ولایت فقیه و مردم سالاری در نظام دموکراتیک
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۰۸۱ تا ۲٬۱۰۰ مورد از کل ۳۰٬۰۱۵ مورد.
شکستن طلسم
پیامدهای انقلاب از دیدگاه کارل پوپر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بسیاری قرن بیستم را قرن انقلابها می دانند. از این رو تلاشهای نظری و تجربی گسترده ای در باب شناخت چرایی پیدایی انقلابها صورت گرفته است. اما با وجود اهمیت فراوان پیامدهای ناشی از انقلابها، ادبیات مربوط به بحث پیامدهای انقلاب کم و در مراحل ابتدایی است و نیاز به کوششهای نظری و تجربی گسترده ای دارد. مقاله حاضر در پی تلاشی نظری برای صورت بندی پیامدهای انقلاب از دیدگاه پوپر است. به نظر برخی اندیشمندان پوپر یکی از متفکران تاثیرگذار قرن بیستم بوده است. نظریه او در باب مهندسی اجتماعی گام به گام یا همان اصلاحات در تقابل با مهندسی اجتماعی تمامیت گرا و انقلابی طرح شده است. اما در آثارش نظریات او درباب پیامدهای انقلاب به وضوح مشخص نشده است. در این جستار کوشش می شود ابتدا نظریات گوناگون در باب پیامدهای سیاسی طرح شود و سپس نظریه پوپر صورت بندی گردد.
پوپر از جمله فیلسوفانی بود که با هر گونه دگرگونی بنیادی و سریع اجتماعی مخالفت می کرد. از نظر او هیچ اندیشة انقلابی نمی تواند جامعه را به خیر و سعادت عمومی رهنمون گردد و در پس اندیشه ها و اقدامات انقلابی افکاری ایده آلیستی قرار گرفته است و سرابی بیش نیست . او نشان می دهد که چگونه انسانهایی حتی نیک سیرت تنها به خاطر این که قصد ایجاد جامعه ای آرمانی را داشته اند به شخصیت هایی دیکتاتور مآب و اقتدارگرا تبدیل شده اند. بطور کلی پوپر نیز مانند تعداد قابل توجهی از نظریه پردازان انقلاب پیامدهای سیاسی انقلابها را منفی ارزیابی می کند و نتیجه انقلابها را، بر خلاف جامعه مطلوبی که ایدئولوژی انقلابها به تصویر می کشند، ظهور حکومتهای اقتدار گرا و همچنین از میان رفتن آزادی بیان می داند.
تحجر حزبی و سیاسی
منبع:
حصون ۱۳۸۴ شماره ۶
حوزه های تخصصی:
از پدیده هاى آفت زا در فضاهاى سیاسى و فعالیت هاى حزبى، کشمکش هاى جانبدارانه رهبران احزاب و حامیان آن ها است. جانبدارى بى بصیرت و بدون منطق از اصول، مواضع و عملکردهاى حزبى به نوعى تحجر حزبى و سیاسى مى انجامد. از این رو، بر رهبران، اعضا و هواداران احزاب است تا با مراقبت و خویشتن بانى، تقواى سیاسى و حق مدارى، خود را از آفت تحجر حزبى و سیاسى مصون نگه دارند. در غیر این صورت، رهایى از مرض تحجّر، بس دشوار یا ناممکن خواهد بود و پى آمدهاى ناگوارى را به همراه خواهد داشت. معمار بزرگ انقلاب امام راحل(ره) و رهبر معظم انقلاب، همواره احزاب و گروه ها و افراد را از خطر ابتلا به آفت تحجر برحذر داشته، رهنمودهایى را براى در امان ماندن از این آفت ارائه کرده اند. این مقاله تلاشى است براى شناسایى عوامل، نشانه ها و پى آمدهاى تحجر حزبى و سیاسى؛ و پى جویى راه کارهاى پیشگیرى و درمان آن در بیانات مقام معظم رهبرى.
کارکردهای الگوی توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در حالی توسعه یافتگی و استقرار در جایگاه نخست اقتصادی، علمی و فناوری منطقه به عنوان یک هدف ملی در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته که هنوز الگوی بومی متناسب با مقتضیات تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی کشور برای توسعه طراحی نشده است. لذا مسئله اصلی و پرسش های تحقیق این است که الگوی مطلوب توسعه در نظام جمهوری اسلامی ایران باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشد؟ و اساساً توسعه مورد نظر دارای چه اصول، ابعاد و اهدافی است؟ راهبردهای نیل به توسعه مطلوب کدام اند؟ با تاکید بر دین محور بودن نظام جمهوری اسلامی ایران، اخلاق و فرهنگ چه جایگاهی در الگوی مطلوب توسعه کشور خواهند داشت؟ در جهت پاسخگویی به پرسش های مطرح شده و در نهایت طراحی الگوی توسعه ایرانی – اسلامی، نخست اطلاعات لازم در خصوص مبانی نظری توسعه به طور کتابخانه ای گردآوری و به روش توصیفی مطالعه می شوند. سپس با تحلیل محتوای اسناد فرادستی نظام، ویژگی های جامعه آرمانی در قانون اساسی و مشخصات جامعه توسعه یافته در سند چشم انداز با نظریه های توسعه به روش تحلیلی مقایسه می گردند. همچنین راهبردهای مناسب توسعه از تحلیل محیط های داخلی و خارجی و آگاهی از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید S.W.O.T نتیجه گیری می شوند. درخصوص آگاهی از جایگاه اخلاق و فرهنگ در الگوی مطلوب توسعه از تحلیل محتوای اسناد موجود و مرتبط استفاده خواهد شد، در ادامه مطالعه، روایی و پایائی یافته ها و نتایج پژوهش از روش دلفی مورد آزمون قرار می گیرند. در خاتمه با ابتنا به مطالعات انجام یافته و نتایج حاصله، الگوی توسعه ایرانی - اسلامی با 3 استراتژی، 4 بسته مشتمل بر 15 اقدام اجرایی (به عنوان متغیرهای مستقل) و 17 نتیجه مقطعی، 5 برآیند نتایج مقطعی و 7 هدف بخشی (به عنوان متغیرهای وابسته) و 6 بعد از ابعاد توسعه به همراه اهداف نهایی و آرمانی توسعه، طراحی و پیشنهاد می گردد.
بنیان های جغرافیایی و ژئوپولیتیکی روابط در شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بقای ملی هدف ثابت و غیرقابل تغییر هر حکومت مبتنی بر ملت است؛ این مقوله به نوبه ی خود متاثر از امنیت ملی و امنیت ملی نیز به میزان قابل توجهی تحت تاثیر کیفیت روابط ومناسبات بین کشورها در چهارچوب های منطقه ای و بین المللی است. در سال های اخیر، هر چند که به اعتقاد برخی از کارشناسان مسائل سیاسی از میزان نقش آفرینی بنیان های جغرافیایی و ژئوپولیتیکی در ماهیت مناسبات و روابط بین کشورها کاسته شده است؛ اما بنا به استدلال های این پژوهش، هنوز بستر و زمینه های اصلی مناسبات بین کشورها در سال های نخست قرن بیست و یکم متاثر از عوامل جغرافیایی و ژئوپولیتیکی یا به عبارت دیگر جغرافیای محلی و بین المللی آن هاست.
از این رو، مقاله حاضر در صدد برآمده است تا کارکرد و نقش بسترهای جغرافیایی و ژئوپولیتیکی مناسبات بین واحدهای سیاسی شبه قار ی هند را در سطح محلی (درون منطقه ای) مورد بررسی قرار دهد. براساس نتایج این بررسی، روابط ژئوپولیتیکی بین کشورهای شبه قاره(در سطح درون منطقه ای) تحت تاثیر بنیان های جغرافیایی و ژئوپولیتیکی مناقشات موجود در منطقه بویژه روابط خصمانه حاکم بر مناسبات بین هند و پاکستان، مبتنی بر الگوی تقابل شکل گرفته است.
هولاکو و شکست سیاست ایلخانان در جبهه شام(مقاله علمی وزارت علوم)
ماموریت هولاکو در غرب آسیا تصرف و نظم بخشیدن به نواحی حد فاصل جیحون تا مصر بود. از این روی به دنبال تسخیر قلعه های اسماعیلیه و فتح عراق عرب، به لشکرکشی در شام پرداخت. این در حالی بود که پس از تصرف بغداد، حکام ایوبی شام را به اطاعت از مغول ها فراخوانده بود. تصرف شام و رسیدن به دریای مدیترانه به عنوان جزیی از ماموریت هولاکو به سرعت انجام گرفت و نیم دهه ای از آمدن خان مغول نگذشته بود که قلمرو او از جیحون تا حوالی مدیترانه را در بر می گرفت. با این حال، خان مغول به این حد راضی نبود. او اهدافی فراتر را داشت و با بلندپروازی خواهان تصرف مصر و تسلط کامل بر دریای مدیترانه بود. حضور سپاهیان هولاکو در نواحی شام و تلاش های توسعه طلبانه مغول ها، آنها را با مملوکان(1) مصر روبه رو کرد. رویارویی آنها به درگیری نظامی انجامید و در میدان نبرد، پیروزی از آن مملوکان شد. پیروزی مملوکان و شکست ایلخانان در جبهه شام ـ که مدام سعی در جبران آن داشتند ـ طرفین را به در پیش گرفتن سیاست هایی وادار کرد که بر جوانب مختلف حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بخش مهمی از جهان اسلام تاثیرگذار بود. آنچه در این مقاله بررسی می شود، زمینه های شکست هولاکو در جبهه شام و ناکامی سیاست خارجی ایلخانان در برابر ممالیک، با در نظر داشتن تاثیر آن بر روند تحولات قلمرو اسلامی است.
نقش شرکت های تجاری ایران و روسیه در اقتصاد دوران قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ایران در دوران قاجار به علت ضعف ساختار اقتصادی و نداشتن اقتصاد صنعتی، در اقتصاد بین المللی آن عصر جایگاهی نداشت. اما موقعیت مناسب تجاری ایران، سبب شده بود تا کشورهایی چون روسیه روابط تجاری خوبی با ایران داشته باشند.نیاز روسیه و ایران به برخی از محصولات یکدیگر باعث شد تا بازرگانان روسی و قفقازی و ایرانی در زمینه صادرات و واردات کالاهای ایرانی و روسی فعالیت کنند و شرکت های تجاری گوناگونی تاسیس کنند. در این پژوهش کوشش می شود تا با تکیه بر اسناد دوره قاجار جایگاه تجارتخانه های روسی و ایرانی در مناسبات تجاری ایران و روسیه بررسی شود.
رویکرد هند در قبال افغانستان پس از 11 سپتامبر 2001:با نگاه به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دکترین کلان سیاست خارجی هند کشورها را به سه دایره متحدالمرکز تقسیم میکند که افغانستان در درون دایره نخست قرار میگیرد. بنابراین، این کشور دارای اهمیت ویژه ای در سیاست خارجی هند است. هند که در زمان تسلط طالبان بر افغانستان نفوذ خود را در این کشور از دست داده بود، پس از 11 سپتامبر رویکردی مثبت و همکاریجویانه نسبت به این کشور داشته است. هند درصدد است تا با نقش آفرینی بیشتر در تحولات داخلی افغانستان و کمک به بازسازی این کشور، نفوذ دشمن دیرینه خود ـ پاکستان - را کاهش داده و به «محاصره سیاسی» این کشور بپردازد. در این راستا هند سعی کرده است تا با دیگر قدرت های منطقه ای و تأثیرگذار در افغانستان، نظیر ایران، در زمینه های مختلف همکاری داشته باشد. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که افغانستان چه جایگاهی در استراتژی «محاصره سیاسی» هند داشته و این کشور چه رویکردی نسبت به دولت جدید افغانستان داشته است؟ از آنجا که تحولات داخلی افغانستان میتواند تأثیر مستقیمی در امنیت ملی ایران داشته باشد و نیز از آنجا که هند در استراتژیهای سیاست خارجی ایران- بویژه سیاست نگاه به شرق ایران- جایگاه ویژه ای دارد و این پژوهش نیز به تجزیه و تحلیل روابط هند و افغانستان میپردازد، میتوان آن را حائز اهمیت تلقی کرد. هدف این پژوهش نیز تبیین و شناخت جایگاه افغانستان در سیاست «محاصره سیاسی» هند و تبیین رویکرد این کشور نسبت به دولت جدید افغانستان با نگاه به ایران است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری مطالب نیز به شیوه کتابخانه-ای انجام گرفته است.
واقع گرایی، انواع و ماهیت متافیزیکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
واقع گرایی و قراردادگرایی درجات و مراتب متفاوتی دارند. می توان از فلاسفه ای نام برد که رویکرد آنها به علم و انواع به عنوان «واقع گرایی» قلمداد شده است، اما آنها باور دارند که قراردادهای دانشمندان در عضویت نمونه ها و در یک نوع خاص (یعنی طبقه بندی نمونه ها)، نقش مهمی ایفا می کنند. از این رو، اهمیت دادن به نقش طبقه بندی در علم، پذیرش این حکم را که انواعی طبیعی و مستقل از دخالت بشر در جهان وجود دارند، نامحتمل می کند. با وجود این، در این مقاله استدلال می شود که حتی اگر مفاهیم علمی از طریق طبقه بندی ایجاد شوند و در این طبقه بندی ها ملاحظات عملگرایانه نقش ایفا کنند، باز هم مفاهیمِ حاصل قادر به بازنمایی تقسیمات طبیعی جهان خواهند بود.
برای این منظور، ابتدا رویکردهای متفاوت به واقع گرایی در مورد انواع را شرح داده و سپس به این سؤال پاسخ داده می شود که با فرض مفید بودن محمول های نوعی در دستگاه های علمی، آیا ممکن است که انواع از پیش معینی وجود نداشته باشند. در بخش پایانی نیز استدلال می شود که انواع علمی هویت هایی برساخته هستند، اما غالباً می توانند بازنمایی کننده تقسیمات طبیعی جهان باشند.
مردم سالاری و معنویت
حوزه های تخصصی:
به نظر آقای ملکیان، نظام مردمسالار هم الزام معرفتشناختی دارد و هم الزام اخلاقی؛ اما این مقدار کافی نیست و باید برای جبران عیوب آن، معنویت را نیز افزود. مقصود از معنویت هفت ویژگیِ خیرخواهی عام، نظارت درونی نسبت به خود، آزاداندیشی و... است.
امنیت پایدار در خلیج فارس: موانع و سازوکارها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف مقاله حاضر بررسی موانع ایجاد امنیت پایدار در منطقه خلیج فارس و ارایه الگو و ساز و کارهای مناسب برای ایجاد ثبات و امنیت پایدار در این منطقه است. در این راستا چارچوب نظری مجموعه امنیتی منطقه ای که از سوی بوزان مطرح شده است به عنوان چارچوب مفهومی مناسب و جامع برای بررسی شرایط امنیتی خلیج فارس مورد تبیین قرار می گیرد. تسلط تهدید، رقابت، اختلاف و خصومت در الگوهای دوستی و دشمنی بازیگران مجموعه امنیتی خلیج فارس و موارد دیگری مانند رقابت های تسلیحاتی و اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک در سطح منطقه ای از موانع عمده شکل گیری امنیت پایدار در خلیج فارس محسوب می شوند. آمریکا به عنوان بازیگری مداخله گر در مجموعه امنیتی خلیج فارس محسوب می شود که مانع از توسعه همکاری های منطقه ای شده است و حتی سیاست های آن به تشدید رقابت ها و خصومت ها انجامیده است. در این راستا با توجه به موانع درون منطقه ای و برون منطقه ای ایجاد امنیت پایدار در خلیج فارس، الگوی امنیتی مشارکتی و همکاری جویانه و سازوکارهای مرتبط با آن برای بهبود شرایط امنیتی در خلیج فارس پیشنهاد می شود.
نخستین فرستادگان پرتغال به دربار شاه اسماعیل صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تسلط ترکان عثمانی بر قسطنطنیه و سقوط دولت بیزانس در سال 1453م سبب شد تا خطوط ارتباطی و تجاری مدیترانه شرقی در زیر سلطه و سیادت عثمانی قرارگیرد و به تعبیر دیگر راه تجارت اروپا به مشرق زمین از راه آسیای صغیر و شام بسته شود. اما بازرگانان مغرب زمین هرگز نمی توانستند بازرگانی خود را با شرق تمام شده بدانند و از آن همه ثروت چشم پوشی کنند؛ از این رو بر آن شدند تا راههای دیگری برای رسیدن به سرزمینهای آسیایی بیابند. بازرگانان و دولتهای اروپایی کم و بیش می دانستند که دو راه برای رسیدن به مشرق زمین وجود دارد؛ یکی راه خشکی یعنی از شرق اروپا، روسیه و ایران و دیگری از راه دریاهای جنوبی که با آبهای اقیانوس هند ارتباط می یافت. راه نخستین، سخت و خطرناک بود و از سرزمینهای اروپای شرقی و روسیه می گذشت و در زمستان بر اثر برف و سرمای شدید مسدود بود، اما راه دوم مطمئن تر به نظر می رسید؛ پرتغال نخستین کشوری بود که این راه را کشف کرد؛ زیرا از نظر جغرافیایی، موقعیتی خاص داشت.
چالش های قومی در ایران: مورد مطالعه استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل و مشکلات ایران، مسئله اقوام و چالش هایی است که در موارد بسیاری در گذشته و دوره معاصر انسجام ملی کشور را به مخاطره انداخته و موجب فروپاشی نظام های سیاسی آن شده است. این مقاله با هدف یافتن عوامل موثر در بروز درگیری ها و بحران های قومی در ایران و با تأکید بر مطالعه قومی در استان اردبیل بعنوان یک مطالعه موردی و ارائه راهکارهای مطلوب برای مدیریت تنوع قومی در ایران و سیاست گذاری مناسب در جهت احترام به مولفه ها، ارزشها و فرهنگ اقوام و در نتیجه ایجاد همبستگی و افزایش انسجام ملی تلاش می کند فعالیت مردم آذری پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن به ویژه بحران هایی که در سال 1385 به خاطر توهین روزنامه دولتی ایران به مردم آذری زبان آذربایجان بوقوع پیوست بپردازد. به این ترتیب سئوال اصلی این است که علل و عوامل این چالش های قومی در استان اردبیل چه بوده است و اینکه آیا این عوامل پایدار بوده یا با گذشت زمان تغییر یافته اند. روش پژوهش در این مقاله نیز علاوه بر مطالعه اسناد و منابع کتابخانه ای از پیمایش میدانی نیز بهره برده و با کمک پرسشنامه و سئوالات بسته و باز اقدام به نظرسنجی در این باره نموده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در مجموع توهین های فرهنگی، اجتماعی و ... به اقوام در از بین رفتن همبستگی ملی 99 درصد، تبعیض و بی عدالتی در مورد اقوام 97 درصد، نابرابری های اقتصادی و احساس محرومیت نسبی اقوام 96 درصد، نقش چندفرهنگ گرایی و احترام به فرهنگ اقوام در انسجام ملی 89 درصد و در نهایت، سرمایه گذاری دولت و اختصاص بودجه به استان اردبیل در مقایسه با استان های مرکزی 85 درصد در بروز بحران های قومی نقش داشته است. در مجموع نتایجی که از این مقاله بدست آمده نشان می دهد: نقش عوامل داخلی در مقایسه با عوامل خارجی در بروز بحران های قومی در استان اردبیل خیلی پررنگتر است
دین و دولت از نگاه امام خمینی (ره)
حوزه های تخصصی:
نویسنده پس از ذکر تاریخچهاى ناقص از رابطه دین و دولت در نگاه فقهاى شیعه، دیدگاه امام خمینى را در تأسیس حکومت دینى مطرح مىکند. از نظر وى امام خمینى در تأسیس حکومت دینى بر عنصر مصحلت و زمان و مکان تأکید بلیغ داشتند و مصالح حکومت را بر همه چیز مقدم مىدانستند. نویسنده تفسیرى از این مطلب دارد که به تقدمبخشیدن اقتضائات دنیاى مدرن بر احکام شرع مىانجامد.