فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۶۸۱ تا ۳٬۷۰۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۳۶۸۱.

أثر طفولة مفید الوحش والعلاقات الأسریّة في سلوکه في روایة «نهایة رجل شجاع» للکاتب السّوریّ حنّا مینه دراسة نفسیّة تحلیلیّة(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الروایه النقد النفسی نهایه رجل شجاع حنا مینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۶
إنّ روایه "نهایه رجل شجاع"، تبدو مسرحاً خصباً للبحث فی موضوع الطفوله وأثرها فی شخصیّه الفرد، نظراً لما تترکه التربیه القاسیه من عظیم أثر فی نفوس الأبناء، فضلًا عن تأثیر المجتمع والأتراب فی سلوکیّات الأفراد. إنّ تناول روایه «نهایه رجل شجاع» للکاتب «حنّا مینه» فی دراسه نفسیّه، موضوعٌ له أهمیّته الخاصّه، لأنّ الکاتب من أعمده الرّوایه العربیّه المعاصره، ورکّزت الروایه على أهمیّه حیاه الطفل فی بناء شخصیّه الرّجل. لذلک ستقوم هذه المقاله على کشف تأثیر الطّفوله الّتی عاشها مفید الوحش -بطل روایه نهایه رجل شجاع- فی شخصیّته رجلًا. تعالج هذه المقاله دور الأب والأمّ فی الوصول إلى الهویّه الشّخصیّه للبطل ودور المعلّم والأتراب وأهل الضّیعه، کأصحاب المجتمع، فی رسم الملامح الشّخصیّه للطّفل. وما نستنتجه من هذه مقاله: تجسّد «نهایه رجل شجاع» صوره الطفل المعنّف الّذی تلقّى القسوه فی مجتمعه، بدءًا بالأسره حیث الاختلال العاطفیّ، فلم تستطعِ الأمّ الحنون أن تعوّض بلطفها وتضحیاتها قسوه الوالد وعدم تسامحه، ثمّ فی المدرسه حیث المعلّم الذی نفّره من الصّفّ وکرّهه العلم، إلى أتراب عزفوا بقیثارته لحن الشّقاء والشّغب، وأخیراً مع أهل الضّیعه حیث المختار الظّالم، والمتبارین فی عرض اقتراحاتهم لتعذیبه. شخصیّه «مفید الوحش» الّتی تعبّر عن شخصیّه رجال کثر عاشوا فی أجواء مماثله، وتلقّوا تربیهً قمعیّهً، ترکت انعکاساتها السلبیّه فی المجتمع. إنّ سلوک مفید الطفل –بطل الروایه- الباحث دوماً عن المشاکل، ردّ فعل طبیعیّ للتّربیه الّتی تلقّاها، والقائمه على ظلم الوالد فی ظلّ مجتمع شرقیّ ذکوریّ، یلعب فیه الرجل الدور البالغ، وفی کنف أمّ مهیضه الجناح، لا ثقل لکلمتها ولا مجال لبثّها سوى عبر دموع جیّاشه. بما أنّ هذا البحث یهدف إلى دراسه أثر الطّفوله فی تکوین شخصیّه الفرد، کان لا بدّ من اللّجوء إلى المنهج النفسیّ-التحلیلی لإنجاز الدراسه.
۳۶۸۲.

اکراه تخییری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اکراه اکراه تخییری اکراه بدلی جامع مردّد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۵۲
اکراه تخییری به عنوان یکی از انواع پرکاربرد اکراه شامل سه قسم است: اکراه بر جامع، اکراه بدلی، و اکراه بر فرد مردّد. این پژوهش با موضوعشناسیِ آن در پی ارزیابی انطباق مفهوم اکراه در انواع گوناگون اکراه تخییری است. بنابر یافت ه های این پژوهش، در اکراه بر جامع، اگر جامعِ صحیح موضوع اکراه باشد، اکراه از جامع به فرد سرایت میکند، ولی اگر جامع صحیح و فاسد موضوع اکراه باشد، اکراه در رفع آثار فردی تأثیری نمیگذارد. اکراه بدلی در سه محور بررسی میشود: در محور نخست که اکراه بدلی در افراد عَرضی و اکراه ویژه احکام استقلالی و موضوع آن نیز دو یا چند فرد به شکل جایگزین است، بهطور کلی سه نظریه وجود دارد که صحیح این است که مفهوم اکراه بر فرد انطباق ندارد؛ در محور دوم، یعنی اکراه بدلی در افراد طولی، دو نظریه وجود دارد و صحیح این است که مفهوم اکراه بر فرد اول انطباق ندارد و تنها بر فرد اخیر صدق میکند و فرقی میان ح م تکلیفی و وضعی نیست؛ در محور سوم که موضوع اکراه ترک ک جزء یا قیدی از واجب استِ، مطابق قواعد اصولی اصل وجوب ساقط میشود. در اکراه بر فرد مردد نیز صحیح این است که این نوع اکراه ازنظرِ ثبوتی نامعقول است.
۳۶۸۳.

خطای استدلال از راه بهترین تبیین و استفاده از آن در رقابت میان تبیین علمی و الهیاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تبیین دینی تبیین الهیاتی تبیین علمی استنتاج از راه بهترین تبیین علم و دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۶
بسیاری از تعارض های علم و دین، مبتنی بر تعارض میان تبیین علمی از یک سو و تبیین دینی یا متافیزیکی از سوی دیگر هستند. اغلب دانشمندان علوم طبیعی مدعی هستند که وقتی ما تبیین چیزی را در علم یافتیم همه تبیین های دیگر بی فایده می شوند و تبیین های متافیزیکی و دینی را متعلق به دوره پیش از علم مدرن می دانند. بعضی از فیلسوفان علم، منطق تبیین علمی را منطق استنتاجی می دانند و بسیاری نیز مدعی هستند که هدف ما در علم یافتن بهترین تبیین است و یافتن بهترین تبیین به معنای تضعیف یا رد تبیین های رقیب است و لذا تبیین های دینی و متافیزیکی را بی اعتبار می سازد. اوج این استدلال را می توان در نزاع تکامل داروینی و ایده خلقت در الهیات دید. هدف ما در این مقاله بررسی منطق استدلال هایی است که از قدرت تبیین کنندگی نظریه ها برای ترجیح یک متافیزیک یا جهان بینی بر دیگری استفاده می کنند. در این مقاله پس از معرفی بعضی از خطاها در استدلال های مبتنی بر تبیین، نشان خواهم داد که توسل به تبیین علمی نمی تواند رابطه علم و دین را به تعارض جدی بکشاند.
۳۶۸۴.

معیار عاطفی در نقد ادبی سده های اول تا سوم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد ادبی معیار نقد عاطفه ذوق ادبیات غنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۷
آثار ادبی پس از  آفرینش،  به ناگزیر در برابر نگاه ناقدانه ی ادیبان و همچنین مردم عادی قرار می گیرند و  از آن پس، پیوسته داوری و  ارزیابی می شوند. نقد به همراه تحلیل اثر ادبی و هنری و سنجش و ارزیابی آن با معیارهای علمی، از سویی خواننده را به سوی گزینش اثر برتر رهنمون می شود و از سویی دیگر چون راهنمایی با بصیرت، ادیبان و هنرمندان را به سوی آفرینش آثاری نیکوتر سوق می دهد. از آنجاکه نقد و گزینش آثار ادبی در درازای تاریخ ادبیات، پیوسته بر پایه معیارهایی انجام شده است، چگونگی و نیز چرایی پدید آمدن هر کدام از آن معیارها در بستر دوره های ادبی گوناگون، بیانگر بسیاری از واقعیات در زمینه های متفاوت تاریخی، فرهنگی و ادبی است. واقعیت هایی که با گذشت زمان دستخوش دگرگونی های فراوانی نیز شده است. پژوهش پیش رو تلاش نموده تا روشن نماید که ادبیات غنایی سده های نخستین هجری، در نبود بسیاری از معیارهای ادبی که نتیجه پیدایش دیرهنگام و یا عدم تدوین کامل دانش های ادبی در آن زمان بوده است، چگونه توانسته با تکیه بر اندک معیارهای شخصی و به ویژه با تکیه بر جنبه های لفظی و معنایی معیاری مانند معیار عاطفی و همچنین انطباق آن با ادبیات غنایی سده های نخستین، تا مرز شکوفایی ادبی پیش برود و اینکه این معیار در درازای سه سده نخستین هجری چه دگرگونی هایی را پذیرفته و از آن مهمتر چه تأثیراتی بر  بهبود آثار ادبی سده های یاد شده و در نهایت بر روی ادبیات پس از آن بر جای گذاشته است.
۳۶۸۵.

تحلیل و بررسی جبرگرایی و نفی کَرمَه در اندیشه آجیویکا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آجیویکا کرمه تپس جبرگرایی هندی نیاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۷۱
آجیویکا، یکی از صورت های ناستیکایی و بدعت گذار دیانت هندی است که به رغم همنوایی تقریبی با آیین جین و آیین بودا، طریقتِ اثربخش جداگانه ای را در قرن ششم قبل از میلاد در برابر برهمنیسم ایجاد کرده است. «دین مفقوده هندی»، تعبیری در وصف آجیویکاست؛ زیرا آن از قرن چهاردهم میلادی ناپدید شد و احتمالاً در نحله های متأخرتری چون دیگمبره جینیسم و ویشنوپرستی جذب گردید. اندیشه کانونی و متمایز آجیویکا، «جبرگرایی» است که به عنوان گرایشی نادر در فضای فکری هندویی، در یک قرائت حداقلی ظاهراً در تضاد با انگاره فراگیر «کَرمَه» قرار می گیرد. پژوهش پیش رو با تمرکز بر «جبرگرایی» در بیان ابعاد نظری و عملی آجیویکا، می خواهد احتمال هماهنگی نسبی یا تعارض کامل انگاره تقدیرِ مقدّر (نیاتی) را با آموزه کَرمَه بررسی و تحلیل کند. در این جستار، تحلیل ها نشان می دهند که پذیرش مطلق تقدیر و مآلاً نفی اراده آزاد انسان توسط آجیویکا با سایر انگاره های این مکتب، همچون «قول به طبقات شش گانه وجود»، «اتم باوری»، «پیشگویی با توجه به قول به جبر طبیعت» و نیز «باور به کارآمدی ریاضت (تَپَس) در نیل به رستگاری (مُکشه)» ظاهراً سازگار به نظر می رسد. بااین حال از منظری انتقادی، می توان اظهار داشت که اندیشه های آجیویکا با وجود برخورداری از انتظام صوری، بر پیش فرض های پیشینی تجربه ناپذیر و در پاره ای موارد بر پنداره های ظنی استوار است.
۳۶۸۶.

صراف، در نقد ترجمه کشاف

نویسنده:

کلید واژه ها: کشاف الکشاف ترجمه کشاف زمخشری انصاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۶۹
ترجمه الکشاف ، اثر برادر بزرگوارمان جناب مسعود انصاری در چهار جلد، ترجمه ای است بسیار شیوا و روان، به ویژه که وی سابقه ترجمه قرآن کریم را نیز در کارنامه درخشان خویش دارند. مترجم محترم، نهایت تلاش خویش را به کار گرفته که در کارزار ترجمه کتاب گران سنگی همچون «کشاف»، کار زار نشود و تا آنجا که میسر است ترجمه ای درست و با رعایت امانت ارائه گردد. ساختاری که استاد در جمله بندی ها خویش به کار گرفته اند، ساختاری است فارسی و در چارچوب قوانین همین زبان و برخلاف نثر فارسی بسیاری از فضلا و شخصیت های مذهبی و روحانی ما که تنها بهره آن از فارسی بودن، الف و لام نداشتن واژه هاست. باری نوشتار ایشان با وجود محاسن بسیار، همچون همه محصولات اندیشه بشری، خالی از نقص و عیب نیست و سخت نیازمند به نقد است. در نوشتار پیش رو ده اشتباه از این ترجمه به تفصیل بررسی شده است و در ضمن، اشاره ای کم رنگ نیز به اقسام اشتباهات مترجم و علل پیدایش آنها گردیده است.
۳۶۸۷.

عدالت فردی در نامه های امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام به کارگزارا ن در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدالت فردی کارگزار علوی تقوا مراقبت از نفس رذائل اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۷
عدالت خواهی اصلی فرامکانی و فرازمانی و از مسائلی است که همواره، مطلوب بشر بوده است. به گواهی تاریخ امیرالمومنین امام علی علیه السلام در سیرهی حکومتی خود بیشترین اهتمام را برای تحقق عدالت داشتند و کارگزاران خود را نیز به رعایت عدالت سوق می دادند. توجه به مؤلفه هایی از عدالت که در سیره علوی مورد اعتنا بوده است، می تواند چراغ راه دیگران برای حرکت در این مسیر باشد. این پژوهش با روش تحلیل مضمون به تبیین مضامین عدالت فردی پرداخته است که در نامه های امیرالمؤمنین امام علی(ع) به کارگزاران خود اشاره شده است. از نگاه آن حضرت(ع) عدالت فردی، مقدمه ی عدالت اجتماعی است که شامل  مضامین تقوا، مراقبت از نفس، رعایت واجبات و دوری از محرمات، نهی از رذائل اخلاقی، اصول ارتباطی با خداوند، اصول معاشرت، زهد، شکرگزاری، استمداد از خداوند، تلاش برای اقامهی حق، انجام امور به موقع میشود.
۳۶۸۸.

بررسی تحلیلی اسناد و دلالتِ روایات تفسیری آیه 31 سوره بقره بر وجود پیشینی اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 31 سوره بقره روایات تفسیری تعلیم اسماء به حضرت آدم خلقت نوری و وجود پیشینی اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۷
در جریان انتصاب خلیفه الهی، قرآن کریم از تعلیم اسماء به حضرت آدم خبر می دهد؛ اسمائی که بر ملائکه عرضه می شود و آن ها اظهار بی اطلاعی می کنند: ﴿وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِکَهِ...﴾ (البقره:31). چیستی و مصادیق این اسماء همواره مورد بحث و اختلاف مفسران بوده که در دو رأی، قابل ساماندهی است: 1. تعلیم همه حقایق عالم 2. شناساندن ارواح اهل بیت علیهم السلام که مستند به سه روایت تفسیری است. پژوهش حاضر، با تحلیل سندی و محتوایی، سه روایت یادشده را به شهادت مؤیدات قرآنی و روایی، قابل اعتماد ارزیابی می کند. آنگاه در مواجهه این روایات با دسته دیگری از روایات، از میان سه رویکرد مفسران، دیدگاه جمع بین دو دسته روایت را برمی گزیند؛ اما برای رفع اشکال های برخی مفسران، به این تحلیل می رسد که حقایق همه موجودات عالم به حضرت آدم، تعلیم داده شد که والاترین مصادیق آن، ارواح اهل بیت(ع) بوده؛ اما اسمائی که بر ملائکه عرضه شده و آن ها به دلیل مرتبه ناز ل تر از آن مطلع نبودند، تنها حقیقت اهل بیت بوده است. شواهد درون متنی آیه نظیر تفاوت ضمائر آیه، تفاوت کاربرد واژگان تعلیم در مورد آدم و انباء در مورد ملائک، نیز دقت در کاربست الفاظ روایاتِ سه گانه این رأی را تقویت می کند. بنابراین، آیه تعلیم اسماء با استناد به این سه روایت بر وجود نوری اهل بیت و تقدم خلقت نوری آنان بر آفرینش حضرت آدم، دلالت دارد.
۳۶۸۹.

زمینه های شکل گیری سنن نگاری در سده دوم با تأکید بر عوامل اجتماعی و سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل اجتماعی و سیاسی سنن نگاری تبویب احادیث فقهی مفهوم سنت و جماعت حدیث فرابومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۳۱
سنت یکی از مهم ترین پایه های دین اسلام است. از نیمه دوم سده اول، سنت در معنای احادیث فقهی و احکام به کار رفته است. نیاز جامعه اسلامی به قاعده و روشی برای سامان دهی زندگی اجتماعی سرزمین های اسلامی، سبب تدوین احادیث فقهی شد. مسئله این پژوهش توجه به زمینه های سیاسی و اجتماعی ظهور سبک سنن نگاری در سده دوم است. یافته ها حاکی است که عواملی چون نگرش فرابومی به حدیث، تخصصی شدن دانش فقه، روابط متقابل فقها با حکومت عباسی و شکل گیری مفهوم سنت و جماعت در پیدایش این سبک و آثاری چون سنن اربعه تأثیر داشته است. همچنین از نیمه دوم سده دوم ویژگی هایی چون تبویب احادیث فقهی، درج کامل سند، اتصال سند به رسول خدا 2 و پیرایش سنت از آرا و بلاغات صحابه و تابعین در حدیث نگاری بروز نمود. در واقع آثار حدیثی سده دوم را که تحت عنوان سنن نام گذاری شده نمی توان در زمره کتبی همانند سنن اربعه دانست. این گونه آثار صرفاً در گروه مصنفات حدیثی فقهی که زمینه پیدایش کتب سنن اربعه را فراهم نموده است، قرار می گیرد.
۳۶۹۰.

تعدیل شخصیت رجالی معلی بن خنیس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توثیق جرح رجال حدیث مُعلی بن خُنیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۸
از موالیان و اصحاب امام صادق R معلی بن خنیس از جمله افرادی است که مورد اتهام عده ای قرار گرفته و روایات ضد و نقیضی درباره او در دست است. برخی از رجالیون متقدم و متأخر معتقد به وثاقت معلی بن خنیس هستند و برخی رأی بر عدم وثاقت او داده اند. برخی نیز راه توقف را در پیش گرفته اند. از جمله کسانی که به اعتبار معلی بن خنیس معتقدند می توان به شیخ طوسی، آیت الله خویی، مسلم داوری و دیگران اشاره کرد. در مقابل، عالمانی چون نجاشی و ابن غضائری رأی بر عدم وثاقت معلی بن خنیس داده اند. عده ای همچون علامه مجلسی و علامه حلی نیز با توجه به تعارض موجود بین قائلین به وثاقت و عدم وثاقت و عدم امکان ترجیح یکی از دو قول، توقف کرده و نظری ابراز نکرده اند؛ در این میان معلی یکی از شیوخ مشایخ ثقات شمرده شده است که توثیقات عام رجالیون شامل وی نیز می گردد. بنابراین تضعیف او نقض این قاعده رجالی به شمار خواهد رفت. ازاین رو شایسته است دلایل و استدلالات طرفین مدعا را مورد نقد و بررسی قرار داد تا دیدگاه و اعتقاد صواب تمییز داده شود. در این مقاله، سعی بر این است که با بررسی اقوال بزرگان و اخبار در دسترس، وثاقت او مورد بررسی قرار گیرد تا در حد امکان، چهره واقعی او از نظر وثاقت شناخته شود. برای این منظور از کتاب های رجالی راویان حدیث معتبر شیعه بهره گرفته شده است.
۳۶۹۱.

سبک رهبری فرا ملی در مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سبک رهبری فراملی الگوی رهبری اندیشه راهبردی امت سازی نهادسازی بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از نیازهای اساسی در جوامع انسانی و سازمان ها موضوع رهبری است. انسان ها به طور فطری، هم رهبرند و هم پیرو. با دگرگونی هایی که در محیط بین الملل رخ داده است، سبک های سنتی رهبری برآمده از تجربه و دانش بشری، پاسخگوی همه نیازها نیست و اکنون به الگوهای مؤثرتر رهبری بیش از هر زمان دیگری احساس نیاز می شود. سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی نمونه ای از الگوی جدید و منحصر به فرد رهبری است که شناسایی و تحلیل دقیق تر آن می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات امروز در عرصه بین الملل باشد. این پژوهش با هدف استخراج سبک رهبری فراملی در مکتب شهید سلیمانی بر پایه روش فرا ترکیب انجام شده است. این مطالعه از جهت نوع کاربردی و شیوه بررسی آن براساس طرح تحقیق، توصیفی _ تحلیلی(اسنادی)، می باشد که ضمن تحلیل و تشریح الگوی رهبری به موضوع رهبری فراملی با حضور شخصیتی چون سردار شهید سلیمانی به ابعادی همچون اندیشه راهبردی، موقعیت سنجی، تعامل فرهنگی، آگاهی محیطی، مهارت های ارتباطی، مربی گری و نهادسازی بین المللی را یافته و مورد تحلیل قرار داده است.
۳۶۹۲.

آموزه های اخلاقی در شعر عصر سامانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزه های اخلاقی شعر عصر سامانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۹۸
سامانیان نخستین سلسله ایرانی پس از اسلام هستند که به صورت جدی در پرورش شعر و ادبیات فارسی کوشیدند از معروف ترین شاعران این دوره می توان به رودکی، شهید بلخی، دقیقی، ابو شکور و کسایی، رابعه، ربنجنی اشاره کرد. از مضامین پرکاربرد در آثار ادبی عصر سامانی، اخلاق و موضوعات اندرزی است که در این دوره بدان توجه زیاد شده است. پرداختن به آموزه های اخلاقی در شعر این دوره می تواند مخاطب را نسبت به مردم و اخلاق آنها در دوره سامانی آگاه کند. ازآنجاکه تاکنون کاری جدی در مورد آموزه های اخلاقی در خصوص شاعران این عصر که اغلب شاعران بی دیوان هستند صورت نگرفته این پژوهش ضروری به نظر می رسد. از مقاله حاضر به بررسی برخی از مباحث چون عدالت، دانش اندوزی، خرد، صبر، بخشش و بخشایش، آزادمنشی و مناعت طبع و ... با رویکرد توصیفی تحلیلی پرداخته است و به این نتیجه دست یافته است که شاعران این عصر به بیان مضامین اخلاقی تلاش کرده اند این دوره فقر ناپسند شمرده شده، در عوض دریافت هدایا به شخص مظطر وام پرداخت می شود واقعیت گرایی سبب توصیفات جزییات طبیعت یا واقعیات حالات جسمی شاعر در شعر این دوره مشاهده می شود و خردورزی به جای خرافه در اشعار عده ای از سرایندگان به ویژه در اشعار ابو شکور با بسامد فراوان دیده می شود.
۳۶۹۳.

بازخوانی و نقد آرای معرفت شناسانة اصولیان امامیه در تفسیر آیات ناهی از اتباع ظن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حجیت ظن حرمت عمل به ظن ظن خاص نهی از اتباع ظن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۵۹
بسیاری از اصولیان شیعه با تمسک به آیاتی از قرآن، که به «آیات نهی کننده از عمل براساس ظن» معروف است، کوشیده اند اثبات کنند که اصل اولی در ظنون عدم حجیت است. این اصل می گوید: پیروی از ظن در مقام استنباط و امتثال احکام شرعی ممنوع است. با پذیرش این اصل حجیت برخی از انواع ظن، مانند ظن حاصل از خبر واحد و ظن حاصل از معنای ظاهری الفاظ قرآن و روایات، که به «ظنون خاص» معروف اند، و استنباط بسیاری از احکام شرعی بر آنها متکی است، با چالش روبه رو می شود. هریک از اصولیان برای حل این چالش راهی را پیموده اند که در این نوشتار به بیان و بررسی آنها خواهیم پرداخت. هدف اصلی این جستار این است که نشان دهد تفسیر و برداشت اصولیان از این آیات نادرست است و اصل یادشده مبنای قرآنی ندارد. ظن در آیاتی که پیروی از آن را منع می کنند، به قرینۀ مخاطب و سیاق آن آیات، به معنای «باورِ بدون دلیل و شاهد» است، نه به معنای حالت روانیِ مقابلِ یقین. در نتیجه، تمامی ظنونی که دلیل بر حجیت آن داریم و عقلا به آنها عمل می کنند، تخصصاً از شمول آیات نهی کننده از عمل به ظن خارج است..
۳۶۹۴.

The Nature of Religious Language from Rumi’s Point of View(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Religious Language Masnavi-ye Manavi Rumi’s Point of View

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۱
SUBJECT AND OBJECTIVES: Mystical literature has provided an extensive area in which the nature of religious language, as a common topic of philosophy and religion, can be considered from a mystical point of view as well. In the meantime, the large collection of “Masnavi-ye Ma'navi” is a paradigm example of mystical texts that helps investigate the views of its creator, Jalalu-’d-din Mohammad Rumi on the nature of religious language. Rumi (Mawlawi, Mawlana) is one of the greatest Iranian poets and probably one of the most renewed poets in world literature. METHOD AND FINDING: This paper, which was conducted with the method of qualitative research and documentary review of Rumi poems, is organized as follows: First, the seven main theories about the nature of religious language will be explained briefly. Then, some paradigm examples of “Masnavi” in which Rumi has expressed his views about religious language will be interpreted. Finally, it will be shown that, according to Rumi, religious language is mainly symbolic, then analogous, followed by univocal, and lastly equivocal. CONCLUSION: In the conclusion of the research, there will be a brief explanation of the reason behind the aforementioned order, which shows why Muslim mystics, as one of the main four groups of Muslim scholars, have chosen such a view about religious language.
۳۶۹۵.

گفتمان توحیدی قرآن از همانندی «زمین» با «هفت آسمان»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هفت آسمان هفت زمین توحید ربوبی تجرید دانش بدیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۷
آیه 12 سوره طلاق، زمین را همانند هفت آسمان شمرده است. مسئله اصلی این جستار، آن است که نسبت همانند دانستن زمین با هفت آسمان در انتقال پیام آیه به مخاطبان چیست؟ برای تحلیل گفتمان قرآن از همانندی زمین و هفت آسمان، نیاز است وجه شباهت را در این آیه دریافت. قرآن پژوهان در تبیین وجه شباهت زمین با هفت آسمان، دیدگاه های گوناگونی را بیان کرده اند؛ امّا این دیدگاه ها از نظرگاه های مختلف، به ویژه از منظر ساختار متن، با چالش هایی روبرو است. از این رو در این نوشتار، با نگاهی نو به نشانه های درون متنی آیه، وجه شباهت زمین با هفت آسمان تبیین شد. با واکاوی ساختار آیه نشان داده شد این آیه تاکید می کند که زمین، نه در وجوهی مانند هفت عدد بودن، بلکه در ویژگیِ تحت ربوبیت پیوسته خداوند بودن، شباهت کامل به هفت آسمان دارد. در مجموع به دست آمد این تاکید بر حضور پیوسته خداوند در تدبیر زمین، در برابر باورهای مخاطبان عصر نزول در باره رابطه خداوند با زمین بوده است. از سویی این تاکید بر ربوبیت خداوند بر زمین، پشتیبان نظریِ دستورهای شرعی سوره طلاق برای امتثال این تکالیف است.
۳۶۹۶.

مبانی معرفت شناختی نظریه سنت گرایی سید حسین نصر و دلالت های آن برای تربیت عقلانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سید حسین نصر نظریه سنت گرایی علم قدسی مبانی معرفت شناختی تربیت عقلانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۹
پژوهش حاضر با هدف تحلیل مبانی معرفت شناختی نظریه سنت گرایی سید حسین نصر و دلالت های آن برای تربیت عقلانی انجام شد. روش پژوهش توصیفی–تحلیلی بود و نتایج آن نشان داد معرفت شناسی نصر توأم با معرفت و شناخت دینی می باشد که منشأ آن علم قدسی است، علمی که این امکان را ایجاد می کند تا انسان خدا را در همه جا ببیند و بدین ترتیب به عالم بالا و بنیاد قدسی هستی برسد. امکان دستیابی انسان به حقیقت مطلق به واسطه عقل شهودی، همراهی معرفت قدسی با ایمان و یقین، تلازم معرفت قدسی با فضایل اخلاقی و وابستگی معرفت قدسی به عمل مبانی معرفت شناختی علم قدسی هستند. در نظر داشتن این نوع از معرفت می تواند دلالت هایی مانند بهره گیری از قوه عاقله جهت برخورداری از صفت علم، استفاده از شهود به عنوان منبعی برای معرفت و عاملی برای توجیه باورها، تعیین پیشاپیش اهداف و اصول بر اساس ارتباط با امر قدسی، هدایت متربیان به شناخت پیوسته، جلوگیری از شکاکیت ذهنی در متربیان، ایجاد شالوده ای تعقلی برای فضایل اخلاقی، کمک از معرفت قدسی برای شناخت ذات اشیا در مرتبه ربوبی و استفاده از محتوای ترکیبی را برای تربیت عقلانی متربیان به همراه داشته باشد.
۳۶۹۷.

دلالت های نظریه اعتباریات علامه طباطبایی در آموزش دادن ارزش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش دادن ارزش ها نظریه اعتباریات علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۵۹
هدف از این پژوهش، تحلیل و تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی (ره) و استنباط دلالت های آن در آموزش ارزش ها بوده است و برای انجام دادن تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد استنتاجی و شیوه اسنادی استفاده کرده ایم. در این پژوهش به منظور تبیین ماهیت ارزش ها، براساس استنباط انواع اعتباریات ارزشی ازدیدگاه علامه، دلالت های تربیتی نظریه اعتباریات در تعلیم ارزش ها استخراج شده است. علامه ازجمله فیلسوفانی بوده که بحث اعتباریات را ابداع کرده و برای تبیین چیستی، چرایی و مفهوم شناسی ارزش ها، علوم و ادراکات اعتباری را پشتوانه ارزش ها قرار داده است. یافته های پژوهش نشان می دهند از نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، پانزده اصل برای آموزش دادن ارزش ها، شامل تبیین پایه های مطلق ارزشی، تهییج احساسات، عقلانیت، نتیجه گرایی، حُسن و قبح ذاتی امور، معنویت فطری، توجه به بُعد معرفت شناختی، توجه به ویژگی تکاملیِ آموزش دادن ارزش ها و باورهای پیشین مخاطب، انگیزه سازی ، تعیین حُسن و قبح فعلیِ افعال، مسامحت در آموزش دادن ارزش ها، اصلاح وضعیت محیطی، استفاده از ارتباط کلامی و غیرکلامی برای آموزش دادن ارزش ها، و تناسب داشتن روش با موقعیت را می توان احصا کرد.
۳۶۹۸.

نگاهی به آثار نظریات غیرشمول گرایانه نسبت به گستره احکام شریعت در دو حوزه فقه و اصول

کلید واژه ها: نظریات غیرشمول گرایانه واقعه شمولیت شریعت قاعده منع خلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۳۸
بر اساس نظر قریب به اتفاق فقهای مذاهب اسلامی و به خصوص فقهای امامیه، گستره استنباط احکام فقهی شامل تمام وقایع اعم از مستحدثه و غیرمستحدثه است؛ به این معنا که شریعت برای تمام افعال و سلوکیات انسان، دستوری صادر کرده است. بااین حال، برخی از فقها و تعدادی از نواندیشان دینی، نسبت به روایی مطلب فوق تردید و بعضاً با آن مخالفت کرده اند. ازآنجاکه نگاه غالب در سنت فقهی، نگاهی شمول گرایانه است، لذا مخالفین به خصوص فقهای ایشان صرفاً به اصل مسئله پرداخته و نتوانسته اند خود با نگاه غیرشمول گرایانه به سراغ مسائل بروند. ازاین رو آثار این نظریات به صورت کلی مورد بررسی قرار نگرفته است. پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، برخی از مهم ترین آثار نظریات غیرشمول گرایانه نسبت به گستره احکام شریعت را در دو حوزه اصول و فقه مورد بررسی قرار دهد. نتایج این بررسی ها حکایت از آن دارد که بر پایه نظریات غیرشمول گرایانه، برخی از مهم ترین نظریات فقهی و اصولی با چالشی جدی مواجه خواهند شد.
۳۶۹۹.

بررسی دیدگاه صدرالمتألهین در تبیین سازگاری علم الهی و اختیار انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم پیشین الهی اختیار اراده صدرالمتألهین تبعیت علم از معلوم تجلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۵
دیدگاه ها در باب رابطه علم پیشین الهی و اختیار انسان، از تنوّع قابل توجّهی برخوردار است و از نفی علم پیشین از خداوند تا نفی اختیار را شامل می شود. غالب فیلسوفان اسلامی، با تبیین های مختلف، به اثبات سازگاری این دو اهتمام داشته اند. بنابراین مسئله این پژوهش کشف رویکرد صدرایی درخصوص این موضوع بر اساس مبانی هستی شناختی و جهان شناختی است، که پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل و تطبیق و استفاده از داده های کتابخانه ای انجام گرفته، به بررسی تحلیلی آثار صدرالمتألهین در این موضوع پرداخته است و با مقایسه فقرات مکتوب در این موضوع، به تطوّر در دیدگاه ملاصدرا تمرکز نموده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که صدرالمتألهین در آثار مختلف و برحسب مبانی هستی شناختی و انسان شناختی، به سه رویکرد متفاوت در تبیین سازگاری اختیار انسان و علم پیشین الهی دلالت نموده است. رأی نهایی صدرالمتألهین، مطابق با نگرش نهایی او در مبحث وحدت شخصی وجود و تجلی انگاری در باب عوالم خَلقی است.
۳۷۰۰.

تبیین «روش استدلال» در پاسخ به سؤالات و شبهات دینی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تبلیغ دین پاسخ به شبهات روش پاسخگویی پاسخ قرآنی روش استدلال قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۱۵۶
یکی از روش هایی که قرآن کریم برای پاسخ به سؤالات و شبهات دینی، فراروی مخاطبان خود قرار می دهد، روش استدلال است. قالب های این روش نیز متفاوت است. مسئله این تحقیق نشان دادن قالب های قرآنی در پاسخ به سؤالات و شبهات دینی است. قالب های پرسش و پاسخ، برهان، قیاس، جدال احسن، تمثیل از جمله روش هایی است که در قرآن از آن استفاده شده است. این مقاله با توصیف و تحلیل برخی از آیات قرآن به تبیین این روش قرآنی در تبلیغ و دفاع از معارف دینی پرداخته است. قرآن با به کارگیری اقسام استدلال ها و استفاده از شیوه های گوناگون برای سطوح مختلف فکری، اعتقادی، از عامه مردم تا عالمان و متفکران، استدلال آورده است. بررسی آیات الهی نشان می دهد قرآن از طریق تبیین، ایجاد معرفت، دفاع از حق، رفع تردید و شک به عنوان اهداف میانی بهرمند شده و هدف غایی استدلال های خود یعنی هدایت را برآن استوار نموده است. در این شیوه ضمن اقناع و پذیرش معرفتی و عقلی معارف اسلامی زمینه پذیرش قلبی و عاطفی افراد نیز فراهم می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان