درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۱۸۱ تا ۳٬۲۰۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
۳۱۸۱.

فک شدگی و حک شدگی مصرف: تبیین مصرف نمایشی و غیرنمایشی براساس رهیافت های فک شدگی و حک شدگی اقتصاد نهادگرا (نمونه بررسی شده: شهروندان شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 44 - 76

کلید واژه ها: حک شدگی حک شدگی معکوس فک شدگی مصرف نمایشی و غیرنمایشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۰
پژوهش با هدف بررسی فک شدگی و حک شدگی مصرف (نمایشی/غیرنمایشی)، به صورت آمیخته و متوالی تبیینی در سال 1399 انجام شده است. جمعیت موردبررسی، ساکنین دارای تحصیلات عالی20 تا 65ساله شهر زنجان است. نمونه ها در دو مرحله با روش خوشه ای چندمرحله ای (502n=) و هدفمند و اشباع نظری (20n=) انتخاب شدند. ابزارها و روش های گردآوری داده ها، پرسش نامه بسته و باز و مصاحبه ساختار یافته و نیمه ساختار یافته است. روایی (محتوایی) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ) پرسش نامه بسته و قابلیت اعتماد پرسش نامه باز (با تکنیک مقایسه تحلیلی و ممیزی)، بررسی شد. داده های کمّی با نرم افزار آماری SPSSV20 و داده های کیفی بر اساس نظریه داده بنیاد (GT) تحلیل شدند. نتایج کمّی، نشان داد که وضعیت مصرف، وابسته به وضعیت اجتماعی- اقتصادی (و مُنفک از جامعه) نیست. نتایج کیفی، حک شدگی فرهنگی و اجتماعیِ مصرف در دو الگوی متقابل شامل «حک شدگی نمایشی» و «حک شدگی معکوس و منفعل غیرنمایشی» را نشان داد.
۳۱۸۲.

ارائه الگوی «مرور ساختاریافته مطالعات روان شناسی محیطی» در معماری

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال چهارم تابستان(تیر) ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 23-34

کلید واژه ها: تحلیل سیستماتیک چارچوب علمی روان شناسی محیطی معماری مرور ساختاریافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۸۶
با مشخص شدن نقش مهم مطالعات روان شناسی محیطی و لزوم بهره گیری از نتایج آن در فرایند طراحی معماری و شهرسازی در اواخر دوران مدرنیسم، شاهد ارائه نظریات متعدد و مطالعات متنوعی با روش و اهداف متفاوتی از سوی پژوهشگران این عرصه، تا به اکنون بوده ایم. انباشت حجم بالا و متنوع این تحقیقات، باعث آسیب هایی برای امر پژوهش شده است. پژوهش کیفی حاضر با درک این ضرورت که برای عبور از این مرحله، نیازمند جمع بندی و جریان شناسی این مطالعات هستیم، به هدف دستیابی به روشی ساختارمند، سعی در ارائه الگویی کرده است که متناسب با یافته ها و زمینه مطالعاتی موجود در روان شناسی محیطی باشد. بدین منظور با استفاده از روند مطالعات گروندد تئوری، سعی در ارائه الگویی برای بررسی و مرور ساختاریافته منابع کتابخانه ای، به قصد یافته های پژوهشی زمینه نگر کرده است. همچنین ضرورت چنین یافته های جدیدی، در ایجاد نظریه اثبات گرا مبتنی بر دستاوردهای علمی موجود، مورد بررسی قرار گرفته است. کاربرد این پژوهش علاوه بر پژوهشگران روان شناسی محیطی، شامل پژوهشگران عرصه روش تحقیق خصوصاً به شیوه نظریه پردازی زمینه نگر نیز می باشد.
۳۱۸۳.

نقش دعا در پیشگیری از صدمات ناشی از ابتلا به بیماری کرونا

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال چهارم تابستان(شهریور) ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۶) 55-66

کلید واژه ها: دعا صدمات بیماری کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۶
دعا در متون دینی یکی از راهی ارتباط با خداوند است و در برخی از آیات الهی به عنوان نوعی عبادت از آن یادشده است. از طرفی با توجه به آیات الهی انسان همراه در سختی ها و گرفتارها به سر می برند که یکی از این سختی ها و گرفتاری ها بیماری است و صدالبته در جهان کنونی که ویروسی به عنوان کوید 19 در سراسر جان شیوع پیداکرده است، انسان ها بیش ازپیش در سختی و گرفتاری به سر می برند؛ اما با توجه به این مسئله که ویروس کوید 19 یا همان کرونا شیوعی بسیار آسان دارد؛ از ضرورت و اهمیت این مسئله ایجاب می کند که انسان ها دچار نگرانی از مبتلا شدن به ویروس پیدا بکنند و همین نگرانی قبل از مبتلا شدن می تواند صدماتی را برای اشخاص به وجود آورده و سلامت و روحی و روانی آن ها و به تبع سلامت جسمانی آن ها را مختل سازد و همچنین هدف از این مقاله بیان نقش هایی است که دعا می تواند برای پیشگیری و کنترل از صدمات ایفا کند، می باشد؛ درواقع این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی به بیان این مسئله پرداخته است که ارتباط با خداوند تحت عنوان دعا می تواند یک فرایند شفابخش باشد و صدمات وارده را که سلامت روحی روانی اشخاص را مختل می سازد؛ کنترل سازد؛ زیرا که انسان باید بداند که تأثیرگذاری هر امری در عالم هستی بناتر اراده خداوند متعالی است و اگر اراده او بر چیزی تعلق بپذیرد، تخلف ناپذیر است. این نگاه بالاترین اثر را در دفع و رفع ناخوشی ها دارد. پس دعا می تواند نقش هایی اعم از: ایجاد امنیت روانی برای اشخاص، ایجاد شادی برای اشخاص، کنترل احساس تنهایی، کنترل ترس از گرفتن بیماری، از بین رفتن اضطراب، ایجاد رضایت از زندگی در اشخاص و درنهایت می تواند از افسردگی جلوگیری کند؛ داشته باشد.
۳۱۸۴.

مدل مفهومی نحوه مواجه مناظره کنندگان با رقبا در مناظره های تلویزیونی (مطالعه موردی مناظره های انتخابات ریاست جمهوری در ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 129 - 158

کلید واژه ها: مناظره تلویزیونی مناظره انتخاباتی نامزدهای انتخابات گفتگو تنش و درگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۱۶۳
تجربه برگزاری مناظره های انتخاباتی در سالهای 88، 92 و 96 حاکی از آن است که این مناظره ها بجای آنکه فضایی برای دیالوگ و گفتگو نسبت به موضوعات مهم برای جامعه باشد، فضایی بوده که نامزدها به تخریب و تهاجم نسبت به رقبا بپردازند. هدف اصلی این مقاله شناسایی مدل مفهومی برای توصیف نحوه تعامل و مواجه مناظره کنندگان است تا بتوان مولفه های اثر گذار بر نحوه انتخاب راهبرد تعامل با رقبا، را تبیین نمود. در این پژوهش از روش نظریه مبنایی یا گراندد تئوری استفاده شده و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 14 نفر از کسانی بدست آمده که صاحبنظر بوده و یا در فرآیند طراحی، تهیه و تولید مناظره ها نقش داشته اند. یافته های پژوهش حاکی است که هرچند ویژگیهای شخصی و شخصیت مناظره کنندگان در انتخاب رویکرد استدلال و اقناع یا کنش حمله و دفاع تاثیرگذار است، اما تغییر و بازشدن ناگهانی فضای سیاسی در دوران انتخابات، کوتاه بودن زمان تبلیغات انتخاباتی، سیاستهای رسانه در طراحی مناظره، عدم وجود سازوکارهای راستی آزمایی ادعاها، چینش نامناسب ساختار و قواعد مناظره از عواملی است که باعث شده مناظره کنندگان، از این فرصت برای حمله به رقبا و بالا بردن سطح تنش در برنامه استفاده نمایند.
۳۱۸۵.

ساختار قدرت و رابطه آن با ناپایداری خانواده (مطالعه ملی در جامعه ایرانی)

نویسنده:
منبع: پژوهش مسائل اجتماعی ایران دوره اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 109 - 139

کلید واژه ها: ساختار قدرت ناپایداری خانواده نگرش به طلاق تعارض زناشویی آزادی عمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۸۷
ساختار قدرت در خانواده موضوع مهمی است که پایداری خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد. در دهه های اخیر تغییرات مختلفی در سطوح مختلف ملی و نیز در درون خانواده ایرانی به وقوع پیوسته و تأثیراتی در پایداری خانواده برجای گذاشته است. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی ساختار قدرت و رابطه آن با ناپایداری در خانواده در ایران است. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل ثانویه 3819 نفر از افراد متأهل داده های پیمایش ملی خانواده به بررسی رابطه بین دو متغیر پرداخته است. ساختار قدرت در سه شاخص ساخت قدرت، آزادی عمل و اعمال قدرت، شیوه اعمال قدرت با زیرشاخص های مربوط و ناپایداری خانواده در سه شاخص در سطوح کنش (تعارض زناشویی و خشونت) و نگرش (نگرش به طلاق) در زیر شاخص هایی مطالعه گردید. یافته ها نشان می دهد در حالی که ساختار کلی قدرت در خانواده ایرانی تا حد قابل توجهی متقارن بوده، برخی از شاخص های قدرت مانند میزان آزادی عمل و اعمال قدرت و شیوه های اعمال قدرت بر تعارضات زناشویی، خشونت و نگرش به طلاق تأثیرات قابل توجهی داشته و ناپایداری خانواده را افزایش می دهند. لازم است به منظور کاهش طلاق و افزایش پایداری خانواده، برنامه ریزی ها و خدمات مختلف اعم از مشاوره ای و غیره به خانواده های دارای تعارضات بیشتر زناشویی و خانواده هایی که خشونت بیشتری در آنها گزارش می شود، اختصاص داد. همچنین نگرش زنان و مردان نسبت به وضعیت ساختار قدرت و نگرش به پیامدهای طلاق متفاوت بوده و زنان با تسامح بیشتری به پیامدهای طلاق می اندیشند.
۳۱۸۶.

تأثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه مطالعه موردی کشورهای منطقه منا(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳ ۳۴۸-۳۰۷

کلید واژه ها: فرار مغزها متغیرهای نهادی کشورهای در حال توسعه مدل پانل دیتا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۴۶
مقدمه: علی رغم اهمیتی که نیروی انسانی متخصص در پیشرو بودن اقتصاد یک کشور دارد، آمار نشان دهنده خروج حجم وسیعی از اندیشمندان حوزه های مختلف علوم می باشد که به دلایلی اقامت در کشورهای توسعه یافته را بر ماندن در کشور خود ترجیح می دهند. در واقع، فرار مغزها معرف جریان سرمایه انسانی است که در آن انتقال مهارت ها صورت می گیرد. لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه خواهیم پرداخت. روش: در این پژوهش داده های مهاجرت کشورهای منطقه منا به عنوان کشورهای مهاجرفرست و کشور آمریکا نیز به عنوان کشور مهاجرپذیر طی سال های 2018-2002 مورد استفاده قرار گرفته و آمار مهاجرت بر اساس ملیت از بانک اطلاعات بین المللی مهاجرت (OECD .Stat) جمع آوری گردیده است. نرم افزار مورد استفاده Eviews10 و روش اقتصادسنجی، روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) می باشد. یافته ها: لگاریتم وقفه اول فرار مغزها (554837/0)، اثر بخشی دولت (015586/0) و آزادی بیان (012297/0) اثری مثبت بر فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه به ایالات متحده آمریکا داشته و حاکمیت قانون (027964/0 -)، رشد اقتصادی (001738/0 -)، کنترل فساد (007549/0 -) و کیفیت قانون (004503/0 -) اثری منفی بر فرار مغزها و مهاجرت نخبگان داشته است. در تخمین مدل برای بررسی معتبر بودن ماتریس ابزارها از آزمون سارگان استفاده شده است. همچنین آزمون خودهمبستگی آرلانو-باند حاکی از تایید پویایی مدل و عدم وجود خودهمبستگی مراتب بالاتر در جزء خطای مدل دارد. بحث: با توجه به تاثیر حاکمیت قانون، کنترل فساد، رشد اقتصادی و کیفیت قوانین بر کاهش مهاجرت نخبگان، اصلاحات نهادی لازم برای بهبود تضمین حقوق مالکیت، الزام به قراردادها، امنیت اجتماعی، تضمین رقابت، ارتقای شفافیت و تقویت کیفیت قوانین در حوزه فعالیت های اقتصادی پیشنهاد می شود. بنابراین، کشورها باید برنامه هایی جامع را جهت ایجاد محیطی پویا و فعال برای نیروی انسانی تهیه و زمینه را به منظور ایجاد خلاقیت و نوآوری برای نخبگان فراهم کنند تا از خروج آنها از کشورشان جلوگیری شود.
۳۱۸۷.

ارزیابی سطح توسعه استان ها بر اساس شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳ ۴۶-۹

کلید واژه ها: روش تاپسیس شاخص های اجتماعی شاخص ترکیبی نابرابری ضریب ویلیامسون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۵۷
مقدمه: فرایند توسعه امری چند بعدی شامل ابعاد مختلف می باشد. بعد اجتماعی توسعه شامل شاخص های مختلفی از جمله شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت است که شاخص های مذکور کمتر مورد توجه بوده است. نخستین گام در حل مسائل ناشی از نابرابری، شناخت و سطح بندی مناطق می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سطح توسعه استان ها بر اساس شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت گرفت که در آن 31 استان کشور بر مبنای 24 شاخص رتبه بندی شدند. روش: داده های 24 شاخص آموزشی، بهداشتی و مهاجرت از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور و نیز نتایج سالنامه های آماری کشور در سال 1397 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS،Excel و Arc GIS بهره گرفته شد. از ضریب ویلیامسون برای ارزیابی نابرابری فضایی، روش تحلیل مؤلفه های اصلی برای وزن دهی شاخص ها و روش تاپسیس، برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه استان ها استفاده شد. در نهایت طبقه بندی سطح توسعه استان ها به روش GIS و نیز تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی انجام گرفت. یافته: نتایج نشان داد در شاخص های «نرخ ترک تحصیل (درصد) ابتدایی» و «نسبت مراکز توانبخشی به ازای جمعیت» بیشترین و در شاخص های «نرخ گذر دوره اول متوسطه (درصد)» و «نرخ باسوادی مردان» به ترتیب کمترین نابرابری وجود داشت. نتایج تعیین رتبه استان ها نشان داد استان های چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، سمنان، ایلام و یزد در بهترین وضعیت و استان های سیستان و بلوچستان، البرز، تهران، آذربایجان غربی و هرمزگان پایین ترین رتبه را داشتند. این یافته به همراه نتایج تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی و نیز نقشه هایGIS مؤید وجود شکاف توسعه اجتماعی و تفاوت بین استان های ایران از نظر شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت از قبیل «نسبت مراکز فنی و حرفه ای به جمعیت»، «نرخ مرگ و میر کودکان کمتر از 5 سال» و «نرخ خالص مهاجرت» و غیره بوده است. بحث: به منظور برقراری توسعه متوازن پیشنهاد می گردد تخصیص هر گونه بودجه به استان ها و مناطق کم برخوردار شناسایی شده در این تحقیق اختصاص داده شود.
۳۱۸۸.

تحولات باروری در ایران برمبنای نسبت توالی زنده زایی، 95-1385(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 133 - 157

کلید واژه ها: نسبت توالی زنده زایی باروری کل باروری نکاحی سیاست های جمعیتی فرزندآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۷۷
تحولات باروری مهم ترین مسئله جمعیتی سال های اخیر ایران بوده است که منجر به ابلاغ سیاست های جمعیتی شد که درآن بر نقش همه ارگان های مرتبط با مسائل جمعیتی تاکید شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند باروری در سرشماری های سه دوره گذشته بر مبنای نسبت فزایندگی زنده زایی است. این شاخص نسبت زنانی را نشان می دهد که تعداد مشخصی فرزند داشته و فرزندان بعدی را می خواهند. لذا اطلاعات مربوط به رتبه موالید در میان نمونه زنان همسردار 15 تا 49 ساله در نمونه دو درصدی سرشماری سال های 85 تا 95 که معادل 983000 نفر هستند، مورد تحلیل قرار گرفتند. نسبت توالی زنده زایی از بدون فرزند به یک (85 درصد) و از یک به دو فرزند ( 76درصد ) تقریبا ثابت بوده اما از سه به چهار فرزند کاهش داشت (75 درصد به 61 درصد). باروری تجمعی از 3.2 در سال 85  به 5.2 در سال 1395 رسید. درنتیجه فرزندآوری زنان متاهل در وضعیت قابل قبولی است، لیکن سیاست های جمعیتی مبتنی بر تقویت زیرساخت های اقتصادی، رفاهی مانند کاهش تورم و افزابش اشتغال و بهبود وضعیت مسکن منجر به افزایش ازدواج شده و در نهایت فرزندآوری را تقویت خواهد کرد.
۳۱۸۹.

سرمایه فرهنگی و باروری: مطالعه ای در میان زنان ازدواج کرده 49-15 ساله شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 159 - 191

کلید واژه ها: باروری سرمایه فرهنگی تحصیلات زنان رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۵۰
در چند دهه اخیر کاهش میزان های باروری به زیر سطح جانشینی در کشور امری فراگیر بوده است، اما تجربه استان گیلان در این زمینه چشمگیر است. براساس آخرین برآوردها، در سال 1399 میزان باروری کل این استان برابر با 1 فرزند بود. پژوهش حاضر در پی بررسی دلایل ذهنی نرخ پایین باروری است. رویکرد نظری مطالعه، رویکرد سرمایه ای پیر بوردیو و مفهوم «سرمایه فرهنگی» و مؤلفه های تشکیل دهنده آن (تجسم یافته، عینیت یافته و نهادین) است. روش پژوهش پیمایش، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه، جامعه آماری زنان متأهل 49-15 ساله شهر رشت، روش نمونه گیری خوشه ای اتفاقی و حجم نمونه 391 نفر است. یافته ها نشان می دهند بی فرزندی و کم فرزندی حالت شایع در رفتار باروری  است و اکثریت پاسخ گویان (حدود 67 درصد) تصمیمی به باروری مجدد ندارند. طبق یافته ها، بین سرمایه فرهنگی و تمامی ابعاد آن (تجسم یافته، عینیت یافته و نهادی) و رفتار باروری (تعداد فرزند زنده به دنیا آمده هر زن) رابطه معنادار و معکوس حاکم است و با افزایش سرمایه فرهنگی، باروری کاهش می یابد. براین اساس، امروزه اگرچه عوامل ساختاری در باروری نقش دارند، نگرش ها، سلایق، ارزش ها و در نتیجه انتخاب ها نیز مهم هستند و نیاز به ایجاد هماهنگی در انتظارات ذهنی و موقعیت عینی خانواده ها وجود دارد.
۳۱۹۰.

تحصیلات، توسعه و مهاجرت های داخلی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 193 - 215

کلید واژه ها: توسعه تحصیلات دانشگاهی میزان خالص مهاجرت شدّت مهاجرت مهاجرت داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۱۶۲
مدل های نظری و شواهد تجربی بیانگر رابطه پیچیده، چندوجهی و متقابل تحصیلات و مهاجرت است. در ایران، مهاجرت داخلی نقش زیادی در پویایی و جابه جایی افراد تحصیل کرده و سرمایه انسانی دارد، و در مقابل، تحصیلات نیز نقش مهمی در تصمیم گیری و اقدام به مهاجرت افراد دارد. هدف این مقاله بررسی تأثیر تحصیلات بر مهاجرت های بین شهرستانی در بسترهای مختلف توسعه ای با استفاده از داده های سطح خرد (فردی) و سطح کلان سرشماری 1395 می باشد. نتایج نشان داد موازنه مهاجرت بین شهرستانی در دوره 95-1390 در سه چهارم شهرستان های کشور منفی بوده است. همچنین، نتایج بیانگر رابطه مثبت تحصیلات دانشگاهی با میزان خالص مهاجرت بین شهرستانی است. البته، رابطه تحصیلات دانشگاهی با میزان خالص مهاجرتی، در بسترهای مختلف توسعه ای متفاوت بدست آمد؛ در شهرستان های کمتر توسعه یافته، نسبت بالای جمعیت تحصیل کرده دانشگاهی منجر به موازنه مهاجرتی منفی بیشتر شده است. در مقابل، در شهرستان های توسعه یافته، نسبت بالای جمعیت تحصیل کرده دانشگاهی با موازنه مثبت مهاجرتی بیشتر همراه است. علاوه بر این، نتایج تحلیل داده های فردی نشان داد که شدّت مهاجرت با افزایش سطح تحصیلات بطور معناداری افزایش می یابد. به طوری که، شاخص شدّت مهاجرتی برای افراد با تحصیلات دکتری حدود ده برابر افراد بی سواد بوده است. از اینرو، در موازنه مهاجرتی، شهرستان های توسعه یافته سرمایه انسانی بیشتری بدست آورده و در مقابل شهرستان های توسعه نیافته، جمعیت تحصیل کرده دانشگاهی و سرمایه انسانی شان را از دست می دهند. تداوم چنین وضعیتی منجر به تشدید نابرابری های اجتماعی منطقه ای در کشور می شود.
۳۱۹۱.

نقش اطلاع رسانی و استقلال رسانه ای رسانه های نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی - اجتماعی المپیک سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶ 149 - 170

کلید واژه ها: اطلاع رسانی استقلال رسانه ای رسانه های نوپدید رویکرد 360 درجه لیگ برتر فوتبال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۹۹
هدف این مقاله بررسی نقش اطلاع رسانی و استقلال رسانه ای رسانه های نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال ایران با رویکرد 360 درجه است. ماهیت پژوهش، کاربردی، روش آن توصیفی- پیمایشی و ابزار اندازه گیری پرسشنامه است. جامعه آماری شامل کلیه مربیان فوتبال، مدیران فوتبال، بازیکنان، داوران، خبرنگاران در لیگ های فوتبال و کارشناسان ارتباطات رسانه ای، همچنین مخاطبین لیگ برتر فوتبال کشور و نمونه پژوهش شامل 384 نفر (با تأکید بر کفایت نمونه فرمول تعیین حجم نمونه کوکران) است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته متشکل از 2 مؤلفه (اطلاع رسانی و استقلال رسانه ای) و 15 عبارت بود. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ تأیید شد. بر اساس نتایج، اطلاع رسانی و استقلال رسانه ای رسانه های نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال ایران با رویکرد 360 درجه در حد مطلوبی گزارش شد (0001/0=P). بنابراین می توان نتیجه گرفت که رسانه های نوپدید یکی از ابزارهای اساسی برای بررسی مسائل اجتماعی، اطلاع رسانی، آموزشی و عامل بسیار مؤثری در شکل گیری ارزش های اجتماعی به شمار می آیند.
۳۱۹۲.

معرفی و نقد کتاب «سیر تحول خشونت، ادب و غم در جامعه ایران؛ نقض امنیت اجتماعی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی پلیس سال هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۱) 53 - 59

کلید واژه ها: فرهنگ پلیس جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۹۵
امنیت اجتماعی و تأمین آن یکی از مهم ترین دغدغه های ارگان های امنیتی کشور جمهوری اسلامی ایران است که می توان آن را از زوایای مختلف بررسی کرد. یکی از موارد مهم و ریشه ای در بحث امنیت اجتماعی، نیروهای انسانی یا افراد جامعه هستند که آن اجتماع را تشکیل داده اند. خصوصیات رفتاری افراد جامعه تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... تغییر می کند و این تغییر می تواند درراستای تأمین امنیت اجتماعی یا درخلاف جهت آن قرار بگیرد. بر این اساس، بررسی تغییرات ویژگی های رفتاری افراد جامعه در گذر زمان، ریشه یابی تغییر رفتاری افراد جامعه در سطح کلان و اتخاذ سیاست های مناسب جهت افزایش ویژگی های مثبت رفتاری و کاهش موارد منفی، اهمیت بسیاری دارد. کتاب ارزشمند «سیر تحول خشونت، ادب و غم در جامعه ایران؛ نفض امنیت اجتماعی» به قلم دکتر مهرداد مشکین فام، منتشرشده به وسیله دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان همدان، در سال 1400، چند مورد از عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی را که خشونت، ادب و غم هستند، در جامعه ایران در چندین دهه مورد بررسی قرار داده است. نگارنده در پنج فصل به بررسی میزان تغییر عوامل فوق و تأثیر آن ها بر امنیت اجتماعی کشور و ارائه راه کارهایی در این حوزه، به منظور بهبود امنیت اجتماعی و درواقع، رعایت حقوق عامه پرداخته است. درادامه، خلاصه ای از هر فصل را ارائه می دهیم.
۳۱۹۳.

نقش واسطه ای رهبری اخلاقی در رابطه آوای سازمانی و اشتیاق شغلی معلمان شهرستان نمین

نویسنده:
منبع: مطالعات رهبری فرهنگی سال سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۸) 26-40

کلید واژه ها: آوای سازمانی رهبری اخلاقی اشتیاق شغلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۰
سازمان های امروزی به کارمندان با انرژی و علاقمند نیاز دارند. افرادی که نسبت به کارشان شوق و احساس خوب بالای دارند. به عبارت کلی، کارمندان علاقمند به طور کامل جذب کارشان می شوند و فعالیت های کاریشان را به شکل مناسبی انجام می دهند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی (مدل معادلات ساختاری) می باشد، که با هدف بررسی نقش واسطه ای رهبری اخلاقی در رابطه ی آوای سازمانی و اشتیاق شغلی معلمان شهرستان نمین صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را معلمان دوره ابتدایی شاغل در شهرستان نمین به تعداد 381 نفر تشکیل داده که بر اساس جدول مورگان نمونه ای به حجم 181 نفر (96نفر زن و 85 نفر مرد) با روش نمونه گیری خوشه ای و طبقه ای انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه های استاندارد، رهبری اخلاقی کالشون و همکاران (2011)، اشتیاق شغلی معلمان سالانوا و شوفلی (2004) و آوای سازمانی زهیر و اردوقان (2011) جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار های Spss21 و lisrel8 انجام گرفته است. نتایج حاکی از آن است که متغیر اشتیاق شغلی، آوای سازمانی و رهبری اخلاقی به ترتیب با ضریب بتای استاندارد برابر با 0.53 و 0.79، 0.41 درصد از واریانس این متغیر را تبیین نموده اند. این یافته نشان می دهد رابطه بین دو متغیر آوای سازمانی و اشتیاق شغلی توسط متغیر رهبری اخلاقی تشدید می شود که اگر رهبری اخلاقی افزایش یابد این اثر قوی تر و اگر رهبری اخلاقی ضعیف شود طبیعتا این رابطه ضعیف خواهد شد.
۳۱۹۴.

بررسی زمینه های خانوادگی موثر بر انتخاب رشته در دانش آموزان مقطع دبیرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی آموزش و پرورش پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 156 - 169

کلید واژه ها: زمینه های خانوادگی انتخاب رشته مقطع دبیرستان دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۷۷
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی زمینه  و عوامل موثر خانوادگی(سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی) بر انتخاب رشته دانش آموزان بود. روش: روش مطالعه در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه واقع در منطقه 8 تهران در سال 95- 1394 بودند. جمعیت نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و طبقه ای، متناسب با جنسیت شامل 355 نفر از دانش آموزان، با رعایت نسبت جنسی 178نفر پسر و 177نفر دختر بود ند.  ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور برآورد پایایی ابزار سنجش از پیش آزمونی با جامعه آماری30 نفر بهره گرفته  شد و نتایج از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شد و پایایی 0/8 بدست آمد. به منظور توصیف اطلاعات به دست آمده از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین وشاخص پراکندگی انحراف معیار استفاده شد. برای آزمون فرضیه ها از آماره های همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس بهره گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که عوامل موثر خانوادگی (سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی) در بین دانش اموزان رشته های مختلف تفاوت معناداری داشت(p<0.05) نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق بین متغییرهای سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی با انتخاب رشته دانش آموزان رابطه وجود دارد و تغییر در هریک از آنها موجب تغییر در انتخاب رشته دانش آموزان می گردد.
۳۱۹۵.

تبیین رابطه سالخوردگی جمعیت وشاخص های توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 1 - 34

کلید واژه ها: سالخوردگی باروری امید به زندگی توسعه اجتماعی جهان اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۴۹
پدیده سالخوردگی جمعیت که عموماً بوسیله افزایش در سنین بازنشستگی انداز گیری می شود در تمام جنبه های زندگی جوامع بشری از جمله در ساختارهای سنی، ارزش ها، معیارها و ایجاد سازمان های اجتماعی، تحولات قابل ملاحظه ای به وجود خواهد آورد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین سالخوردگی جمعیت و توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام است. شاخص های تحقیق 49 شاخص توسعه اجتماعی است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن "توصیفی- تحلیلی" است. داده ها و اطلاعات مورد مطالعه از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و ارتباط بین سالخوردگی وشاخص های توسعه اجتماعی از ضرایب موران بهره گرفته شده است. بررسی شاخص های توسعه اجتماعی نشان می دهد کشور قطر دارای بهترین وضعیت از لحاظ این شاخص ها در میان کشور های اسلامی است. در جایگاه بعدی کشور امارات متحده عربی و در نهایت در جایگاه سوم کشور ایران قرار گرفته است. طبقه بندی کشورها بر اساس ضریب همبستگی فضایی بیانگر قرارگرفتن کشورهای امارات و عربستان در طبقه اول (سالخوردگی بالا و توسعه اجتماعی بالا ) و کشورهای آفریقایی گینه- سومالی – چاد در طبقه چهارم (سالخوردگی پایین و توسعه اجتماعی پایین) است. در اکثر کشورهای طبقه چهارم ساختار شکننده بنیان های اقتصادی اجازه توسعه اقتصادی و اجتماعی را به آنها نداده است.
۳۱۹۶.

ارتباطات میان فرهنگی به مثابه جریانی از تعدیل شخصیت و هویت های انسانی-اجتماعی (تحلیلی بر فیلم سینمایی هفت سال در تبت از منظر ارتباطات میان فرهنگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 45-65

کلید واژه ها: ارتباطات میان فرهنگی خود و دیگری هویت های تک وجهی هویت های چندوجهی هفت سال در تبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۲
تصور مواجهه با دیگری، اغلب تصوری غریب است. ما هر اندازه هم که کنجکاو و مایل به کشف جهان های دیگر بوده و از تمنای چنین کشفی بر سر ذوق باشیم، اما نمی توانیم بر تمامی اضطراب ها، تردیدها و گاه حتی ترس های خویش فائق آئیم. این ترس ها در سطحی کلان، البته ممکن است به زودی ما را در لاک دفاعی یا حتی حالت تهاجمی قرار دهد و هیچ کم نیستند شواهدی در درازای تاریخ که مؤید چنین حالت هایی است. با این همه، با فرضِ ناگزیر ارتباطات میان فرهنگی در روزگار کنونی، می توان این ارتباطات را چونان جریانی از تعدیل شخصیت و هویت های انسانی-اجتماعی به شمار آورده و از این رو، بر گسترش آن در یک چارچوبِ فراگیر پای فشرد. بنابراین، مقاله حاضر مبتنی بر چنین نگاهی و بر اساس نوعی روش شناسی تفسیری، به دنبال فهم چگونگی این امر بوده است. در این راستا، با بهره گیری از فیلم سینمایی «هفت سال در تبت» که بر پایه داستانی واقعی ساخته شده است، نشان داده ایم که ارتباطات میان فرهنگی جدای از امکان شکوفایی هویت های چندوجهی، زمینه تعدیل خود شخص در نسبت با خودش و نیز، تعدیل نگاه او به دیگران را فراهم می سازد. این امر مراتب گوناگونی داشته و در صورت های مختلفی تجلی می یابد که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.
۳۱۹۷.

بررسی نقش خانواده و کاستی های موجود در مداخلات کاهش استفاده کودکان از رسانه های دیجیتال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۸ 589 - 612

کلید واژه ها: خانواده کودک فناوری وسایل دیجیتال والدین مداخله والد کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
استفاده کودکان از وسایل دیجیتال در حال افزایش است و آثار مخربی بر جنبه های مختلف تحول دارد. مطالعه حاضر با هدف مشخص کردن نقش خانواده و کاستی های موجود در مداخلات کاهش استفاده از رسانه های دیجیتال در کودکان به روش مرور نظام مند انجام شده است. پایگاه های ISC، SID و IranDoc و پایگاه های PsycNet، ScienceDirect، Medline، PubMed، Scopus و Web of Science بین سال 2000 تا 2019 بررسی شدند. معیار ورود شامل مطالعات کارآزمایی در کودکان زیر 12 سال با هدف کاهش استفاده از فناوری های نوپدید بود. از بین مطالعات یافت شده، 18 مقاله بررسی شدند. نتایج نشان داد بیشترین راهبردهای مورد استفاده رفتاری و شناختی بودند و عوامل مربوط به خانواده و تعامل والد کودک به عنوان عاملی مهم در مدیریت رفتار کودک در پژوهش ها مغفول مانده است. آگاهی والدین از پیامدهای منفی فزون کاربری کودکان از فناوری های نوپدید و آموزش آن ها برای انجام فعالیت های جایگزین، می تواند منجر به اثربخشی مداخلات شود، نسبت به زمانی که تنها بر آموزش مهارت هایی به کودکان تأکید می کنند. درگیر کردن والدین در مداخلات زمانی مؤثر است که سایر عوامل تأثیرگذار مانند ویژگی های سرشتی کودک و والدین، کیفیت تعامل والد کودک، الگوهای حاکم بر رفتارهای والدین، سبک های والدگری و عوامل تأثیرگذار در فضای خانه نیز مورد توجه قرار گیرد.
۳۱۹۸.

نقش شبکه روابط اجتماعی در کاریابی (مورد مطالعه: شهر ابهر، استان زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 1 - 26

کلید واژه ها: شبکه روابط اجتماعی کاریابی گرانووتر لین منابع اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
داشتن شغل یکی از ابعاد مهم زندگی انسان مدرن است و کاریابی با تولد جامعه شناسی اقتصادی جدید موردمطالعه جامعه شناسان اقتصادی قرار گرفته است. ایران در دهه های گذشته با مشکلات اقتصادی متعددی ازجمله نرخ های بیکاری بالا روبه رو بوده است. باتوجه به دشواری کاریابی در این دوره و با طرح این مسئله که شبکه های روابط اجتماعی چه نقشی در کاریابی دارند، این مقاله از دید جامعه شناسی اقتصادی جدید و با استفاده از رهیافت شبکه ای به بررسی کاریابی در شهر ابهر می پردازد. پژوهش حاضر از بُعد نظری برمبنای نظریه های مارک گرانووتر و نان لین بنا شده است. روش این پژوهش پیمایش بوده و داده ها با استفاده از پرسش نامه ساخت یافته از نمونه ای که به صورت خوشه ای از شهر ابهر در استان زنجان انتخاب شده بودند گردآوری شده اند.یافته های پژوهش نشان می دهد که 1) استفاده از شبکه روابط اجتماعی مهم ترین روش جست وجو و دستیابی به شغل در میان نمونه موردمطالعه بوده است، 2) نظریه منابع اجتماعی نان لین دارای کفایت لازم برای بررسی موضوع موردمطالعه است، 3) با اینکه نظریه قوت پیوندهای ضعیف گرانووتر رد می شود، یافته ها از نظریه حک شدگی او پشتیبانی می کنند.
۳۱۹۹.

سنجش فاصله اجتماعی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با چهار ملیت افغانستانی، عراقی، هلندی و آمریکایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 163 - 191

کلید واژه ها: مهاجرت فاصله اجتماعی طرد اجتماعی پذیرش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
بیشتر جوامع امروزی آمیخته از مردمانی با فرهنگ ها، ملیت ها و قومیت های گوناگون هستند. امروزه، مهاجرت و ارتباط میان ملیت ها امری عادی و گاهی ضروری تلقی می شود؛ ازاین رو، پذیرش ملیت های مختلف از سوی یکدیگر و نبود فاصله اجتماعی بین آن ها امری لازم برای جوامع متکثر خواهد بود. ایران سال ها پذیرای تعداد زیادی از مهاجران افغانستانی و مسافران عراقی است.  با توجه به اهمیت نحوه و کیفیت ارتباط بین ملیت ها و نقش تعیین کننده نگرش جامعه میزبان در این امر، این مقاله با هدف بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به چهار ملیت عراقی، افغانستانی، آمریکایی و هلندی انجام شده است. روش پژوهش به شیوه پیمایشی بود. حجم نمونه 197 نفر بود که به روش تصادفی انتخاب شدند و مقیاس بوگاردس را برای چهار ملیت ذکرشده پر کردند. تحلیل آماری داده ها نشان داد که دانشجویان ایرانی تفاوت چشمگیری در نگرش خود به این چهار ملیت دارند. مطابق با نتیجه این پژوهش، هلند به عنوان نماینده اروپاییان از بیشترین میزان پذیرش در بین دانشجویان ایرانی برخوردار است، در مقام های دوم و سوم به ترتیب آمریکا و افغانستان قرار دارند و در آخر، عراق کمترین میزان پذیرش را در بین دانشجویان ایرانی دارد. 
۳۲۰۰.

بازنمود منظر فرهنگی توران پشت در سندی معروف به طومار امام حسین (ع)

نویسنده:
منبع: فرهنگ یزد سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۹ 7 - 52

کلید واژه ها: حسینیه توران پشت طومار امام حسین (ع) وقف آیین های عزاداری فرهنگ مردم منظر فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۷۶
توران پشت یکی از مناطق یزد است که یادمان های تاریخی پرشماری را از عصرهای پیشین در خود به یادگار دارد. از میان این یادمان ها باید به حسینیه ای اشاره کرد که قدمت و پیشینه برپایی مراسم عزاداری در آن، به درستی، مشخّص نیست، امّا بر جای ماندن اسناد وقفی متعدّد که به این حسینیه مربوط می شوند، امکان پژوهش در مورد این بنا و رسوم عزاداری مردم توران پشت را ممکن می کند. شاخص ترین سند وقفی حسینیه توران پشت که در فهرست آثار ملّی منقول نیز به ثبت رسیده، کاغذی به ابعاد 23×113 سانتی متر است که نزد اهالی به «طومار امام حسین (ع)» شهرت دارد. بر این طومار که تاکنون بر اهل تحقیق ناشناخته مانده، وقف های متعدّدی از اوایل دوران قاجار تا سال های پایانی سده چهاردهم قمری نوشته شده و از گذر آن اطّلاعات فراوانی در مورد حسینیه توران پشت، آیین های مذهبی، املاک و اراضی، چگونگی مدیریت آب مزارع، محلّه های قدیمی و نیز برخی آثار تاریخی توران پشت به دست می آید. اطّلاعات برآمده از طومار به قدری ارزشمند است که می توان بر اساس آن تا حدّ بسیاری منظر فرهنگی این دهکده باستانی را بازشناسی کرد. نویسنده مقاله پیش رو به منظور تحقّق این مهم، ابتدا با توجّه به مباحث سندشناسی، این طومار را بازنویسی کرده و آنگاه برای ارائه منظر فرهنگی توران پشت، به تحلیل داده ها مبادرت ورزیده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان