مطالعات روان شناسی بالینی

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کودکان مبتلا به درد مزمن (CHACT) بر نشانه های درونی سازی شده ی کودکان 7 تا 12 ساله است. در این پژوهش شبه تجربی، ابتدا با توجه به معیارهای درد مزمن، تعدادی از کودکان مبتلا به درد مزمن، از بیمارستان های تخصصی و فوق تخصصی کودکان تهران (از قبیل کودکان مفید، مرکز طبی کودکان، حضرت علی اصغر و بهرامی) در سال 1392،  به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند. از میان کودکان انتخاب شده،20 کودک که با توجه به نظر والدینشان آمادگی شرکت در این پژوهش را داشتند و از ملاک های شمول برخوردار بودند، انتخاب شدند و در گروه آزمایش (10 نفر) و کنترل (10 نفر)، قرار گرفتند. پروتکل CHACT بر روی گروه آزمایش، به مدت 8 جلسه اجرا شد. مقیاس سیاهه رفتاری کودک (CBCL)، در مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری اول (5/1 ماه پس از اتمام درمان) و پیگیری دوم (5 ماه پس از اتمام درمان)، در هر دو گروه اجرا شد و با کمک تحلیل واریانس مانکوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل تغییر معناداری را در نشانه های درونی سازی شده در مراحل متعدد نمایان ساخته و این تغییر بعد از پایان درمان، در دو مرحله پیگیری اولیه و ثانویه ادامه داشته است. با توجه به تاثیر پروتکل به کار رفته در این تحقیق بر نشانه های درونی سازی شده ی کودکان، می توان گفت که می توان این پروتکل را در عرصه ی بالینی مخصوصا در رابطه با بهبود نشانه های درونی سازی شده ی کودکان به کار گرفت.  

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش شایستگی هیجانی بر اضطراب،حل مسئله اجتماعی وحافظه کاری کودکان بوده است روش پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از پیش آزمون – پس آزمون باگروه کنترل بود. نمونه آماری عبارت بود از 30 نفر از دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند (هر گروه 15 نفر). ارزیابی با استفاده از مقیاس چندبعدی اضطراب کودکان(MASC)، پرسشنامه تجدید نظر شده حل مسئله اجتماعی (SPSI-R) و آزمون حافظه کاری دانیمن و کارپنتر(1980) انجام شد.گروه آزمایش، برنامه آموزش شایستگی هیجانی را بر اساس دو برنامه پیشگیری مبتنی بر هیجان EBP ایزارد و همکارانش(2008،2004) و و مداخله ی مبتنی بر دانش هیجانی کول(2009) برگرفته ازحصارسرخی(1395)، به تعداد 10 جلسه 60 دقیقه ای دریافت کردند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره نشان داد که بین نمره اضطراب، حل مسئله سازنده و حافظه کاری در کودکان گروه آزمایش در پس آزمون وگروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه آموزش شایستگی هیجانی می تواند روش مؤثری برای کاهش اضطراب و افزایش توانایی حل مسئله سازنده،حافظه کاری کودکان باشد.

افراد افسرده تمایل دارند اطلاعات منفی را آسان تر از اطلاعات مثبت یا خنثی پردازش یا یاداوری کنند. روشی که اخیرا اصلاح ارزیابی های خاطرات مزاحم را نوید داده است، اصلاح سوگیری شناختی کامپیوتری است. اصلاح سوگیری شناختی، شامل آموزش راه های جدید پردازش اطلاعات برای  تغییر سوگیری های پردازشی مانند توجه انتخابی و سوگیری های تفسیری است. هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی 4 هفته اجرای CBM-I مثبت و CBM-I مبتنی بر خود-زایی بر دانشجویان دارای علائم افسردگی و مقایسه آن ها با آموزش شناختی-رفتاری کامپیوتری بود. پژوهش حاضر، یک پژوهش شبه آزمایشی با سه گروه و شامل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری است. 51 دانشجوی شرکت کننده، به طور تصادفی به گروه CBM-I استاندارد، خود-زایی و آموزش شناختی-رفتاری کامپیوتری گمارده شدند. با استفاده از پرسشنامه ها و درجه بندی های مربوط به خلق، سوگیری تفسیری، سوگیری حافظه و نگرش های ناکارآمد، نتایج بررسی شد. هم CBM-I استاندارد هم خود-زایی و هم آموزش شناختی-رفتاری کامپیوتری به طور معنی داری کاهش علائم افسردگی، افزایش خلق، افزایش سوگیری تفسیری مثبت، افزایش سوگیری مثبت حافظه و کاهش سوگیری منفی حافظه را نشان دادند. در هیچ کدام از متغیرها تفاوت معنی داری بین مداخله هاوجود نداشت، فقط در مورد سوگیری مثبت حافظه، روش خود-زایی به طور معنی داری از روش شناختی-رفتاری- نه از CBM-I استاندارد- برتر بود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان فراشناختی بر کاهش علایم افسردگی و امید به زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان انجام پذیرفت. این مطالعه بر روی سه بیمار از بین بیماران مبتلا به سرطان پستان انجمن حمایت از زنان مبتلا به سرطان پستان شهرستان تبریز در چارجوب طرح تجربی تک موردی با استفاده از طرح خطوط پایه چندگانه پلکانی طی هشت جلسه، انجام شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه افسردگی BDI –II  Beck و پرسشنامه امید به زندگی بود. نتایج تحلیل نشان داد بیشترین درصد بهبودی در نشانه های جسمانی و عاطفی افسردگی و همچنین در حوزه امید به زندگی 75 درصد و کمترین میزان آن 50 درصد بود، همچنین در حوزه نشانه های شناختی افسردگی نیز بالاترین درصد بهبودی 100 درصد و کمترین میزان50 درصد بود. نتایج نشان داد که این اثربخشی برای هرسه آزمودنی در مرحله پیگیری پایدار بوده است. بر اساس این نتایج می توان از درمان فراشناختی برای کاهش افسردگی و افزایش امید به زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان استفاده کرد.

کمرویی یک صفت تاثیرگذار درطیف وسیعی از اختلالات درونی شده و برونی شده در نوجوانان است . هدف پژوهش بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در درمان کمرویی و نارسایی ابراز وجود دختران  سن بلوغ بود. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با  طرح پیش آزمون - پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول (سال تحصیلی 95-94) ( پایه7و8) مناطق 7 و 3 تهران بود. با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده 4 مدرسه انتخاب شد. پس از اجرای آزمون کمرویی و ابراز وجود در این 4 مدرسه، 30 نفر که حاضر به دریافت 10 جلسه درمان بودند بصورت در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی به دوگروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. برای گروه آزمایش 10 جلسه یک ساعته شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی اجرا گردید. سپس از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش کمرویی  و افزایش ابراز وجود در سطح P<0/001 تاثیرمعناداری داشته است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان از درمان شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی  به عنوان درمان موثر بر کاهش کمرویی و افزایش مهارت های ابراز وجود و جرات مندی استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف تأثیر آموزش آگاهی سیال به مادران بر بهبود روابط والد- فرزند انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان بهارستان (از توابع استان تهران) در سال تحصیلی 94-93 همراه مادرانشان تشکیل می دادند. نمونه حاضر در پژوهش تعداد 24 نفر از دانش آموزان به همراه مادرانشان بودند که روابط خوبی با یکدیگر نداشتند و به روش نمونه گیری خوشه ای همراه با مصاحبه انتخاب شده بودند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل 12 نفره تقسیم شدند. مادران گروه آزمایش 8 جلسه 120 دقیقه ای آموزش آگاهی سیال (1 جلسه در هفته) را دریافت نمودند؛ و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه تعارضات والد-فرزندی موری ای. اشتراوس (2002) بود. در این تحقیق از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری 90 روزه استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه صورت گرفت. نتیجه پژوهش نشان داد که آموزش آگاهی سیال به مادران موجب کاهش تعارضات والد-فرزند و ابعاد آن (پرخاشگری کلامی و پرخاشگری فیزیکی) در مادران و فرزندان می شود. دیگر یافته ها حاکی از آن بود که آموزش آگاهی سیال به مادران در افزایش توانایی استفاده از راهبردهای استدلالی در مادران و فرزندان به طور معناداری مؤثر بوده است و این یافته ها در مرحله پیگیری حفظ شدند (05/0 p<). بر اساس یافته های پژوهش حاضر به مشاوران و روان شناسان پیشنهاد می شود از آموزش آگاهی سیال به شیوه ی گروهی به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود روابط والد- فرزند استفاده کنند.

تعاملات زناشویی به عنوان یکی از مهم ترین پیش بینی کننده های مقطعی سطح کیفیت رابطه زناشویی زوج ها شناخته می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی رویکرد طرحواره درمانی بر کاهش میزان آسیب های تعاملی زناشویی مردان دارای شخصیت اجتنابی صورت گرفت. بدین منظور از روش موردمنفرد با طرح خط پایه چندگانه استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش کلیه مردان متأهل دارای شخصیت اجتنابی و شرکت کنندگان پژوهش چهار مرد متأهل دارای شخصیت اجتنابی بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. برای شناسایی این افراد از پرسشنامه محقق ساخته شخصیت اجتنابی استفاده گردید. دو نفر از این شرکت کنندگان طی 19 جلسه و دو نفر دیگر در خلال 20 جلسه تحت درمان با رویکرد طرحواره درمانی قرار گرفتند و پیگیری در یک دوره دو ماهه انجام شد. جهت تعیین میزان آسیب های تعاملی شرکت کنندگان در رابطه زناشویی در مراحل خط پایه از پرسشنامه محقق ساخته آسیب های تعاملی افراد اجتنابی استفاده شد. تحلیل دیداری نمودار داده ها بر اساس شاخص های آمار توصیفی و تحلیل دیداری یافته های پژوهش حکایت از آن داشت که رویکرد طرحواره درمانی در کاهش آسیب های تعاملی مردان متأهل دارای شخصیت اجتنابی موثر بود. بر این اساس، از طرحواره درمانی می توان جهت کاهش آسیب های تعاملی افراد دارای شخصیت اجتنابی و افزایش کیفیت زندگی زناشویی آنان استفاده کرد.

زورگویی پدیده ای ضداجتماعی است که باید با آن برخورد کرد. گرچه چندین مداخله ی ضد زورگویی وجود دارد که در کاهش زورگویی تأثیر دارند، اما مداخلات پیچیده تر و منظم تر تأثیر بیشتری نسبت به تغییرات آموزشی صرف دارند. لذا پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مثبت اندیشی بر کاهش زورگویی و افزایش استقلال عاطفی نوجوانان شهر طبس انجام شد. پژوهش حاضر از نیمه آزمایشی  از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون دوگروهی است. جامعه ی آماری کلیه دانش پسر دوره متوسطه اول شهر طبس در سال تحصیلی 1396-1395 بود. به منظور جمع آوری داده ها، نمونه ای شامل 30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس  انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده جهت دستیابی به اهداف پژوهش عبارت بودند از: مقیاس زورگویی ایلینویز (1999) و مقیاس استقلال عاطفی استنبرگ و سیلوربرگ  (1986) جهت تحلیل داده، از روش های آمار توصیفی مانند محاسبه میانگین، انحراف معیار و آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج  نشان داد، میانگین گروه آزمایش در مولفه های  زورگویی کاهش  و استقلال عاطفی نسبت به گروه کنترل افزایش یافته است. می توان  گفت که آموزش مثبت اندیشی بر کاهش زورگویی و افزایش استقلال عاطفی نوجوانان موثر بوده است. لذا نتایج پژوهش توجه بیشتر دست اندرکاران عرصه تعلیم و  تربیت در  زمینه کاهش آسیب های دانش آموزی را بیشتر می طلبد.