خانواده است.
۶.
کلید واژه ها:
مدل نظری مؤلفه های سازمانی اثرگذار سازمان های مردم نهاد توسعه کارآفرینی محیط زیست
امروزه، کارآفرینی عامل کلیدی رشد و توسعه شناخته شده است و از آن به عنوان مفهومی چندبعدی و دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی یاد می شود. کارآفرینی زیست محیطی به مفهوم اقدام کارآفرینانه ای است که به حفظ محیط زیست طبیعی کمک می کند. بررسی پژوهش ها مبین آن است که مشارکت های مردمی ازطریق سازمان های مردم نهاد نقش مهمی در توسعه کارآفرینی برای حفظ زیست محیطی ایفا می کنند.ﻫ ﺪف اصلی اﯾ ﻦ پژوهش، شناسایی مؤلفه های سازمانی اثرگذار برتوسعه کارآفرینی سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست اﯾﺮان بود. روش پژوهش، تحلیلﮐﯿﻔﯽ بود و جمع آوری اطلاعات ازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 12نفر از خبرگانی که درحوزه مدیریت سازمان های مردم نهاد و محیط زیست دارای تجربه وتخصص بودند،انجام شد.برای نمونه گیری از روش گلوله برفی ومصاحبه باخبرگان تا مرحله اشباع نظری استفاده شد.با استفاده از روشﮐﺪﮔﺬاری باز و محوری،11 مؤلفه اصلی با زیرمؤلفه های محوری مرتبطﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﺷﺪندﮐﻪ بر توسعه کارآفرینی سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست اﯾﺮانﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار بودند.ﻋﻮاﻣﻞاصلی اثرگذارﻋﺒﺎرت بودند از:اهداف سازمانی، قابلیت های مدیریتی، فرهنگ سازمانی، زیرساخت های سازمانی، منابع سازمانی، سطح بلوغ فناوری، فرایند سازمانی، ارتباط با شبکه های برون سازمانی، ساختار سازمانی، راهبردهای سازمانی و مدیریت دانش سازمانی. نتایج این پژوهش برای همه سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست قابل کاربرد هستند.
۷.
کلید واژه ها:
بازنمایی گرافیتی رخدادهای اجتماعی شهر اصفهان
در پژوهش حاضر به بررسی نحوه بازنمایی رخدادهای اجتماعی روزمره در گرافیتی های شهری شهر اصفهان پرداخته می شود و این مسئله بررسی می شود که کدام مسائل اجتماعی بیشتر از همه در گرافیتی های شهر اصفهان بازنمایی شده اند و این بازنمایی چه معنی های مستقیم و غیرمستقیمی می تواند داشته باشد؟ روش پژوهش ازنوع تحلیل مضمونی است و برای تحلیل داده ها از روش نشانه شناسی رولان بارت استفاده شده است که در دو سطح اول مرتبه نشانه (سطح زبانی) و دوم مرتبه نشانه (سطح اسطوره ای) تصاویر را تحلیل می کند. یافته ها بیانگر این هستند که هشت مسئله اجتماعی که به صورت روزمره اجتماع شهری ایران به ویژه اصفهان با آن روبه رو است، در این گرافیتی ها بیشتر از مضمون های دیگر بازنمایی شده اند. این مسائل اجتماعی عبارت اند از: فساد اقتصادی و اختلاس، کیفیت پایین خودروها و مرگ، مجازی شدن نمایش «خود»، خشونت علیه زنان، مرگ طبیعت و ویرانی اجتماع، درمعرض خطر قرارگرفتن کودکی، کالایی شدن دانش و ژست گرفتن فرهنگی. این مسائل بنیادی بازنمایی شده در گرافیتی ها هستند که بیشتر از دیگر مسائل بازنمایی شده اند. همچنین، گرافیتی های شهر اصفهان هم زمان که شیوه ای اعتراضی نسبت به برخی از مسائل اجتماعی دارند، در برخی موارد نیز درراستای همدردی با رخدادهای اجتماعی مهم و روزمره در شهر اصفهان حرکت می کنند و به نوعی به انسجام اجتماعی کمک می کنند.
۸.
کلید واژه ها:
بوردیو جوانان تهرانی مصرف موسیقی سرمایه فرهنگی عادت واره ذوق/ذائقه/سلیقه سبک زندگی
رشد انواع موسیقی جدید مورد علاقه جوانان نشان می دهد که در سبک زندگی آن ها تغییراتی به وجود آمده است. برای مطالعه این موضوع، این تحقیق براساس رهیافت بوردیو (1391) و با روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تحقیق همه جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران بودند. حجم نمونه 400 نفر برآورد شد و نمونه ها با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. گونه های مصرف موسیقی به چهار عامل غربی، پاپ، سنتی و مذهبی، دسته بندی شدند و رابطه هریک از آن ها با انواع سه گانه سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با سبک زندگی بررسی شد. یافته ها حاکی از این هستند که هرکدام از سرمایه ها و سبک زندگی به طور عمده با برخی از گونه های موسیقی رابطه معنادار دارند: سرمایه اقتصادی با موسیقی غربی، سرمایه اجتماعی با موسیقی پاپ، سرمایه فرهنگی با موسیقی سنتی و سبک زندگی با موسیقی سنتی. براساس یافته ها چنین نتیجه گیری می شود که با وجود تغییر در سبک زندگی جوانان، به طور عمده سرمایه فرهنگی مانع سوق یافتن جوانان به موسیقی های غیراصیل می شود.
۹.
کلید واژه ها:
پاسخ گویی دولت اندازه دولت قاعده مندی بوروکراسی توسعه صنعتی
دستیابی به توسعه صنعتی بدون شناخت عواملی که روند حرکت آن را کند یا سریع می کنند، میسر نخواهد بود. یکی از این عوامل، نقش بوروکراسی است که تأثیرات متناقضی می تواند بر توسعه اقتصادی یک جامعه داشته باشد؛ به طوری که در برخی از کشورهای درحال توسعه، بوروکراسی به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع و همچنین، تسهیل انباشت سرمایه و افزایش آن منجر شده است. برعکس، در موارد دیگر، بوروکراسی دولتی منابع اقتصادی جوامع خود را به یغما برده است و به یک مانع جدی بر سر راه توسعه صنعتی تبدیل شده است. با توجه به تأثیرات تعیین کننده بوروکراسی بر توسعه صنعتی جوامع، در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از رویکرد نهادی، تحلیلی، تطبیقی و کمّی رابطه بین بوروکراسی و توسعه صنعتی بررسی شود تا نحوه اثرگذاری بوروکراسی بر توسعه صنعتی مشخص شود؛ براین اساس، داده های ثانویه متغیرهای اثرگذار بر بوروکراسی و توسعه صنعتی، از سال 1996 تا 2012 برای برخی از کشورهای جهان بررسی شده اند. یافته های پژوهش نشان دادند که بوروکراسی کارآمد تأثیر مثبتی بر توسعه صنعتی جوامع دارد و این کارآمدی بوروکراسی تحت تأثیر متغیرهایی ازقبیل پاسخ گویی دولت، اندازه دولت، قاعده مندی، حاکمیت قانون، کارایی و اثربخشی حکومت است.
۱۰.
کلید واژه ها:
جامعه شناسی اقتصادی جامعه شناسی اقتصادی نومارکسیستی سرمایه داری انحصاری کنش اقتصادی پدیده های اقتصادی
با توجه به شرایط اجتماعی و دانشگاهی دهه 1970، گروهی از جامعه شناسان مبتکر و خلاق و با سنت های فکری مختلف، در شکل گیری جامعه شناسی اقتصادی جدید سهم و نقش بسزایی داشتند. آن ها سعی کردند که پدیده های اقتصادی را متمایز از رویکرد اقتصاد نوکلاسیک تحلیل کنند. دراین میان، برخی از پژوهشگران حوزه جامعه شناسی اقتصادی را به دو گونه قدیم و جدید تقسیم بندی کردند و پیشگام جامعه شناسی اقتصادی جدید را «گرانووتر» معرفی کردند؛ درحالی که سنت های فکری متعددی در پدیدآمدن حوزه جامعه شناسی اقتصادی جدید نقش داشته اند؛ ازجمله رویکرد تحلیل شبکه، حوزه جامعه شناسی اقتصادی جدید و دیدگاه جامعه شناسی تحول یافته فرهنگی. حک شدگی، محوری ترین مفهوم درمیان سنت های فکری جدید است که براساس آن، پدیده های اقتصادی متفاوت از علم اقتصاد متعارف تبیین شده اند. در این مقاله با بررسی انتقادی این تقسیم بندی در حوزه جامعه شناسی اقتصادی نشان داده می شود که جامعه شناسی نومارکسیستی احیاشده در دهه 1970، ازنظر مفهومی و تجربی دستاوردهای مهمی در حوزه جامعه شناسی اقتصادی داشته است که از سهم و نقش آن در شکل گیری این حوزه غفلت شده است. یافته ها نشان می دهند که در تعامل و ارتباط میان جامعه شناسی اقتصادی و رویکرد جامعه شناسی اقتصادی نومارکسیستی، جهت گیری و تحلیل های چندجانبه و جدیدی ایجاد می شوند. همان گونه که جامعه شناسی نومارکسیستی احیاشده در دهه 1970 در جامعه شناسی متعارف پذیرفته شده است و از دستاوردهای آن بهره گرفته می شود، در جامعه شناسی اقتصادی نیز چنین تعاملی با جامعه شناسی نومارکسیستی سازنده است.
۱۱.
کلید واژه ها:
کالاشدگی هنر محتوازدایی تجربه زیسته عامیانگی
در پژوهش حاضر، به توصیف و تحلیل تجربه زیسته هنرمندان موسیقی آذربایجان شرقی و ادراک آنان از کالایی شدن هنر موسیقی پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکرد پدیدارشناسانه، کالایی شدن هنر موسیقی بررسی شده است. اساتید موسیقی آذربایجان شرقی که در ماه های خرداد و تابستان 1395 در آموزشگاه های معتبر آذربایجان شرقی حضور داشتند، جامعه موردمطالعه را تشکیل داده اند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری هدفمند و رویکرد گلوله برفی بروزیابنده استفاده شده است. بر اساس اشباع داده ها، حجم نمونه 10 مصاحبه بود. تکنیک جمع آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق بود که توصیف و تجربه زیسته اساتید هنر از مفهوم کالایی شدن موسیقی تحلیل شده است. مطابق با یافته های تحقیق، مقوله های نهایی زمینه ساز کالایی شدن در چهار مقوله نهایی دسته بندی شدند: سیاست زدگی و عامیانگی هنر، تخصص زدایی و محتوازدایی، تقابل ارزش های سنتی و مدرن و هنر به مثابه بازار.برطبق مصاحبه ها، پیامدهای چنین پدیده هنری در قالب مفاهیم زیر مقوله بندی شدند: کاهش ادراک هنری مخاطبان، هنر در خدمت و تابعیت اهداف اجتماعی. درنهایت، رویکرد های مدنظر اساتید به کالایی شدن هنر موسیقی، در ذیل رفتارهای محافظه کارانه و رفتار منتقدانه دسته بندی شدند.
۱۲.
کلید واژه ها:
فلات زدگی شغلی نظام معنایی اعضای هیئت علمی روش ترکیبی
هدف پژوهش حاضر تحلیل فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها است. روش پژوهش از نوع ترکیبی و راهبرد، اکتشافی- متوالی است. در مرحله کیفی پژوهش از روش نظریه زمینه ای (رویکرد سیستماتیک) و در مرحله کمی از روش پیمایش استفاده شد. جامعه مطالعه شده اعضای هیئت علمی دانشگاه های تهران، اهواز و یاسوج بودند. تعداد نمونه در مرحله کیفی پژوهش 18 نفر و در مرحله کمی 518 نفر بود. شیوه نمونه گیری در مرحله کیفی، هدفمند- نظری و در مرحله کمی، طبقه ای خوشه ای است. برای تحلیل داده ها در مرحله کیفی از شیوه کدگذاری و در مرحله کمی از رویکرد مدل سازی معادله ساختاری استفاده شد. یافته های مرحله کیفی پژوهش نشان دهنده ذهنیت اعضای هیئت علمی درباره پدیده فلات زدگی شغلی درمورد تعدادی مقوله عمده و یک مقوله هسته به نام «سیاسی- امنیتی بودن فلات زدگی شغلی» هستند. یافته های مرحله کمی پژوهش بیان کننده این است که میانگین متغیر فلات زدگی شغلی و ابعاد آن در جامعه آماری پژوهش بالاتر از حد متوسط است. متغیرهای مستقل پژوهش در حد نسبتاً متوسطی توان تبیین واریانس متغیر فلات زدگی شغلی را دارند. در الگوی تجربی پژوهش، متغیرهای نادیده گرفتن ضوابط دانشگاه، سیاست گذاری و جو نامناسب، ماهیت شغلی، مدیریت تمرکزگرا و ناکارآمد و امنیتی دیدن فضای دانشگاه به طور مستقیم و غیرمستقیم، به واسطه نقش میانجی ضعف خودپنداره بر فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی اثر می گذارند.
