درخت حوزه‌های تخصصی

سوءمصرف مواد مخدر شامل طیف گسترده ای از رفتارهای مخاطره آمیز است که به عنوان یکی از مهم ترین چالش ها در زمینه سلامت فرد، خانواده و جامعه مطرح می شود. هدف از این مطالعه، تعیین فاکتورهای پیش بینی کننده سوء مصرف مواد در بین متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی شهر همدان با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. این پژوهش توصیفی - تحلیلی در سال 1391 انجام شد. 388 نفر از مردان و زنان متقاضی دریافت گواهینامه رانندگی از 6 آموزشگاه تعلیم رانندگی شهر همدان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد منطبق با تئوری رفتار برنامه ریزی شده و به روش خودگزارش دهی تکمیل و با استفاده از نرم افزار آماریSPSS-16 و با بهره گیری از آزمون های مناسب (کای-دو، همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون لجستیک) تجزیه و تحلیل گردید. شرکت کنندگان در مطالعه 1/38، 4/31 و 9/81 درصد از نمره را به ترتیب برای نگرش نسبت به مصرف مواد، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده بدست آوردند. ارتباط معنی داری بین تجربه سوء مصرف مواد مخدر و متغیرهای دموگرافیک (جنس و وضعیت تأهل) وجود داشت. همچنین رابطه معنی داری بین تجربه سوء مصرف مواد مخدر و قصد مصرف مواد مخدر، داشتن دوستان مصرف کننده مواد (شامل: مشروبات الکلی، مواد مخدر و داروهای درمان اعتیاد) و تجربه مصرف مواد توسط خود فرد وجود داشت (P <0.05). 9/11% از متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی سابقه مصرف مشروبات الکلی، 5/5% سابقه مصرف مواد مخدر و روانگردان و 4/4% سابقه مصرف داروهای درمان اعتیاد را در 6 ماه گذشته داشتند. آنالیز رگرسیون لجستیک نشان داد که هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده، پیش بینی کننده های قوی برای قصد مصرف مواد مخدر در واحدهای پژوهش است. نتایج تحقیق نشان داد تئوری رفتار برنامه ریزی شده می تواند برای پیش بینی رفتارهای پر خطر و اجرای برنامه های پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر استفاده گردد.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر، تعیین رابطه حمایت اجتماعی و سبک های مقابله با تاب آوری در نوجوانان بزهکار ساکن در کانون اصلاح و تربیت شهر تهران است. روش: روش این پژوهش توصیفی و از نوع هم بستگی است؛ همچنین ۱۲۰ نوجوان پسر ساکن در کانون اصلاح و تربیت شهر تهران، با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شده اند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه های سبک های مدارای اندلر و پارکر (۱۹۹۰)، حمایت اجتماعی ادراک شده واکس، فیلیپس، هالی، تامپسون، ویلیامز و استوارت (۱۹۸۶) و تاب آوری کانر و دیویدسون (۲۰۰۳) جمع آوری شده است. داده ها با روش های آماری هم بستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شده و یافته ها: نتایج نشان داده است هم بستگی حمایت اجتماعی و سبک های مدارا با تاب آوری در نوجوانان کانون اصلاح و تربیت، معنی دار و مثبت است (01/0p<). همچنین حمایت اجتماعی و سبک مدارای مسئله محور، تاب آوری را پیش بینی می کند. بحث: با توجه به یافته های این پژوهش، می توان چنین نتیجه گیری کرد که افزایش حمایت اجتماعی نهاد های مربوط، خصوصاً خانواده ها از نوجوانان بزهکار، همچنین آموختن مهارت های اساسی و مفیدِ روش های مدارا با مشکلات، نقشی مهم در افزایش تاب آوری آنان دارد.

تأثیر جنسیت بر سلامتی در مطالعات متعدد تأیید شده است و تبیین های نظری متعددی نیز به منظور توضیح نحوه تأثیرگذاری تفاوت های جنسی بر سطح سلامت افراد جامعه ارائه شده است. هدف این مطالعه آزمون تجربی مدل های نظری مذکور از طریق بررسی وضعیت سلامتی مردان و زنان تبریزی در ابعاد سلامت جسمانی، سلامت روانی، برداشت از وضعیت سلامت جسمانی و سلامت روانی و نیز تجربه بیماری بوده است. این مطالعه که بر روی 650 نفر از والدین خانوارهای تبریزی که بین 15 تا 65 سال سن دارند، انجام شده است، نشان  می دهد که مردان و زنان در متغیرهای سلامت جسمانی، سلامت روانی، برداشت از وضعیت سلامت جسمانی و روانی تفاوت معناداری با همدیگر دارند. اما از نظر تجربه بیماری دو گروه تفاوت چندانی از همدیگر نشان نمی دهند. با توجه به این یافته مطالعه به این نتیجه می رسد که تفاوت های سلامتی بین دو جنس بیشتر ذهنی و ناشی از نگرش های متفاوت دو جنس به تغییرات بدنی شان می باشد. 

وجود کودکان ساکن در زندان به همراه مادران زندانی مشکلی است که می تواند زمینه ساز مشکلات بعدی شود. قوانین در جهان و ایران اجازه داده اند برای کاهش آسیب های روانی برای مادر و کودک این کودکان بتوانند مدتی را – 2تا 6 سال- در زندان و در کنار مادران خود زندگی کنند. اما آیا زندان می تواند امکانات مناسب برای رشد این کودکان را فراهم نماید؟ کودکان تربیت شده در این مکان چه وضعیتی خواهند داشت؟ این تحقیق در قالب یک مطالعه کیفی و به شیوه ی مصاحبه عمیق سعی دارد شرایط کودکان در زندان را بررسی نماید. نمونه های مورد مصاحبه دو تن از مطلعین کلیدی هستند که با شرایط این کودکان از نزدیک آشنا بوده اند و 3 تن از مادرانی که در این شرایط زندگی کرده اند. این کودکان از نظر شرایط زندگی شامل؛ غذا، وسایل رفاهی و بازی، وسایل آموزشی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. تحقیقات نشان داده است عمدتاً این فرزندان دچار سرخوردگی و کمبود محبت شده و جذب گروه های بی رون از ساخت ار خانواده می شوند و در نهایت احتمال بیشتری وجود دارد که به انحراف کشیده شوند. کمترین کاری که می شود برای کودکان انجام داد و در قانون نیز پیش بینی شده است تعبیه یک مهدکودک در زندان است که می تواند تا حدودی بخشی از بار مشکلات را کم کند.

تمرکز انسان شناختی من بر تجربه و ادراک مخاطبان پرده خوانی متأثر و ملهم از انسان شناسی حسی است که در آن فرهنگ به مثابه شیوه های حس کردن جهان تعریف می شود. بدین ترتیب، هنر پرده خوانی نیز با فنون گوناگون خود در پی ایجاد تجارب حسی خاص و به دنبال آن، معانی حسی و ارزش های حسی ویژه ای است. علاوه بر این، گرچه پرده یک هنر دیداری است، تجربه حسی حضار فراتر از حس بینایی می رود و گرچه پرده خوانی یک هنر شنیداری است، باز هم تجربه حسی فراتر از حس شنوایی می رود. به طور خاص، پرده خوانی حس بساوایی حضار را در انتهای مراسم پرده خوانی درگیر می کند. و بدین ترتیب پرده خوانی یک هنر چندحسی است. تصویرها یا شمایل ها علاوه بر اینکه دیده می شوند، عضلانی می شوند و بیش از همه لمس هم می شوند. لمس کردن پرده یک انتقال ادراکی فرهنگی را نشان می دهد که انتقال دهنده ارزش ها و معانی حسی است.

طبقه متوسط جدید بعنوان طبقه ای مترقی که در پی تلاش جهت حرکت به سوی توسعه یافتگی است، نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی و امر توسعه سیاسی بخصوص در مشارکت های سیاسی دارد؛ بنابراین زمانی ما می توانیم این نقش فعال در توسعه را از سوی این طبقه داشته باشیم که این طبقه به خودآگاهی رسیده و مطالبات و خواسته هایش را بتواند در انجمن ها و گروه ها و احزاب پیگیری کند و به آن هویت ببخشد و زمانی که این آگاهی وجود نداشته باشد ما شاهد انفعال در مشارکت سیاسی و یا مشارکت به شکلی سلبی آن خواهیم بود. بنابراین در این مقاله تلاش شده تا به بررسی نقش سه متغییر جدایی فرهنگ عینی و فرهنگ ذهنی - عدم استقلال طبقه متوسط جدید از دولت - نبود مدرنیته، بر افزایش یا کاهش ازخودبیگانگی طبقه متوسط جدید در ایران بعد از انقلاب بپردازد. چراکهشناسایی عوامل زمینه ساز ازخودبیگانگی خود می توان گامی به سوی هویت بخشی به این طبقه در راستای رسیدن به مطالباتشان باشد که البته همسو با توسعه یافتگی مدرنیسم در جامعه ایرانی خواهد بود.

آموزش عالی در جهان امروز، از دهه های پایانی قرن بیستم، رو به همگانی شدن گذاشته و به صورت تقاضای اجتماعی جمعیت درآمده است. در نظریه سرمایه انسانی، نقش آموزش در توسعه اقتصادی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بررسی تحولات آموزش عالی در سال های اخیر در ایران حاکی از رشد سریع تعداد فارغ التحصیلان است. در نگاه اول به نظر می رسد وضعیت کنونی آموزش عالی کشور، تا حد زیادی در مسئله اشتغال جوانان تحصیلکرده تأثیرگذار است. بررسی علمی پدیده و پیش بینی آینده جمعیت آموزش عالی ایران هم از لحاظ نظ ری وهم از حیث الزامات سیاستی بسیارحائز اهمیت است. مقاله درصدد است با رویکرد مسئله محوری به این سوال اصلی پاسخ دهد که با توجه به تغییرات جمعیتی، وضعیت آموزش عالی کشور از نظر تعداد فارغ التحصیلان در 25 سال گذشته چه تغییراتی کرده است؟ وضعیت اشتغال و بیکاری آنها چگونه بوده و چه تغییراتی در ده سال آینده خواهد کرد؟ بررسی ساختار سنی - جنسی جمعیت 18 ساله به بالا،جمعیت دارای تحصیلات عالی 24- 18 ساله، سطح و روند تعداد فارغ التحصیلان و شاغلان دارای آموزش عالی، نسبت شاغلان دارای آموزش عالی به کل شاغلان و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دارای آموزش عالی در فاصله سال های 1365 تا 1390و پیش بینی ساختار سنی - جنسی جمعیت 18 ساله به بالا و جمعیت دارای تحصیلات عالی 24- 18 ساله در ده سال آینده اهداف اصلی این مطالعه را تشکیل می دهند. این مطالعه از نتایج سرشم اری درسال های 1365 تا 1390 مرک زآم ار ای ران و همچنین با استفاده از نرم افزار اسپکتروم برای پیش بینی جمعیت هدف، بهره گرفته است. نتایج بررسی جمعیت شناختی نشان می دهد جمعیت 18 ساله و بیشتر کشور به دلیل تأثیر متغیرهای جمعیتی (بالا بودن میزان باروری کل و رشد بالای جمعیت در دهه اول انقلاب اسلامی)، در دوره زمانی 85-1375رشد 4 درصدی داشته که نسبت به دوره های متناظر با افت و خیزهایی همراه بوده است. بررسی تحولات درصد رشد سالانه جمعیت با تحصیلات عالی در کل کشور نیز از ادامه همان روند قبلی تبعیت می کند. تعداد شاغلین دارای آموزش عالی، نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه ها و سهم بیکاری فارغ التحصیلان دارای آموزش عالی از کل بیکاران در 25 سال گذشته تغییرات قابل ملاحظه ای را نشان می دهند. پیش بینی شده جمعیت 18 ساله به بالا در سال 1400 علیرغم کاهش رشد سالانه نسبت به دوره 90- 1385 از 8/2 درصد به رشد 16/1 درصدی از حدود 55 میلیون نفر درسال 1390 به 61 میلیون نفر برسد. در مقابل، افت قابل ملاحظه ای را در جمعیت با تحصیلات عالی در سال 1400 تجربه خواهیم کرد.

هدف این مقاله، بررسی ویژگی های مهاجران به تفکیک استان طی دوره 1390- 1385 می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل ثانویه داده های مهاجرت در سرشماری سال 1390 است. طی دوره مذکور 5534666 نفر محل سکونت خود را ترک کرده و در محلی غیر از محل اقامت قبلی خود ساکن شده اند. نتایج نشان می دهد نسبت مهاجر به جمعیت در دوره مذکور، 76 نفر در هزار بوده است. از کل مهاجرین کشور 56 درصد مهاجرین داخل استانی، 36 درصد بین استانی، 2 درصد خارج از کشور و 6 درصد اظهار نشده بوده اند. استان تهران از استان هایی است که بالاترین تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده را داشته و بعد از آن استان های خراسان رضوی، فارس، اصفهان است. اکثر مهاجران خارج شده از استان ها وارد استان های همجوار شده اند. اکثر مهاجران مرد و از بین جوانان 29-15 ساله که در سن فعالیت و به دنبال اشتغال و تحصیل هستند، بوده است. علت عمده مهاجرت در استان های کشور پیروی از خانوار و در بعضی از استان ها عامل اشتغال، تحصیل، انجام یا پایان خدمت وظیفه و دستیابی به مسکن مناسب تر بوده است. مدت زمان اقامت بیشتر مهاجران وارد شده به استان ها کمتر از 2 سال بوده است. ظری بررسی شده، سپس سازوکارهای تعدیل مهاجرت مورد بحث واقع می شود. در ادامه، برخی از مطالعات صورت گرفته در زمینه تأثیرات بازار کار از مهاجرت، با تأکید تأثیرات آن بر اشتغال و بیکاری و همچنین اثرات روی سطح دستمزدها همراه با نتایج آماری به دست آمده، ارائه می شود.

راهکار اول - رصد فرهنگی جامعه راهکار دوم - برنامه ریزی فرهنگی

دعا معمولاً به عنوان یک پدیده فردی دیده می شود اما واقعیت امر این است که عمیق ترین و پیچیده ترین اشکال ارتباطی در قالب آن تحقق می یابد. در این مقاله تلاش شده با بررسی آیات و روایات و سیره معصومین (ع)، جنبه های عرفانی و فلسفی دعا و مقایسه آن با تعاریف و علم ارتباطات، ابعاد پیچیده ارتباطی این پدیده در قالب سطوح و انواع ارتباطات با تاکید بر صحیفه سجادیه مورد بررسی قرار گیرد. بررسی ها نشان می دهد که مهم ترین سطح ارتباطی دعا و درعین حال بیرونی ترین آن، ارتباطات برون فردی و مرکزی ترین آن، ارتباطات درون فردی است که تمامی عملکرد دعا در عرصه ارتباطات میان فردی، گروهی و جمعی تحت تأثیر و به واسطه آن صورت می گیرد. مهم ترین کارکرد دعا در سطح ارتباطات درون فردی «شکل دهی، تقویت و جهت دهی ارتباطات درون فردی در جهت دستیابی به یک احساس و تجربه معنوی» و در سطح ارتباطات میان فردی «تقویت هنجارها و ارزش های مرتبط» است. در سطح ارتباطات جمعی، دعا در «انتقال پیام های سیاسی، اجتماعی و دینی به مخاطبان انبوه» نقش آفرینی می کند. ارتباطات برون فردی حاکم بر دعا به خودی خود دارای چهار سطح و مرتبه است که با سطح اعتقادی و ایمانی دعاکننده ارتباط دارد. بحث ارتباطات کلامی در دعا حداقل در دو سطح مطرح می شود: 1- آنچه از خداوند خواسته می شود (که نشانگر نوع رویکرد دین داری است) 2- مباحث زیبایی شناختی موجود در زبان دعا. ارتباطات غیرکلامی در دعا، حداقل در سه زمینه «زمان»، «مکان» و «حالات بدنی» نمود پیدا نمی کند. دعا در زمینه ارتباطات میان فرهنگی، مشترک میان ادیان بوده و ناقل فرهنگ ها و مناسک فرهنگی است. ارتباطات امتی را بر بستر زبان عربی تسریع می کند و هنجارها و ارزش های مرتبط را تقویت می نماید. ارتباطات سیاسی نیز حداقل در سه سطح بینش، گرایش و رفتار سیاسی در دعا نمود پیدا می کند.

مسئلة تغییرات صورت پذیرفته در الگوی پوشش جوانان و گرایش سلیقة جوانان در استفاده از الگوهای پوشش مدرن که اغلب سنخیتی با ارزش ها و هنجارهای دینی و بومی ندارند، بیش از یک دهه است که برای جامعة ایرانی به منزلة یک آسیب مطرح شده است. مطالعة پیش رو با هدف سنجش وضعیت الگوی پوشش، در میان 330 نفر از جوانان شهر یاسوج، با روش نمونه گیری خوشه ای و با ابزار پرسش نامة محقق ساخته انجام گرفته است. داده های تحقیق با نرم افزار spss و با انجام آزمون های هم بستگی تحلیل شد. با استخراج و کدگذاری دوبارة گویه های مربوط به سنجش الگوی پوشش با اختصاص نمره های مشخص به گویه ها و ترکیب آنها مقیاس الگوی پوشش به دست آمد، که در این میان، الگوی پوشش سنتی شبه مدرن بیشترین تعداد فراوانی را به خود اختصاص داد. در این پژوهش متغیرهای التزام دینی، سرمایة فرهنگی و مصرف به ترتیب بیشترین هم بستگی را با الگوی پوشش نشان دادند.

هدف این مطالعه شناخت تأثیر ساختار قدرت در نهاد خانواده بر نگرش نسبت به سبک زندگی اسلامی شهروندان شهر گرگان بوده است. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری آن را کلیه شهروندان 15 سال به بالای ساکن شهر گرگان تشکیل دادند. از میان آنها 400 نفر به عنوان نمونه بر اساس توزیع نقشه ی حوزه بلوک های شهری در 40 بلوک با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که ابعاد نگرش مردم نسبت به سبک زندگی اسلامی: بعد شناختی 45/4 از 5؛ بعد عاطفی 30/4 از 5 و بعد رفتاری 22/4 از 5 می باشد. بررسی رابطه بین ساختار توزیع قدرت در خانواده با نگرش نسبت به سبک زندگی اسلامی حاکی از آن است که از یک طرف حوزه ی توزیع قدرت در خانواده ارتباط معناداری با نگرش نسبت به سبک زندگی اسلامی ندارد و از طرف دیگر، بین شیوه ی اعمال قدرت در خانواده با نگرش نسبت به سبک زندگی اسلامی، رابطه مثبت وجود دارد.

اصول شهروندی در فرایند جامعه پذیری با آموزش های خانواده شروع و در مدرسه به صورت جدی و رسمی پیگیری می شود. محتوای کتاب های درسی مصوب و مورد استفاده در مدارس می توانند بخشی از وضعیت آموزش شهروندی رسمی جوامع را نشان دهند. با توجه به این مساله، پژوهش حاضر به طور خاص در پی پاسخ به این پرسش هاست: تمرکز کتاب های درسی در خصوص آموزش شهروندی در ایران بیشتر بر چه موضوعاتی است؟ محتوای این کتاب ها بیشتر پیرامون تکالیف شهروندی است یا حقوق شهروندی و یا به صورت متوازن بر هردوی آنها توجه دارد؟ سایر صور شهروندی چه سهمی در کتاب های درسی دارند؟ برای انجام این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری تعداد 13 کتاب درسی مصوب سال تحصیلی91-1390 شامل تعلیمات اجتماعی، تعلیمات دینی و فارسی از دوره ی راهنمایی و دین و زندگی و دانش اجتماعی از دوره ی دبیرستان بودند که تمام شماری شده اند. واحد زمینه، کتاب های درسی و واحد ثبت، پاراگراف تعیین شده است که با استفاده از جدول شناختی مولفه های شهروندی، تعداد 66 مولفه استخراج شده است. نتایج نشان داده است رویکرد تکلیف محور 56/57 درصد و رویکرد حقوق محور 19/21درصد از محتوای کتب درسی را به خود اختصاص داده اند. همچنین سهم شهروندی زیست محیطی09/9درصد، شهروندی جنسیتی 51/1درصد، و شهروندی چند فرهنگی54/4 درصد می باشد.

مصرف برق در ایران فراتر از استانداردهای جهانی است. با توجه به اینکه بخش اعظم برق در بخش خانگی مصرف می شود، صرفه جویی در آن به ویژه توسط زنان به عنوان مدیران خانه، راهکاری مهم در کاهش بحران مصرف برق است اما این امر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان آگاهی از کارایی انرژی برق و صرفه جویی در مصرف برق در بین زنان متاهل شهر یاسوج بوده است که 406 نفر از آنان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه پژوهشگر ساخته است که با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، اعتبار سازه ای گردید و جهت تعیین پایایی از روش کودر - ریچاردسون استفاده شد. بررسی رابطه آگاهی از کارایی انرژی برق و صرفه جویی در آن با استفاده از مدل معادله ساختاری نشان داد آگاهی از کارایی انرژی برق رابطه مثبت و معناداری با صرفه جویی برق دارد و قادر است 26 درصد از تغییرات آن را تبیین کند. بنابراین، با ارتقاء آگاهی از استفاده کارا، مناسب و با بازده بیشتر از انرژی برق، می توان صرفه جویی در مصرف برق را افزایش و مصرف بی رویه برق را در کشور تسکین بخشید.