درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه از ضروری ترین الزامات اشاعه اطلاعات, به حداقل رساندن مصرف سرانه زمان برای پژوهشگران است. دیگر نه تنها نمی توانیم پژوهشگران را تنها و در انبوهه ای وحشت آور از اطلاعات تولید شده, رها کنیم و موجب سرگردانی و اطلاعات زدگی آنان شویم, اخلاقا نیز از تعیین تکلیف یک سونگرانه, عاری از ارزش و پیشاپیش برای پژوهشگران معذور می باشیم. این وظیفه ما نیست که با چارچوبی از پیش تعیین شده, اطلاعاتی را که می اندیشیم برای دیگران مفید است تهیه, و آن ها را از اطلاعات نخبه و مورد نیازشان محروم کنیم. ترکیب بندی پرونده پژوهشی در سیستم های اشاعه اطلاعات به ما کمک می کند که به یاری یک فرایند تعاملی, به گزینی مناسبی از انبوهه اطلاعات, انجام دهیم و به صورت واسطی تعاملی, رابطه بین پرسش گر و اطلاعات را کامل کنیم. در این میان, رایانه ها از اجزای اصلی کمک رسانی به کتابدار در اجرای بهینه روند فوق هستند. گام اساسی در نظام های اشاعه گزینشی اطلاعات (SDI) ترکیب بندی پرونده پژوهشی است. در این سیستم های رایانه مبنا, فرمول بندی عناصر بنیانی و موضوعات کلیدی طرح های پژوهشی به صورت ماشین خوان از مهم ترین مراحل در فرایند اشاعه گزینشی اطلاعات است. این چرخه از اعلام نیاز پژوهشگر تا مطالعه بازخوردها و بازبینی و اصلاح مجدد را دربرمی گیرد.

اکنون پنج دهه از شروع آموزش کتابداری و اطلاع رسانی به شکل رسمی در سطح دانشگاهی در ایران می گذرد. در طول این نیم قرن این رشته به ویژه در سالهای اخیر از رشد روز افزونی برخوردار بوده است. مقایسه ی تعداد مراکز آموزش کتابداری و اطلاع رسانی و انتشار کتاب در چند دهه ی گذشته و نیز مقایسه ی برنامه ها با سرفصل های آموزشی این حوزه خود شاهد این مدَعا ست.این پژوهش به منظور تعیین کتابهای منتشر شده کتابداری و اطلاع رسانی و همخوانی آنها با محتوای سرفصل مصوب دروس انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی ست. جامعه ی پژوهش کتابهای فارسی منتشر شده در زمینه ی کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1384-1358 است. تعداد کتابهای موردبررسی 1258 عنوان کتاب می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل دو نوع وارسی نامه (سیاهه ی کنترل) بوده، و اطلاعات به دست آمده از وارسی نامه ها ، جهت پاسخگویی به پرسشهای پژوهش با استفاده از نرم افزار(Version14) SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: انتشار کتاب در سالهای 64-1360 با(69) 52/5% دارای کمترین فراوانی،و در سالهای 84-1380 با 80/32درصد(410) دارای بیشترین فراوانی ست .در میان کلیه ی کتابهای کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی؛ از نظر موضوعی "مراجع "با 36/57درصد(717) دارای بیشترین فراوانی و" آموزش کتابداری" با صفر درصداست. در طی سالهای مورد بررسی هیچ کتابی در این زمینه منتشر نشده است .درمیان کتابهای درسی مورد بررسی؛ ازنظر موضوعی "کتابخانه و کتابداری" (12/18درصد یا 27) بالاترین فراوانی را دارد. در مورد نوع کتابها ، کتاب های تالیفی با 92/57درصد(724) دارای بیشترین فراوانی و کتاب های ترجمه شده با 28/15درصد(191) دارای کمترین فراوانی هستند. کتابهایی که در بخش مرجع به عنوان ابزار استفاده می شوند با 88/46درصد(724) دارای بیشترین فراوانی و کتاب هایی که به عنوان ابزار نمایه سازی هستند با 04/1درصد(13) دارای کمترین فراوانی می باشند. در رابطه با همخوانی کتابهای منتشر شده با سرفصل مصوَب دروس مقاطع کارشناسی کتابداری واطلاع رسانی با40/46درصد دارای بیشترین همخوانی ودر کارشناسی کتابداری در شاخه ی پزشکی با 05/28درصد دارای کمترین همخوانی ست. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهندکه تولید کتاب در طی این چند سال روند افزایشی چشمگیری داشته ، اما وضعیَت نشر کتابهای درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی مناسب نیست و تنها تعداد محدودی از کتابهای رده ی z درسی می باشند، وبخشی از این تعداد نیز با سرفصل مصوب دروس انطباق کامل ندارد. کتابهای درسی مورد بررسی با سرفصل مصوَب دروس مقطع کارشناسی کتابداری واطلاع رسانی دارای بیشترین همخوانی وبا دروس کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی در شاخه ی پزشکی کمترین همخوانی را دارد. بنابراین مواردی چون نظارت و بازنگری در تدوین کتاب های درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی و تاکید بیشتر در جهت نگارش کتاب های درسی کتابداری و اطلاع رسانی در موضوعاتی که کمتر به آنها پرداخته شده است و بازنگری متناوب سرفصل مصوب دروس این رشته پیشنهاد می شود.

تصمیم گیرى یکى از مهارت هاى مدیریت است و نقش مدیران در تصمیم گیرى همیشه مهم و اساسى است. تفکر قرن بیست و یکم به رویکردى نیازمند است که در عین افزایش انضباط شغلى و تشویق یک دیدگاه سیستمی و بهبود ارتباط متوجه مشارکت کارکنان باشد. نهایتا مشارکت در تصمیم گیرى در یک محیط سازمانى شرایطى را فراهم مى سازد که سبب دستیابى بیشتر به اهداف سازمان مى گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان مشارکت در تصمیم گیرى سرپرستاران بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى و خدمات بهداشتى درمانى ایران انجام گرفت. روش بررسی: این بررسی یک مطالعه مقطعى است که نمونه هاى پژوهش را 94 نفر سرپرستار شاغل در بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران تشکیل مى دهد. محیط پژوهش کلیه بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بود. ابزار گردآورى داده ها پرسشنامه اى بود که به صورت خود ایفا تکمیل گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که 4/40 درصد سرپرستاران میزان مشارکت خود را در تصمیم گیرى در حد متوسط می دانستند و بین نوع بیمارستان و میزان مشارکت در تصمیم گیرى آنان ارتباط معنى دارى مشاهده گردید. (05/0P< و 735/5=X2) نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق و اینکه مشارکت سرپرستاران در حد متوسطى است، درک روشن ترى از مفهوم مشارکت در تصمیم گیرى در سازمان هاى مراقبت بهداشتى پیشنهاد مى شود. مدیران (سرپرستاران) پرستارى در سطوح بالاتر از رفتارهایى که سبب افزایش مشارکت آنان در تصمیم گیرى مى شوند مانند سیستم نظام پیشنهادات استفاده بیشترى نمایند. "

موضوع تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت امری است که از دیرباز در فرهنگ ها و ادیان مختلف ازجمله دین اسلام محل بحث و تضاربِ آرا میان متفکران و اندیشمندان بوده است. امیرمؤمنان علی علیه السلام در مقام برجسته ترین اندیشمند تاریخ اسلام بعد از پیامبر گرامی اسلام، در برهه های مختلفی از دوران خلافت خویش بر اهمیت رابطة متقابل و نقش مکمل حکومت و مردم تأکید کرده است. از نمونه های عالی این موضوع نامة 53 نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی هنگام اعزام وی به فرمانداری مصر و نامة 5 نهج البلاغه خطاب به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان است. این مقالة با رویکرد کیفی و به روش الگو سازی ساختاری تفسیری تدوین شد. اطلاعات اولیه تحقیق با بهره گیری از اسناد معتبری چون نهج البلاغه استخراج، و سپس مفاهیم مرتبط با تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت در قالب روش تحلیل محتوا، استخراج و استنباط گردید. مهمترین رهنمود پژوهش به لزوم درونی سازی تعالیم اسلامی در حوزة سیاستهای کلان دولت و نهادینه سازی رفتارهای مورد تأکید امیرمؤمنان علی علیه السلام بین مدیران ارشد و کارکنان دستگاه های دولتی ناظر است. این آموزه ها مبنای مناسبی را در اختیار دولتمردان و مدیران قرار می دهد تا بر اساس آن روابط خود را با ملت تعریف و تنظیم کنند.

با وجود نوآوریهای موجود در بخش مالی، ریسک اعتباری هنوز به عنوان دلیل عمده عدم موفقیت مؤسسات مالی محسوب می گردد. یکی از ابزارهای نوین مالی در حوزه مشتقات اعتباری، تعهدات بدهی وثیقه دار است که کارکرد اصلی آن انتقال و توزیع ریسک اعتباری بین تعداد بیشتری از سرمایه گذاران است که در ضمن این انتقال ریسک، ابزاری جهت تأمین مالی نیز محسوب می گردد. دراینمقالهروشتحقیقکیفیوازنوعتوصیفی- تحلیلیمی باشد. اینتحقیقبهدنبالپاسخبهاینسؤالاستکهآیاتعهداتبدهیوثیقه داربااصولوموازینشریعت سازگاری دارد و می توان بر اساس موازین شریعت چنین ابزاری را طراحی نمود. این مقاله ابتدا به بررسی تعهدات بدهی وثیقه دار از منظر اقتصادی و سازوکار عملکرد آن ها پرداخته و سپس با بررسی موازین فقهی به تطبیق توصیف و تبیین ارائه شده از تعهدات بدهی وثیقه دار با اصول و موازین فقهی پرداخته است. از نتایج مهم تحقیق منطبق بودن ابزار تعهدات بدهی وثیقه دار با موازین قراردادهای اسلامی بر اساس راهکار بیمه به شرط قرض، وکالت عام به شرط بیمه، اجاره و مرابحه به شرط ضمان می باشد؛ همچنین در این تحقیق، با الگو گرفتن از ساختار تعهدات با پشتوانه بدهی، یک راهکار عملیاتی تر جهت کاهش ریسک اعتباری و تأمین مالی ارائه گردیده است.

"طرح غدیر از جمله طرح‌های دسترسی مستقیم است و کاربران این طرح می‌توانند مانند اعضای معمولی با مراجعه‌ مستقیم به آن‌ها از منابعشان به صورت رایگان استفاده نمایند. پژوهش حاضر به ارزیابی این طرح از دیدگاه کاربران آن (در شهر تهران) پرداخته است.‌ به طور متوسط حدود 60 درصد از کاربران مستقر در تهران میزان اثرگذاری طرح غدیر را در حد «زیاد» ارزیابی کرده‌اند و در مجموع 2/71 درصد از کاربران از طرح غدیر در حد «زیاد» راضی بوده‌اند. عمده‌ترین محدودیت‌ها و مشکلات احتمالی طرح غدیر از دیدگاه کاربران نیز به ترتیب عبارت بودند از: نبود فهرست‌های مشترک و فهرستگان‌ها (اعم از چاپی و پیوسته)، عدم همکاری برخی از کتابخانه‌ها، عوامل فناورانه، تبعیض قائل شدن برخی از کتابخانه‌ها بین مراجعان خود و دیگر کتابخانه‌ها، کافی نبودن تعداد کتابخانه‌های عضو، نارضایتی برخی از کتابخانه‌های بزرگ به سبب افزایش تعداد مراجعان، قوانین دست و پا گیر اداری. در چند مورد اختلاف معناداری بین دیدگاه سه گروه کاربران (دانشجویان کارشناسی ارشد، دانشجویان دکترا و اعضای هیئت علمی) وجود داشت."

کتابخانه ملی اتحاد جماهیر شوروی که به کتابخانه دولتی لنین معروف است، یکی از بزرگترین کتابخانه های جهان و مخزن نوشته های مردم جمهوریهای شوروی و سایر کشورها است. این کتابخانه در مقایسه با کتابخانه های ملی بزرگ دنیا، 500 سال از کتابخانه ملی فرانسه، 00 سال از کتابخانه ملی انگلستان و 50 سال از کتابخانه کنگره آمریکا جوانتر است. در این کتابخانه، کتب خطی، کتب چاپی و اسناد و مدارک گوناگون در زمینه های مختلف دانش بشری نگهداری می شود. دستیابی به این منابع در قانون اساسی برای کلیه شهروندان شوروی و سایر متقاضیان از دیگر کشورها تضمین گردیده است.

در یک چارچوب ارزشی برمبنای فرهنگ اسلامی است که می توان رابطه میان مفروضات و رفتار مدیریتی و رهبری امام خمینی e را مورد مطالعه قرار داد و با تعمیم مدلی که به دست می آید، ابعاد الگوی رهبری امام خمینیw را در انقلاب اسلامی شناخت. مدیریت الهی مبتنی بر شناخت حقیقت انسان و مراتب وجود اوست، چنین مدیریتی با اداره قلب ها تحقق می یابد. این گونه مدیریت ویژه انبیا و اولیای مکرم الهی و پیروان حقیقی ایشان است. این پژوهش درصدد هست که الگوی رهبری حضرت امام(ره) را مبتنی بر چارچوب مفهومی ربوبیت بررسی و فهم کند. بدین منظور با بهره گیری از چارچوب مفهومی ربوبیت با یک نگاه نظام مند و ساختارمند شیوه رشد جامعه اسلامی با رهبری و مدیریت امام خمینی(ره) را تبیین می کند. در ابتدا چارچوب مفهومی ربوبیت به صورت مختصر معرفی می شود. ساختار، ارکان و مؤلفه های این مدل بیان می شوند. در مرحله بعد بر اساس این مدل و چارچوب، رفتار امام خمینیe بررسی و الگوی رهبری حضرت امامe بیان می شود. با توجه به اینکه الگوی رهبری حضرت امامe مبتنی بر رشد دادن جامعه اسلامی بوده است تا انسان ها در بستر حکومت اسلامی به هدف زندگی که همان قرب الهی است برسند. همچنین در این چارچوب می توان الگو گیری از سبک و شیوه مدیریت و رهبری حضرت امامe داشت.

این مقاله, درباره روشهای گردآوری و مدیریت پیایندها, در کتابخانه های دانشگاهی نیجریه بحث میکند. برای تحقیق مسئله مورد مطالعه, از سه شیوه استفاده شد که عبارتند از : روش مصاحبه, بررسی مخزن پیایندها و سایر سوابق امر؛ و مشاهده فعالیتهای کتابخانه بویژه در بخش پیایندها. از یافته ها معلوم شد که کتابخانه های دانشگاهی نیجریه از سه روش : خریداری, مبادله و اهدا برای گردآوری پیایندها استفاده می کنند. روش خریداری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد چون در وقت صرفه جویی می شود و مؤثر و قابل اطمینان و اعتماد است. مشروط به اینکه پرداخت بموقع انجام گیرد. در مدیریت مشاهده شد که بودجه بزرگترین مشکل است, بخصوص از وقتی که بازارهای ارز خارجی معمول شد. در نتیجه کتابخانه های دانشگاهی نیجریه قادر نبوده اند پیایندهای خارجی را به طور مرتب خریداری کنند. تخصیص بودجه ناچیز و استفاده از آن, کمبود کارکنان کارآمد نبود انگیزه در کارکنان, و تجهیزات ناچیز, ذخیره از مواردی بودند که در میان مشکلات مدیریت آشکار شدند. نتایج حاصل از این مقاله در جهت ارتباط پایدار و صحیح گردآوری پیایندها با مدیریت مؤثر به منزله کمک در جستجوی ما جهت کیفیت خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی نیجریه بحث می کند.

این پژوهش به منظور رفع کمبود الگو های غربی و اهمیت تولید علوم دینی و بومی به طراحی و بررسی میدانی الگوی ارزشهای سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه پرداخته است. روش این پژوهش به صورت روش آمیخته (کیفی کمی) است. در بخش کیفی و در قسمت اول، استخراج داده ها و مؤلفه ها با روش تحلیل مضمون است و سپس به منظور ساخت شبکه مضمونها و الگوی پژوهش از مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه استفاده شده است. بعد از جمع آوری نظر خبرگان، حاصل کار به صورت الگوی ارزشهای سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه ارائه شد که شامل چهار مؤلفه ارزشهای اخلاقی فرهنگی، ارزشهای دانشی بینشی، ارزشهای حرفه ای و ارزشهای بنیادین است. به منظور بررسی میدانی الگو، دانشجویان و اعضای هیئت علمی یک نهاد آموزشی و پژوهشی به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. به منظور تعیین حجم نمونه از روش طبقه بندی غیر نسبی و سپس جدول کرجسی و مورگان استفاده شد. نتایج آزمونهای آماری با نرم افزارهای LISREL و SPSS حاکی از آن بود که هر چهار شاخص دانشی بینشی، حرفه ای، بنیادین و اخلاقی فرهنگی با متغیر ارزشهای سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه رابطه معناداری دارد.

فناوری اطلاعات که نظام‌های یکپارچه کتابخانه‌ای، سخت‌افزار و نرم‌افزار رایانه، دیسک فشرده، اینترنت، و دیگر حوزه‌ها از جمله قالب‌های مارک 21، سی‌او‌آرسی، استانداردهای ابرداده (هسته دوبلین، تی‌ئی‌آی، ایکس‌ام‌ال، آر‌دی‌اف) را دربر‌می‌گیرد، تغییرات وسیعی در عملکرد شغلی فهرست‌نویسان به وجود آورده است. اکنون کتابخانه‌ها با مجموعه تازه‌ای از نیازهای استخدامی برای این موقعیت‌ها مواجه هستند. هدف این مقاله نقد و بررسی آگهی‌های شغلی است که در مجله «کتابخانه‌های آمریکا» و «اخبار کتابخانه‌های دانشکده‌ای و پژوهشی» چاپ شده، تا اثرات استفاده از فناوری اطلاعات را بر مقتضیات و شرایط شغلی فهرست‌نویسان مورد بررسی قرار دهد.

هدفِ پژوهش حاضر، بررسی مفهوم تعارض و مدیریت آن از منظر اسلام و سایر مکاتب از یک سو و دیدگاه های مختلف مدیریت و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آنها با دیدگاه اسلامی از سوی دیگر است. روش تحقیق حاضر به صورت کتابخانه ای با بهره برداری از منابع گوناگون در این زمینه و به شیوه عقلی و نقلی انجام یافته است. نتایج پژوهش پیش رو به شرح ذیل می باشد: سه نگرش عمده، درباره تعارض میان مکتب های مختلف وجود دارد. دیدگاه اول، سنتی و بر این باور است که تعارض در آغاز امری مخرّب بوده است و باید از آن اجتناب کرد؛ دیدگاه دوم، به مکتب روابط انسانی تعلق دارد و معتقد است، تعارض امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است و دیدگاه آخر، به صورت تعاملی دو نوع تعارض کارکردی و غیرکارکردی (مثبت ومنفی) دارد و حتی در موقعیت هایی نیاز است که مدیران نسبت به ایجاد تعارض اقدام کنند. در واقع هر کدام از دیدگاه های یادشده، در مقاطعی دچار افراط و تفریط در زمینه تعارض شده اند. مکتب اسلام دیدگاه متعادلی نسبت به پدیده تعارض بیان داشته است و با وجود اعتقاد به دو نوع نگرش مثبت و منفی در این زمینه، تأکید می کند که مرز بین تعارض های مثبت و منفی به عواملی همچون نیت افراد، توانایی اشخاص، نوع موضوع و مهم تر از همه موقعیت تعارض بستگی دارد.

مقدمه: در عصر اطلاعات، ارایه ی خدمات کتابخانه ای یکپارچه و سرویس دهی به جامعه ی نیازمند اطلاعات، مستلزم آشنایی کتابداران با وب و نحوه ی به کارگیری آن، امکانات کاربردی و تکنولوژی های جدید آن است. این پژوهش با هدف بررسی میزان آشنایی و استفاده ی کتابداران حوزه ی علوم پزشکی سطح شهر تهران با تار جهانگستر (وب) در خدمات کتابخانه ای در سال 1388، انجام شده است. روش بررسی: مطالعه ی حاضر، از نوع پیمایشی- توصیفی بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی کتابداران شاغل در کتابخانه ی مرکزی و کتابخانه های تابعه ی سه دانشگاه تیپ یک سطح شهر تهران شامل دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی در سال 1388 بود. تعداد 70 نفر از جامعه ی مورد پژوهش با استفاده از فرمول استاندارد تعیین حجم نمونه به صورت تصادفی انتخاب و در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ی حاوی سؤالات بسته و باز بود که روایی و پایایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. داده های به دست آمده بعد از ورود به کامپیوتر توسط نرم افزار SPSS و روش های آماری مناسب مانند مقیاس لیکرت مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. یافته ها: از بارزترین یافته های این پژوهش می توان به این موارد اشاره کرد: بیش از نیمی از کتابداران با امکانات معمول وب مانند مرورگرهای اینترنت، موتورهای جستجو و گروه های بحث آشنایی دارند، اما حدود 34 درصد از آن ها (03/1 از 3 در مقیاس لیکرت) با امکانات وب 2 مانند Padcast، Wikis، شبکه های اجتماعی و (Really Simple Syndication) RSS آشنا هستند. در نهایت حدود 41 درصد کتابداران از امکانات کاربردی وب های نسل جدید در سرویس دهی به کاربران کتابخانه ها استفاده می کردند. نتیجه گیری: میزان آشنایی کتابداران با وب، به خصوص وب های نسل جدید وامکانات آن، پایین است. میزان استفاده ی کتابداران از وب جهت خدمت رسانی به مراجعین چشم گیر نیست. برگزاری دوره های بازآموزی و حین خدمت با موضوع وب،ترغیب کتابداران حوزه ی علوم پزشکی نسبت به شناخت وب و به کارگیری آن در خدمات کتابخانه ای، از مواردی است که لازم است به آن ها پرداخته شود.