فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۹۲۱ تا ۱۲٬۹۴۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
۱۲۹۲۱.

بررسی تطبیقی داستان حضرت نوح (ع) از نظر قرآن کریم و کتاب مقدس

کلید واژه ها: قرآن کریم عهد عتیق حضرت نوح داستان پیامبران تحریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۲۴
دستورات الهی در طول زمان، در قالب کتب آسمانی متعددی به بشر ابلاغ شده است. دستورات و معارف این کتب محدود به زمان خود بوده اند ودستخوش تحریف هم شده اند. از آن جا که انسان به برنامه ای جامع و مصون از اشتباه نیاز دارد، خداوند قرآن کریم را به عنوان آخرین کتاب آسمانی برای هدایت انسان فرستاده است که در بردارنده معارف بسیاری است. قصص قرآن از جمله داستان حضرت نوح علیه السلام از مواردی است که خداوند به وسیله آن ها، انسان را به عبرت گرفتن از اقوام گذشته دعوت کرده است و در بردارنده معارف و نکات تربیتی بسیاری است. این داستان در تورات با شباهت ها و اختلافات بسیاری نسبت به قرآن ذکر شده است. دراین مقاله، بیان شباهت های داستان در قرآن و تورات از جمله مراحلی همچون نوع عذاب، ساخت کشتی، مسافران کشتی و... بیانگر منشأ واحد برای این دو کتاب و اختلافاتی مثل پایان یافتن عذاب، مدت عمر حضرت نوح علیه السلام و.. بیانگرتحریف تورات است و قرآن  با اصلاح آن سیطره و هیمنه خود را به منصه ظهور می رساند.
۱۲۹۲۲.

نهادینه کردن صفت انفاق در انسان از طریق شکرگزاری در بیان قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سخاوت سپاسگزاری صراط مستقیم تقوی رفع فاصله طبقاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۵
انفاق کلید اصلی برای رسیدن انسان ها به سعادت و تکامل در این دنیا و در جهان آخرت است. از آنجا که در فرهنگ قرآنی ارتقاء شخصیت معنوی انسان ، غایت اصلی انفاق شمرده می شود. در پژوهش حاضر، مراحل رسیدن به ویژگی های انسان انفاق گر را مورد بررسی قرار داده ایم. از شکر که اولین گام معرفت الهی است تا انفاق که در رأس ویژگی های اهل تقوی قرار دارد. به الگویی از انسان شاکر هدایت شده ای می رسیم که در صراط مستقیم قرار می گیرد. از یک طرف با بخشش سرمایه های مادی و معنوی، روح خود را از رذایل اخلاقی نجات داده و نزد خداوند اجری عظیم دریافت کرده و از طرفی دیگر به رفع فاصله طبقاتی میان انسان ها دست زده و با مورد انفاق قراردادن افراد، امید بیش تری برای ارتباط با خداوند و اجرای عدالت در جامعه را در مردم ایجاد کرده است. در حقیقت انفاق چراغی می گردد تا صراط مستقیم را روشن تر گردانده و رهرو خود را به مقصد رساند.
۱۲۹۲۳.

دوگانگی یا وحدت خیار رؤیت و تخلف از وصف با تاکید بر دیدگاه امام خمینی

کلید واژه ها: خیار رؤیت خیار تخلف از وصف وحدت دوگانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۰
در فقه امامیه و حقوق ایران درخصوص وحدت یا دوگانگی خیار رویت و خیار تخلف از وصف اختلاف نظر وجود دارد. قانون مدنی نیز در این خصوص موضع روشنی اتخاذ نکرده و با ذکر این دو خیار در بند 5 ماده 396 باعث ایجاد این تصور شده که دو خیار مزبور حقیقت واحدی دارند. امام خمینی درکتاب تحریر الوسیله عنوان کلی خیار رویت را برای چهار مصداق استعمال کرده اند که سه مورد آن از مصادیق تخلف وصف است لکن در کتاب البیع صراحتا بیان داشته اند دو خیار مزبور دارای ماهیت جداگانه و منفک از هم می باشند، هرکدام از نظرات فوق طرفدارانی در میان اندیشمندان فقهی دارد. در این مقاله که به شیوه تحلیلی- توصیفی به رشته تحریر درآمده با بررسی دلائل ارائه شده توسط قائلین به دوگانگی و وحدت دو خیار، دیدگاه منتخب و مصرح حضرت امام در کتاب البیع، یعنی دوگانگی دو خیار مذکور، بر اساس مبانی موجود تقویت شده و مورد قبول قرار گرفته است. بر این اساس خیار تخلف وصف مربوط به زمانی است که کالا با توصیف در متن عقد مورد معامله قرار گیرد لکن زمانی که با وصف خارج از عقد یا تبانی طرفین بر وجود اوصاف قبل از عقد یا رویت سابق مبیع یا انجام عقد بر اساس جزئی از مبیع و قیاس باقی موضوع به همان جزء و مبتنی بر وجود صفت موجود در جزء، معامله صورت گیرد مصداق خیار رویت خواهد بود.
۱۲۹۲۴.

آسیب شناسی فقه حکومتی (کبریت احمر)؛ روایتی از فعالیت اقتصادی کارگزاران نظام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۳۰۱
در سرمقالة سومین شمارة مجله گفتمان فقه حکومتی، به یکی از آسیب های مهم گفتمان فقه حکومتی اشاره شد: «نفوذ آرام و تدریجی سکولاریسم رفتاری نظری در تار و پود نظام و موریانه وار حمله ور شدن به بنیان های اساسی و به چالش کشیدن هویت و ماهیت نظام اسلامی». اکنون در ادامة سلسله مباحث آسیب شناسی گفتمان فقه حکومتی، به یکی دیگر از آفات و آسیب های جدّی که به نوعی مصداقی از همان سکولاریست رفتاری است، اشاره می شود.
۱۲۹۲۵.

تحلیل پیش نگرانه از نسبت فناوری های نوظهور ترا-انسانی با ارزش های اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اخلاق فناوری فناوری و ارزش فناوری و دین فناوری های ترا-انسانی فناوری های همگرا تکامل مدیریت شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۶۶
مسئله امکان و چگونگی تحلیل اخلاقی مصنوعات فناورانه در مرحله طراحی، یعنی قبل از آنکه بالفعل شوند و در دست کاربران قرار بگیرند، یکی از چالش های اخلاق فناوری است. این مسئله به ویژه در خصوص فناوری های نوظهور، که کاملاً بدیع اند و درخصوص پیامدهای عمده آنها ابهام و عدم قطعیت زیادی وجود دارد، حادتر است. همچنین سؤال از امکان و نحوه جای دهی ارزش های اخلاقی خاص (غیرجهانشمول) در طراحی فناور ها با قید حفظ کارکرد آنها نیز مسئله ای مناقشه آمیز است. در این مقاله برای پاسخگویی به مسئله اول، روش شناسی مناسب تحلیل اخلاقی فناوری های نوظهور ارائه خواهد شد و در ادامه نیز برای پاسخ به مسئله دوم، با تمرکز بر فناوری های بهسازی انسان (فبا)، نشان داده خواهد شد که نه تنها تحلیل اخلاقی دسته خاصی از این فناوری ها موسوم به فناوری های نوظهور ترا-انسانی، حاکی از تعارض آنها با ارزش های اخلاقی انسانی است بلکه امکان بازطراحی آنها برای جای دهی ارزش های مزبور نیز منتفی است.
۱۲۹۲۶.

مقایسه تطبیقی آموزه های روایی با مبانی عرفان عملی درباره منزل سلوکی «یقظه» با تأکید بر کتاب منازل السائرین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: عرفان عملی منزل یقظه شریعت روایات عرفانی منازل السائرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۳۲۱
انبوهی از روایات معصومان وجود دارد که هر کدام به گونه ای به منزل عرفانی یقظه و احکام و ویژگی های پیرامونی آن اشاره دارد. این نوشتار بر آن است تا در قالب بررسی میزان هماهنگی آرای سلوکی خواجه عبد الله انصاری در منازل السائرین درباره منزل یقظه با آموزه-های روایی، بابی از فقه السلوک را در منزل عرفانی یقظه به روی محققان بگشاید.جنبه نوآوری این مقاله، جمعآوری و همچنین دستهبندی روایاتی است که میتوانند زمینه ساز و پشتوانه مباحث عرفانی مطروحه در باب مقام یقظه باشند. فایده این کار، اثبات اصالت سخنان عارفان درباره نخستین منزل سیر و سلوک، یعنی یقظه است؛ زیرا ثابت خواهد شد که این سخنان از پشتیبانی آموزه های دینی برخوردارند و «شریعت» و «طریقت» در این بخش، هماهنگی کامل دارند.صاحب کتاب منازل السائرین، یقظه را نخستین منزل از منازل سلوک قرار داده و ارکان و عوامل تأثیرگذار در این منزل را در دوازده مؤلفه دسته بندی کرده است. این تحقیق، برای نخستین بار شواهد روایی ای را که میتواند مؤید نقشآفرینی دوازده مؤلفه مزبور در بیداری و یقظه سالک باشد، جمعآوری کرده است.
۱۲۹۲۷.

نقد رویکرد معرفتی چرچلندها در بحث از ماتریالیسم حذف گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ماتریالیسم حذف گرا فیزیکالیسم دوگانه انگاری تقلیل گرایی قیاس ناپذیری نفسِ غیرمادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
ماتریالیسم حذف گرا تبیین رفتار بر اساس حالت های ذهنی را نمی پذیرد و تأکید دارد که رفتار انسانی را صرفاً باید بر اساس رویدادهای عصبی تبیین کرد. طرفداران این دیدگاه برای کنار گذاشتن باور به حالت های ذهنی، آن را دیدگاهی عرفی می نامند که در برابر علم عصب شناسی قرار دارد. مقاله پیش رو با تحلیل مبانی معرفتی ماتریالیسم حذف گرا نشان می دهد که این دیدگاه نوعی انحصارگرایی وجودشناختی است که در تبیین سرشت ذهن، ناتوان است. همچنین استدلال خواهد شد که با انکار وجود حالت های ذهنی نه تنها جایی برای روان شناسی به عنوان یک حوزه معرفت بخش علمی و کاربردی باقی نمی ماند، بلکه جایی برای مفاهیم محوری علوم اجتماعی نیز نمی ماند. روان شناسی علمی با فرض وجودِ اشخاص در زیست جهانی اجتماعی پیش می رود و این فرض که اساس تشکیل روان شناسی علمی است نمی تواند فیزیکالیستی تعبیر شود. ادعای ایجابی مقاله این است که صرفاً با تعامل دو علم روان شناسی و عصب شناسی است که امکان فهم دقیق هویت انسان فراهم می شود. باور به حالت های ذهنی غیرمادی هیچ منافاتی با علم عصب شناسی یا سایر علوم تجربی ندارد و تعریف انسان بر اساس نفس مجرد، مبنای وجودشناختی بی بدیل و منسجمی برای دفاع از روان شناسی علمی است.
۱۲۹۲۸.

بازشناسی تطبیقی مفهوم قول و نطق موجودات از منظر مفسران با تکیه بر تفاسیر التبیان، مجمع البیان و المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تسبیح شعور مفهوم قول نطق موجودات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۵۰۰
آنچه از قرآن و روایات اهل بیت(ع) به دست می آید این است که هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد و با زبان خود تسبیح خدا مى گوید، بر همین اساس حیات اختصاص به موجودات حیوانی و نباتی نداشته و نطق و سخن گفتن هم مختص به این زبان گوشتی نیست. بنابراین استماع و شنیدن نیز نمی تواند به همین گوش عادی وظاهری اختصاص داشته باشد. هرچند در انسان مراد از « قول» عبارت است از استخدام صوت یا اشاره به ضمیمه قرارداد قبلى، که فطرت انسانى ما، و اینکه حیوانى اجتماعى هستیم آن را ایجاب مى کند، اما آیا قول با همین معنا در تکوینیات نیز به کار رفته است؟ مفسران و اندیشمندان دینی، هر یک از منظرگاه خود، به اجمال پاسخ هایی مطرح نموده اند لیکن جمع بندی روشن و صریحی ارائه نشده است که در این پژوهش به بررسی آنها خواهیم پرداخت. جستار پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته است، با محوریت نقد و تطبیق نظرات سه تفسیر ارزشمند: «التبیان فی تفسیر القرآن»، نگاشته «شیخ طوسی، محمد بن حسن»، «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طبرسی، فضل بن حسن» و «المیزان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طباطبایی، سید محمد حسین» به بررسی مفهوم قول و نطق موجودات، پرداخته است؛ مهم ترین نتیجه حاصل از کنکاش نگارندگان این مقاله، آن بوده است که هر یک از موجودات به تناسب خلقت خویش، خداوند متعال را به زبان قال تسبیح و تحمید می کنند هر چند که دیگر موجودات از شنیدن آن عاجز باشند.
۱۲۹۲۹.

بررسی نظریه انسان کامل در کلام امام صادق علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان کامل امام صادق (ع) اسمای الاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۴۵
انسان شناسی از مهم ترین مباحث جهان بینی است. انسان کامل واسطه بین حق و خلق بوده و شناسای جهان، خدا و خود است. نظریه انسان کامل از اصلی ترین مباحث عرفانی است. هرچند محققان پیدایی این نظریه را به دوران قبل از ابن عربی مربوط دانسته اند، اما وی آن را همچون سایر موضوع های عرفان نظری تدوین کرد. امام صادق(ع)  شناخت ذات الاهی را میسر ندانسته، معرفت الاهی را از طریق اسمای خداوند ممکن می داند. از نظر ایشان، انسان کامل، که حضرت محمّد (ص)  و اولیای محمدیین هستند، جامع اسمای الاهی اند و خلقت جهان نیز به آنها اختصاص دارد. انسان کامل نزد ایشان صاحب مقام ولایت، و خلیفه خداوند بر روی زمین است. انسان کامل محل مشیت الاهی و حائز مقام انشاء و حجّت است. زمین هرگز از حجّت و ولی الاهی خالی نیست. روش بررسی مقاله تحلیل محتوا است.
۱۲۹۳۰.

هدایت و ضلالت قرآنی و رابطهآن با اختیار انسان از منظر علامه طباطبایی، فخر رازی و زمخشری

کلید واژه ها: هدایت ضلالت اختیار جبر طباطبایی فخر رازی زمخشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۹ تعداد دانلود : ۴۸۰
یکی از موضوعات مهم قرآنی مسئله هدایت و ضلالت است؛ در این رابطه، قرآن در مواردی هدایت و ضلالت را به خدا نسبت میدهد و درآیاتی نیز بر اراده و اختیار انسان در هدایت و ضلالتش تأکید دارد. چه رابطهای بین هدایت و ضلالت الهی و نقش افعال اختیاری و ارادهانسان از منظر قرآن وجود دارد؟ این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به بررسی آیات هدایت و ضلالت در قرآن از دیدگاه علّامه طباطبایی در تفسیر« المیزان» ، فخررازی در تفسیر مفاتیحالغیب و زمخشری در تفسیر کشاف  میپردازد. هدف این پژوهش، یافتن رابطهای معنادار بین هدایت و ضلالت الهی است که از ظاهر  برخی ازآیات قرآن فهمیده میشود و نیز نقش اختیار و اراده انسان در این موضوع که از بعضی آیات دیگر استنباط میشود.  علّامه طباطبایی هدایت ابتدایی و توفیقی را به اراده الهی و ضلالت ابتدایی را به اراده انسانی و ضلالت کیفری را نوعی مجازات الهی میداند؛ فخر رازی با پذیرش مسلک جبرگرایانه، خداوند را خالق همهچیز از جمله هدایت و ضلالت بیان کرده است و زمخشری، براساس مکتب اعتزال، استناد هدایت و ضلالت در آیات قرآن به خداوند را نوعی مجاز میداند و بر نقش اراده و اختیار انسان تأکید دارد.
۱۲۹۳۱.

بررسی میزان اثرگذاری مؤلفه پترواسلام بر سیاست های منطقه ای عربستان سعودی در افق 1414 شمسی

کلید واژه ها: پترواسلام عربستان سعودی صادرات نفت جهان اسلام سیاست منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۹۱
بسیاری از پژوهشگران عرصه روابط بین الملل سابقه استفاده از ابزار حامل های انرژی به عنوان یک مؤلفه قدرت در سیاست را به جنگ رمضان 1973 و درگیری کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی باز می گردانند. جنگ 1973 و متعاقب با آن دو شوک نفتی بزرگ که همزمان با تحریم فروش نفت به اسراییل، قیمت این حامل انرژی را به شدت در سطح جهانی افزایش داد، نه تنها بر مناسبات سیاسی بین المللی اثرگذار بود بلکه به عنوان یک مفهوم نوین نیز در حوزه ادبیات سیاسی نمود پیدا کرد. پترواسلام که از آن به عنوان بهره گیری کشورهای اسلامی از ابزار نفت برای پیشبرد مقاصد خود یاد می کنند، مفهوم عامی است که در سال های اخیر و به ویژه پس از به حکومت رسیدن سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهد جوان وی یعنی محمد بن سلمان معنایی خاص و ویژه تر یافته است.به عبارت دیگر امروزه و پس از گذشت بیش از چهار دهه از جنگ 1973 تنها نمود مهم بهره گیری از پترواسلام کشور پادشاهی سعودی است که به واسطه نفت و قرائت اسلام گرایی خاص خود در پی گسترش و بسط نفوذ سیاسی خود در سایر نقاط جهان است. پژوهش حاضر ضمن بررسی چگونگی تحول یافتن مفهوم نظری پترواسلام در گذر زمان، در پی مشخص ساختن این نکته خواهد بود که حکومت سعودی چگونه به واسطه توجه و تمرکز به مفهوم پترواسلام درصدد تسلط و تفوق بر جهان اسلام برآمده و به چه میزان این ابزار قدرتمند کنش های منطقه ای پادشاهی سعودی را در افق 1414شکل می دهد.    
۱۲۹۳۲.

«خاستگاه حقوق بزه دیده در اسلام و ایران در مقایسه با اساسنامه دیوان کیفری بین المللی»

کلید واژه ها: حقوق بزه دیده حقوق اسلام اساسنامه دیوان فرایند کیفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۱۱
یکی از موضوعات مهم در جرمشناسی توجه به بزه دیدگان و نیازها و حقوق آنها است. در تمام  ادوار تاریخ، قانون های گذشته و معاصر حقوق های مختلفی را برای بزه دیدگان در نظر می گرفتند که این حقوق بستگی به فرهنگ و عقاید آن جامعه در آن زمان داشت ولی می توان گفت پایه و اساس این حقوق در همه قوانین مختلف یکی بوده که همان جبران و ترمیم و بازتوانی بزه دیده بوده است. ضرورت حمایت از بزهدیدگان جرم بر کسی پوشیده نیست، اما آن چه که در این زمینه مهم و راهگشا میباشد شناسایی و اولویتبندی حقوق و نیازهای اساسی بزهدیدگان و پس از آن ارائه راهکارها و اتخاذ سیاستهای کاربردی در راستای حمایت از حقوق بزهدیدگان است. هدف اصلی از انجام این پژوهش مشخص نمودن جایگاه حقوق بزه دیده و نقاط اشتراک و افتراق این حقوق  در حقوق اسلام، اساسنامه دیوان کیفری بین المللی و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و همچنین مشخص نمودن نقاط ضعف و قوت قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اساسنامه دیوان کیفری بین المللی در مورد این حقوق مد نظر است.
۱۲۹۳۳.

بررسی فقهی پدیده شرخری با نگاهی به قانون مجازات اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شرخری تنزیلِ چک فروش سفته ربای قرضی فروش دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۳۲ تعداد دانلود : ۵۵۴
واگذاری چک و سفته به منزله سند بدهکاری، زمینه مشاغلی چون شرخری را فراهم آورده است. شرخر با خریداری مبلغ اسمی چک و سفته وصول نشده از طلبکار به مبلغی کمتر و با اعمال راهکارهای قانونی یا غیرقانونی به وصول مبلغ مندرج در چک و سفته اقدام می کند. مابه التفاوت مبلغ خریداری چک و سفته با مبلغ اسمی این اوراق، که مورد مطالبه شرخر است، زمینه ساز تضارب فتواها در این مسئله است. پدیده شرخری در مواردی با ارتکاب رفتارهای ناشایست شرخر نیز همراه است. همین امر منجر به خلط مبحث در تبیین این پدیده گردیده و اهمیت پژوهش در این موضوع را دوچندان می کند. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی فتواهای مطرح شده چنین ارزیابی می کند که تحقیق درباره این پدیده با تمایز معامله شرخر از شیوه های انتخابی او در راستای استیفای دین میسر خواهد بود. بنابراین با امعان نظر به اختیار الزام بدهکار به پرداخت تمامی بدهی، مستند به قول مشهور فقیهان، عدم جریان ربای قرضی و ربای معاملی در این مورد تقویت کننده این الزام خواهد بود؛ ضمن اینکه به دلیل جرم انگاری نشدن این پدیده، رفتار شرخر صرفاً زمانی قابل پیگیرد قانونی است که به رفتارهایی مانند تهدید دست بزند.
۱۲۹۳۴.

دلالت یابی آیات دال بر تعجیل پیامبر اکرم در هنگامه وحی با تأکید بر غرض سوره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 19 16 قیامت آیه 114 طه آیات تعجیل دریافت وحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۲۸۱
دو آیه از آیات قرآن کریم، ظهور بر تعجیل پیامبراکرم | در هنگامه وحی دارد و یک آیه نیز دلالت این دو را تکمیل می کند. سؤال اصلی مقاله بر چیستی و چرایی تعجیل و دلالت یابی تعابیر دال بر آن در آیات حاوی تعجیل بنیان نهاده شده است و پاسخ آن نیز از قرائن متصل و منفصل کلام به ویژه غرض سوره به دست آمده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی و از طریق مطالعه تفاسیر گوناگون است و از قرائنی چون ادبیات عرب، قرینه سیاق، سبب نزول و غرض سوره، بهره جسته تا مدعای خود را ثابت کند. مدعای نویسندگان این است که مطابق عبارت های قرآن کریم، اولاً پیامبراکرم | در فرآیند وحی، دچار عجله مذموم نشده و ثانیاً دلیل نهی از عجله، فراموشی یا عدم فراگیری الفاظ و عبارت ها یا شدت حب که غالب مفسران بر آن تأکید کرده اند، نبوده است، بلکه تعبیر به عجله، مطابق با غرض سوره و در مقام مقایسه پیامبر خاتم | با پیامبرانی مانند حضرت آدم و حضرت موسی × بوده است.
۱۲۹۳۵.

تحلیل مشخصه های فهرستی سعدالسعود و کارکردهای آن در نسخه پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیدبن طاووس سعدالسعود فهرست نویسی میراث مکتوب نسخه پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۴۲۲
فهرست نویسی تاریخچه ای کهن دارد که کارکردها و شیوه های آن متناسب با اغراض گوناگون طی قرون متمادی تغییر کرده است. سعدالسعود، که فهرستی از کتابخانه ی شخصی سید بن طاووس است ویژگی های منحصر به فرد و متفاوتی با سایر فهارس متعارف و موجود اسلامی دارد. تقارن نگارش این کتاب با دوران حمله ی مغول که بسیاری از منابع ارزشمند فرهنگ اسلامی نابود شدند، بر اهمیت آن می افزاید. شیوه ی تحلیلی- انتقادی آن که با نقل گزیده هایی از هر کتاب همراه شده است، موضع سید در برابر آرای سایر مفسران و برخی از آراء و روشهای تفسیری سید بن طاووس را روشن می سازد. ذکر دقیق مشخصات هر نسخه، محل دقیق مطالب برگزیده و اشاره به ناکامل بودن برخی نسخه ها در آن زمان نقش ارزنده ای در نسخه پژوهی از زمان سید تا به امروز برای کاربران داشته است. این تحقیق که با روش تحلیل محتوا و مقایسه ی مشخصه های فهرستی سعدالسعود با دیگر شیوه های فهرست نگاری از جمله فهرست ابن ندیم، نجاشی و شیخ طوسی صورت گرفته علاوه بر بازشناسی اقدامات سید در حفظ منابع اسلامی، به کارکردهای سعدالسعود در نسخه پژوهی و بازسازی آثار مکتوب کهن می پردازد.
۱۲۹۳۶.

تبیین عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری دانش آموزان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) با تأکید بر نقش مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری رساله حقوق امام سجاد (ع) دانش آموزان نقش های سه گانه آموزشی/ پرورشی/ سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۳۷۴
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری نوجوانان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) و سپس تبیین نقش مدرسه در افزایش روحیه ی مسئولیت پذیری دانش آموزان دوره متوسطه اول بود. روش پژوهش کیفی، از نوع تحلیل محتوا بود. ابتدا از طریق بررسی اسناد به شیوه استقرایی عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) شناسایی شد. در مرحله دوم، به شیوه تحلیل قیاسی نقش مدرسه بر هر یک از عوامل استخراج شده از طریق مصاحبه، تبیین شد. بدین منظور تجزیه وتحلیل داده ها نیز در سه بخش، کدهای باز، محوری و منتخب صورت گرفت. یافته های پژوهش در تبیین عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری دانش آموزان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) ذیل 13 مقوله اصلی طبقه بندی شد؛ ازجمله: شناساندن موقعیت، توجه دادن به ابعاد پیامد عمل، ترسیم اهداف متعالی و تقویت درک اولویت ها. بر اساس نظر متخصصان 3 مؤلفه اصلی با 25 زیر مؤلفه که بر فرایند مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار است، استخراج شد. به ترتیب مؤلفه آموزشی شامل زیر مؤلفه های روشنگری، تبیین و تحلیل گری، روش تدریس فعال، تدریس مشارکتی، تفاهم گری و بیدار گری بود و مؤلفه پرورشی؛ الگو بخشی، مهارت ارتباطی مربی، تفاهم گری، انسجام بخشی، خود هدایتی، هنجارگرایی، صلاحیت علمی- اخلاقی مربی، هدایت گری، عمل گرایی، فرصت سازی، اعتماد گری، موعظه گری، امیددهنده، مدیریت تفاوت ها، حمایتگری، تذکر و ارشاد و سنت آفرینی؛ و مؤلفه سازمانی شامل زیر مؤلفه های فرهنگ مدرسه، جو حمایت گرانه، جو مشارکتی، تکلیف گرایی بود. در تحلیل بیشتر، یافته ها نشان داد نقش های سه گانه (آموزشی/پرورشی/ سازمانی) بر روی 12 عامل شناسایی شده بر اساس رساله سجادیه (ع) در فرایند مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار بود؛ اما بر عامل محسوس سازی معانی و مفاهیم، صرفاً نقش آموزشی معلم و بر عامل یادآوری خدمات دیگران و ظرفیت شناسی، نقش پرورشی مربی اثرگذار بود. نتایج نشان می دهد، به ترتیب نقش پرورشی و آموزشی با بیشترین اهمیت و تأکید از سوی متخصصان تعلیم و تربیت در کنار نقش سازمانی بر مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار است.
۱۲۹۳۷.

بررسی آراء فقها در قاعده لاضرر با تاکید بر دیدگاه حکومتی امام خمینی(ره)

کلید واژه ها: قاعده لاضرر ضرر ضرار ادله عقلی ادله نقلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۴۴۲
به دلیل اهمیت قاعده لاضرر و لاضرار، کتب و تحقیقات مختلفی به تبیین آن اختصاص یافته و اقوال و دیدگاه های متعددی پیرامون آن پدید آمده است. بخش عمده ای از این دیدگاه ها از قرار ذیل است: یک. مراد از لاضرر و لاضرار نفی حکم ضرری است؛ دو. مراد از لاضرر و لاضرار نفی ضرر غیر متدارک است؛ سه. مراد از لاضرر و لاضرار نهی الهی از ضرر زدن به غیر است؛ چهار. امام خمینی(ره) معتقد است مراد از لاضرر و لاضرار نهی سلطانی از اضرار به غیر است. این نوشتار با بیان اجمالی دیدگاه ها، به بررسی مستند قاعده می پردازد و به این نتیجه می رسد که اگر مستند قاعده لاضرر، نقل و روایت سمره ابن جندب باشد، از میان دیدگاه های فوق الذکر، تنها دیدگاه امام خمینی(ره) مقرون به صحت خواهد بود. اما اگر مستند آن عقل باشد، قاعده از امور فطری بوده، از مصادیق «الظلم قبیح» خواهد بود و مفاد ثبوتی تمام اقوال پذیرفتنی است. در نهایت نیز با ارائه شواهدی، فطری بودن قاعده و مفاد آن مورد تبیین قرار می گیرد.
۱۲۹۳۸.

سبک شناسی مناجات حضرت امیر(ع) در دو لایه آوایی و واژگانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک شناسی لایه آوایی لایه واژگانی مناجات حضرت امیر (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۱۳۹
سبک، طرز خاصی از نظم یا نثر است که نویسنده بر می گزیند. سبک شناسی، علمی است که به تحلیل و بررسی عناصر سخن می پردازد و شاخه ای از علم زبان شناسی است که هدف آن بررسی متون ادبی، و از لایه های گوناگونی برخوردار است. دعا و مناجات، هر دو راز و نیاز با پروردگار هستند ولی مناجات نوعی گفتگوی صمیمانه با معبود است که مناجات حضرت امیر (ع) در کوفه مناجاتی است که از قوّت و عمق در ساختار و معنا برخوردار است و با وجود تکرار واژگان، از زیبایی خاصی برخوردار است. این نوشتار به روش توصیفی – تحلیلی، سبک شناسی این مناجات را در دو لایه آوایی و واژگانی مورد بررسی قرار می دهد. تکرار کلمات و حروف در این مناجات هم سو و متناسب با معنای ارائه شده هستند و واج آرایی و تکرار کلمات و حروف، صبغه آوایی فاخری به متن بخشیده است. واژگان این مناجات، رسمی و سهل و بیشتر انتزاعی و نشان دار هستند و در این مناجات، تکرار کلمات و حروف نه تنها به فصاحت و شیوایی آن خللی وارد نکرده بلکه به فصاحت و زیبایی مناجات افزوده و متناسب با فضا و اقتضای مناجات است. با بررسی و درک معنای واژگان و واژگان مشابه می توان دریافت که واژه ها هر کدام در بهترین شکل و موقعیّت خویش است وکاربرد فعل های مضارع و اسم فاعل و اسم مفعول، متناسب با معنای اراده شده در مناجات است. وجود حرف عطف «و»، جملات پی در پی و... باعث پویایی و به هم پیوستگی آن شده است.
۱۲۹۳۹.

بررسی مؤلفه های اخلاقی حقوق شهروندی در تفسیر کشف الاسرار و عُدّه الابرار رشید الدین میبدی

کلید واژه ها: اصطلاح شناسی ابداع اسماعیلیه خلق امر عقل اول و نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۰
حقوق شهروندی امروزه مورد توجّه بسیاری از پژوهشگران، جامعه شناسان و سیاستمداران قرار گرفته به گونه ای که می کوشند با روشن کردن ابعاد تازه ای از حقوق مردم، زمینه ارتقا ارزش های انسانی و برقراری کرامت انسانی را فراهم سازند. پژوهشگران به جنبه های مختلف حقوق انسانی از جمله حق-تکلیف، اخلاق توجّه داشته اند. از جمله، کتاب های دیرینه پارسی مشتمل بر دوره کامل تفسیر و تأویل آیات قرآن؛ تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار (520 ه.ق) رشید الدین میبدی، سرشار از معانی و مفاهیم اخلاقی حقوق شهروندی است. مقاله حاضر تلاش می کند تا با روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر ابزار کتابخانه ای تبیین سازد که کدام یک از مصادیق و مؤلفه های اخلاقی حقوق شهروندی در تفسیر کشف الاسرار میبدی از اهمیت و برجستگی  برخوردار است؟ تفسیر کشف الاسرار و عُدّه الابرار به ابعاد اخلاقی حقوق انسان ها از جمله نحوه صحیح برخورد با مردم، رعایت حقوق یتیمان، گرامی داشت فقرا، تفکّر در اعمال و افعال خود، صبر و بردباری، مدیریت زمان، کسب حلال در زندگی، رسیدگی به خویشان، ابتدا سلام کردن، مدارا با مردم، دعا و خیرخواهی، آداب معاشرت، عفو و گذشت، انفاق به دیگران، در نظر گرفتن سطح فکری مخاطب و رعایت آداب غذاخوردن بیشتر از دیگر ابعاد توجهّ کرده است.
۱۲۹۴۰.

چگونه صاحِبْ هِمتان را «تَنْبیه » می کنَند؟!

نویسنده:

کلید واژه ها: ابوالطیب متنبی شعر متنبی کتاب تنبیه ذوی الهمم علی ماخذ ابی الطیب من الشعر و الحکم عبدالعزیز بیضاوی دیوان متنبی نقد کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۳۱۱
ابوالطیب متنبی، یکی از گفت و گوخیزترین فرهنگ آفرینان زبان تازی و تمدن اسامی است و سخنان وی همواره مورد بحث و بررسی سایرین قرار گرفته است. باوجود شروح و کتب بیشمار پیرامون شعر و شخصیت متنبی، هنوز نا گفته های بسیاری باقی است. کتاب تنبیه ذوی الهمم علی ماخذ ابی الطیب من الشعر و الحکم نوشته عبدالعزیز بیضاوی بوده که نویسنده در آن پاره ای از شروح و حواشی دیوان متنبی را گرد آورده و در قالب کتاب مذکور ارائه نموده است. نویسنده در نوشتار پیش رو، در راستای ارزیابی کلی اثر، چاپ این کتاب را که توسط کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسامی و با تحقیق صادق خورشا، گنجیان خناری و قربانی مادوانی در سال 1397 به زیور طبع آراسته شده، در بوته نقد و بررسی قرار داده است. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان