درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۶۸۱ تا ۲٬۷۰۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۲۶۸۱.

کتاب های نفیس چاپ قاهره کتابخانه استاد شیخ محمد واعظ زاده خراسانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ خرداد و تیر ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۹۴) 329 - 348

کلید واژه ها: کتابخانه کتاب های نفیس چاپی قاهره استاد واعظ زاده خراسانی کتاب شناسی توصیفی- تحلیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
  هدف این پژوهش معرفی کتاب های نفیس چاپ قاهره موجود در کتابخانه استاد شیخ محمد واعظ زاده خراسانی و پاسخ به این پرسش هاست که آیا از نسخه های چاپ قاهره موجود در کتابخانه استاد واعظ زاده، اثری در کتابخانه های ایران و کشورهای خارج وجود دارد یا نه؟؛ و در صورتی که نسخه یا نُسخَی از آن یافت می شود، در کدام یک از کتابخانه های داخله و یا خارجه می توان آن ها را بازیافت؟ شیوه این پژوهش، کتابخانه ایی- پیمایشی و توصیفی- تحلیلی است. در این مقاله اطلاع رسانی، کتاب شناسی توصیفی شانزده عنوان کتاب نفیس چاپ قاهره کتابخانه استاد واعظ زاده به شیوه بیان مشخصات ظاهری کتاب، معرفی اثر براساس تاریخ نشر و تعداد نسخه های موجود در کتابخانه های ایران و جهان، و سرانجام نقد و نظر بعضی از آثار آورده می شود. در مرحله اول از کتاب های شانزده قفسه کتابخانه استاد واعظ زاده بازدید شد و سپس نسخه هایی که احتمال نفیس بودن آن ها می رفت، در پایگاه کتابخانه های مختلف کشور ایران و جهان از جمله پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران، سازمان کتابخانه و اسناد ملی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه دانشگاه تهران، کتابخانه تخصصی اسلام و ایران، و ... و همچنین پایگاه های اطلاع رسانی کتابخانه های کشورهای مصر و عربستان جستجو گردید. پس از یقین نسبی به نَفاست یا تک نسخه بودن اثر، نسبت به کتاب شناسی توصیفی آن ها براساس تاریخ چاپ اقدام شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که تعدادی از کتاب های موجود در این کتابخانه شخصی، تک نسخه بوده و تنها در کتابخانه استاد واعظ زاده وجود دارند. بسیاری دیگر از کتاب های نفیس این کتابخانه در سطح کشور ایران و حتی جهان کمیاب است و پیدا کردن آن ها مشکل می باشد. 
۲۶۸۲.

نگاهی به گستره مقاومت و حدود عقبنشینی از منظر فقه سیاسی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 237 - 258

کلید واژه ها: فقه سیاسی مقاومت روابط بین الملل عقب نشینی جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۵۹
نظریه مقاومت و استکبارستیزی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به آرمان های نظام جدید به عنوان یکی از شعارات اساسی برجسته شد. از همین رو سخنان بسیار و اظهارنظرهای ضدونقیضی در این باره، از سوی گرایش های مختلف سیاسی و اجتماعی مطرح شد. در این نوشتار با بهره گیری از مبنای «فقه النظریه» که در راستای دستیابی به زیربناهای نظامات فقهی به استنباط می پردازد، حدود و ثغور مقاومت و عقب نشینی مورد بررسی قرار گرفته است. به همین جهت و در راستای رسیدن به زیربنا و نظریه فقه مقاومت، آیات 15 و 16 سوره انفال به مثابه مبنای حکم کلی فرار از جنگ بررسی شده است. در این مقاله، ابتدا مدلول آیات مذکور در تقاسیر شیعه و اهل سنت بررسی و سپس قول به نسخ آین آیات رد می شود. آیات معارض بررسی و سپس حدود مقاومت در این آیات تعیین می شود و با ادله عقلی نقدهایی بر روایات اهل سنت ذیل آیات مذکور طرح می شود. با استناد به تراث فقهی و فتاوی فقها و همچنین آیه 45 سوره انفال، یک حکم فقهی کلی استخراج و در ادامه به مثابه یک قاعده فقهی اصطیادی، امکان سنجی می شود. ازآنجاکه امروزه مقاومت امری است فراتر از مرزهای ایران و حتی فراتر از مذهب شیعه، در پژوهش حاضر سعی شده است بیشترین تمرکز روی ادله قرآنی باشد تا از حیث حجیت ادله، منحصر به یک مذهب نبوده و کاری در تراز امت اسلام باشد.
۲۶۸۳.

واکاوی نگرش صدرایی به نفی ظهور غیر خداوند در ادعیه مأثوره و اسانید روایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فلسفه اسلامی پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 51 - 71

کلید واژه ها: تجلیات ظهور واحد نفی ظهور غیری ادعیه بساطت وجود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۷
در منظومه فکری صدرالمتألهین و به اتکاء مبانی ای همچون اصالت وجود و تشکیک وجود و از همه مهم تر بساطت وجود و نیز قاعده «بَسِیطُ الْحَقِیقَهِ کُلُّ الْأَشْیَاءِ وَلَیْسَ بِشَیْءٍ مِنْهَا»، تنها یک «ظهور واحد» در عالم هستی محقق است و ماسوی اللّٰه از خود ظهوری نداشته و همگی تجلیات، شئونات و اطوار وجود بسیط محسوب می شوند. لذا اساس هستی که بر وحدتِ اطلاقی استوار است، جز آن حقیقتِ واحد مطلق، همه تعین، تجلی و ظهور آن حقیقت محسوب می شوند؛ یعنی تنها بُود اوست و ماسوا نمود او، و همه اشیاء جلوه گاه ظهور آن ذات یگانه و مطلق با شأنی خاص هستند. این نگرش در بسیاری از فرازهای ادعیه حضرات معصومینM (که تخاطب مستقیم، ویژه و بی پرده ایشان با پروردگار می باشد) وجود دارد. عباراتی همچون «إلهی أنتَ الظَّاهِرُ فَلَیس فَوقَکَ شَیْء»، «یَا بَاطِنًا فِی ظُهُورِهِ»، «فَرَأیتُکَ ظَاهِرًا فی کُلِّ شَیءٍ»، «أیَکونُ لِغَیرِکَ مِنَ الظُّهورِ»، «الْحَمْدُ للّٰه الْمُتجلّی لِخَلْقِهِ بِخَلْقِهِ» و... به همراه مؤیداتی از روایات و آیات قرآن، گویای این مهم بوده که منجر به استحکام بخشی این نگاه صدرایی می باشد و راهگشای طریق معرفت برای طالبان معرفتِ رب تعالی خواهد بود. برای این پژوهش و استنادنگاری موضوع به ادعیه، سابقه ای مشاهده نشده است و روش آن بر اساس کتابخانه ای است.
۲۶۸۴.

ابوتمّام، شاعرحوزه تمدنی جهان اسلام

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹۵) 137 - 148

کلید واژه ها: ابوتمام وحدت تمدنی سه چکامه ولائی قصاید شیعی مدح اهل بیت در شعر عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۷۰
وحدت تمدنی جهان اسلام نتیجه همزیستی و تعامل فرهن گها و زبان های موجود در بلاد اسلامی است. زبان عربی به عنوان زبان قرآن و زبان اسلام و سیره و سنت پیامبر |، با ورود به در ایران، نه ب هعنوان یک زبان قومی و زبان قوم عرب، بلکه ب هعنوان زبان تمدن اسلامی حضور پیدا کرده است.از این رو نباید به زبان عربی به عنوان زبان قومی نگریست و آن را تنها زبان قوم عرب محسوب کرد. خدمات فراوانی که ایرانیان در شک لگیری و تحکیم قواعد صرف و نحو و معانی و بیان و بلاغت زبان عربی داشته اند، خود گواهی نیک بر این مدعاست. سفر شاعر بزرگ عصر عباسی، ابوتمّام حبیب بن اوس طائی به ایران و اقامت در سرزمین های خراسان و فارس و آذربایجان و تألیف کتاب ادبی ارزشمند، معتبر در شهر همدان و همچنین کثرت » دیوان الحماسه « و مؤثری چون شارحان ایرانی این اثر همچون خطیب تبریزی، مرزوقی اصفهانی و سایر ائمه ادب و لغت نوعاً ایرانی، خود شاهدی دیگر بر تأیید این حقیقت است که تنها در بستر یک وحدت تمدنی، م یتوان این چنین تعاملات و همزیستی های بین زبانی ارزشمندی را مشاهده کرد. سه چکامه ولائی از « مقاله حاضر به مناسبت انتشار کتاب ارائه شده است. این کتاب در بردارنده شرح و ترجمه » ابوتمام طائی سه قصیده منتشرنشده از ابوتمام حبیب بن اوس طائی است ع و تحقیق فراوان محققان آن دارد. آنچه از مطالعه که نشان از تتب این کتاب بر خواننده مکشوف م یگردد، این است که وحدت تمدنی و تعارف  به معنای مبادله معرفتی  بین ملل مسلمان، در آثار مختلف ادبی شکل گرفته در تمدن اسلامی حضوری مؤثر و پررنگ دارد و مبادله معرفتی بین مل تها، از دیرباز اساس ساخت و توسعه هر تمدنی را تشکیل می داده است. بنابراین شایسته است سه چکامه ولائی از « تا در خصوص ابعاد مختلف کتاب ارزنده سه محور ذیل مختصراً بیان گردد. » ابوتمام طائی
۲۶۸۵.

رویارویی امیر مؤمنان(ع) با مدیران ناکارآمد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۳) 93 111

کلید واژه ها: کارگزاران امیر مؤمنان (ع) ناکارآمدی مدیران پیشگیری از ناکارآمدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۳
دوران حکومت امیرمؤمنان(ع) نماد تجسم اداره جامعه به وسیله صالح ترین انسان است. اما با مرور تاریخ این دوران، درمی یابیم که شیوه مدیریتی برخی از کارگزاران، مرضی آن حضرت نبود و زمینه ناکارآمدی حکومت اسلامی را فراهم کرد. شناسایی جلوه های ناکارآمدی و شیوه پیشگیری از ناکارآمدی مدیران، براساس نهج البلاغه و اسناد تاریخی، هدف اصلی این مقاله است که با روش «فقه الحدیث» انجام شده است. در این مطالعه جلوه های ناکارآمدی شناسایی شده عبارتند از: انحراف از دین، استفاده ناروا از بیت المال، خیانت به بیت المال، خوشگذرانی و دنیاطلبی، اختلاف دیدگاه سیاسی، کوتاهی از انجام وظیفه، خیانت و پیوستن به دشمن، و بدرفتاری با مردم. همچنین براساس منابع روایی مشاهده شده، حضرت از چهار شیوه برای مقابله با ناکارآمدی مدیران استفاده می کردند که عبارتند از: الف) ارائه برنامه کاری برای مدیران؛ ب) نصیحت مکرر به مدیران؛ ج) سفارش به ساده زیستی مدیران؛ د) تأکید بر اخلاق مدیریتی. این مطالعه می تواند شیوه مناسبی برای نظارت و هدایت مدیران جامعه اسلامی باشد.
۲۶۸۶.

نگاهی تاریخی به حماسه عاشورا از منظر ادب فارسی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 7 - 26

کلید واژه ها: ادبیات مذهبی حماسه عاشورا شعر عاشورایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۱۹
ادبیات نمایان گر رویدادهای تاریخی است که اغلب با عواطف و خیال ادبا عجین بوده است. از این منظر، ادبیات و تاریخ به هم پیوسته و جدا ناشدنی اند. روایت حماسه امام حسین(ع) در ادب فارسی، در قالب های متنوع ادبی ارائه شده است. چنین آثار ادبی در هر دوره ای جلوه های گوناگونی از آن حماسه را مکتوب کرده است. در این نوشتار با مروری بر سروده های عاشورایی از گذشته تا کنون، تلاش شد تا برجسته ترین موضوعات مورد اهتمام شاعران استخراج و از این طریق چگونگی ارائه این حماسه جاودان در آثار شاعران ترسیم شود.
۲۶۸۷.

بررسی تطبیقی حجیّت عقل در دیدگاه محدث استرآبادی، شیخ انصاری و میرزا مهدی اصفهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال نوزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۷ «ویژه باور شناخت» ۱۵۴-۱۳۸

کلید واژه ها: اخباری اصولی مکتب معارفی خراسان عقل میرزا مهدی اصفهانی شیخ مرتضی انصاری میرزا محمد استرآبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۶
نقل گرایی افراطی برخی از اخباریان و کم رنگ شمردن جایگاه عقل توسط برخی از ایشان، سبب شده تا این مکتب متهم به عقل گریزی گردد و تصوّر اوّلیه از اندیشه آنان این باشد که اخباریان عقل را به کلّی حجت نمی شمارند. از سوی دیگر انتقادات مبنایی میرزا مهدی اصفهانی _ به عنوان مؤسس مکتب معارفی خراسان_ به مفهوم شناسی عقل فلسفی سبب شده تا برخی آن را در کنار اخباریان در یک جبهه و در مقابل اندیشه اصولی قرار دهند و هر دو را منکر حجت عقل به شمار آورند، تا جایی که برخی مکتب معارفی خراسان را اخباری یا نواخباری خوانده اند. این مقاله بر آن است که با استفاده از منابع دسته اوّل ابتدا دیدگاه این سه مکتب را در خصوص حجیت عقل به درستی تبیین کند و سپس رابطه بین این سه دیدگاه و نقدهایی را که هر یک از این مکاتب بر دیگری دارند، طرح و نقد نماید.
۲۶۸۸.

نوسان تاثیر اسلام بر علم در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۹ ۵۰-۲۷

کلید واژه ها: یکنواختی علوم تمدن اسلامی نوسان وضعیت علم تاریخ علم اسلامی تاثیر اسلام بر علم تقلیل گرایان توسعه گرایان تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۸۵
در موضوع تاثیر اسلام بر علم در تمدن اسلامی دیدگاه هایی وجود دارد. در میان دیدگاهی که قائل به تاثیر است نیز مساله هایی مطرح می شود که یکی گستره تاثیر و دیگری جنس و سنخ این تاثیر به لحاظ یکنواختی و نوسان است؛ در مساله گستره تاثیر، دو دیدگاه با حداکثر اختلاف داریم که یکی تقلیل گرا و دیگری توسعه گرا است، با این حال این دو دیدگاه با وجود اختلاف جدی در مساله گستره، در مساله سنخ و جنس تاثیر، توافق دارند یعنی هر دو دیدگاه، سنخ تاثیر را یکنواخت دیده اند که می توان آن را «دیدگاه یکنواختی» نامید. تقلیل گرایان با دیدی یکنواخت، همواره نقش اسلام بر علوم تمدن اسلامی را صرفاً انگیزشی و تشویقی تلقی نموده و توسعه گرایان نیز با یک نگاه کُل نگر، همواره علوم تحقق یافته در تمدن اسلامی را جزء ذاتی برنامه اسلام می دانند. براساس یافته های این پژوهش، تاثیر اسلام به عنوان یک مکتب نظری جامع در علوم تمدن اسلامی نایکنواخت بوده، و می توان آن را به عنوان یک متغیّر مستقل پذیرفت.
۲۶۸۹.

پرداخت غرامت به بزه دیده در جرایم غیر عمد موجب دیه با نگاهی به فقه و حقوق فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 91 - 113

کلید واژه ها: دیه جبران خسارت بزه دیده سیاست جنایی افتراقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۷۵
زمینه و هدف: توجه به حقوق بزه دیده از منظر جبران خسارت مادی خصوصا در جرایم غیر عمد موجب دیه نیازمند تدوین سیاست جنایی افتراقی در جرایم غیر عمد موجب دیه است مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع نظری و روش پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی با استناد به منابع اسنادی و کتابخانه ای، مخصوصا منابع حقوقی انجام شده است. ملاحظات اخلاقی: انجام پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن اصول اخلاقی از جمله رعایت امانتداری، ارجاع دهی علمی و دقیق و استناد به منابع اصیل حقوقی انجام شده است. یافته ها: در سالهای اخیر رویکرد همه قانونگذارن بر افزایش نقش بزه دیده در نظام عدالت کیفری قرارگرفته که یکی از مصادیق آن جبران خسارت وی در جنایات غیرعمدی است. نتیجه گیری: اما چون آسیب دیدگان این جرایم نیز، بزه دیده خاص،آسیب پذیر و بی گناه می باشند، حمایت از آنها در قالب جبران کامل خسارت امری یقینی است که نمی توان آنرا به اتمام فرایند زمان بر دادرسی و اجرای حکم موکول نمود و ضروری است آنگونه که درنظام حقوقی برخی از کشورها مانند فرانسه، کمیسیون جبران خسارت بزه دیده قبل از شروع رسیدگی به اصل پرونده در مرجع صالح، قسمتی از غرامت را بصورت علی الحساب به او پرداخت می کند.
۲۶۹۰.

نقش عرف در تعیین حقوق مالی زوجین از منظر فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 79 - 93

کلید واژه ها: عرف حقوق مالی زوجین فقه امامیه شریعت اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۳
زمینه و هدف: حقوق مالی زوجین از عرف و شرایطی که زوجین در آن زندگی می کنند، اثر می پذیرد. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر نیز بررسی جایگاه عرف در تعیین حقوق مالی زوجین از منظر فقه امامیه است. مواد و روش ها: برای بررسی موضوع حاضر از روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع فقهی و حقوقی اسلامی بهره برده شد. یافته ها: بنای زندگی مشترک با ابتناء بر محبت، تعاون و از خود گذشتگی است. برای دستیابی به این معیارهای اصیل و بنیادین نیازمند در نظر گرفتن تحولات و تغییرات در حقوق، تکالیف و به تبع آن نظام حقوقی در جامعه اسلامی هستیم که از آن با عنوان عرف یاد می شود. ملاحظات اخلاقی: انجام پژوهش حاضر با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی از جمله دقت در منابع و ارجاع-دهی علمی میسر شده است. نتیجه گیری: مبنا قرار دادن عرف به معنای اهمیت تنظیم حقوق و تکالیف در نظام خانواده، توجه به شرایط زمانی و مکانی، خارج نشدن از معیارهای فراگیر شریعت اسلامی و تقدم قداست نظام خانواده و زندگی زوجین بر امور فرعی است.
۲۶۹۱.

استراتیجیَّات حمایه الأبناء من المخاطر الجنسیَّه فی الفضاء السَّیبرانی

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۲ خریف و شتاء ۲۰۲۲ العدد ۳ (ملفّ العدد: الدین و الدیانة فی المجال الافتراضی) 371 - 405

کلید واژه ها: الاستراتیجیات المخاطر الجنسیه المراهقون الفضاء السیبرانی التربیه الجنسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۸
إنَّ التربیه الجنسیّه فی الإسلام تقوم على نظره الإسلام الکونیّه للعلاقه بین الإنسان والله سبحانه وتعالی، فقد تقبّل الإسلام الرغبات الجسدیّه ولم یسعَ یومًا ما إلى قمعها لکنَّه قد رفض الحریّه المطلقه، بل طالب بالحریّه بشکلها المقیّد؛ من أجل توجیه الرغبات وتحدید مسارها وسیاقها الصحیح. والغرض من هذه الدراسه هو التحقیق فی وضع استراتیجیّات لحمایه الأبناء من المخاطر الجنسیّه فی الفضاء المجازیّ السیبرانیّ، وأمّا منهج البحث فهو تحلیلیٌّ وصفیٌّ. توجد للغریزه الجنسیّه مکانه مهمّه بین سائر الغرائز والدوافع؛ إذ هی تسبّب تغیّرات أساسیّه فی الحیاه الفردیّه والاجتماعیّه، هذا وإنَّ الدین الإسلامی لم یترک أیًّا من حاجات الإنسان دون تلبیتها. أمّا المشاکل الشائعه المتعلقه بالتربیه الجنسیّه فی الفضاء السیبرانیّ، فهی الترویج للمواد الإباحیّه وانتشار الانحرافات الأخلاقیّه فی المجتمع، ومن بین الاستراتیجیّات القائمه علی المبادئ الدینیّه فی حلّ المشاکل الشائعه حول التربیه الجنسیّه هی تعزیز صفه الحیاء ورفع مستوی الإیمان، وخلق جوٍّ عاطفیّ فی الأسره، ومراقبه الأدوات والأجواء المتعلّقه بالأبناء، وتوفیر التربیه السلیمه الجنسیّه فی الوقت المناسب، وإثراء أوقات الفراغ، والتدابیر التعلیمیّه والتربویّه التی تشمل منع إثاره المشاعر الجنسیّه قبل أوانها، وتکوین الشخصیّه المتزنه، والتدریب علی الاستخدام الصحیح للفضاء المجازیّ والسیبرانیّ والشبکات الاجتماعیّه، هذا کلّه من جهه، ومن جهه أخرى - وفقًا لنتائج بعض الدراسات - فإنَّ قلّه وعی أولیاء الأمور بالطریقه الصحیحه للتربیه الجنسیّه لأبنائهم واستحیاءهم فی الإجابه علی المسائل الجنسیّه قد تسبّب لهم حدوث انحرافاتٍ ومشاکل فی هذا المجال.
۲۶۹۲.

تبیین مولفه های تمدن سازی اسلامی در آیات قرآن: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال سوم پاییز ۱۴۰۱شماره ۱ (پیاپی ۹) 94-127

کلید واژه ها: تمدن سازی اسلامی نظام سازی آیات قرآن مرور نظام مند تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۷۵
هدف پژوهش حاضر مرور نظام مند پژوهش های انجام شده در مورد تمدن اسلامی و تمدن نوین اسلامی برای پاسخ گویی به این پرسش است که این پژوهش ها با تکیه بر آموزه های قرآنی، برای تمدن سازی اسلامی چه مولفه هایی ارائه می دهند؟ در پاسخ به این پرسش از طریق روش مرور نظام مند 605 پژوهش در زمینه موضوع مدنظر، در بازه زمانی 1390 تا 1400 که در نشریه های علمی معتبر داخلی ارائه شده اند، ارزیابی و در نهایت 20 مقاله به صورت هدفمند انتخاب شد؛ و با تحلیل محتوا و ترکیب نظام مند ادبیات مربوط این نتایج بدست آمد که مولفه های تمدن سازی اسلامی در آیات قرآن، در دو حوزه قابل دسته بندی هستند: 1- نظام سازی، شامل: شکل گیری دولت مقتدر و باکفایت اسلامی، شکل گیری جامعه فرهیخته و کارآمد اسلامی، شکل گیری نظام اقتصادی رشدیافته و بالنده، شکل گیری نظام فرهنگی مطلوب. 2- زیرنظام های تمدنی، شامل: عدالت گستری ، علم گرایی و تولید آن، آزادی و آزاداندیشی، عقلانیت و خردورزی، اخلاق مداری، ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس در جامعه، وحدت گرایی و انسجام، قانون مداری، امنیت ، تولید فکر و نظریه پردازی، بکارگیری نخبگان علمی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛ نظم و انضباط، استقامت اجتماعی، ارزشمند شمردن کار و تلاش در جامعه، توسعه و رفاه عمومی، مبادله معرفتی با دیگر جوامع و ملل، نگرش توحیدی، آینده نگری، تساهل و مدارا.
۲۶۹۳.

تحلیل و بررسی الهیات سلبی بمثابه تقریر نظریه «عینیت» در اندیشه کلینی، شیخ صدوق، علامه حلی و فاضل مقداد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 61 - 84

کلید واژه ها: الهیات سلبی عینیت صفات با ذات الهی ثقه الاسلام کلینی شیخ صدوق علامه حلی فاضل مقداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
«الهیات سلبی» به مثابه نظریه ای مهم و پرطرفدار در ادیان ابراهیمی، بر مؤلفه سلبی گروی در حوزه خداشناسی تأکید داشته، ساحت ها، رویکردها و تقریرهای مختلفی دارد که شاخص ترین آن ها در میان متکلمان امامیه، رویکرد الهیات سلبی به مثابه تقریر نظریه «عینیت» است. این رویکرد، رابطه نظریه عینیت و الهیات سلبی را در کانون بررسی قرار داده، در پی سازگار انگاری این دو نظریه است و مورد پذیرش ثقهالاسلام کلینی، شیخ صدوق، علامه حلی و فاضل مقداد قرار دارد. از رهگذر این جستار که با روش توصیفی، تحلیلی و با هدف تقریر و ارزیابی این رویکرد سامان یافته، آشکار می شود که این نظریه سه مؤلفه برجسته دارد؛ 1. سلبی انگاری صفات ثبوتی در ساحت هستی شناختی؛ 2.سازگاری سلبی انگاری صفات ثبوتی با بساطت ذات الهی و ناسازگاری ثبوتی انگاری آن ها با بساطت ذات(برهان نظریه)؛ 3. تقریر نظریه عینیت در سایه سلبی انگاری صفات ثبوتی. با این همه، به نظر می رسد هیچ کدام از این مؤلفه ها موجه نیست و این نظریه علاوه بر اشکالات درونی، نمی تواند تقریرکننده نظریه عینیت باشد.
۲۶۹۴.

بررسی تطبیقی عشق مجازی و عرفانی از منظر احمد غزالی و عین القضات (با تأکید بر سوانح العشاق و تمهیدات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۴ 103 - 122

کلید واژه ها: عشق مجازی و حقیقی احمد غزالی عین القضات همدانی سوانح العشاق تمهیدات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
عشق انسانی که در آموزه های صوفیه غالبا با تعبیر عشق مجازی ظاهرمی شود یکی از مسائل پیچیده و دشوار در عرفان اسلامی است. برخی آن را مقدمه عشق عرفانی می دانند و برخی به انکار آن پرداخته اند. احمد غزالی و عین القضات همدانی از اولین افرادی هستند که در ادب فارسی به شکل خاص و ویژه به کتابت درباره عشق، انواع، اطوار و ویژگی های آن پرداخته اند. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده، سعی شده تا به این سؤال اساسی پاسخ داده شود که دیدگاه احمد غزالی و عین القضات درباره عشق مجازی و عرفانی چگونه است؟ و چه نقاط اشتراک و افتراقی در بین آن دو دیده می شود؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که غزالی، نظربازی را با استناد به احادیث نبوی مجاز می شمارد و از سویی دیگر ظاهر و صورت را پلی می داند برای رسیدن به حقیقت باطن. عین القضات نیز دل بستن به این ظواهر را در صورتی که در راه وصال محبوب و معشوق الهی باشد، بی ضرر می داند. ازلی بودن، جبری بودن و مسیر پرمخاطره عشق از نقاط مشترک عشق عرفانی در سوانح و تمهیدات است.
۲۶۹۵.

تبیین اهداف تربیتی از منظر امام موسی صدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 303 - 326

کلید واژه ها: اهداف تربیت امام موسی صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
پژوهش حاضر باهدف بررسی اهداف تربیتی ازمنظر امام موسی صدر صورت گرفته است، بنابراین ازنظر هدف کاربردی، ازنظر داده ها آمیخته (کیفی و کمی) و ازنظر روش اجرای پژوهش از نوع اکتشافی (مرحله کیفی) و پیمایشی مقطعی (مرحله کمی) است. درروش کیفی، فیش برداری از کتاب های ادیان در خدمت انسان، برای زندگی، گام به گام با امام، نای و نی، مدرسه تربیتی و درس گفتارها صورت گرفت. بر اساس تحلیل کیفی ، مدل تربیتی موردنظر شهید موسی صدر استخراج و ارائه گردید، سپس برای تائید بیشتر مدل، با استفاده از نظرات افراد موردمطالعه، اقدام به مطالعه میدانی شد. داده های کمی، با استفاده از پرسشنامه طراحی شده، به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، گردآوری شده و روایی صوری توسط اساتید تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ 899/0 مورد تائید قرار گرفت. جامعه آماری 305 نفر از مدیران و معلمان مدارس استان سمنان و همچنین کارشناسان موسسه امام موسی صدر بوده است. داده ها با استفاده از آزمون های کلموگروف- اسمیرنف و با نرم افزار اس پی اس اس تحلیل شد. نتیجه مرحله کیفی نشان داد اهداف تربیتی ازمنظر امام موسی صدر شامل رشد شناختی، رشد جسمی، رشد اجتماعی، رشد عاطفی و رشد معنوی است. در خروجی مرحله کمی، میزان اهمیت اهداف تربیتی ازمنظر امام موسی صدر با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای، بررسی شد.
۲۶۹۶.

بررسی نقش مرجعیت صادقین در انحصار برخی از روایات علوی در منابع اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 71 - 94

کلید واژه ها: روایات امام علی (ع) منابع اهل سنت مکتب جعفری مرجعیت علمی صادقین (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۰
برخی از روایات علوی فقط در منابع اهل سنت یافت می شود. چه بسا تصور شود هیچ یک آن ها قابل اعتماد نیستند؛ زیرا در سده دوم هجری، احادیث ساختگی به معارف علوی راه یافت. یکی از مسائل فراروی پژوهشگران بی اعتمادی بدین روایات به سبب ذکر نشدن آن ها در منابع شیعی است. شاید یکی از دلایل راه نیافتن احادیث به منابع شیعی، ظهور مرجعیت صادقین v برای دستیابی محدثان به میراث علوی بود و از توجه نسبت به دیگر راویان انتقال دهنده این میراث کاسته شد؛ بنابراین برخی از احادیث علوی برخی از این روایان که از سوی صادقین v نقل نشده، در انحصار منابع اهل سنت باقی ماند. این نوشتار به منظور بررسی این موضوع، راویان فعال این عرصه روایی را در کوفه محیط تأثیریافته از این مرجعیت شناسایی می کند. سپس با روش توصیفی تحلیلی منقولات این راویان را با روایات صادقین v مقایسه می کند تا چگونگی اعتماد به این روایات را با نگاهی استقرایی بیابد. در آخر نیز با تحلیل اسناد و متون و گونه شناسی روایات علوی منقول از این راویان در منابع شیعه، برخورد محدثان شیعی را با آن راویان مورد سنجش قرار می دهد. نوشتار حاضر نشان داد که اشتراک محتوایی این احادیث با روایات صادقین v ، علاوه بر اینکه هم راستایی فعالیت حدیثی آنان را با صادقین v نشان می دهد، اعتماد اجمالی به دیگر احادیث علوی از این راویان را پدید می آورد و احتمال ساختگی بودن آن ها را می کاهد. همچنین این پژوهش، گرایش محدثان شیعی کوفی را به نقل روایات میراث علوی از طریق صادقین v به تصویر می کشید.
۲۶۹۷.

مجادله ادبی بهاءالدین خجندی و سعید هروی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۹۳) 131 - 148

کلید واژه ها: سعید هروی بهاءالدین خجندی مناظره ادبی محمد حنفیه امیر ارتنا کلامی اصفهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۳۹
 مجادله های ادبی در قالب شعر، سابقه ای طولانی در ادب فارسی دارد. از معروف ترین آن ها، قصیده ای است که عنصری بلخی در نقد قصیده غضایری رازی در همان وزن و قافیه قصیده او گفته و عیوب شعرش را برشمرده و غضایری نیز در قصیده ای دیگر، به تعریض های او پاسخ داده است. پنج قطعه ای که دراین مقاله از نظرتان می گذرد، مکاتبات منظومی است که در دهه اول قرن هشتم هجری بین بهاءالدین خجندی و سعید هروی رد و بدل شده است؛ سه قطعه از آنِ بهاءالدین خجندی و دو قطعه سروده سعید هروی است. آغاز این مکاتبه دوستانه بوده است، اما بهاء خجندی از پاسخ سعید هروی  می آشوبد و آن را طعنه ای به خود تلقی می کند و کار دو شاعر به هجو یکدیگر می کشد. در قطعات چهارم و پنجم، نام محمد حنفیّه به میان آمده است و هر دو شاعر او را مدح گفته اند. وی، امیر ارتنا از امرای نزدیک سلطان محمد خدابنده بوده و گویا در دوره حکومت این سلطان، امارتِ اصفهان و نواحیِ آن را در اختیار داشته است. سه قطعه مرتبط با این اشعار را نیز در منابع دیگر یافته ایم که در آخر مقاله نقل شده است.
۲۶۹۸.

موازنه أسلوبیه بین قصیدتی البحتری والمتنبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 75 - 92

کلید واژه ها: الموازنه الأسلوبیه المستوى اللغوی المستوى الفکری المستوى الأدبی البحتری المتنبی الشعر العباسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴
إن الأسلوبیه علم یهدف إلى الکشف عن العناصر الممیزه التی یستخدمها المؤلف لأغراض شتى؛ وهذا الکشف لا یحصل إلا بالموازنه والتطبیق على السیاق الأکبر أو الأصغر، حیث من خلال الموازنه تظهر هذه العناصر المکوّنه للنص، وتبدو أوجه التشابه والاختلاف بین النصین. ومن ثمّ، یمکن تمییز الأسلوب لمؤلف عن آخر أو تمییز السمات الأسلوبیه لفتره عن فتره أخرى. وفیما یخص القصیده، فإنه تتم معالجتها من خلال عناصرها المختلفه کالإیقاع، والنحو، والفکره، والبیان والمحسنات اللفظیه والمعنویه. یعتبر الشاعران البحتری والمتنبی من فحول شعراء العصر العباسی، وتدور معظم قصائدهما حول المدح والغزل. یتناول هذا المقال تحلیل وتطبیق قصیدتین لهذین الشاعرین: قصیده "طَیفُ الحَبیبِ أَلَمَّ مِنْ عُدَوَائِهِ" للبحتری، وقصیده "عَذْلُ العَواذِلِ حَوْلَ قَلبی التائِهِ" للمتنبی. وسبب اختیار هاتین القصیدتین هو اتفاقهما فی المضمون والوزن والقافیه. ومن خلال هذه الدراسه، نسعى إلى کشف العناصر الهامه، وکیفیه توظیف الشاعرین لها، وتبیین أوجه التشابه والاختلاف فی أسلوبهما الفردی. تتناول هذه الدراسه ثلاثه مستویات هی المستوى اللغوی والفکری والأدبی. والمنهج الذی تعتمده هو المنهج الوصفی التحلیلی الإحصائی؛ وذلک بالاعتماد على المصادر المکتبیه. وبعد معالجه هاتین القصیدتین ونظرا إلى المیزات الأسلوبیه، نستنتج أن الکلام عند المتنبی یظهر بشکل مباشر، وهذا ملائم مع إصدار الحکم، وجزاله التعبیر؛ وعند البحتری یظهر بشکل غیر مباشر ومائل، وهذا ملائم مع التعبیر الروائی؛ ولهذا، یرسم الشاعر التفاصیل بالتشبیه والاستعاره. ومن نتائج هذا المقال أنها لا یوجد أی دلیل على تأثر المتنبی بالبحتری، حیث إن أوجه الاختلاف بارزه للغایه فی أسلوبیه التفکیر وفی نوعیه استخدام الأدوات اللغویه والفنیه، وإن هذه النوعیه لاستخدام الأدوات قد کوّنت أسلوبهما الفردی.
۲۶۹۹.

جمالیه التکرار فی سوره الإسراء دراسه تحلیلیه فی ضوء لسانیات النص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم یهار و تابستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 243-277

کلید واژه ها: القرآن الکریم سوره الإسراء التماسک النصی التکرار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۱۶
إنّ التکرار ظاهره أدبیه جمالیه، وعنصر مهم فی النص الأدبی. فله أهمیه کبیره فی البلاغه لکنه فی العصر الحدیث لم تقف وظیفته وجمالیته عند تحسین الکلام، بل نهض بدور بارز فی ربط أجزاء النص وتماسکه، لأنّه یقوم علی مبدأ التأکید ویندرج تحت عناصر السبک المعجمی من آلیات التماسک النصی. والقرآن الکریم کالمصدر الأساسی لنسج هذا الأسلوب؛ وذلک لما فیه من جمال فنی وأثر بلیغ فی النفس الإنسانیه ولما یحظی به من قیمه معنویه وفّقت بین قوّه الإمتاع العقلی وجمال الإمتاع اللفظی. سلّطت الدراسه، بالاعتماد على المنهج الوصفی – التحلیلی، الضوء علی هذه الظاهره فی سوره الإسراء ودرست دورها فی تماسک السوره لما یتوفر فیها من ممیزات تصلح أن تکون موضوعاً خصباً للدراسه، ولأنّها تمثل نموذجاً زاخراً بألوان التکرار فیها.حیث تتنوع الأسالیب وتختلف الدلالات فی هذا النص الکریم وهذا ما أکسبه طابعاً متمیّزاً. فتوصلت الدراسه إلی ما یلی من النتائج:فی سوره الإسراء یعدّ التکرار محسناً بدیعیاً وکذلک آلیه من آلیات التماسک. یساعد التکرار علی کشف محور السوره وهو العبودیه، حیث یدور حول هذا المحور الأساسی (المعبود الحقیقی والعبد الحقیقی والضالّون عن العبودیه). أما أنماط التکرار: العنصر المعجمی وإعادته، والترادف، والشمول، والکلمات العامه، فکلٌّ له دور فی تماسک السوره. من بین أنواع التکرار فی السوره، فقد أدّت إعاده العنصر المعجمی دورا ًکبیراً فی انسجامها. والمحور الأول (المعبود الحقیقی) حسب تحلیل عناصر التکرار، هو المحور الذی استقطب أکبر نسبهً من عناصر التکرار.
۲۷۰۰.

بررسی و تحلیل شیوه خودتربیتی از دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 87-102

کلید واژه ها: تربیت خودتربیتی خودسازی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۱۷
«خودتربیتی» یعنی: تربیت نفس خود. علامه مصباح به اقتضای دیدگاه فلسفی، اخلاقی و تفسیری خود، نظریه تربیتی ویژه ای را ارائه نموده که شیوه خودتربیتی نیز متأثر از آن است. به علت اهمیت موضوع خودتربیتی و به سبب جامع بودن اندیشه این دانشمند، بررسی و تحلیل این شیوه دارای اهمیت است. این تحقیق ضمن ارائه اندیشه تربیتی مشارالیه به صورت «توصیفی»، ابعاد گوناگون آن را به شیوه «تحلیلی» بررسی و واکاوی کرده و شواهدی از آیات قرآن برای این منظور ارائه داده است. از جمله یافته های پژوهش این است که در این شیوه، به پیش فرض های عقلی و منطقی و ویژگی های مشترک و اختصاصی انسان ها و همچنین به همه ابعاد نفس توجه شده است. با وجود پیچیدگی نفس، به وضوح ارتباط ابعاد نفس و جایگاه آنها مشخص است. نقطه ثقل در خودتربیتی، امیال و گرایش هاست و جایگاه عبودیت و دین مداری به خوبی در آن روشن است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان