درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۶۰۱ تا ۳٬۶۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۳۶۰۱.

حجاب در همسران و دختران ائمه(ع) با تأکید بر حجاب حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 33 - 52

کلید واژه ها: حجاب دختران ائمه (ع) زنان حضرت زهرا (س) حضرت زینب (س) قرآن روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۶۵
حجاب، مسئله ای مهم و محوری در اسلام است و جایگاه ویژه ای دارد. ائمه (ع) الگوی امت اسلامی هستند و کلامشان چراغ هدایت جامعه بشری است و حجاب دختران و همسران ایشان الگویی برای زنان مسلمان است. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که حجاب دختران و همسران ائمه(ع) با تأکید بر حجاب حضرت زهرا(س) و حضرت خدیجه (س) چگونه بوده است؟ برای همین، ابتدا معنا و مفهوم حجاب و سپس کاربرد آن در قرآن بررسی شده است.در ادامه نیز روایات اهل بیت عصمت و طهارت بیان می شود. با بررسی حجاب حضرت زینب (س) در حادثه عاشورا و حجاب حضرت فاطمه (س) در سخنرانی های ایشان، این نتیجه به دست می آید که حجاب آن بزرگواران، حجاب و پوشش کامل و مطابق با آیات قرآن بوده است، اما برخی زنان در آن دور، حجاب مناسبی نداشته اند.به همین دلیل آیاتی خطاب به زنان مؤمننازل شد که حجاب خود را به بهترین شکل رعایت کنند.
۳۶۰۲.

گزارشی از نگاشته های موجود در کتاب «ابوطالب درفش یکتاپرستی»

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 65-100
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۴۶
صفحات تاریخ دربردارنده سرگذشت بزرگ مردی است که تمام هستی اش را در راه پیشبرد اسلام نهاد؛ ابوطالب، شخصیتی که گاه جفاکارانه، برخی سخن از کفرش به میان آورده اند. در دفاع از حضرت ابوطالب علیه السلام تاکنون بسیار قلم زده اند. یکی از این نگاشته ها کتاب «ابوطالب درفش یکتاپرستی» است. این کتاب نوشته هایی از نویسندگان شیعه و سنّی را جمع آوری کرده که به شخصیت ابوطالب و نقش بی بدیل او در اسلام اشاره دارند. در مقاله حاضر، نوشته های موجود در این کتاب معرّفی و به گزارشی از محتوای آنها پرداخته می شود. همچنین، منابعِ گزارش های تاریخی و روایات استفاده شده در کتاب مذکور برای مستندسازیِ گزارش ها ذکر شده
۳۶۰۳.

مطالعه انتقادیِ نگاه کانت به آزادی از منظر فلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فلسفه اسلامی پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 269 - 291

کلید واژه ها: آزادی در فلسفه کانت فلسفه اسلامی قانون طبیعی نقد فلسفه کانت حکمت عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۶
آزادی از مسائلی است که در مکاتب مختلف الهی و بشری مورد توجه بوده است. این مقوله از جمله در نظام اخلاقی و حقوقیِ فلسفه کانت و نیز آموزه های حکمیِ فلسفه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از آنجا که تأثیر آراء کانت در مسئله آزادی بر حکمت عملیِ حاکم بر دوران مدرنیته انکارناپذیر است، توجه به دیدگاه های او در این بحث می تواند شناخت بهتری نسبت به فلسفه عملی مدرن و نسبت آن با اندیشه های فیلسوفان مسلمان ایجاد کند. از این رو، مسئله اصلی نوشتار حاضر، مطالعه انتقادی نگرش کانت به مسئله آزادی و محورهای فکری در نسبت با مبانی حکمی فلسفه اسلامی است. این مقاله با روشی تحلیلی انتقادی، به واکاوی نگره کانت در این زمینه و مبانی او پرداخته و پس از آن با رویکردی تطبیقی، نسبت دیدگاه فلاسفه مسلمان را با او مورد سنجش قرار داده است. یافته های پژوهش حاکی از رویکرد انتقادی فلسفه اسلامی به کانت از دو جهت است: نخست، از جهت روش شناسی معرفتی در بحث همگرایی عقلانیت آزاد و دین؛ دوم، از جهت نقش آزادی در نظام حقوقی و مناقشه در جایگاه ارزشی آن. بدین سبب می توان این پژوهش را از جهت رویکرد فلسفی به مسئله و مطالعه دیدگاه کانت از منظر حکمت اسلامی دارای نوآوری تلقی کرد.
۳۶۰۴.

واکاوی مؤلفه های سوررئالیسم در رمان "أبواب المدینه" اثر الیاس خوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 106 - 128

کلید واژه ها: رمان مدرن سوررئالیسم نگارش خودکار الیاس خوری أبواب المدینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۷۲
سوررئالیسم در اوایل قرن بیستم میلادی و با هدف تغییر نگرش انسان به جهان صنعتی و به نوعی مبارزه با آن شکل گرفت. هدف سوررئالیست ها تغییر دنیا بر محور عقاید خود و به نوعی بازگشت به طبیعت اصلی انسان بود؛ هرچند این مکتب ادبی بیشتر با شعر سروکار داشت، ولی به تدریج وارد عالم ادبی رمانهای مدرن نیز شد و نظراتی را در زمینه ی نوع ادبی رمان و نزدیکی زبان آن به زبان شعری مطرح نمود. الیاس خوری، نویسنده ی معاصر لبنانی، در رمان أبواب المدینه، با استفاده از مؤلفه های سوررئالیستی، سعی دارد تا تلاش بی نتیجه ی قهرمان داستان برای رسیدن به شهری مجهول را روایت کند و در نهایت نیز با نابودی شهر، تلاش انسان معاصر در رسیدن به خواسته هایش را زیر سؤال می برد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شیوه ی توصیفی تحلیلی به بررسی شاخصه های سوررئالیستی این رمان پرداخته و بیان نماید که مؤلفه های سوررئالیسم در این رمان کدامند و چه کاربردی در طرح مسائل رمان داشته اند؟ بنا نهاده شدن این رمان بر بستری سورئالیستی در کنار عدم نگارش پژوهشی مستقل در مورد این اثر ادبی ازیک طرف و لزوم آشنایی با آثار پست مدرن در ادب عربی از طرف دیگر، نشان دهنده ی ضرورت و اهمیت پژوهش حاضر است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که رمان أبواب المدینه بر بستری سوررئالیستی بنیان نهاده شده و مؤلفه هایی مانند تصاویر سوررئال، عشق، خیال و رؤیا، نگارش خودکار و پیچیدگی و ابهام از مهم ترین شاخصه هایی است که در رساندن معانی سوررئالیستی به خواننده در این رمان به کار گرفته شده اند.  
۳۶۰۵.

کارکرد سازمان ملل متحد در حل وفصل بحران افغانستان (۱۹۴۷ تا ۲۰۲۱)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۳) 77 - 103

کلید واژه ها: بحران افغانستان حل وفصل بحران سازمان ملل سازمان های بین المللی کارکرد انفعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۵۰
هدف از پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی کارکرد سازمان ملل متحد در حل وفصل بحران افغانستان است که با کاربست شیوه کیفی و مبتنی بر گردآوری اطلاعات از طریق منابع آرشیوی سازمان ملل و به روش توصیفی تحلیلی، در پی پاسخ به این پرسش هستیم که کارکرد یا عملکرد سازمان ملل متحد در فرایند حل وفصل بحران افغانستان چگونه بوده است؟ فرضیه پژوهش مبین آن است که «سازمان ملل متحد به عنوان یکی از تأثیرگذارترین سازمان های بین المللی دولتی به وسیله نهادهای اصلی خود مانند شورای امنیت، مجمع عمومی و دبیرکل، با پیاده سازی و اجرای اقدامات حقوقی (مانند صدور قطعنامه هایی ذیل فصول ششم و هفتم منشور)، اقدامات دیپلماتیک (از طریق فعالیت ها و اقدامات دبیرکل و نماینده ویژه او) و نهادسازی (با نظارت بر اجرای قطعنامه ها و اقدامات) موجب تقلیل و مقابله با بحران ها و توانمند سازی و بازسازی کشور افغانستان در برهه ای از زمان شد، با وجود این، در رسیدن به این اهداف کاملاً موفق نبوده است»؛ یافته های پژوهش که با توجه به قواعد و اصول مدل تحلیلی بحران های بین المللی مایکل برچر بررسی شده، نشان می دهد که سازمان ملل متحد با وجود برخورداری از سطوح بالای استقلال و مشروعیت در سطح بین المللی، به دلیل ضعف ساختاری و وابستگی ماهوی، در حل وفصل بحران افغانستان کارکرد موفقی نداشته و انفعالی (دستخوش عامل خارجی) و غیر راهبردی عمل کرده است.
۳۶۰۶.

اصول و مؤلّفه های تربیتی اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به سؤالات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال دوم تابستان ۱۴۰۱شماره ۲ (پیاپی ۶) 118 - 133

کلید واژه ها: مؤلفه های تربیتی اعتدال ابراز محبت اصول پاسخ گویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۵۸
از مشخّصه های پاسخ گویی اهل بیت علیهم السلام به سؤالات دینی، تفکیک گروه مخاطبان خویش بوده است که توجّه به هوش، سن، توانایی ها و استعدادهای هر فرد است و از موارد مهم و لازم در تعلیم و تربیت اسلامی شمرده می شود. اصولی که در این امر باید به آن توجّه شود، اهمیّت و جایگاهی والا در پاسخ گویی به سؤالات دارد. اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به پرسش های پیش روی، ضمن این که از روش های مختلفی استفاده می کردند، به اصول تربیتی هم توجّه ویژه ای داشتند. بدین منظور این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که اصول و مؤلّفه های تربیتی اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به سؤالات چه بوده است؟ روش این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، اصول تربیتی ایشان را در پاسخگویی به پرسش ها بررسی کرده است. یافته ها و نتایج به دست آمده از این قرار است که اهل بیت علیهم السلام در این واقع، از چهار مؤلّفه تربیتی اعتدال، ابراز محبّت، عزّت نفس و اسلوب حکیم استفاده کرده اند که می توان از این اصول در پاسخ گویی به سؤالات، بهره برد و الگوبرداری کرد.
۳۶۰۷.

صُنع السلام بمحوریه الإیمان فی الفضاء السیبرانی

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۲ خریف و شتاء ۲۰۲۲ العدد ۳ (ملفّ العدد: الدین و الدیانة فی المجال الافتراضی) 95 - 110

کلید واژه ها: صنع السلام محوریه الإیمان الفضاء السیبرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۶۷
إنّ العالم المعاصر ساحهٌ ملیئهٌ بالتوتر والتحدّی والنزاع والصراع بین الأمم والمجتمعات والحکومات، ولا سبیل00 للتخلص منها سوى ترسیخ المحبّه والمصالحه والجهد الجماعی من أجل بناء السلام. والوجه الآخر للحیاه البشریّه المعاصره هو الحیاه الثانیه التی نشأت فی ظلّ عصر الاتصالات والتواصلات والتقنیات الجدیده ولدیها جمیع خصائص الفضاء الحقیقیّ مع التعقیدات السلوکیّه والتواصلیّه بین المستخدمین؛ فإنَّ صُنع السلام بمحوریّه الإیمان - عندئذ - من أفضل نماذج بناء السلام بمساعده النشطاء المتدینین الذین یحاولون التغلّب على الصراعات البشریّه وتحقیق السلام والاستقرار والحیاه المتدیّنه للمجتمع البشری - سواء فی العالم الواقعی أو فی العالم الافتراضی. وقد قدّمت الدراسه الحالیه بعد تحلیل محتویات البحث، نموذج بناء السلام الدینی فی الصیاغات الأربع للصراع فی الفضاء المجازیّ والسیبرانیّ.
۳۶۰۸.

تأملی بر مفهوم عقل در تمدن اسلامی با تاکید بر دیدگاه محمد بن زکریای رازی (313 -251 ه .ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۳ 84 - 99

کلید واژه ها: اسلام عقل تمدن اسلامی زکریای رازی خردستیزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
عقل و خرد به عنوان بزرگ ترین موهبت الهی، به صورت کلّی بر همه ی فعالیت های حیاتی انسان چون فهمیدن، دانستن و همچنین داوری های اخلاقی نظارت دارد. همچنین از جمله عواملی است که نه تنها انسان را قادر به ایجاد ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عقلانی می کند، بلکه به کمک آن می توان با ایجاد قوانین کارآمد، نظم و عدالت اجتماعی را برقرار کرد. کثرت تأکیدات اسلام بر مقوله عقل در قالب آیات، روایات و نیز سیره عملی پیشوایان دین پرده از اهمیت عقل و نیز تفکر و عمل عقلانی در اسلام بر می دارد. نظر به این مهم، متفکران متعدد مسلمان از زوایای مختلف به مقوله عقل پرداختند که از جمله آنها محمد بن زکریای رازی دانشمند برجسته سده سوم و اوایل چهارم هجری است. تأمل در بحث عقل از منظر زکریای رازی پرسش های بنیادینی را فرا روی پژوهشگر قرار می دهد از جمله با عنایت به جایگاه عقلانیت در اسلام، راهکار رازی برای فایده مندی و تحقق عملی آن در پیشیرد تمدن اسلامی چیست؟ رویکرد رازی به انواع صورتبندی های عقل و در نهایت کارکرد و جایگاه آنها در شناخت و معرفت چیست؟ این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته و یافته های آن حاکی از کوشش زکریا رازی برای اشاعه و کاربست صورت بندی های عقل استدلالی، عقلانیت انتقادی و عقل خود بنیاد در تمدن اسلامی بود. مبارزه با جریان های عقل ستیزی که در مواردی تحت عنوان زهد و کناره گیری یا بی توجهی به دنیا از عقلانیت اسلام فاصله گرفته بودند، از دیگر اقدامات بسیار مهم او به حساب می آید.
۳۶۰۹.

شناسایی عوامل اجتماعی و اقتصادی چالش زای پیش روی مرزهای شرقی کشور در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (افق زمانی 1405)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۳) 1 - 21

کلید واژه ها: عوامل اقتصادی عوامل اجتماعی مرزهای شرقی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
چالش های جدید به وجود آمده در همسایه شرقی ایران افغانستان و قدرت گرفتن طالبان در این کشور، همه معادلات امنیتی مرزهای شرقی کشور را تغییر می دهد. بر این اساس، برای پیش بینی وضعیت امنیتی کشور در سال های آینده و طراحی سناریوهای امنیتی مناسب، شناسایی عوامل اجتماعی و اقتصادی چالش زای مرزهای شرقی کشور ضروری به نظر می رسد . این پژوهش از نظر ماهیت و هدف، کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی پیمایشی و با توجه به آینده پژوهانه بودن آن اکتشافی است. در این پژوهش برای شناسایی متغیرهای اصلی و تشکیل گویه های پرسشنامه از روش پایش محیطی استفاده کرده ایم. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان آشنا و دارای زمینه علمی مرتبط است. برای تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از روش های آینده پژوهی ماتریس متقاطع با استفاده از نرم افزارهای میک مک استفاده کرده ایم. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که متغیر توسعه نیافتگی به عنوان متغیر راهبردی و متغیرهای فقر و بی سوادی مردم منطقه، معضل بیکاری، ساخت پایانه های مرزی، قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر به عنوان متغیرهای اصلی اقتصادی و اجتماعی چالش زای مرزهای شرقی کشور در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و در چشم انداز سال 1405 شناسایی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که متغیرهای اقتصادی و اجتماعی در استان سیستان و بلوچستان علت معلول های امنیتی مانند قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر است. این نتایج در تأیید نظرات اندیشمند مکتب کپنهاک باری بوزان است.  
۳۶۱۰.

اثبات نزول وحی؛ ردی بر نظریه رویای رسولانه عبدالکریم سروش

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل شهریور ۱۴۰۱ شماره ۷۹ 97-114

کلید واژه ها: وحی قرآن کریم پیامبر اسلام رویای رسولانه عبدالکریم سروش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۷
قرآن کریم که به عنوان آخرین کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام نازل گردید از دیرباز با تفسیرها و برداشت های متفاوتی چه از سوی مستشرقان اروپایی و چه مفسران اسلامی روبرو بوده است. هدف مقاله حاضر بررسی آیات قرآن جهت مشخص نمودن منها بیرونی صدور آیات قرآن و رد نظریه منها درونی آیات قرآن است. باتوجه به بیرونی بودن منها صدور آیات قرآن بررسی علمی آن ضروری می نماید و بر همین اساس مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و الکترونیکی ضمن بررسی آیات قرآن به بررسی بیرونی بودن منها قرآن در رد نظریه رویای رسولانه پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که بیرونی بودن منها آیات قرآن به دلیل وجود آیات خطابی قرآن که مستقیماً پیامبر اسلام را مورد خطاب قرار داده، وجود آیاتی که در آن ها از جبرئیل به عنوان فرشته حامی وحی نام برده، وجود آیاتی که نشان دهنده ی نازل شدن آیات بر پیامبر است و وجود آیاتی که در آن ها پیامبر مورد تهدید واقع شده است
۳۶۱۱.

ادراک عدالت در فرادست: سازه ای مغفول در عدالت سازمانی (نقدی بر نگرش جاری عدالت در سازمان مبتنی بر دلالت های نهج البلاغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 65-93

کلید واژه ها: نهج البلاغه تقابل حقوق قدرت ادراک عدالت در فرادست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۹
امام علی(ع) با تاکید بر دوسویه بودن حق در نهج البلاغه، امکان تضییع حق فرادست توسط زیردست و به تبع آن بی عدالتی نسبت به فرادست را وارد می دانند. مفهومی که در ادبیات عدالت سازمانی مغفول مانده است. بنابراین، هدف این پژوهش احصاء دلالت های ادراک عدالت فرادستان در سازمان مبتنی بر راهبرد دلالت پژوهی از نهج البلاغه است. با تعریف عدالت به معنی دادن حق به صاحب حق، دلالت های احصاءشده مبین ذی حق بودن فرادستان و برخورداری زیردستان از قدرت و انگیزه نقض این حق است، که امام(ع) به ویژگی های ادراک کننده (فرادست)، ادراک شونده (زیردست) و زمینه های این ادراک اشاره کرده اند. علاوه بر معرفی عدالت فرادست به عنوان سازه ای جدید، یافته های پژوهش نشان می دهد، با ورود این سازه در مفهوم عدالت سازمانی، تحولی پارادایماتیک رخ می دهد. از این منظر، عدالت موهبتی نیست که توسط فرادستان به زیردستان اعطا و یا دریغ شود، بلکه عدالت مفهومی است محیط بر کنش گران سازمان. بر این اساس، ادراک عدالت، مفهومی ایستا، درخصوص یک رفتار یا واقعه نیست بلکه، ادراکی است تجمعی و پویا که در کنش های اجتماعیِ مشارکت کنندگان، متجلی شده و تبدیل به جو غالب می گردد، که نه فرادستان می توانند از مسئولیت خود در قبال آن شانه خالی کنند و نه زیردستان آنقدر کوچک فرض می شوند که تاثیری در آن نداشته باشند.
۳۶۱۲.

امکان سنجی فقهی معافیت مؤدی خمس و زکات از مالیات در حکومت اسلامی با روی کردی بر اندیشه امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال ۲۷ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۶) 159-190

کلید واژه ها: منابع مالی اسلام مالیات معافیت حکومت اسلامی امام خمینی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۸۴
خمس و زکات از مالیات های منصوص، تقربی و عبادی می باشند. مشهور فقهای امامیه، عمدتاً پرداخت های تعبدی را به شکل اختیاری و فردی می دیدند و به ندرت قائل به تعلق تمامی آن ها به مقام امامت بوده اند. بر خلاف نظر مشهور فقها، امام خمینی به صراحت وجوهات را بودجه حکومتی و حق الاماره دانسته و آن را به کلی از آنِ منصب رهبری جامعه اسلامی قلمداد می نماید. مردم در کنار مالیات های منصوص، مالیات غیر منصوص را به حکومت ها به صورت الزامی پرداخت می نمایند. در صورت تشکیل حکومت اسلامی و ادامه هر دو نوع مالیات، تنوع مالیاتی پیش می آید که برخی طبق وظیفه قانونی شهروندی الزامی و برخی طبق وظیفه شرعی واجب است. در اثر پرداخت همزمان دو نوع مالیات، فشار اقتصادی مضاعفی به برخی از طبقات جامعه که عمدتاً متدین هستند، تحمیل و موجب تبعیض اجتماعی می شود. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و نتیجه آن این است که در حکومت اسلامی برای افرادی که وجوهات خود را پرداخت نموده اند و متحمل بار مضاعف اقتصادی در حکومت اسلامی هستند، بتوان معافیت از مالیات های متداول را قائل شد. اهداف این پژوهش، پیش گیری از مالیات های موازی، اجرای عدالت، رفع تبعیض، افزایش پرداخت تعبدی و کاهش هزینه دین داری در جامعه اسلامی است.
۳۶۱۳.

در جست وجوی حجاب (آسیب شناسی کاوش های مجازی در موضوع حجاب)

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 5 - 15

کلید واژه ها: حجاب پژوهش مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۷۱
یکی از دغدغه های امروز جامعه که به مسأله ای اجتماعی و سیاسی بدل شده، نحوه پوشش و حجاب است. در این میانه، کسانی هستند که درباره این واجب الهی پرسش هایی حدیثی در ذهن دارند. پاسخ به این سؤالات می تواند در تصمیم گیری آنها نسبت به انتخاب حجاب اثرگذار باشد. بسیاری از بانوان با درک این که حجاب، موضوعی اسلامی و مورد سفارش اهل بیت^ بوده، نحوه پوشش خود را متناسب با احکام رسیده از اهل بیت^، برگزیده اند.
۳۶۱۴.

ابعاد و مولفه های عرفی شدن و دلالت های نظری آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 485 - 465

کلید واژه ها: عرفی شدن عرفی شدن فردی عرفی شدن اجتماعی (جامعوی) عرفی شدن دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۵
موضوع عرفی شدن از دیرباز دستمایه ی تحقیقات فراوان بوده است با این توضیح که اغلب تحقیقات برای سنجش عرفی شدن میزان دین داری جامعه را می سنجند و حالت معکوس دین داری را عرفی شدن قلمداد می کنند. اما مقاله ادعا دارد که عرفی شدن پدیده ای مستقل از دین داری است و برای سنجش آن نیز باید سنجه های مناسب احصا شوند. لذا نویسنده تلاش دارد با تحدید معنایی عرفی شدن، سطوح، ابعاد و مولفه های آن را نشان دهد. مقاله نشان می دهد که عرفی شدن در سه سطح کلان، میانه و خرد و در سه بعد اجتماعی (جامعوی)، دینی و فردی حادث می شود. عرفی شدن اجتماعی دارای سه مولفه ساختاری، فرهنگی و سازمانی است و در سه حوزه اجتماع، سیاست و اقتصاد اتفاق می افتد. عرفی شدن دینی نیز که در شکل «پذیرش ارزش ها، معیارها و قواعد عرفی» و «منفعت طلبی» نمود پیدا می کند به دو سطح کلان و میانه مربوط می باشد. عرفی شدن فردی، به عرفی شدن انگیزه ها، ارزش ها، عقاید، احساسات، شناخت ها و رفتارهای فرد اشاره دارد.
۳۶۱۵.

بررسی تحلیلی مفهوم «بشارت» به «عذاب الیم» در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال ۲۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۲) 59 - 80

کلید واژه ها: بشارت عذاب الیم همنشینی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۹
همنشینی مفاهیم متضاد در آیات قرآن، همواره مفسران را برآن داشته تا دست به تأویل زده و با دلایلی همچون مجاز و استعاره، معنای آیه را توجیه کنند. همنشینی دو واژه «بشارت» و «عذاب الیم» در 7 آیه، یکی از مواردی است که مفسران را به زحمت تأویل انداخته و برای رهایی از این تناقض، دست به تبیین های مختلفی زده اند. آنچه این پژوهش در پی آن است، تبیینی دقیق از معنای بشارت به عذاب است که با بررسی روابط همنشینی و جانشینی و روش تحلیلی-توصیفی، چنین حاصل شد که بشارت به عذاب الیم در معنای حقیقی خود به کار رفته و مراد آن است که نفوس گنهکاران پس از عبور از عذابی دردناک، خالص شده و به فطرت نخستین خود بازگشته و آماده ملاقات با پروردگارشان می شوند و این، همان مفهوم بشارت به عذاب است و مبین این مسأله اینکه اولاً مراد خداوند ناظر به نتیجه کار است. ثانیاً خداوند مربی است و تنبیه مربی از باب تربیت است، نه انتقام و یا شکنجه و آزار از بین برنده و چنین تنبیهی هرچند در ظاهر دردناک است، اما در باطن خیر است و به دنبال آن شادی پایدار خواهد بود. 
۳۶۱۶.

تحلیلی بر تاریخ نگری و تاریخ نگاری بیجنِ تاریخ صفوی خوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۷۱) 223 - 239

کلید واژه ها: بیجن تاریخ صفوی خوان تاریخ رستم خان سپهسالار صفویه تاریخ نگاری تاریخ نگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۵
بیجن تاریخ نگاری است که با نگاشتن زندگی سیاسی و نظامی رستم خان گرجی در میان مورخان صفوی به شهرت رسید. او شاید از نقالانی بوده است که بعدها به تاریخ نگاری حرفه ای روی آورد. پژوهش حاضر به بررسی این پرسش می پردازد که بیجن در پردازش تاریخ نگارانه شخصیت رستم خان چگونه می اندیشید و در تشریح و تبیین آن از چه روش هایی کمک گرفت؟ بررسی حاضر نشان می دهد که بیجن نواندیشانه به تاریخ نمی نگرد، بلکه متأثر از سنت و میراث اسلامی، ایرانی صفوی، می کوشد تا با حفظ مبانی تاریخ نگری سنتی که بر اصل دین، عبرت، تقدیر و اخلاق استوار است، نظام فکری خودش را در مسیر بسط نگاه قهرمان گرایانه نظامی هدایت و سامان دهد و با الهام از سبک ادبی رایج، با التقاطی از روش های روایی، نقّالی و انتقادی از قهرمانی های رستم خان در برابر دشمانش جانبداری کند، و به کنجکاوی هایی که روح زمانه اش جستجو می کرد به درستی و واقع بینانه پاسخ دهد.
۳۶۱۷.

ماهیت حکومت دینی با نگاهی به قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ مهر ۱۴۰۱ شماره ۲۹۸ 69-80

کلید واژه ها: حکومت حکومت دینی حکومت غیردینی قرآن عهدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۸
از دیرباز حکومت دینی در قرآن و عهدین در عرصه فکری و ایدئولوژی بشر قابل طرح بوده است. این دو مقوله ویژگی هایی دارند که به واسطه آنها از یکدیگر متمایز می شوند. از مهم ترین وجه تمایز این دو نوع حکومت این است که حکومت دینی از نظر قرآن دارای رویکردی الهی و خاستگاهی آسمانی است؛ درحالی که حکومت دینی از منظر عهدین دارای خاستگاهی زمینی (پادشاهی) است. درواقع، حکومت دینی در قرآن وجود دین را در تمام عرصه های اجتماعی، سیاسی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و... واجب می داند؛ ولی حکومت دینی در عهدین، وجود دین را در این عرصه ها ممنوع می شمارد. با این وجود، مسئله اصلی در این پژوهش این است که حکومت دینی در قرآن و حکومت دینی در عهدین از نظر ماهیت چه تمایزاتی با یکدیگر دارند؟ پژوهش حاضر از نوع توصیفی مقایسه ای بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که حکومت دینی از نظر قرآن، بهترین نوع حکومت محسوب می شود؛ چراکه قرآن خود آخرین و کامل ترین کتب آسمانی است. ولی حکومت دینی در عهدین به علت تحریف پذیری این کتب آسمانی و ماهیت سکولاری داشتن، مورد نفی واقع گردیده است و این موضوع با دلیل و برهان به اثبات می رسد که هیچ یک از ویژگی های حکومت دینی در عهدین قابلیت سازگاری با حکومت دینی در قرآن را ندارد.
۳۶۱۸.

بازپژوهی سرنوشت تضمینات پس از انتقال تعهد در فقه امامیه و حقوق ایران با تأکید بر مواد ۲۹۲ و ۲۹۳ قانون مدنی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۲) 89 - 117

کلید واژه ها: انتقال طلب تبدیل تعهد تضمینات دین ضمان ماده ۲۹۳

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۴۸
مطابق نظریه عمومی تعهدات، تضمینات تعهد در فرآیند انتقال به غیر از طریق انتقال تعهد، همراه آن باقی می ماند. اما در نظام حقوقی ایران، سرنوشت تضمینات پس از انتقال تعهد در هاله ای از ابهام قرار دارد؛ بدین دلیل که قانون گذار ایرانی ذیل عنوان تبدیل تعهد در مادهٔ ۲۹۲ قانون مدنی، عباراتی گنجانده که به ظاهر تعریف مصادیق انتقال تعهد (انتقال دین و طلب) هستند و سپس در مادهٔ بعد، حکم به سقوط تضمینات در تبدیل تعهد نموده است. این امر منشأ اختلاف میان حقوق دانان گشته و عده ای قائل به بقای تضمینات در مطلق انتقال تعهد، و عده ای قائل به سقوط آن هستند و برخی حتی سقوط تضمینات را به عقود ضمان و حواله نیز تعمیم داده اند. این پژوهش، ضمن تبیین اشکالات درخور توجه در تفاسیر ارائه شده از مواد ۲۹۲ و ۲۹۳ ق.م، ابتدا مسئله را به تفصیل از حیث فقهی موردکنکاش قرار داده، و سپس به ارائهٔ تفسیری نو از این دو ماده پرداخته و آن دو را ناظر به عقد معینی به نام «تبدیل تعهد» دانسته که خاص نظام حقوقی ایران است و با مددجستن از سابقهٔ فقهی مسئله نشان می دهد که قاعدهٔ عمومی در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران، بقای تضمینات در انتقال طلب، و سقوط آنها در انتقال دین است.
۳۶۱۹.

Providing a Model for Evaluating the Dependency of Comprehension of Qur'an Verses on Cultural Studies

نویسنده:
منبع: Interdisciplinary Qur'anic Studies, Volume ۱, Issue ۲, December ۲۰۲۲ 175-193

کلید واژه ها: Comprehension of the Qur’an method of interpretation culture of revelation time cultural study cultural translation model of assessment

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۶۴
Some religious modernists believe that correct and scientific comprehension of the Qur’an is merely provided through historical and cultural study of the context of revelation time. Others, on the other hand, advocate that knowing interior and connected evidence suffices for Qur’an comprehension. Further, they say that exterior and unconnected evidence such as cultural and historical studies can have little effect on Qur’an comprehension. These various attitudes made us research them and represent a model to assess the dependency of Qur’an comprehension on cultural and historical conditions of revelation time. The present study examined works of scholars in this field such as Nasr Hamid Abu Zayd, Khorramshahi, and Tabatabaei through a descriptive and analytical method. Then, a model was recommended to evaluate the dependence of understanding of the Qur’an on the cultural and historical conditions of revelation time. The model includes four components: cause of revelation; vocabulary; subject matter; expressions which encompass twelve rules based on the features of verses in each component. Input of the model is one verse and its output is a dependent, independent, or semi-dependent mode.
۳۶۲۰.

بررسی تطبیقی «انسان کامل» در آراء متصوفه و اندیشمند شیعی معاصر منصور براعتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۷۲ 305 - 324

کلید واژه ها: انسان کامل براعتی متصوفه شیعه انبیا امام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۱
 انسان کامل، فارغ از شیوه تبیین، از آموزه های مشترکِ عرفای اسلامی است.  وجوه اشتراک و اختلاف این ایده در قالب طرح نمونه قدسی از انسان یا انسان کامل مطرح می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی تطبیقی ایده مزبور در آراء اندیشمند و مفسر شیعی معاصر، منصور براعتی و متصوفه اختصاص دارد. براعتی، مفسر شیعی و ابن عربی، پدر عرفان نظری متصوفه، عقیده دارند انسانِ کامل، خلیفه حق و واسطه او با مردمان است. اگر این واسطه از میان برخیزد، عالم متلاشی شده و آخرت آغازمی شود. وجود پیامبر اکرم(ص) به عنوان عقل اول و کامل ترین انسان در جهان هستی، از دیگر نتایج فکری مشترک براعتی و متصوفه است. تمامی موجودات عالم هستی از فرشتگان و انبیا و سایر انسان ها، تحت امر و اراده این عقل اول قراردارند. از تفاوت های بارز دو ایده این است که براعتی عقیده دارد مصداق انسان کامل در وجود انبیای الهی و امامان معصوم تجلی می یابد و دیگر انسان ها نیز به تناسب ظرفیت و استعدادهای درونی به واسطه انسان های کامل، در مسیر رشد و کمال قراردارند. ولی در تصوف علاوه بر انبیای مکرم، پیران و اقطاب صوفیه نیز در دسته انسان کامل جای دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان