روانشناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی سابق)

هدف :پژوهش حاضر، با هدف اثربخشی مداخله بازی های توجهی بر بهبود عملکرد حافظه و یادگیری دیداری کودکان دبستان بر اساس رویکرد عصب شناختی صورت گرفت.روش: پژوهش حاضر آزمایشی و طرح به کار رفته در این پژوهش، طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر مقطع اول ابتدایی شهر یزد سال 95-1394 تشکیل می دادند،که تعداد 100 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در دو گروه کنترل و آزمایش جای دهی شدند. گروه آزمایش 12 جلسه (هر جلسه به مدت 60 دقیقه – دو بار در هفته)،تحت آموزش راهبرد بازی درمانی گروهی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای استفاده شده آزمون هوش ریون کودکان،آزمون سیف نراقی و آندره ری بود.از روش آماری توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد(از میانگین و آزمون تی برای نمونه های وابسته و انحراف معیار و تحلیل کواریانس). یافته ها :نتایج بدست آمده نشان داد که عملکردحافظه و یادگیری دیداری دانش آموزان آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه باگروه کنترل،به صورت معنادار بهبود یافته است. نتایج نشان دادکه مرحله پس آزمون،میانگین امتیازات گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود (p

یکی از راهبردهای یاددهی- یادگیری که بر جنبه های شناختی و غیر شناختی فراگیران تأثیر مثبت داشته و یادگیری معنی دار را تسهیل می کند، نقشه مفهومی است. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر آموزش ریاضی به روش نقشه مفهومی بر عملکرد حل مسئله و خودپنداری ریاضی دانش آموزان پسر پنجم ابتدایی انجام گرفت. برای ارزیابی اثربخشی این راهبرد از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. دو کلاس به حجم 15 نفر از دو مدرسه ابتدایی برای گروه های آزمایش و کنترل به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. در گروه آزمایش، به روش نقشه مفهومی و در گروه کنترل به روش های مرسوم به دانش آموزان مطالب درسی ارائه شد. آزمون حل مسئله ریاضی و پرسشنامه خود پنداره ریاضی در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون اجرا گردید. داده های پژوهش با بهره گیری از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس و t مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که گروه آزمایش در حل مسئله ریاضی نسبت به گروه کنترل عملکرد بالاتری داشتند. هم چنین یافته ها بیانگر این است که نقشه مفهومی، خود پنداره ریاضی دانش آموزان گروه آزمایش را ارتقا بخشیده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تعامل تجربه های محیط تحصیلی با میانجی گری باورهای معرفت شناختی بر خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه چمران اهواز بود. روش مطالعه حاضر همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 96-1395بودند، که تعداد کل آن ها 368 نفربود.از این تعداد 315 نفر به عنوان نمونه ی پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گرد آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های محیط آموزشی- پژوهشی گراوند(1391)؛ باورهای معرفت شناسی شومر(1990) و خودکارآمدی پژوهشی صالحی(1390) استفاده شد.برای تحلیل داده ها از نرم افزار21 ,amos spss 22استفاده شد، نتایج نشان داد که مدل پژوهش با داده های گردآوری شده از دانشجویان تحصیلات تکمیلی برازش دارد و باورهای معرفت شناسی میانجی رابطه ی تجربه های محیطی و خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان می-باشد. همچنین بین محیط آموزشی – پژوهشی و تمام مؤلفه های باورهای معرفت شناسی به جزء باور سریع بودن یادگیری رابطه ی مستقیم وجود داشت، علاوه بر این بین تمام مؤلفه های باورهای معرفت شناسی به جزء باور قطعی بودن دانش با خودکارآمدی پژوهشی رابطه ی مستقیم وجود داشت، همچنین بین محیط آموزشی- پژوهشی و خودکارآمدی پژوهشی رابطه ی مستقیم وجود داشت. در مجموع باورهای معرفت شناسی به عنوان یک میانجی با نفوذ می تواند بر خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تأثیر گذار باشد، لذا نقش محوری باورهای معرفت شناسی باید در کانون توجه مداخلات و برنامه ریزی های مرتبط با افزایش خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان باشد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی محتوای کتاب فارسی (بخوانیم) پایه ششم ابتدایی براساس عوامل خلاقیت گیلفورد (حافظه شناختی، تفکر همگرا و واگرا و قضاوت ارزشیاب) انجام شده است. جامعه آماری شامل کل محتوای کتاب فارسی (متن و خودآزمایی) در سال تحصیلی 91-92 بود. ابزار گردآوری داده های این تحقیق نیز شامل فرم تحلیل محتوای محقق ساخته بود که بر مبنای شاخص خلاقیت گیلفورد تهیه شده است. روایی آن با اخذ نظرات اساتید برنامه ریزی درسی و روانشناسی تربیتی به دست آمده و پایایی ابزار پس از یکپارچه کردن و تعریف عملیاتی شاخص های خلاقیت گیلفورد و انتخاب 20/0 از محتوای کتاب مذکور با استفاده از آلفای کرنباخ 85/0 برآورد شد. بررسی زمینه میزان تطبیق محتوا در متن با عوامل خلاقیت گیلفورد نشان داد که سطح شناختی با تبیین 94/0 از محتوای کتاب حاضر ببیشترین اهمیت را داراست و بعد ازآن تفکر واگرا 61/4 و تفکر همگرا 80/0 و قضاوت ارزشیاب با 23/0 کمترین درصد را به خود اختصاص دادند. در زمینه تطبیق خودآزمایی می توان گفت که تفکر واگرا با 7/40 حافظه شناختی با 48/31 تفکر همگرا 77/27 یشترین درصد را به خود اختصاص دادند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که در محتوا (متن) کتاب فارسی پایه ششم به حافظه شناختی توجه بیشتر و به سطوح بالای خلاقیت توجه کمتری شده است و در خودآزمایی ها، بیشترین توجه به تفکر واگرا شده است.

هدف از پژوهش حاضر اثربخشی مداخله امید درمانی براهمال کاری تحصیلی دانش آموزان دبیرستان های پسرانه ناحیه 1 شهر قزوین بوده است، از بین دانش آموزان پسر دبیرستان های ناحیه یک شهر قزوین که تعداد دانش آموزان آن1815 نفر بود دو کلاس با ظرفیت 58 نفر با شیوه ی نمونه گیری خوشه ای انتخاب و پس از پر کردن پرسشنامه اهمال کاری سولومن و راثبلوم (1984)، مشخص شد که 26 نفر آنها دچار اهمال کاری در سه حوزه امتحانات ، تکالیف و مقالات این پرسشنامه هستند که منجر به افت عملکرد دانش آموزان شده بود. پس از آموزش دوره امید در گروه 10 نفره آزمایش در قالب 6 جلسه و مقایسه آن با گروه کنترل با همان تعداد، داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیری بررسی شدند و نتایج نشان داد که اهمال کاری دانش آموزان با ایجاد مهارت های امید وخودباوری در دانش آموزان کاهش می یابد

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش سرسختی روان شناختی بر خودکارآمدی تحصیلی و پذیرش اجتماعی دانش آموزان انجام گرفت. طرح پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری همه دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه شهر پارس آباد در سال تحصیلی 95-1394 و نمونه این پژوهش 30 نفر از دانش آموزان این جامعه بودند که به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و براساس ملاک ورودی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس پذیرش اجتماعی کراون-مارلو و مقیاس خودکارآمدی تحصیلی مورگان-جینکز استفاده شد. گروه آزمایش 10 جلسه 90 دقیقه ای آموزش مولفه های سرسختی روان شناختی را دریافت کردند اما گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. پس از اتمام برنامه آموزشی از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره آشکار ساخت که میانگین نمرات پذیرش اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی گروه آزمایش در پس آزمون بیشتر بود و میان گروه آزمایش و گواه از لحاظ پذیرش اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد(001/0> p). بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش مولفه های سرسختی روان شناختی بر پذیرش اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان موثر بوده است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی خصوصیات روان سنجی پرسشنامه پنج عاملی شخصیت برای کودکان-فرم کوتاه بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه های تحصیلی ششم، هفتم، هشتم و نهم شهرستان اردبیل تشکیل می داد. از این میان 450 نفر نمونه به روش خوشه گیری چند مرحله ای انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پنج عامل شخصیت برای کودکان-فرم کوتاه (مارکوس و کوکینوس، 2017) و پرسشنامه شخصیت آیزنک-فرم کودکان و نوجوانان (1975) استفاده شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب همسانی درونی و جهت بررسی روایی پرسشنامه از روایی همگرا، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب همسانی درونی نشان داد که این مقیاس از پایایی مناسبی برخوردار است (هوشیاری 75/0، عقلانیت/گشودگی 87/0، پذیرش 72/0، بی ثباتی هیجانی 88/0، برون گرایی/ انرژی 83/0). نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پنج عامل هوشیاری، عقلانیت/گشودگی، پذیرش، بی ثباتی هیجانی و برون گرایی/انرژی 77/66 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که این مقیاس از برازش مناسبی برخوردار است (96/0=CFI، 95/0=TLI، 94/0=RFI و 057/0=RMSEA)؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت این پرسشنامه ابزار مناسبی جهت ارزیابی مدل پنج عاملی شخصیت در کودکان و نوجوانان است.

هدف از مطالعه حاضر ، پیش بینی مسئولیت پذیری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه دوم بر اساس خودکار آمدی و هوش معنوی منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران بود. بدین منظور از بین 3245 نفر از دانش آموزان با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با بهره گیری از شیوه نمونه گیری طبقه ای مرحله ای 245 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و پرسشنامه های مسئولیت پذیری ، خود کار آمدی و پرسشنامه هوش معنوی توسط را در یک نشست تکمیل کردند . جهت تحلیل داده ها بعد از بررسی مفروضه های آماری از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین همبستگی بین خودکار آمدی و هوش معنوی با مسئولیت پذیری معنادار بود همچنین بین نمره کلی هوش معنوی و تمامی خرده مقیاسهای آن (تفکر وجودی انتقادی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و بسط حالت هوشیاری) با نمره مسئولیت پذیری همبستگی معنادار یافت شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین انواع، میزان و اهمیت شبکه حمایت اجتماعی ادراک شده با بهزیستی ذهنی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره پیش دانشگاهی می باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی (رگرسیون) و جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهر بیرجند بوده اند. 220 دانش آموز دختر به شیوه تصادفی از بین سه مرکز پیش دانشگاهی انتخاب شدند. از مقیاس حمایت اجتماعی کودکان و نوجوانان (CASSS2000، مالکی، دیمری و الیوت، 2000) و پرسشنامه شادکامی آکسفورد (OHI) برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بین میزان حمایت ادراک شده از سوی والدین و هم کلاسی ها با بهزیستی ذهنی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. به علاوه، فقط اهمیتِ حمایت دریافت شده از سوی والدین، با بهزیستی ذهنی ارتباط مثبت و معناداری داشته است. از بین انواع حمایت، فقط حمایت عاطفی و اطلاعاتی ارتباط مثبت و معناداری با بهزیستی ذهنی داشته است. از سوی دیگر، بین انواع و شبکه حمایت اجتماعی با پیشرفت تحصیلی همبستگی معناداری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش به طور ویژه به نقش حمایتی والدین در شبکه حمایت اجتماعی در بهزیستی ذهنی نوجوانان دختر تأکید دارد.