فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶٬۷۰۱ تا ۱۶٬۷۲۰ مورد از کل ۷۳٬۵۱۴ مورد.
۱۶۷۰۱.

روش شناسی تأویل در اندیشه فیض کاشانی با تأکید بر نقش وجودشناسی در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأویل وجودشناسی باطن حوصله انسان شناسی فیض کاشانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۲۶۱
تأویل نزد فیض کاشانی، رهیافتی برای رسیدن به باطن و عمق معناست. او انکار تأویل را نشانی از قشریگری و جمود بر ظواهر میداند. نگاشته های وی بخصوص دو کتاب عین الیقین و اصول المعارف و همچنین رساله میزان القیامه از جایگاه والای وجودشناسی در نیل به اسرار و رموز معارف دین خبر میدهد. تأویل پژوهی فیض مبتنی بر اندیشه های فلسفی عرفانی اوست. او وجودشناسی را همچون پنجره یی میداند که از دریچه آن باید وسعت معارف وحیانی را نظاره نمود. نگارنده معتقد است رساله الانصاف رساله یی است که روش شناسی فیض در نیل به تأویل را نشان میدهد؛ بعلاوه حکایت مؤلف است در چگونگی وصولش به حقیقت. التزام به حکمت نظری و عملی، شرح صدر، فراخی حوصله و حق طلب بودن از شرایطی است که در نظر این حکیم عارف، رسیدن به تأویل را برای آدمی امکانپذیر میکند.
۱۶۷۰۲.

مبانی انسان شناسی قرآنی در مدیریت اسلامی

کلید واژه ها: انسان قرآن مدیریت انسان شناسی مدیریت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۴۷
زمینه و هدف: این پژوهش با سؤال از تأثیرگذاری مبانی انسان شناسی قرآنی در حوزه سازمان و مدیریت آغاز شده است. هدف این پژوهش پس از پاسخگویی به سؤال فوق، طراحی الگوی مفهومی انسان شناسی قرآنی در مدیریت اسلامی است. روش: در فرایند پژوهش نخست انسان شناسی (در چهار بعد آفرینش، هدف از حیات انسان، طبیعت و حقیقت انسان) از دیدگاه اندیشوران غربی و تأثیر آن بر مدیریت مورد بررسی قرار گرفته است، سپس حدود هشتاد و پنج آیه از آیات قرآن کریم بررسی شده و مطالب مستخرج از آن براساس الگوی کدگذاری باز برگرفته از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد کدگذاری شده است، که در این مرحله مضامین، مفاهیم و مقوله ها استخراج شده است. یافته ها: انسان شناسی غربی متعارض با دیدگاه قرآنی در حوزه انسان می باشد، نوعا اندیشمندان غربی تفسیر ناقص از انسان دارند؛ اما از دیدگاه قرآن کریم، دو ساحتی بودن، تکلیف مندی، هدف و غایت مندی انسان شناسایی گردید. نتایج: پیامد و تأثیرگذاری انسان شناسی قرآنی در مدیریت اسلامی هم در ساختار سازمان و هم در ابعاد محتوایی سازمان کشف گردید و نیز تبیین شد که انسان شناسی قرآنی، در نگرش کارکنان و مدیران وحدت جهتی را حاکم می سازد که تمامی ارکان سازمان بر اساس محور مشترک که همان رضایت خداوند سبحان است منافعی همسو خواهند داشت.
۱۶۷۰۳.

بازشناسی کارکردهای تفسیری فاصله(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: فاصله تفسیر کارکردهای تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۳۳۱
فاصله در پایان آیه به دلیل هیمنه و سیطره ای که بر محتوای آیه دارد، از جایگاه مهم و حساسی برخوردار است. این جایگاه حتماً در تفسیر آیه تأثیرگذار است. اما سؤال اساسی این است که کارکرد و نقش فاصله در تفسیر محتوای آیه چیست؟ برای دریافت پاسخ، به تفاسیر التبیان، مجمع البیان، المیزان، نمونهو تسنیممراجعه شده است. در این پژوهش یازده گونه از کارکردهای فاصله مورد شناسایی واقع شد که از مهم ترین آنها می توان به تقویت و تأیید دیدگا های تفسیری و یا نقد و رد آنها، تبیین آیه با کمک فاصله، دفع توهم و ابهام از آیه، دریافت حکم و یا تأیید حکم آیه و یا بیانگر موقتی بودن حکم اشاره کرد. گرچه موضوع این نگارش ابتکاری بوده، اما ضرورت دارد با مطالعه دیگر تفاسیر، به این گونه ها افزوده شود.
۱۶۷۰۴.

نقد و بررسی روایات اسباب نزول سوره ضحی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: متن سند روایات اسباب نزول سوره ضحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۷۶۰
در آثار گوناگون، برای بسیاری از آیات و سوره ها، سبب نزول گزارش شده است. اما ازآنجاکه تمام روایات اسباب نزول به صحت نپیوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزیابی سند و محتوای آن ها همت گمارند. سوره ضحی نیز، آکنده از روایات اسباب نزولی است که دچار ضعف از ناحیه سند و متن است که تاکنون تحقیقی بایسته و شایسته در این زمینه انجام نشده است. در این نوشتار تمامی روایات این بخش، از هر دو جنبه سند و متن نقد و بررسی شده است. در بررسی ها مشخص شد روایات از برخی جهات همچون ضعف های رجالی و یا فهم الحدیثی مانند ارسال سند، راویان ضعیف، عدم استناد روایت به صحابی شاهد نزول، ضعیف هستند و از جهت متن نیز به دلیل اشکالاتی مانند: ناسازگاری با سیاق سوره، عدم مطابقت با دیگر آیات قرآن، مخالف بودن با روایات ترتیب نزول، هم زمان نبودن قصه با نزول آیات، ناسازگاری با جایگاه پیامبر(ص)، وجود اضطراب و اختلاف روایات ذیل سوره، مخدوش هستند. درنهایت حتی با فرض صحت این گزارش ها حداکثر می توان گفت اغلب آن ها اجتهاد و تطبیق راوی بر آیات قرآن است.
۱۶۷۰۵.

بررسی جامعیت اسلام در ترسیم مبانی و ویژگی های اخلاق اسلامی با تکیه بر سیره رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعیت اسلام امام رضا (ع) اخلاق فردی اخلاق اجتماعی اخلاق اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۵۵۷
جامعیت اسلام در معنای پاسخ گویی تام قرآن و عترت به نیازهای هدایتی انسان تا قیامت یکی از مهم ترین مباحثی محسوب می شود که در آموزه های رضوی مورد تأکید قرار گرفته است. در نگرش امام رضا (ع) دین اسلام از جامعیت مطلق در بیان امور هدایتی برخوردار است و تمام آن چه را که بشر در راه سعادت و کمال نیاز دارد بیان کرده است. یکی از مباحث مهم که در سعادت انسان مؤثر است و در آموزه های دینی به آن تأکید شده، مبحث اخلاق است که در ترسیم و جهت دهی به سبک زندگی اسلامی حائز اهمیت است. در دین اسلام بر اهتمام به فضایل اخلاقی و اجتناب از رذایل اخلاقی در تمام ابعاد زندگی تأکید و در این باره بایدها و نبایدهای اخلاقی در حیطه های مختلف زندگی بیان شده است. جستار پیش رو با محوریت سیره رضوی، جامعیت اسلام در ترسیم مهم ترین ویژگی های اخلاق را در سه محور فردی، اجتماعی و اقتصادی بررسی و تحلیل کرده است و در این باره ضمن بررسی مبانی جهت دهنده به اخلاق اسلامی، مهم ترین ویژگی های هر محور را بیان کرده است؛ نتیجه آن که اخلاق با محوریت مبنای مهم الهی بودن، به تمام جوانب زندگی انسان در تمامی حیطه ها سمت و سو می دهد و با ارائه رویکردهای خاص، کمال و سعادت فرد، خانواده و جامعه را فراهم می کند که غایت آن رساندن به حیات طیبه ای است که قرآن کریم وعده آن را داده است.
۱۶۷۰۶.

رستگاری از طریق معرفت به نفس در فلسفه بابا افضل کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بابا افضل عرفان و فلسفه معرفت نفس خرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۷
بابا افضل، فرزانه سده ششم، در عین آنکه نقطه مرکزی هستی یا وجود انسان را نفس وی می انگارد، در همان حال او را هم صاحب خرد می بیند به گونه ای که جدا کردن این دو؛ یعنی نفس و خرد ره یافته از هم امری محال است. در دیدگاه بابا افضل ادراک و دریافت همان حقیقت است؛ از این رو در اندیشه این حکیم، خودآگاهی حرکتی است که انگیزه و شوق آن در خود نفس انسان پدید می آید. نفس به جهت هم سرشت بودن(همجنسی) با اسباب یاری دهنده روحانی، فقط از این اسباب می تواند بهره مندی شایسته یابد تا با شایستگی از نقصان و فرا افتادگی در چاه سار دنیا رهایی یابد و به جاودانگی و رستگاری دست پیدا کند. در اندیشه بابا افضل از آنجا که هر موجودی خاصیّتی دارد که فقط در مرتبه همان خاصیت می تواند کمال خاص خود را پیدا کند؛ با سعادت ها و شقاوت هایی که نه سعادت محض اند و نه شقاوت محض رو به رو می شویم. اماانسان متفکر خردمند در نهایت سلوک معرفتی خود و در پناه خرد می تواند به امن مطلق دست یابد.
۱۶۷۰۷.

مؤلفه های فکری فخرالدین ابراهیم عراقی در غزلیات وی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عراقی‌ مولفه های فکری غزلیات شعر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۸۵
شیخ فخرالدین عراقی یکی از شاعران عارف و خوش ذوق قرن هفتم هجری است. او با روی آوردن به عرفان به ویژه اعتقاد وحدت وجودی محی الدین بن عربی که از طریق زکریای مولتانی به او رسیده و از سوی دیگر توجه ویژه به اندیشه های احمد غزالی و مغانه های سنایی و با پشت پا زدن به ظواهر اجتماعی و اعتقادی عامه، غزلیاتی پرشور و زیبا با شیوه ای متفاوت از شاعران دیگر سرود. مفاهیم عرفانی بن مایه اصلی سخن او را تشکیل می دهد موضوعاتی همچون وحدت وجود، جمال پرستی، قلندریات، ملامتی، عشق درد آمیخته، زهدگریزی و معشوق مذکری محورهای اصلی مکتب آفرین او هستند او در زمره آخرین کسانی است که دستی چیره در غزل داشته. در غزلیات او افزایش بسامد اصطلاحات تصوف دیده می شود اما این بدین معنی یعنی برابر دانستن کلام او با سخنان نظم گونه وابستگان مکتب تعلیمی و مدرسی تصوف نیست در این مقاله، این مولفه ها به عنوان شناسنامه شعری عراقی مورد بررسی قرار گرفته اند.
۱۶۷۰۸.

جذبه های عرفانی در قصاید شیخ عبدالمحمود جیلی(حفیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غزل عرفان شیخ عبدالمحمود جیلی وجد عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۱
شیخ عبدالمحمود جیلی، شاعر معاصر سودانی در قصاید عرفانی خود که موضوع اصلی آنها شور و عشق و دلدادگی به ساحت مقدس ختمی مرتبت است، با استفاده از رموز عرفانی به توصیف و ستایش وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) می پردازد. از این رو نویسندگان در صددند تا در این پژوهش به تبیین معانی و مفاهیم پنهان و ظاهری اشعار بپردازند. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش تحقیق اسنادی (کتابخانه ای) را برای بیان موضوع برگزیده است. همچنین نویسندگان از روش تحلیل محتوا نیز به صورت کیفی برای واکاوی اشعار شاعر بهره گرفته اند تا مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری اشعار را دریابند. از یافته های تحقیق به دست می آید که شاعر بحث های اسلامی و فنون تصوف را در قصاید خود جای داده و در این گرایش با پایبندی به دیدگاه بزرگانی چون ابن فارض، ابن عربی و... گوی سبقت را از دیگر رقبای زمان خود ربوده است. همچنین باید گفت که جیلی در غزل های خود به شیوه قدما تمسک جسته و با ذکر اطلال و دمن، از سبک های خاص خود نیز بهره برده و مدح را واسطه، معنای شعری خویش قرار داده است.
۱۶۷۰۹.

نقش روانشناسی و عرفان در تقویت صلح درون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روانشناسی عرفان صلح درون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۳
صلح درون عبارتی است آرمانی که معانی متفاوتی را در ذهن انسان متبلور می سازد، با مطالعه و بررسی پیرامون این مفهوم روانی و متعالی، می توان به دستاورد های شگرف علمی با هدف سلامت روحی، ذهنی و جسمی انسان ها نائل آمد.آنچه که در این مقاله تبیین گردید، مفهوم صلح درون از منظر روانشناسی و عرفان به ویژه عرفان اسلامی بود، که در آن برخی از مؤلفه های روانی، روحی و رفتاری، مورد بررسی قرار گرفت. در مقدمه این مقاله روند تدوین مطلب توضیح داده شده و پیرامون واژگان کلیدی و دو موضوع اصلی یعنی نقش روانشناسی و عرفان در تقویت صلح درون، مطالبی به صورت اختصاری گنجانده شده است. در متن اصلی نخست آیه ای از قران در خصوص صلح کلی آمده است. سپس در دو بخش شامل تفسیر آیه مذکور و نظر مولانا مطالبی نگاشته شده است. صلح درون درقالب عناوینی مانند: کل نگری، فردیت، وحدت، ازمنظر روانشناسی و عرفان، تبیین گردیده و نیز تأثیر عناصری چون عقل و عشق، خودپنداره، خود کامرواسازی و طبیعت انسان در تقویت صلح درون مورد بررسی قرار گرفت.
۱۶۷۱۰.

تفسیر اصالت وجود و اعتباریت ماهیت و کاربرد معرفت شناختی ماهیت از نگاه صدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتباریت عینیت اصالت ذهنی بودن ماهیت محکی وجود و ماهیت موجودیت بالذات موجودیت بالعرض

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی مباحث وجود
تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۸۷۴
با وجود اینکه اصالت وجود از عمده ترین و بنیادی ترین مسائل فلسفی است که در کانون توجه فکری و فلسفی صدرالمتألهین قرار دارد و بسیاری از مسائل مهم فلسفی بر آن استوار است، متأسفانه عدم تفکیک دقیق مسائل هستی شناسی و معرفت شناسی در متون فلسفه اسلامی و حکمت صدرایی، چنان که در ابهام و پیچیدگی بسیاری از مسائل فلسفی تأثیر گذاشته و بر وضوح مقاصد حکمای ما سایه انداخته، بر اصل این مسئله و پیامدها و نتایج آن نیز تأثیر گذاشته است. در این مقال کوشیده ایم ضمن ارائه پیشینه بحث، با تفکیک دو حیث معرفت شناختی و هستی شناختی و با تکیه بر مبانی و عبارات صدرالمتألهین با روش توصیفی تحلیلی این مسئله را مورد واکاوی قرار دهیم و تفسیر صحیح او از اصالت وجود و اعتباریت ماهیت را از دو جهت هستی شناختی و معرفت شناختی بررسی و کارکرد معرفت شناختی ماهیت را تبیین کنیم.
۱۶۷۱۱.

تحول «حمل» در فلسفه اصالت وجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حمل حقیقت و رقیقت اصالت وجود ملاصدرا حمل اولی حمل شایع حمل هوهویت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی مباحث وجود
تعداد بازدید : ۱۳۲۶ تعداد دانلود : ۸۰۵
یکی از مباحث منطقی که با پذیرش اصالت وجود دستخوش تحول جدی می شود مسئله «حمل» یا «هوهویت» است. ملاصدرا در این مسئله با بهره گیری از اصالت وجود و فروع برآمده از آن، نظریه جمهور حکما را اصلاح و متناسب با مبانی وجودی خود بازسازی کرده است. در فلسفه ملاصدرا بر خلاف دیدگاه جمهور حکما، حقیقت هر حملی نوعی اتحاد در وجود است، همچنین علاوه بر وحدت و کثرت، رکن سومی در تحقق حمل دخالت دارد و آن رجوع وحدت به کثرت است. ملاصدرا در آثار خود حمل اولی را به سطحی بالا ارتقا داده که مختص به فلسفه او است و تنها بر مبنای اصالت و تشکیک وجود می تواند به کار گرفته شود؛ در این سطح، حمل اولی، اتحاد در وجود اجمالی و حمل شایع، اتحاد در وجود تفصیلی است. همچنین او حمل حقیقت و رقیقت را به عنوان قسمی مستقل به اقسام حمل افزوده است.
۱۶۷۱۲.

جایگاه تحلیل معناشناختی وحی در تفسیر تسنیم ( با تأکید بر رویکرد شناختی)

کلید واژه ها: تفسیر قرآن به قرآن تفسیر تسنیم معناشناسی قرآن معناشناسی وحی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : ۸۹۳ تعداد دانلود : ۶۲۵
تأمل در متون دینی، به ویژه قرآن کریم و چگونگی فهم گزاره های گوناگون این متون از مشغله های دیرین دین پژوهان است. تلاش های تفسیری دلیل بر این مدعاست. ازسویی توجه به قرآن به عنوان متن آسمانی تحریف نشده، فرصت بهره گیری از روش های نوین بررسی متون را فراهم می آورد. یکی از این روش های نوین، بررسی های معناشناسانه است که می تواند باتوجه به ظرفیت هایش در خدمت قرآن و فهم معارف آن قرار گیرد. یکی از تفاسیر در دست تألیف در سده حاضر، تفسیر تسنیم است. آیت الله جوادی آملی در این تفسیر، ضمن بررسی ترتیبی آیات، از روش تفسیر قرآن به قرآن مدد گرفته اند. گزینش این روش تفسیری و نیز نوع نگاه ایشان، باعث وجود برخی ملاحظه های معناشناسانه شده است؛ مانند توجه به شبکه های معنایی، روابط بینامتنی، سیاق آیات و مباحث لفظی. البته رسالت اصلی مفسر، تفسیر برمبنای اصول و قواعد معناشناسی، به ویژه معناشناسی شناختی نبوده است؛ ازاین رو به کارگیری آن پراکنده و نامنسجم است.
۱۶۷۱۴.

نشانگرها و حکمت هاى حذف جواب شرط در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شرط جواب شرط نشانگرهاى حذف حکمت هاى حذف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۵۵۴
در جملات شرطى، دو رکن اساسى «شرط» و «جواب شرط» وجود دارد که از نظر معنا، متوقف بر یکدیگرند. گاهى رکن جواب شرط در این جملات حذف مى شود که باید براى تکمیل فهم معنا، به حکمت آن پى برد. از نظر فصاحت و بلاغت، لفظ مذکور باید بر محذوف دلالت کند تا جملات معماگونه نباشد. مقاله حاضر با روش توصیفى تحلیلى، نشانگرها و حکمت هاى حذف جواب شرط در قرآن کریم را بررسى کرده است. برخى از نشانگرهاى حذف جواب شرط عبارت است از: وضوح و روشنى جواب، تکرار جواب در آیات قبل، دلالت جمله بر محذوف، وجود تعلیل و دلالت مقام. بعضى از حکمت هاى حذف جواب شرط هم شامل بیان عظمت، تهویل، نشان از زشتى محذوف، و بیان شگفتى است.
۱۶۷۱۵.

فیلترینگ و دشواره تزاحم اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق فیلترینگ تزاحم اخلاقی وظایف اخلاقی اخلاق فناوری اطلاعات اخفا اخلاق کاربردی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۵۴۱
فیلترینگ و ممانعت از دسترسی به فضای مجازی که عمدتا در راستای اخلاقی سازی این فضا انجام می شود، فرایندی است که همه مرتبطان با آن، اعم از کاربران عادی و نهادهای حاکمیتی سیاستگذار و مجری، وظایفی برعهده دارند، و مانند هر کنشگر اخلاقی دیگر گاه در معرض تزاحم این وظایف قرار می گیرند. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت علمی و ثمرات عملی این موضوع، و فقدان منبع در این زمینه، با تحلیل فرایند فیلترینگ از منظر اخلاقی، چگونگی شکل گیری تزاحم های مربوط به آن را بررسی و ضمن بیان برخی مصادیق، برای رفع یا کاهش آنها راهکارهایی را پیشنهاد می کند. دوگانه هایی از قبیل راست گویی / پرهیز از اشاعه گناه، حفظ حریم خصوصی / خیر رساندن به دیگران، مجازات خطاکار / عدم تنبیه بی گناه، خدمت به مردم / عدم ایجاد بدبینی نسبت به دین، و حفظ حقوق شهروندان / حفظ بیت المال از جمله تزاحم هایی است که مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین چیستی تزاحم اخلاقی، تأثیر آن بر اخلاقی شدن فضای سایبر، منشأ الزام اخلاقی از دیگر موضوعاتی است که مقاله به آنها پرداخته است. در بررسی مطالب افزون بر تحلیل های فلسفی، از آموزه های اخلاقی اسلام نیز بهره گرفته شده است.
۱۶۷۱۶.

اسطورۀ عصیان غولان پیش از طوفان در متون یهودی و مقایسۀ آن با متون اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پسران خدا غولان نوح قرآن تورات روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۵۵۳
هدف مقالۀ حاضر یک بررسی تطبیقی دربارۀ حوادث پیش از طوفان نوح (ع) میان تورات و متون دینی یهودی از یک سو، و قرآن مجید و متون دینی اسلامی از سوی دیگر است. در ابتدای داستان نوح در تورات سخن از پسران خدا، شیفتگی آنها به دختران آدمیان و تولد مردانی تنومند از ازدواج این دو دسته به میان آمده است. نظر قرآن، روایات و تفاسیر اسلامی در این باره چیست؟ و چه تفاوتی میان پیام اخلاقی قرآن و تورات در این زمینه وجود دارد؟ مقالۀ حاضر به این موضوع می پردازد و نتیجه می گیرد قهرمانان اصلی داستان در قرآن و متون اسلامی انسانها هستند، گناه اصلی آنها بت پرستی بوده و نوح آنها را به توحید دعوت می کرده است. اما قهرمانان اصلی در تورات و متون یهودی موجودات آسمانی و فرزندانشان بوده اند، گناه اصلی آنها بت پرستی نبوده و نوح نیز آنها را به توحید دعوت نکرده است. بنابراین قرآن از این داستان برای تاکید بر لزوم پایبندی به توحید استفاده کرده، اما تورات چنین پیامی را در بر ندارد.
۱۶۷۱۷.

ساختارهای مطلوبیت فعل در قرآن از منظر فقیهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطلوبیت فعل ساختارهای قرآنی وجوب استحباب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۴۴
خداوند در قرآن کریم علاوه بر استخدام صیغۀ امر، مجموعه ای از ساختارهای خبری را نیز برای بیان مطلوب خویش به کار گرفته است. دانشیان اصول فقه به طور جدی از این ساختارها بحث نکرده اند و بیش از همه به معنا و دلالت مادۀ امر توجه داشته اند، اما دانشیان فقه به صورت گسترده تر و البته پراکنده به آنها استناد کرده و از دلالت این ساختارها بر وجوب و استحباب یا تأکید بر حکم تکلیفی به دست آمده از ساختارهای دیگر، سخن گفته اند. بسیاری از آیات قرآن مشتمل بر ساختارهای طلبی مبتنی بر الفاظ «وعظ»، «فرض»، «کتب»، «حقّ» و «وصیّ» هستند. نیز إخبار از وقوع فعل؛ إخبار از تعلق فعل بر عهدۀ افراد؛ طلب فعل به شیوه های استفهام، شرط، ترجی و تحضیض؛ وعید از جانب خداوند؛ مدح فعل یا فاعل آن؛ تقبیح ترک فعل، از ساختارهای دیگر مطلوبیت فعل است. این نوشتار، به منظور توسعۀ استنباط فقهی از قرآن، ساختارهای حاکی از وجوب و استحباب را در آیات الاحکام بر اساس رویکرد عملی فقیهان امامیه، توصیف و تحلیل کرده و به این نتیجه نایل آمده است که هدف اصلی، برانگیختن و تشویق مکلف به انجام فعل بوده است.
۱۶۷۱۸.

راهبرد تربیتی آرامش توحیدی خانواده از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر تربیتی سیمای آرامش سیمای خانواده راهبردهای تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۳۵۸
در این مقاله آرامش توحیدی در خانواده  به عنوان یک راهبرد تربیتی در قرآن بررسی گردیده است. در آیات قرآن هدف از تشکیل خانواده آرامش معرفی شده است و خدای متعال آینه تمام نما، واقعی و انحصاری آرامش است. انسان در جستجوی گمشده خویش به سوی او شتافته و آرام می گیرد. آرامش این نماد کمال از  طریق حکمت تحقق می یابد. آنگاه که تزکیه و تعلیم صبغه بینشی و بصیرتی پیدا کند، آرامش با معرفت توحیدی تجلی و در قلب و رفتار انسان به نمایش در می آید. قرآن کریم راهبرد تربیتی خانواده یکی از هنرهای تربیتی هنرکده هستی را در سیمای آفاقی و انفسی به نمایش گذاشته است. رمز این هنرنمایی، تربیت از طریق معرفت به هستی و آرامش در خانواده است؛ زیرا تربیت هدف اصلی خلقت است. در این تصویرپردازی همه راهبردها به راهبرد کلان توحید معرفتی و ربوبی منتهی می گردد و راهبرد تربیتی خانواده راهبردی مقدس از راهبرد کلا ن و بیانگر هدفدار بودن آفرینش است که نتیجه کاربردی آن توجه دادن به نقش قرآن در آرامش فردی و اجتماعی است
۱۶۷۱۹.

نگاهی دیگر به جامع احادیث الشیعة(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامع أحادیث الشیعة آیت الله بروجردی احادیث فقهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۶۴۱
در این پژوهش جامع احادیث الشیعة که به کوشش آیت الله بروجردی و زیر نظر ایشان تألیف شده است؛ مطالعه می گردد. ابتدا انگیزة مؤلفان و روند نگارش این اثر بیان می شود. سپس به بیان ویژگیهای ساختاری آن پرداخته شده است. همچنین امتیازات، نقاط ضعف این مجموعه، روش ها و مبانی فقه الحدیثی مؤلف در شرح و نقد روایات مورد بررسی قرار گرفته و در آخر نظرات فرهیختگان و اندیشمندان پیرامون این اثر بیان شده است. این کتاب با برخورداری از امتیازاتی همچون جامعیّت نسبت به سایر تألیفات، دقّت در نقل احادیث و تبویب بدیع ابواب، از کامل ترین و دقیق ترین مجموعه های احادیث فقهی می باشد. از جمله نقاظ ضعف آن می توان به: تقطیع آیات الاحکام، غفلت در مراجعه به کتب اصلی و مشخص نبودن اسانید برخی از روایات اشاره کرد. همچنین مبانی خاصّ آیت الله بروجردی، در حوزه درایه و رجال، و فقه الحدیث در این مجموعه اعمال شده است، از جمله: شناخت معنای مفردات، تبعیّت از دلیل در فتاوی، مرجعیّت قرآن و سنّت معصومین در سنجش اعتبار روایات.
۱۶۷۲۰.

مبانی و روش تفسیر المنار در بررسی امور خارق العاده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المنار خارق العاده معجزه. رشید رضا عبده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۲۲۰۳
در قرون اخیر برای اثبات سازگاری اسلام با علم، تفسیرهای علمی شکل گرفت. برخی به تحلیل علمی و عقلی باورهای دینی روی آوردند . مفسران المنار با نگرشی خاص، خارق عادات را به دو قسم حقیقی و غیر حقیقی تقسیم کرده و معجزات را خارق عادات حقیقی شمرده اند .. از نظر ایشان معجزه فعل مستقیم خداست و پیامبر در ایجاد آن نقش ندارد. آنها با اذعان به نظام علی و معلولی معجزات را به دو بخش تکوینی و روحانی شبه اکتسابی تقسیم کرده اند. مفسران المنار در ماهیت معجزه و تفسیر آیات مشتمل بر امور معجزات رویکردهای مختلف داشته اند. در مورد نوع معجزات حضرت موسی (ع) به ظاهر آیات پایبندند. وقوع بالفعل معجزات حضرت عیسی (ع) را منکر شده اند. عذاب ها، ولادت های خارق العاده و زنده شدن مردگان را بر اساس عقل تجربی تبیین و به نوعی در خارق عادت بودن آن تردید نموده اند. در این نوشتار روش مفسران المنار در نگرش به معجزات بررسی می شود

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان