درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: شما، به­ویژه اگر در مقطع دانشگاهی مشغول تدریس هستید، چگونه تدریس میکنید؟ آیا از تکنولوژیهای موثر و مدرن وابسته به کامپیوتر (مثل برنامه پاورپوینت) یا از روش قدیمی «گچ و تخته» استفاده میکنید؟ کاربرد روزافزون نرم­افزار پاورپوینت در تدریس کلیه مقاطع تحصیلی و ارایه سمینارها، ضرورت نگاهی جامع و حرفه ای برای بررسی این نوع تدریس را ایجاب میکند. این مقاله به مرور مزایا و معایب این روش آموزشی پرداخته و در ادامه براساس تجارب شخصی نگارنده درخصوص استفاده از این دو روش، نحوه تعامل و استفاده بهینه از آنها در درس تخصصی بیوشیمی، راه کارها و راهبرد های عملی مبتنی بر فن تدریس را عرضه میدارد.

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی میزان مهارت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در نحوه جست وجو و استفاده از نرم افزارها، دستیابی و ذخیره اطلاعات از منابع الکترونیکی بود. روش پژوهش توصیفی ـ پیمایشی و جامعه آماری این مطالعه کلیه دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88 ـ1387 بود که تعداد آنها 4035 نفر اعلام شد. حجم نمونه براساس جدول کرجسی و مورگان 380 نفر محاسبه گردید که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با روایی 84/0و پایایی 85/0 که شامل سه قسمت بود. قسمت اول مربوط به اطلاعات فردی و قسمت دوم و سوم به ترتیب به سنجش مهارتها در نحوه جست وجوی اطلاعات و استفاده از نرم افزارها، دسترسی و ذخیره اطلاعات می پرداخت. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آماری ضریب همبستگی و t تک متغیره استفاده شد. بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن tحاصل از مقدار بحرانی جدول نشان داد، دانشجویان تحصیلات تکمیلی با میانگین 42/3 بالاتر از سطح متوسط 3، دارای مهارتهای مربوط به نحوه جست وجو از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی بودند و در خصوص مهارت استفاده از نرم افزارها، دستیابی و ذخیره اطلاعات، پس از بررسی معناداری آزمون در سطح و کوچکتر بودن t حاصل از مقدار بحرانی جدول، میانگین 3 برابر با سطح متوسط 3 به دست آمدکه نشان داد مهارت آنها در حد متوسط است. rمشاهده شده با مقدار 20/0 در سطح همبستگی مثبت و معناداری را بین میزان مهارت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در بازیابی اطلاعات از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی و موفقیت پژوهشی آنها نشان داد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری این مطالعه کلیه اعضا هیات علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88-1387 بودند، که تعداد آنها 655 نفر اعلام شد. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 260 نفر محاسبه گردیدکه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای باروایی 0.84 و پایایی 0.85 مشتمل برسه قسمت بود. قسمت اول مربوط به اطلاعات فردی و قسمت دوم و سوم به ترتیب به میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اختصاص داشت. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی شامل درصد فراوانی میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک متغیره و آزمونهای تعقیبی استفاده شد. بررسی معناداری آزمون در سطح ?=0.05 و بزرگتر بودن t حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داداز نظر اعضا هیات علمی کلیه شاخص های پژوهشی مطرح شده بامیانگین(3.84) بالاتر از سطح متوسط (3)، قرار دارند در این میان اعضا هیات علمی بیشترین استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی را در تالیف مقالات با میانگین (4.12)، داشته اند. همچنین در خصوص فعالیتهای آموزشی مشخص شد کلیه موارد مطرح شده با میانگین (3.47)، متاثر از منابع اطلاعاتی الکترونیکی بودند. همچنین استفاده از نرم افزارهای آموزشی با میانگین 3.68 بالاترین رتبه را در میان فعالیتهای آموزشی مبتنی بر بانکهای اطلاعاتی به خود اختصاص داده است.

آموزش مبتنی بر وب که یکی از اشکال آموزش الکترونیکی است در آموزش عالی رویکردی جدید است و نزدیک به 3 میلیون یادگیرنده در حال حاضر این دوره ها را می گذرانند .اما اینکه در طراحی آموزش های مبتنی بروب چه نظریه ها والگوهایی باید مورد استفاده قرار گیرد تحقیق جامعی در این رابطه به عمل نیامده است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر الگوهای طراحی آموزشی گانیه و پنج مرحله ای بایبی در آموزش مبتنی برشبکه بر یادگیری و یادداری دانشجویان است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، واریانس، نمودار) وآمار استنباطی به منظور آزمون فرضیه های تحقیق و به عبارتی تعمیم نتایج بدست آمده از نمونه به جامعه آماری تحقیق، از، تحلیل کوواریانس، اندازه گیری مکرّر طرح یک بین- یک درون و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. ابزارهای پژوهش شامل پیش آزمون، پس آزمون یادگیری وآزمون یادداری بود که توسط محقق ساخته شده بود. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی رشته تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 89-88 بودند که از میان آنها 32 دانشجو با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، و پس از اجرای پیش آزمون یادگیری بر روی هر 32 نفر، به طور تصادفی آنها به دوگروه تقسیم شدند والگوی طراحی آموزشی گانیه بر روی یک گروه و الگوی پنج مرحله ای بایبی نیز بر روی گروه دیگر اجرا شد؛ وسپس پس آزمون یادگیری بر روی هر دوگروه اعمال شد ودر نهایت بعد از سه هفته پس آزمون یادگیری به عنوان آزمون یادداری عیناً بر روی هر دو گروه تکرار شد. یافته های تحقیق نشان داد که 1. بین یادگیری دانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی بایبی آموزش دیده اند و دانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی گانیه آموزش دیده اند تفاوت معناداری وجود دارد. و یادگیری دانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی بایبی آموزش دیده اند نسبت به دانشجویانی که با الگوی گانیه آموزش دیده اند بیشتر است. 2. بین یادداری دانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی بایبی آموزش دیده اند ودانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی گانیه آموزش دیده اند تفاوت معناداری وجود دارد. و یادداری دانشجویانی که با الگوی طراحی آموزشی بایبی آموزش دیده اند نسبت به دانشجویانی که با الگوی گانیه آموزش دیده اند بیشتر است.

اهداف :این پژوهش برای کمک به نظام آموزش های عقیدتی- سیاسی، جایگاه، شیوه ها و موضوعات آموزش غیرحضوری و امکان سنجی اجرای آن انجام شد. روش­ها: برای پاسخ به سئوال های تحقیق، مطالعاتی در دو بخش کتابخانه ای (نظری) و میدانی (پیمایشی) با حجم 100 نفر نمونه متشکل از کارشناسان، مدیران و مربیان عقیدتی- سیاسی انجام گرفت. یافته­ها: 90% از نمونه آماری اجرای آموزش های عقیدتی- سیاسی را به­صورت ترکیبی (حضوری و غیرحضوری) مورد تایید قرار دادند. 47% افراد دروس عقاید، 64% دروس احکام، 65% دروس معارف، 85% دروس تاریخ اسلام، 49% دروس اخلاق، 78% دروس دانش سیاسی و 76% دروس نظام دفاعی را برای غیرحضوری شدن مورد تایید قرار دادند. 34% از نمونه آماری دوره های بدو خدمت، 75% دوره تداوم، 71% دوره های طولی، 73% دوره های بصیرت و 73% دوره های طرح ولایت را برای غیرحضوری شدن مناسب دانستند. 81% افراد آموزش غیرحضوری را برای گروه فرماندهان و مدیران، 82% برای گروه عموم مدیران، 59% برای گروه عموم نیروها، 91% برای گروه اساتید و مربیان مناسب تشخیص دادند. نتیجه­گیری: برای استقرار نظام آموزش غیرحضوری، به ویژه استقرار آن در داخل نظام سنتی (حضوری)، آمادگی در زمینه­های گوناگون لازم است و این امر با شیوه­های آزمایشی و بخشی ممکن خواهد بود.

مقدمه: با پیشرفت­هایی که امروزه در روش­های آموزشی به­وجود آمده، این روش­ها بسیار به هم نزدیک شده­اند و آن­چه در حال حاضر دراین ­ باره بیشتر مورد توجه و بحث قرار می­گیرد، نقش رسانه­های آموزشی در پیشرفت سیر آموزش است. ضرورت و اهمیتی که استفاده از رسانه­ها دارند، این مقوله را به تخصص تبدیل کرده است و متخصصان بسیاری برای چگونگی استفاده مطلوب از این ابزار به تحقیق و بررسی مشغولند و همواره چگونگی استفاده از آنها را زیرنظر دارند تا وظیفه­ای که این وسایل به­عهده دارند، به­درستی انجام شود. بنابراین اگر مفهوم وسایل آموزشی درک نشده و جایگاه آنها در روند فعالیت­های تدریس- یادگیری شناخته نشوند، هیچ­گاه نمی­توان به­صورت علمی و تجربی از آن­چه این امکانات عرضه می­دارند، در حل مشکلات آموزشی استفاده کرد. به همین جهت، این مطالعه به تعریف و تحلیل وسایل آموزشی می­پردازد. نتیجه­گیری: به­طور یقین یکی از موثرترین فعالیت­ها در بهره­گیری از رسانه و وسایل کمک آموزشی جلب مشارکت یادگیرندگان در تولید آنهاست. بر همین اساس با توجه به امکانات و شرایط موجود می­توان درصدد تهیه و تدارک مواد آموزشی لازم برای ارایه آموزش موفق و اثربخش­تر بود.

ایــن پژوهش به منظور بــررسی میزان نقش طراح آموزشی در تألیف کتاب درسی از دیدگاه متخصصان (برنامه ریزی درسی و تکنولوژی آموزشی) در سال1387 انجـــام گرفته است. مؤلفه های مورد پژوهش عبارتند از: هدف، انتخاب محتوا، سازماندهی محتوا، روش هــای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی. روش پژوهش در مطالعه حاضر توصیفی است. جامعـه آماری کلیّة صاحب نظران برنامه ریزی درسی و تکنولوژی آموزشی و همچنین کسانی که در زمینه تألیف کتاب درسی در داخل کشور مشغول به فعالیت اند، می باشند. نمونه این تحقیق شامل کلیّة اساتید رشته های تکنولوژی آموزشی، برنامه ریزی درسی (که در دانشگاه های علامه طباطبائی، شهید بهشتی، تربیت مدرس و تربیت معلم تهران) و کارشناسان دفتــر تألیف کتاب درسی در وزارت آموزش و پرورش بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پــژوهش از پرسشنامه (40 سؤال) محقق ساخته استفاده شد. روایـــی پرسشنامه به وسیله اساتید تأیید و پایایی آن باروش ضریب الفـــای کرونباخ (87/= α) به دست آمد. نتـــایج به دست آمده با استفاده از روش تـحلیل واریانس یک راهه بیانگر این است که طراح آموزشی نقش معناداری در روش های یاددهـی- یادگیری، سازماندهی محتوا و تعیین اهداف آموزشی ایفاء می کند و در دو مؤلفه دیگر (ارزشیابی و انتخاب محتوا) نقش طراحی آموزشی به اهمیّت مؤلفه های دیگر نیست.

آموزش عالی، رسالت سنگینی در تأمین نیازهای مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه دارد. از رسالت های مهم آن، ارتباط با جامعه و رفع نیازهای آن است. متأسفانه علیرغم اهمیَت تجربه و لزوم کاربردی کردن دروس، شاهد اجرای ضعیف واحدهای عملی در نظام دانشگاهی هستیم. نبود صلاحیت لازم در خروجی های آموزش عالی برای رفع نیازهای جامعه و ناکارآمدی دانشگاه ها از جمله عواملی هستند که باعث شده تا متولیان امر آموزش عالی در بسیاری از کشورها مانند ایران، بازنگری برنامه های درسی را آغاز نمایند و با سیاست تمرکززدائی، اختیارات لازم را برای اصلاح برنامه به دانشگاه ها تفویض نمایند. یکی از رشته هائی که بازنگری آن در اولویت قراردارد، رشته تکنولوژی آموزشی است، زیرا این رشته سرویس دهنده بسیاری از رشته های دیگر است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی کاربردی است و از دو بخش مکمَل یکدیگر تشکیل شده است. در بخش اول، سرفصل مصوب رشته تکنولوژی آموزشی با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرارگرفته و در بخش دوم از دانشجویان سال آخر در خصوص تئوری، عملی و یا تلفیقی بودن مباحث دروس تخصصی در یک تحقیق پیمایشی نظرخواهی شده است. نتیجه تحقیق نشان داد در بسیاری از دروس تخصصی بین اهداف دروس، عناوین و زیر عنوان های نوشته شده در سرفصل دروس با واحدهای عملی هم خوانی لازم وجود ندارد. براساس نظر دانشجویان، کاربردی بودن دروس بین دو حد متوسط و خوب در مقیاس لیکرت به دست آمد. این در حالی است که حدود یک سوم از ساعات دروس تخصصی باید به آموزش واحدهای عملی اختصاص یابد.