درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه و رونق صنعت گردشگری، بحث امنیت گردشگری و ارتقای عوامل مؤثر بر آن است. اگر زیرساخت ها و خدمات حمایتی در یک مقصد گردشگری مطابق با معیارهای قابل قبول نباشند، امنیت گردشگران در معرض مخاطرات متنوعی قرار گرفته، صنعت گردشگری را دچار رکود می کند. سطوح بالای امنیت وقتی ایجاد می شوند که کیفیت غذا، بهداشت، اقامتگاه، فعالیت های گردشگری، تسهیلات حمل و نقل و خدمات سلامتی همه به دقت در یک صنعت گردشگری لحاظ شوند. به نظر می رسد کشور ما علی رغم ظرفیت بالا در جذب گردشگر، دچار مشکلات فراوانی چون کمبود امکانات، بی ثباتی در سیاست ها و عدم مدیریت و برنامه ریزی در بحث گردشگری است و هنوز از پیشرفت مناسبی در این زمینه برخوردار نشده است. پژوهش حاضر کوششی است با هدف کشف، تحلیل و بررسی مشکلات امنیت گردشگری از منظر مدیران دفاتر خدمات جهانگردی و آژانس های مسافرتی در استان اصفهان. برای این منظور، رویکرد کیفی مدنظر قرار گرفت و با استفاده از نمونه گیری هدفمند، تعداد 20 نفر از مدیران دفاتر و آژانس های مذکور در ارتباط با مشکلات و مسائل امنیت گردشگری در ابعاد مختلف مورد مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اصلی ترین مقوله های مورد مطالعه را می توان در ابعاد اقتصادی و مالی، قانونی و اداری، غذایی و بهداشتی، جاده ای و حمل و نقلی و امنیت روانی طبقه بندی نمود. به نظر می رسد احساس ناامنی در حوزه های مختلف که خود حاصل درهم تنیدگی عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی است، بر رونق گردشگری در ایران سایه شومی افکنده، کاهش چشمگیر گردشگران خارجی و به دنبال آن پایین آمدن درآمد ارزی کشور را به همراه دارد.

بودریار که در آثار اولیه خود در مرحله گذار از مارکسیسم قرار دارد، توصیف روشن و کارآمدی از جامعه مصرفی به عنوان ویژگی مهم سرمایه داری جدید ارائه میدهد. او پس از مجهز شدن به مفاهیم و نظریات مربوط به تکنولوژی و جامعه مصرفی و با آغاز عصر اطلاعات، به سراغ آن میآید تا آن را در ارتباط با مفاهیم پیشین تحلیل کند و نتیجه ترکیب عملی تکنولوژی، جامعه مصرفی و عصر اطلاعات، او را به مشاهده جامعه جدیدی میکشاند که عده ای آن را پُست مدرن نامیده اند. بودریار الگوی کامل این جامعه را آمریکا میداند و تلاش میکند به کمک مفهوم مهم خود، یعنی حاد واقعیت و نیز توجهش به تکنولوژیهای جدید، رسانه ها و توده به توصیف وضع جدید پیش آمده یا در حال وقوع بپردازد. این مقاله، ضمن نگاهی توصیفی به سیر تحول اندیشه بودریار، به مفهوم کلیدی اندیشه او یعنی حاد- واقعیت پرداخته، سپس به تصویری که وی از رسانه و فرو پاشی معنی و زایل شدن امر اجتماعی و نهایتاً شکل گیری توده بر اساس مفهوم حاد- واقعیت ارائه میدهد، توجه شده است. سرانجام، بارویکردی انتقادی برخی دیدگاه های وی مورد بازخوانی قرار گرفته است.

مقاله حاضر در صدد بررسی بخشی از زندگی روزمره زنان، یعنی روابط اجتماعی آنان است. در این بررسی انسان شناختی، مقایسه ای بین روابط اجتماعی زنان شاغل و خانه دار صورت می گیرد. زنان شاغل و زنان خانه دار جامعه ما نیز براساس سرمایه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شان با اطرافیان خود (خانواده، دوستان و همسایگان) ارتباط های متفاوتی برقرار می کنند. به کمک روش کیفی با ابزار مصاحبه، با تعدادی از زنان که به صورت اتفاقی تصادفی انتخاب شدند، مصاحبه های طولانی انجام شد. تحلیل محتوای متن مصاحبه ها نشان دادند افراد با سرمایه فرهنگی کم، بیشترین ارتباط خانوادگی را دارند و خیلی کم همراه با خانواده، با دوستان ارتباط داشته و اصلاً به تنهایی با دوستان ارتباط (غیر خانوادگی) ندارند. افراد با سرمایه فرهنگی متوسط بیشتر روابط خانوادگی را ترجیح می دهند و تعدادی همراه با خانواده، با دوستان و تعداد بیشتری به تنهایی ارتباط برقرار می کنند. افراد با سرمایه فرهنگی بالا نیز اغلب با خانواده، تعدادی با دوستان و تعدادی به تنهایی با دوستان خود رابطه برقرار می کنند. بیشتر زنان خانه دار روابط خانوادگی داشته و فقط یک مورد از آنان همراه با خانواده و یا به تنهایی، با دوستان ارتباط داشت. اکثر زنان شاغل نیز با خانواده ارتباط داشته و تعدادی با دوستان و تعداد بیشتری به تنهایی با هم جنسان خود ارتباط دارند. سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی نقش مهمی را در نتایج به دست آمده ایفا نمی کنند. عامل اصلی در شکل و نوع روابط اجتماعی، سرمایه فرهنگی است. نتایج حاکی است که سرمایه فرهنگی پایین، خانه داری و ارتباطات خانوادگی نوعی چرخه را ساخته اند. در حالی که، سرمایه فرهنگی متوسط و بالا، شاغل بودن و روابط با هم جنسان نیز چرخه ای دیگر را بنا کرده اند. درواقع، فعالیت های فرهنگی، هنری، ورزشی، مطالعه، تماشای تلویزیون، شرکت در مجالس شعر، تفسیر قرآن بسیج و غیره، جدای از سطح تحصیلات در برقراری ارتباطات نقش مهمی دارند.

این مقاله ضمن بررسی مفهوم هویت ملی و اشکال و جنبه های مختلف آن، به بررسی تأثیر فوتبال بر هویت ملی پرداخته است. ادعای مقالة حاضر این است که فوتبال در دنیای امروز به عنوان یکی از عناصر سازندة هویت از جایگاه مهمی برخوردار است؛ بدین معنی که به جز کارویژه های اساسی و خاص خود، موجد و مقوم نوعی هویت در بعد ملی نیز می باشد. موفقیت در مسابقه های فراملی فوتبال، نوعی هویت و غرور ملی ایجاد کرده و جوامع دیگر را به پذیرش جایگاه برتر و قابل احترام کشور متبوع تیم برنده وادار می کند و به همین ترتیب، شکست یک تیم ملی فوتبال نیز باعث نوعی سرخوردگی و جریحه دارشدن غرور یک ملت و کشور می شود. مقالة حاضر ضمن بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و با محور قراردادن سؤا ل هایی در مورد چرایی و چگونگی تأثیر فوتبال بر هویت ملی، تلاش می کند تا روابط علّی بین این دو متغیر را بررسی و تحلیل کند.

خشونت سیاسی، کنشی جمعی است که هدف و بهانه های دستاویز آن به لحاظ نمادین، اجتماعی و نه شخصی می باشد و در این میان، بمب گذاری، نمادین ترین گونة ممکن است. در همین راستا، این مقاله به دنبال آن است که با ارائه مدلی ارتباط شناختی، فرایند بمب گذاری را به مثابه یک واقعه رسانه ای مورد مطالعه قرار دهد و این نوع نگاه را در بررسی اهداف، معانی و گفتمان خشونت سیاسی عملیات های بمب گذاری سال های (1389-1387) در استان سیستان و بلوچستان ایران بسط دهد. مقاله حاضر بر اساس مدل ارتباط شناختی بمب به مثابه واقعه رسانه ای طراحی شده و به دنبال بررسی نحوه رمزگذاری گروه معارض در عملیات بمب گذاری می باشد. در این میان، به منظور استخراج معانی و مضامین مقوم گفتمان مشروعیت بخش این نوع خشونت، از روش تحلیل محتوای کیفی مضمونی بهره برداری شده تا با اتکا بر آن بتوان به کدگذاری و کشف شاخص های معنایی اصلی در محتوای این مقوله های کلامی پرداخت.

با توجه به این واقعیت که همة علوم و معارف بشری همواره برداشتی کلی از مفهوم امنیت دارند، موضوع این مقاله بحث دربارة مفهوم امنیت در حوزة مدیریت فرهنگی است. از این رو ابتدا مفهوم امنیتِ فرهنگ، با رویکردی ترکیبی و استفاده از نظریه های فرهنگی و نظریه های امنیتی، بررسی و سپس روابط و نسبت های میان فرهنگ، هویت، و امنیت با رویکردی تحلیلی تبیین شده است و درنهایت به یک سؤال اصلی، مبنی بر این که راهبردهای امنیتِ فرهنگ در ایران کدام است؟ پاسخ داده شده است. ناامنی یک تولید فرهنگی است، زیرا با مفاهیم فرهنگی جامعه و هویت گره خورده است. به علاوه هویت برای بقا و امنیت خود نیازمند تفاوت و تمایز است. بنابراین، «هویت ما ـ هویت دیگری» در گفتمان ژئوپلیتیک فرهنگی می تواند تحلیلی از احساس ناامنی ارائه دهد. البته این بیان هم در درون خرده فرهنگ ها و هم در میان فرهنگ ها قابل طرح و پردازش است و بدین ترتیب نقش منابع فرهنگی در گفتمان های امنیتی آشکار می شود. بر اساس چنین نگرشی مقالة حاضر، به منظور تدوین راهبردهای کلان فرهنگی، چهارچوبی را برای استفاده در رشتة تخصصی مدیریت و برنامه ریزی امور فرهنگی پیشنهاد کرده است

جوانان، در کشورهای با رشد ناکافی اشتغال و میزان قابل توجه بیکاری و اشتغال ناقص، بیش از سایر اقشار صدمه دیده، مایوس و سرخورده می شوند و با احتمال بیشتری در معرض بلاتکلیفی اقتصادی و اجتماعی و آینده نامعلوم قرار می گیرند. هر چند برای بیان وضعیت جوانان در بازار کار و پیش بینی فرصت های شغلی مورد نیاز آنان معمولا به نرخ بیکاری جوانان و به ویژه میزان این نرخ در مقایسه با نرخ بیکاری بزرگسالان توجه می شود اما واقعیت این است که این نماگر تنها می تواند بخشی از نیروی کار بالقوه جوانان را که به دلیل شرایط اقتصادی یا سایر دلایل نتوانسته بالفعل شود،‌ نشان می دهد. بخش دیگری از ذخیره پنهان نیروی کار جوان،‌ جوانان غیرفعالی هستند که علی رغم عدم اشتغال به تحصیل و بعضا حتی علی رغم تمایل یا آمادگی برای انجام کار به منظور کسب درآمد، به دلیل فراهم نبودن شرایط مناسب وارد بازار کار نشده و غیرفعال مانده اند. به این ترتیب بایستی علاوه بر جوانان بیکار، جوانان غیرفعالی که به هر دلیل علی رغم میل خود غیرفعال مانده اند را نیز به عنوان بخش آسیب پذیر جمعیت جوان کشور تلقی نمود و مجموع سهم آن ها در کل جمعیت جوان کشور را به عنوان تقریبی از نیروی کار بالقوه جوانان که بلا استفاده مانده است، تلقی نمود. در این مقاله از نماگر میزان جوانان غیرفعال غیرمحصل استفاده شده است که در ادبیات بین المللی بازار کار تحت عنوان جوانان علاف نامیده می شود و به عنوان تقریبی از بخش غیرفعال جمعیت جوانان آسیب پذیر تلقی می شوند. بخشی از جمعیت جوان کشور که روال طبیعی گذار از تحصیل به کار را طی نکرده اند. با تشریح ویژگی های اجتماعی اقتصادی این زیر گروه از جوانان کشور، تصویری از بخش مغفول مانده و پنهان نیروی کار بالقوه جوانان ارایه می شود. به این منظور اطلاعات فردی و خانواری مربوط به جوانان 15-24 ساله کشور حاصل از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این مطالعه نشان داد که نزدیک به 30 درصد جوانان کشور علاف هستند به این مفهوم که به تحصیل اشتغال ندارند، کار نمی کنند و به دنبال کار نیز نیستند که نشان دهنده به هدر رفتن بخش قابل ملاحظه ای از بهترین سرمایه های انسانی کشور است

سابقه طولانی بحث در مورد تعریف و عوامل مؤثر بر بهزیستی، و همچنین، حجم عظیم پژوهش های علمی، در چند دهه اخیر در زمینه شادی و بهزیستی، نشان دهنده اهمیت این موضوع است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان باور به دنیای عادلانه و عدالت سازمانی ادراک شده با بهزیستی کارمندان در شهر کرمان بوده است.باور به دنیای عادلانه بر این واقعیت تاکید می کند که انسان ها نیازمند باور به این عقیده هستند که در دنیایی زندگی می کنند که در آن افراد شایستگی و سزاواری آنچه را به دست می آورند، دارند .بهزیستی ذهنی احساسات مربوط به خوشی و لذت یا خشنودی شناختی را در بر می گیرد. روش پژوهش حاضر پیمایش است. برای رسیدن به اهداف پژوهش، در آغاز تئوری ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه بررسی شدند. تئوری های پایه در این پژوهش عبارتند از: تئوری لرنر و تئوری دینر. سپس داده های پژوهش از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش حاضر کارمندان شهر کرمان در نظر گرفته شد. به منظور نمونه گیری، از روش نمونه گیری طبقه بندی استفاده شده است. داده های حاصل از 386 پرسشنامه با استفاده از آزمون های آماری متفاوت، از جمله: همبستگی و رگرسیون تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، داشتن باور به دنیای عادلانه قوی و ادراک هر چه بیشتر عدالت در سازمان، باعث افزایش بهزیستی کارمندان می گردد. همچنین، با استفاده از معادله رگرسیون (گام به گام) مشخص شد که متغیرهای مستقل حدود 31 درصد از واریانس بهزیستی را تبیین کرده اند.

در دورانی که شهرنشینی سریع و شتابان در مقیاسی عظیم به جریانی غالب در دنیا و بویژه در کشور های در حال توسعه تبدیل شده و سطوح بزرگی از زمین های شهری به زیر ساخت و ساز های شهری می رود همواره یک موضوع اساسی فراموش می شود؛ هویت مندی فضاهای شهری. این موضوع از دو جهت حائز اهمیت است: یکی تضعیف عناصر و عوامل هویت بخش در طی زمان و با توسعه های جدید و دیگری عدم توجه به محرک های هویتی و عدم بکارگیری شکلی یا معنایی آنها در مقیاس خردِ بنا تا کلانِ بافت. این فقدان در نوشهرها به شکل بارزی نمایان بوده و یکی از عوامل عدم جذب جمعیت در قالب خشک و بیروح بودن انهاست. هدف اصلی این مقاله بررسی و سنجش این مهم در 10 شهر جدید ایران (بعد از انقلاب) در راستای رسیدن به چارچوبی مفهومی-شناختی در جهت تدقیق این موضوع است. روش تحقیق مبتنی بر روش های کمی و کیفی با استفاده از مدل کمی گولر و روش پیمایش کیفی پرسشنامه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهند که شهر جدید بهارستان از منظر سنجه های انتخابی با امتیاز 62 از 100 در رتبه نخست قرار داشته و شهرهای اندیشه و پردیس در مکان هایی بعدی قرار دارند. نکته جالب توجه در این تحقیق همسو بودن نتایج پژوهش حاضر با جمعیت پذیری این شهرهاست که نشان می دهد معیارهای انتخاب شده در این تحقیق از نکاتی هستند که در جمعیت پذیری شهرهای هدف در این مطالعه نیز تاثیر گذار بوده اند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی علل خیانت از دیدگاه زنان و مردان مراجعه کننده به دادگاه خانواده بود. بدین منظور در قالب یک طرح کیفی، 42 نفر از مراجعه کنندگان به دادگاه خانواده، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته، بررسی اسناد موجود و مصاحبه با قاضی مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت، داده های حاصل از آن ها با استفاده از روش تحلیل محتوای عرفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که سه عامل مسائل بین فردی، روابط همسران و جامعه، اصلی ترین علل خیانت از دیدگاه زنان و مردان هستند، در حالی که هیچ یافته ای مبنی بر تصمیم به جدایی، به علت خیانت عاطفی صِرف، مشاهده نشد. علاوه بر این، یافته ها نشان داد که راهبرد اصلی مردان در مقابل خیانت همسر، خشونت و تصمیم به جدایی است، در حالی که این راهبردها در مورد زنان طیف وسیع تری را در بر می گرفت و آن ها با تکرار خیانت جنسی همسر، بعد از گذشت حداقل شش ماه تصمیم به جدایی می گرفتند. نتایج این پژوهش، با بیان این که می توان با مشاوره پیش از ازدواج گامی در راستای کاهش خیانت برداشت، بر اهمیت جامعه در بروز این پدیده تأکید می کند. بنابراین، انجام اقداماتی از طرف مسئولین در جهت سلامت جامعه ضروری به نظر می رسد.

مقاله حاضر به بررسی تغییرات الگوی سنی نسبت های جنسی در سرشماری های مختلف کشور پرداخته است. به این منظور ضمن تجزیه عوامل موثر بر نسبت های جنسی ایران با استفاده از روش دیویس، به بررسی الگوی سنی تغییرات این نسبت طی دوره زمانی 1345 تا 1385 و همچنین مقایسه این الگو در ایران و سایر مناطق جهان پرداخته است.تجزیه نسبت ها به روش دیویس نشان می دهد که روند مورد انتظار تغییرات الگوی سنی نسبت جنسی، بر اساس جداول عمر کول و دمنی (مدل غرب) با الگوی مشاهده شده این نسبت ها در ایران، فاقد هماهنگی مطلوب است. همچنین نتایج تحقیق، حاکی از بالا رفتن نسبت جنسی در سنین بالاتر از 60 سال است که روندی مغایر وضعیت اروپا، امریکای شمای، امریکای لاتین و افریقاست، زیرا در تمام این مناطق نسبت ها با بالا رفتن سن و اثر تجمعی مرگ و میر فزون تر مردان، روندی نزولی می یابند. هماهنگی الگوی سنی نسبت جنسی ایران با روند متناظر در کشورهای جنوب آسیا، دال بر تاثیرات مشابه عوامل فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی است که به نوبه خود رژیم جمعیت شناختی معینی را رقم زده است که درک ویژگی های آن مستلزم شناخت و توجه نسبت به متغیرهای فرهنگی در کنار سایر مولفه هاست.

واژه نجس واژه اصیل عربی است که تنها یکبار در قرآن در عبارت« انما المشرکون نجس» آمده این واژه با واژگان رجس،رجز، نحس، اشتقاق معنای دارد، متعلق  واژه نجس  همواره شی یا شخصی بوده است که موجب تنفر ومورد اجتناب واقع می شده است  ودر دامنه مسائل مربوط به شریعت علاوه بر آن موجب ممنوعیت طهارت نیز می گردد که مصادیق هر کدام با قراین مقالی و مقامی مشخص می شود، تعلق واژه نجس در عصر بعثت و ماقبل آن علاوه بر اعیان به مواردی که موجب کراهت و تنفر می گردید و لزوما اراده اجتنباب از آن می شد، سبب دگرگونی در برقراری ارتباطات اجتماعی با مشرکین می شود که لزوم اجتنباب از آنها بدون متنجس شدن از برخورد با آنها به دست می آید. این تحقیق به روش کتابخانه ای واسنادی با رویکرد تحلیل محتوا به تحلیل وبررسی وپردازش داده های جمع آوری شده از اسنادی تاریخی و روایی عصر رسالت و ماقبل آن پرداخته است. 

دراین مقاله، با تاکید بر مفهوم‌سازی در تحقیقات اجتماعی تجربی، لزوم مبتنی بودن شاخص قشر بندی اجتماعی بر مفهوم سازی نظری مطرح می‌شود. سپس مفهوم فونکسیونالیستی دیویس و مور از قشربندی اجتماعی تحت عنوان نظریه کارکردی قشر بندی اجتماعی بازسازی می شود و بر تمایز این مفهوم سازی نظری از مفهوم طبقات اجتماعی مارکس تاکید می‌شود. براساس این مفهوم سازی استدلال می‌شود که ساختار پرستیژ شغلی تنها شاخص مناسب برای قشر بندی اجتماعی است و با بررسی انتقادی شاخصهای رایج مانند پایگاه اجتماعی اقتصادی که عمدتا ترکیبی از درآمد و تحصیلات هستند نشان داده می‌شود که این شاخصها عموما فاقد مفهوم سازی نظری اند و مبین هیچ مقوله اجتماعی معینی نیستند و لاجرم شاخص مناسبی برای قشر بندی اجتماعی نخواهندبود